CHŁOPI - GALERIA MŁODOPOLSKICH INSPIRACJI

GALERIA MALARSKICH INSPIRACJI

ZAGRAJ PO SEANSIE FILMU CHŁOPI

wc

SALA GŁÓWNA

Już niedługo wernisaż wystawy obrazów, które zainspirowały twórców filmu Chłopi. Ale na razie w muzeum spore zamieszanie! Kustosz się rozchorował i nikt nie wie, co robić. Na ścianach wiszą jeszcze wcześniejsze eksponaty, a młodopolskie dzieła sztuki nadal w magazynach.

SALA 2

SALA 3

Nie traćmy czasu! Pomóż w przygotowaniach!

SALA 1

1/5

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Pytanie 1

W tej sali widać pozostałości po ekspozycji na temat starożytności. Tymczasem nowa wystawa dotyczy zupełnie innego kontekstu historycznego i kulturowego. Składać się będzie z obrazów reprezentujących okres w sztuce polskiej nazywany:

Polską Ludową

Młodą Polską

romantyzmem

2/5

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Pytanie 2

Wystawione zostaną obrazy liczące mniej więcej tyle lat, ile adaptowana powieść Chłopi. Była ona publikowana w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym” w latach 1902-1908. Przyniosła Nagrodę Nobla swojemu autorowi – czyli:

Stanisławowi Wyspiańskiemu

Henrykowi Sienkiewiczowi

Władysławowi Reymontowi

3/5

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Pytanie 3

Obrazy z przygotowywanej wystawy pochodzą więc:

z przełomu XIX i XX wieku

z pierwszej połowy XIX wieku

z drugiej połowy XX wieku

4/5

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Pytanie 4

Na wystawie nie będzie obrazów:

Artura Grottgera

Włodzimierza Tetmajera

Józefa Chełmońskiego

5/5

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Pytanie 5

Do najpopularniejszych tematów młodopolskich malarzy nie należały:

pejzaże wiejskie i miejskie

sceny rodzajowe z życia na wsi

sceny biblijne

5/5

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Dzięki za pomoc!

Przed kolejnymi wyzwaniami możesz zapoznać się bliżej z wybranymi obrazami.

KIERUNEK ZWIEDZANIA

SALA 1

Twórczość Józefa Chełmońskiego

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

SALA GŁÓWNA

wc

SALA 2

SALA 3

Wernisaż się zbliża!

Część obrazów już zawisła we właściwych miejscach, ale nadal jest sporo do zrobienia. Sprawdź, czy uda Ci się zrobić dla muzeum coś jeszcze!

SALA 1

1/5

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Pytanie 1

Jednym z ważnych tematów malarstwa II połowy XIX i początku XX wieku było niełatwe chłopskie życie. Ten pełen tragizmu obraz ukazujący nieszczęście niezamożnej chłopskiej rodziny uznawany jest za jedno z najważniejszych dzieł polskiego:

impresjonizmu

realizmu

2/5

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Pytanie 2

Obrazy, na których przedstawiono codzienne życie chłopów, przynależą do gatunku:

malarstwa obyczajowego

malarstwa rodzajowego

3/5

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Pytanie 3

W malarstwie młodopolskim wykorzystywano różne artystyczne nowości zaczerpnięte z przemian w sztuce europejskiej, m.in. z impresjonizmu. Tu wyrazista plama światła o charakterystycznym kształcie i mocne kontrasty kolorystyczne kojarzą się z rozwiązaniami znanymi z obrazów:

realistycznych

ekspresjonistycznych

4/5

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Pytanie 4

Dekoracyjność i falistość linii widoczna na obrazie (w ułożeniu pleców, włosłów, ramion) to cecha charakterystyczna dla:

secesji

impresjonizmu

5/5

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Pytanie 5

Oto fragment obrazu nawiązującego do poematu Anhelli Juliusza Słowackiego. To przykład pokazujący, że twórcy młodopolscy garściami czerpali z polskiego:

pozytywizmu

romantyzmu

5/5

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Dzięki za pomoc!

Kolejna sala już prawie gotowa. Przed wyruszeniem dalej, zerknij na obrazy.

KIERUNEK ZWIEDZANIA

SALA 2

Cechy i bohaterowie obrazów

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

wc

SALA GŁÓWNA

SALA 2

SALA 3

Kolejny etap przygotowań za Tobą!

Co czeka Cię w kolejnej sali?

SALA 1

1/5

SALA 3

W obliczu natury

Pytanie 1

Który z młodpolskich pejzaży był wykorzystany w filmie Chłopi?

2/5

SALA 3

W obliczu natury

Pytanie 2

Które ze zwierząt namalowanych przez twórców przełomu XIX i XX wieku pojawia się w filmie?

3/5

SALA 3

W obliczu natury

Pytanie 3

Który z obrazów został namalowany przez Juliana Fałata?

4/5

SALA 3

W obliczu natury

Pytanie 4

Przyjrzyj się fragmentom młodpolskich obrazów. Który z nich jest nokturnem?

5/5

SALA 3

W obliczu natury

Pytanie 5

Która z bohaterek młodopolskiego obrazu jest bliższa postaci Hanki Borynowej?

5/5

SALA 3

W obliczu natury

Dzięki Tobie jesteśmy kolejny krok dalej!

KIERUNEK ZWIEDZANIA

Masz chwilę na przyjrzenie się obrazom?

SALA 3

W obliczu natury

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

SALA GŁÓWNA

wc

SALA 2

SALA 3

Przed Tobą ostatnia sala!

Wesprzyj muzeum w pracach konserwatorskich.

SALA 1

SALA GŁÓWNA

1/5

Pytanie 1

Pod dłonią bohaterki obrazu leży kij z przywiązanym sznurem. Jest to atrybut:

pasterki

szwaczki

wędkarki

SALA GŁÓWNA

2/5

Pytanie 2

Jak nazywa się ten obraz?

Babie lato

Umizgi

Bociany

SALA GŁÓWNA

3/5

Pytanie 3

Czym nie jest babie lato?

nicią przędną pająków unoszącą się w powietrzu

czasem ciepłej jesiennej pogody

czerwcowym kobiecym świętem ludowym

SALA GŁÓWNA

4/5

Pytanie 4

Która z filmowych postaci była przedstawiona w sposób, który przypomina tę kompozycję?

Hanka

Jagna

Dominikowa

SALA GŁÓWNA

5/5

Pytanie 5

Kto jest autorem tego obrazu?

Julian Fałat

Józef Chełmoński

Włodzimierz Tetmajer

SALA GŁÓWNA

5/5

Dzięki za pomoc, ta sala jest gotowa!

DALEJ

Jeszcze raz??

Brawo!

Dzięki Twojej pomocy muzeum zdołało przygotować wystawę na czas!

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Jacek Malczewski, Śmierć Ellenai, 1907

Tu zobaczysz obraz w powiększeniu:

Jacek Malczewski (1854-1929) słynie z obrazów wplatających w rodzimy krajobraz elementy fantastyczne czy mitologiczne oraz z licznych autoportretów. Do tematu śmierci Ellenai, bohaterki poematu Anhelli Juliusza Słowackiego, malarz powracał wielokrotnie. Zwróć uwagę na nietypową perspektywę, za sprawą której to stopy postaci wydają się kluczowym komponentem obrazu. To nawiązanie do słynnego renesansowego obrazu Opłakiwanie Chrystusa Andrei Mantegni, który widzisz obok. Czy udało Ci się dostrzec podobny kadr w filmie Chłopi?

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Julian Fałat, Pejzaż zimowy (z chrustem), 1915

Tak naprawdę obraz Fałata (1953-1929) ma kompozycję poziomą i spore wymiary: 84 × 154,5 cm. To jeden z pejzaży stworzonych przez malarza po przejściu na emeryturę i po przeprowadzce do górskiej wsi Bystra. Samotność przytłoczonej kobiety ukazana jest w zestawieniu z potęgą natury. Zwróć uwagę na to, jak syntetyczny jest krajobraz – jakby „uogólniony”, pozbawiony szczegółów, „zmiękczony”. Asymetrię przedstawienia zainspirowały popularne wśród artystów tamtych czasów japońskie drzeworyty.

Józef Chełmoński, Bociany, 1900

Józef Chełmoński (1849-1914) uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich malarzy realistycznych. W jego obrazach, zwłaszcza późniejszych, z sukcesem można się jednak doszukiwać symbolicznych znaczeń i mistyki. Na tym obrazie mężczyzna i jego syn mają krótką przerwę w pracy na polu (w tle widać dwa woły na zaoranym już fragmencie ziemi). Posiłek przerywa im przelot bocianów tuż nad ich głowami. Jaką wróżbę niosą im powracające na wiosnę ptaki?

Stanisław Masłowski, Wschód księżyca, 1884

Jest to jeden z najstarszych obrazów, którym się przyglądamy. Nastrojowy pejzaż uchodzący za najważniejsze dzieło Stanisława Masłowskiego (1953-1926) powstał z inspiracji poematem Juliusza Słowackiego Beniowski. Jego pokrewieństwo z obrazami Claude'a Moneta zapowiada przemiany w polskim malarstwie.

Józef Chełmoński, Kaczeńce, 1907

To jeden z obrazów namalowanych przez Chełmońskiego w późnym okresie jego twórczości, kiedy mieszkał w Kuklówce Zarzecznej – mazowieckiej wsi, gdzie obserwował naturę i chłopskie życie. Znasz ten pejzaż z pierwszego kadru Chłopów. To ostatni obraz w tej sali, ale przed Tobą jeszcze niejedno spotkanie z Chełmońskim. Koniecznie zapamiętaj to nazwisko.

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Chelmonski-Jozef-Kaczence-Wiosna;3364165.html

Józef Chełmoński, Leśna droga, 1887

Chełmoński był światowym człowiekiem. Uczył się w Warszawie, studiował w Monachium, w Paryżu pracował dla tamtejszego ilustrowanego pisma. Zwiedzał Włochy i Ukrainę. Jego ulubionym tematem pozostawała jednak polska wieś – jej przyroda, krajobrazy i mieszkańcy.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Julian Fałat, Krajobraz zimowy z rzeką, 1907

Jak widzisz, jednym z ulubionych tematów Fałata były zimowe krajobrazy. Jaki kolor ma śnieg? Jeśli dobrze się przyjrzysz, zobaczysz tu przeróżne, nawet kontrastujące ze sobą, barwy. To za sprawą mistrzowskiej obserwacji światła, w której wyspecjalizował się malarz i którą dojrzysz także w późniejszych jego obrazach (po lewej).

Alfred Wierusz-Kowalski, Wilk, 1895

Alfred Wierusz-Kowalski (1849-1915) nie był może ulubionym twórcą krytyków, ale jego obrazy całkiem nieźle się sprzedawały. Choć podejmował różne tematy (m.in. polowania, sceny rodzajowe na tle polskich miasteczek, portrety), jego twórczość najbardziej kojarzy się z wizerunkami wilków pośród pustych zimowych przestrzeni. Czy któryś z nich mógł mieć wpływ na jedną ze scen w Chłopach?

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Stefan Filipkiewicz, Chata w słońcu, 1904

Stefan Filipkiewicz (1879-1944) był mistrzem władania bogatą gamą kolorystyczną i malarzem rodzimego pejzażu: podkrakowskich wsi, majestatu tatrzańskich widoków, a w późniejszych latach – również Bałtyku. Jego patriotyzm nie ograniczał się do twórczości – w czasie II wojny światowej działał w polskich strukturach konspiracyjnych na Węgrzech. Został aresztowany przez nazistów i stracił życie w obozie koncentracyjnym.

Julian Fałat, Droga do wsi, 1916

Oto kolejne wielkie dzieło Juliana Fałata – i mowa tu również o wymiarach (93 x 226 cm!). Po obejrzeniu filmu krajobraz ten może wydawać Ci się znajomy... Zwróć tu uwagę nie tylko na światło, ale i na wydłużony błękitno-fioletowy cień. Jak myślisz – która może być godzina?

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Aleksander Gierymski, Trumna chłopska, 1894

Aleksander Gierymski (1950-1901) w wielu obrazach zdradza fascynację francuskim impresjonizmem. W tym dziele skupia się na dość nietypowym na tle swojej twórczości temacie. Obraz powstał podczas odwiedzin w Bronowicach u Włodzimierza Tetmajera. Kluczem do interpretacji sceny jest trumna niewielkich rozmiarów. Kogo straciła para siedząca przed skromną chatą? Autor zwraca uwagę na trudne okoliczności życia na wsi, które wiązało się z biedą, ale i ograniczonym dostępem do medycyny. Niestety, śmierć dziecka nie była wówczas na wsi rzadkim doświadczeniem.

Kolejny powtarzający się temat młodpolskiego malarstwa to szaleńcze, zmysłowe tańce. Inspiracja mogła płynąć nie tylko z obserwacji chłopskich obyczajów, ale również z wybitnego dramatu Wesele Stanisława Wyspiańskiego. Obok widzisz interpretację tego motywu dokonaną przez Włodzimierza Przerwę-Tetmajera (1861-1923), malarza wiejskich scen rodzajowych. Nota bene, to właśnie ten artysta był pierwowzorem Gospodarza z Wesela. Był on także przyrodnim bratem poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Czy zadymione, przyciemnione wnętrze karczmy, wypełnione czerwonymi zapaskami, przypomina Ci jakąś scenę z filmu Chłopi? Zwróć uwagę na przywieszone pod sufitem obrazy – także w filmowych chatach można było je dostrzec.

Włodzimierz Tetmajer, Tańce w karczmie

Józef Chełmoński, Odlot żurawi, 1870

„Tak się nie godzi żartować ze sztuki i z ludzi!” – miał się wyrazić rezenzent „Przeglądu Tygodniowego” na temat trzech obrazów młodego Chełmońskiego (w tamtym czasie uczącego się jeszcze malarskiego fachu), w tym właśnie Odlotu żurawi. Określił je z oburzeniem jako „marzenie we śnie”. I rzeczywiście – z pozoru realistyczny temat przynosi symboliczne odczytania. Zwróć uwagę na nostalgiczny nastrój obrazu i ptaka na pierwszym planie. Czy on też zaraz wzbije się w powietrze? Czy skrzydła mu na to pozwolą?

Lorem ipsum dolor

Consectetur adipiscing elit

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod.

• Lorem ipsum dolor sit amet.
• Consectetur adipiscing elit.
• Sed do eiusmod tempor incididunt ut.

Lorem ipsum dolor sit

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Józef Chełmonski, Kuropatwy na śniegu, 1891

Temat jest pozornie banalny, ale ile w nim poezji! Różne odcienie bieli wypełniają asymetryczną kompozycję. Krajobraz jest jedynie zasugerowany, ukazany w zarysie, bez szczegółów. To nowatorskie i świeże rozwiązania dla malarstwa u progu Młodej Polski. Mogą przynosić na myśl na przykład odważne obserwacje impresjonistów. Czy i w Tobie obraz wzbudza współczucie dla tych biednych ptaków targanych przez żywioły natury?

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Władysław Ślewiński, Czesząca się, 1897

Obraz Władysława Ślewińskiego (1856-1918) uznawany jest za arcydzieło. Warto zwrócić uwagę nie tylko na jego secesyjną formę czy harmonię barw, ale i na ciekawy szczegół – odbicie w lustrze. Badacze sugerują, że nie jest to twarz miedzianowłosej tajemniczej kobiety (być może późniejszej żony malarza – Eugenii Szewcow), ale samego twórcy – intensywnie wpatrującego się w modelkę. Czy pamiętasz, kto był przedstawiony w tej pozie w filmie?