EGUZKI SISTEMA

EGUZKI SISTEMA

OLATZ

wow

¡GOAZEN!

Ilargia

Neptuno

Urano

Saturno

Jupiter

Marte

Lurra

Neptuno

Artizarra

Eguzkia

Asteroide- gerrikoa

ARTIZARRA

Planetaren tamaina, 6.051,8 km-koa da eta ez ditu eraztunik. Lurrak bezala, Artizarrak burdinazko nukleo bat du, arroka beroko mantu batez eta lurrazal harritsu batez inguratua. Harrizko planeta da. Artizarrak Merkuriok bezala, ez dute satelite naturalik. Eguzkiarekiko distantzia Artizarran, 108 milioi km-koa da. 225 egun behar du Artizarrak bere orbita betetzeko. Artizarrak tenperatura jasangaitzak lor ditzake, 453ºkoa. Artizarrak ur gutxi du, %0,002. Matek hainbat bitxikeri ditu, hemen batzuk:Sumendi gehien zenbakiak ditu, Marten askarrago izango zenuke...

URANO

Planetaren tamaina 25.362 km-koa da eta 13 eraztun ditu. Nukleo solido baten gainean dagoen izotz jariakorrak osatzen du. Metanoz, hidrogenoz eta helioz egindako atmosfera trinkoa du. Gaseko planeta da. Saturnok 27 satelite ditu eta haien izenak William Shakespeareren eta Poperen literatura-lanetako pertsonaietatik eratortzen dira. Eguzkiarekiko distantzia Uranon, 3000 km-koa da. 369,66 egun behar ditu Uranok bere orbita betetzeko. Uranoren tenperaturak, -218ºC-koak dira. Uranok ez ditu urik. Hau da, fluido honek eroankortasun elektriko handia du, eta batzuetan ura, amoniakoa deitzen zaio. Teleskopio batekin aurkitu zuten lehen planeta izan zen, saiheska dago, ia mendeak irauten duten "urteak" ditu...

SATURNO

Planetaren tamaina 58.232 km-koa da eta 7 eraztunak ditu. Saturnok, hidrogenoz eta helioz osatuta dago. Gaseko planeta da. Saturnok, 61 satelite ditu. Eguzkiarekiko distantzia 1418 milioi km-koa da. 10585 egun behar ditu Saturnok bere orbita betetzeko. Saturnok -176ºCko temperaturak jasan ahal ditu. Saturnok, %0,1 gas lurruna du. 80 ilargi ditu, (batzuk izenik gabeak), Jupiterrek eguzki-sistema miniatura moduko bat osatzen du, ez du benetako azalerarik, Eguzki Sistemako egunik laburrena du....

MERKURIOPlanetaren tamaina, 2.439,7km-koa da eta ez ditu eraztunik. Merkuriok elementu metalikoen %70 du eta silikatoen %30, harrizko planeta da. Merkuriok, Artizarra bezala ez dute satelite naturalik. Eguzkiarekiko distantzia Merkurion, 58 milioi km-koa da. 88 egun behar du Merkuriok bere orbita betetzeko. Merkurioren tenperatura –180 ºC eta +430 ºC artekoa da. Merkuriok %3,4 ur du. Planeta honen izena ez da kasualitatea; izan ere, Merkurio Olinpoko jainko-jainkosen artean azkarrena zen bezala, orduko 170.5030 kilometroko abiadurarekin, Merkurio planeta da gure eguzki-sisteman espazioan zehar bidaiatzen duena.

JUPITER

Planetaren tamaina, 69.911 km-koa da eta 3 eraztun ditu. Hau da, kanpoko eraztun mehe-mehe pare bat, hari-eraztun deituak, eraztun nagusi zabal eta lau bat eta halo izeneko barne-eraztun lodi bat. Gaseko planeta da. Jupiter 95 satelite naturalak ditu, handiena Ganimedes da. Eguzkiarekiko dstantzia Jupiten 5 UA-koa (750 milioi km) da. 10 hordu behar du Jupiter bere orbita betetzeko.Bere temperatura gutxienez -163,15ºC-koa da eta gehiengoa -75,15ºC-koa. Jupiter oso ur gutxi du %0,1. 80 ilargi ditu, (batzuk izenik gabeak), Jupiterrek eguzki-sistema miniatura moduko bat osatzen du, ez du benetako azalerarik, Eguzki Sistemako egunik laburrena du....

MARTE

Planetaren tamaina, 3.389,5 km-koa da eta ez ditu eraztunik. Nagusiki burdina, nikela eta sufrea dituen nukleo metalikoa du, 1.500 eta 2.100 kilometro bitarteko erradioa izan dezakeena. Harrizko planeta da. Martek, bi satelite ditu, Fobos eta Deimos. Egzkiarekiko distantzia Marten, 228 milioi km-koa da. 687 egun behar du Martek bere orbita betetzeko. Marteko eguneko tenperaturak Lurreko neguko tenperaturetara hurbiltzen dira eta 0 °C-raino irits daitezke. Baina Marteko atmosfera meheak ezin du Eguzkiaren beroa mantendu eta, gauean, tenperaturak -129 °C inguruan daude. Martek ur gutxi du baina duena lurruna da. Hau da, %0,01.

LURRA

Planetaren tamaina, 6.371km-koa da eta ez ditu eraztunak gure eguzki-sistemaren eraketa eta dinamika barne hartzen dituzten faktore batzuen ondorioz. Lurrak, hiru elementu fisikok osatzen dute: litosfera (elementu solidoa), hidrosfera (elementu likidoa) eta atmosfera (elementu gaseosoa).Harrizko planeta da. Lurrak, satelite bat du, Ilargia deitzen da. Eguzkiarekiko distantzia 150.000.000 km-koa da. Hau da, Eguzkiaren diametroa baino 100 aldiz gehiago. 365 egun behar du Lurrak bere orbita betetzeko. Lurraren tenperatura 14,5ºC-koa da. Plaken tektonikak eroso mantentzen du, Lurra ia esfera bat da, lurrazalaren % 70 urez estalita dago...

NEPTUNO

Planetaren tamaina, 24.622 km-koa da eta 6 eraztun ditu. Ur-, amoniako- eta metano-nahaste lodi batez osatuta dago. Gaseko planeta da. Neptunok, 13 satelite ditu, handiena Triton da. Haren diametroa Neptunoren bigarren satelitearena baino 6,5 aldiz handiagoa da tamainagatik. Eguzkiarekiko distantzia Neptunon, 4.500 milioi km-koa da. 367,5 egun behar ditu Neptunok bere orbita betetzeko. Neptunoren tenperatura -218 °C-koa da, eta tenperatura horrek jotzen badu, Urano ia tenperatura berean dagoelako da. Neptunok ur izoztua du azalean. Neptuno Eguzki Sistemako planetarik hotzena da, Neptunoren aurkikuntzari buruzko eztabaidak daude, Neptunoren azaleko grabitatea Lurrarenaren ia berdina da...