Full screen
Share
Geneza Zemsty
BeaTab
Created on April 14, 2020
Over 30 million people build interactive content in Genially.
Check out what others have designed:
HOW-TO GUIDE TO OPINION ESSAY
Personalized
FLYER HALLOWEEN
Personalized
KEY WOMEN IN SCIENCE
Personalized
AQUAPONICS
Personalized
HUMAN RIGHTS INFOGRAPHIC
Personalized
THE EVOLUTION OF THE THERMOMETER INFOGRAPHIC
Personalized
DAILY SPECIALS VERTICAL MENU
Personalized
Transcript
Jak Aleksander Fredro wpadł na pomysł napisania "Zemsty"?
- czyli co nieco o genezie utworu
Geneza powstania "Zemsty"
"Zemsta" została napisana w 1833 roku, ale pomysł na utwór zrodził się już wcześniej (w 1829 r.) i był oparty na autentycznych wydarzeniach. Kiedy Fredro ożenił się z Zofią z Jabłonowskich Skarbkową, ta wniosła w posagu majątek Korczyn, do którego należała połowa zamku w Odrzykoniu koło Krosna. Fredro znalazł dokumenty, z których wynikało, że w XVII w. o zamek toczył się zażarty spór (który trwał ponad 30 lat!) pomiędzy jego właścicielami: Janem Skotnickim i Piotrem Firlejem.
Piotr Firlej był bogatym wojewodą, zaś Jan Skotnicki – kasztelanem, należącym do ubogiej szlachty. Dumnego wojewodę raziło takie sąsiedztwo i chciał pozbyć się współwłaściciela zamku, dokuczając mu w każdy możliwy sposób. Ten nie pozostawał mu dłużny. Skotnicki kazał m.in. tak ustawić rynny, by woda spływała do części sąsiada, z kolei Firlej, w akcie zemsty, zorganizował napad na murarzy naprawiających mur należący do części sąsiada, w wyniku czego rynny zostały uszkodzone. Skotnicki pozwał Firleja do sądu, wygrał sprawę, ale kres sąsiedzkim sporom położył dopiero ślub syna wojewody – Piotra Firleja i córki kasztelana – Zofii Skotnickiej.
Pierwowzór zamku
Beata Tabisz-Przybyła
Tytuł
Tytuł komedii ma wymowę ironiczną, nawiązuje bowiem do intrygi Cześnika, która miała być zemstą za domniemaną zdradę i zniewagę, jakiej bohater doświadczył ze strony Podstoliny. Zemsta Cześnika miała być równocześnie ostatecznym rozrachunkiem ze znienawidzonym sąsiadem Rejentem Milczkiem. Tytułowa zemsta okazała się jednak rozwiązaniem wszystkich kłopotów bohaterów - połączyła kochającą się parę i doprowadziła do zgody pokłóconych sąsiadów.
Motto
Tytuł "Zemsty" nierozerwalnie wiąże się z mottem utworu:„Nie masz nic tak złego, żeby się na dobre nie przydało.Bywa z węża dryjakiew (lekarstwo), złe często dobremu okazyją daje." (A. Fredro) Motto utworu traktować można jako formę przysłowia: „nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło” lub „gorzkie prawdy ciężko się połyka, ale później korzystnie się odbijają.”
Ciekawostka
Słowo “zemsta” było używane za czasów Fredry w kontekście “zemsta na wrogu”, dlatego carska cenzura nakazała po warszawskiej premierze w sierpniu 1845 r. rozszerzyć tytuł na “Zemsta na mur graniczny”.
"Zemsta" jako przykład dramatu
DRAMAT to jeden z trzech rodzajów literackich, przeznaczony do wystawienia na scenie. Jego cechy charakterystyczne:– nie ma pośrednika (czyli osoby opowiadającej o wydarzeniach lub uczuciach) między światem utworu a czytelnikiem (narratora lub podmiotu lirycznego),– o wydarzeniach dowiadujemy się z wypowiedzi i działań bohaterów, gdyż dzieją się one na naszych oczach– bohaterowie wypowiadają się w formie dialogu ( rozmowy) lub monologu ( rozmowy z samym sobą)-tekst dramatu dzieli się na :
- tekst główny (wypowiedzi bohaterów)
- poboczny, czyli didaskalia (wskazówki dla inscenizatorów, aktorów, reżysera),
DRAMAT to jeden z trzech rodzajów literackich, przeznaczony do wystawienia na scenie. Jego cechy charakterystyczne:– nie ma pośrednika (czyli osoby opowiadającej o wydarzeniach lub uczuciach) między światem utworu a czytelnikiem (narratora lub podmiotu lirycznego),– o wydarzeniach dowiadujemy się z wypowiedzi i działań bohaterów, gdyż dzieją się one na naszych oczach,– bohaterowie wypowiadają się w formie dialogu (rozmowy) lub monologu (rozmowy z samym sobą),- tekst dramatu dzieli się na :
- tekst główny (wypowiedzi bohaterów)
- poboczny, czyli didaskalia (wskazówki dla inscenizatorów, aktorów, reżysera),
Budowa dramatu - przypomnienie wiadomości
"Zemsta" składa się z czterech aktów. Akty to większe całości, a w scenach następuje zmiana bohaterów i miejsca. W dramacie najważniejsza jest akcja, czyli to, że coś się dzieje. AKCJA – ciąg zdarzeń rozwijających się od konfliktowego punktu wyjścia do momentu jego rozwiązania. Przyczyną i siłą napędową akcji w dramacie jest zawsze konflikt, który nazywamy konfliktem dramatycznym. W "Zemście" jest to kłótnia dwóch sąsiadów- Rejenta Milczka i Cześnika Raptusiewicza.
Budowa akcji - przypomnienie wiadomości
Akcja składa się z następujących części:a) ekspozycja akcjib) rozwinięcie akcjiPERYPETIAc) punkt kulminacyjnyd) rozwiązanie akcji
geneza 1. «czynniki, które złożyły się na powstanie i rozwój czegoś» 2. «sposób powstawania i rozwoju czegoś» Słownik języka polskiego PWN
Rękopis "Zemsty" Aleksandra Fredry