Arbereshet e Italise

Shkolla : Kongresi i Lushnjes

HISTORI

KLASA : IX B

Kledja Imeraj

Arbereshet e Italise

Arbëreshët , domëthënë shqiptarët e Italisë, i quajtur edhe italo-shqiptarë, janë pakica etno-gjuhësore shqiptare vendosur historikisht në jug të Italisë. Të ardhur nga Shqipëria, nga rajoni historikisht shqiptar i Epirit dhe nga komunitetet e shumta shqiptare të Atikës dhe Moresë, sot në Greqi, ata u vendosën në Itali midis shekujve XV dhe XVIII, pas vdekjes së heroit kombëtar shqiptar Gjergj Kastriot Skënderbeu dhe pushtimi progresiv i Arbërisë dhe në përgjithësi i të gjitha territoreve të dikurshme të Perandorisë Bizantine në Ballkan nga turqo-osmanët.

Kush Jane Arbereshet?

1.Abruco 2.Bazilikata 3.Molise 4. Pulia 5.Kalabria

Ishuj të rëndësishme kulturore arbëreshe mbijetojnë në vendet të mëdha metropolitane të Torinos, Milanot, Napolit, Krotonet, Barit, dhe sidomos në Romë, Kozencë dhe Palermë.

Shperndarja Gjeografike e Tyre

Festa

Festa tradicionale: Arbëreshët festojnë festat tradicionale shqiptare, si Dita e Flamurit (28 nëntor), dhe kanë festa lokale dhe kremtime të tjera që i shënojnë rrethanat e tyre historike dhe kulturore. Këngë dhe valle tradicionale: Muzika dhe vallet janë pjesë integrale e kulturës së Arbëreshëve. Kanë këngë dhe valle të trasha dhe të bukura që mbajnë ngjyrat e traditave shqiptare.

Fleta muzikore e kenges "Moj e bukuramore"

Gjuha shqipe: Për shkak të ndarjes së tyre nga Shqipëria, Arbëreshët kanë ruajtur gjuhën shqipe dhe kanë zhvilluar dialekte të veçanta. Sot, disa komunitete Arbëreshe ende flasin shqipen e vjetër.

Gjuha shqipe

Është një lloj verë, e përgatitur nga rrush i kultivuar lokal. Për Arbëreshët, rakia ka një rëndësi të veçantë në festat tradicionale.

Rakia Arbëreshe:

Është një ëmbëlsirë tradicionale me bazë nga arra dhe sheqer, e cila përgatitet në forma të ndryshme dhe shërbehet në kremtime të veçanta.

Bakllava Arbëreshe:

Një bukë e bërë me miell misri, e cila është një pjellë e zakonshme në kuzhinën e Arbëreshëve. Mund të shoqërohet me vaj ulliri dhe djathë.

Bukë misri:

Kuzhina Arbëreshe: Kuzhina e Arbëreshëve është një kombinim i trashëgimisë shqiptare dhe atij italiane. Pjatat e tyre tradicionale përfshijnë produkte të freskëta dhe tradicionale, si peshk, vaj ulliri, dhe receta të veçanta si "bakllava" dhe "perime".

Xhamadan: Është një veshje tradicionale për burrat, një palë pantallona të gjata të trasha. Jelek dhe Jelek i Gjatë: Meshkujt veshen me jelekë, të zakonshëm ose të gjatë, shpesh me ngjyra të ndryshme dhe me detaje të veçanta.

Këmisha dhe Këmishë e Gjerë: Femrat veshen me një këmishë të gjatë dhe të gjerë, shpesh me qepje të bukur dhe detaje ngjyrash. Veshje të Ngjashme me Fustane: Për ngjarje të veçanta dhe festa, femrat veshen me fustane të ngjashme, të pasura me vune dhe ngjyra të ndryshme.

Veshja Tradicionale e Meshkujve

Veshja Tradicionale e Femrave

Veshja Tradicionale

Veshje tradicionale arberie (meshkuj)

Veshje tradicionale arberie (femra)

Falemniderit