CHŁOPI - GALERIA MŁODOPOLSKICH INSPIRACJI

ZAGRAJ PO SEANSIE FILMU CHŁOPI

GALERIA MALARSKICH INSPIRACJI

Już niedługo wernisaż wystawy obrazów, które zainspirowały twórców filmu Chłopi. Ale na razie w muzeum spore zamieszanie! Kustosz się rozchorował i nikt nie wie, co robić. Na ścianach wiszą jeszcze wcześniejsze eksponaty, a młodopolskie dzieła sztuki nadal w magazynach.

SALA GŁÓWNA

SALA 2

SALA 1

SALA 3

Nie traćmy czasu! Pomóż w przygotowaniach!

wc

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

Polską Ludową

Młodą Polską

romantyzmem

1/5

Pytanie 1

W tej sali widać pozostałości po ekspozycji na temat starożytności. Tymczasem nowa wystawa dotyczy zupełnie innego kontekstu historycznego i kulturowego. Składać się będzie z obrazów reprezentujących okres w sztuce polskiej nazywany:

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

Henrykowi Sienkiewiczowi

Władysławowi Reymontowi

Stanisławowi Wyspiańskiemu

2/5

Pytanie 2

Wystawione zostaną obrazy liczące mniej więcej tyle lat, ile adaptowana powieść Chłopi. Była ona publikowana w odcinkach w „Tygodniku Ilustrowanym” w latach 1902-1908. Przyniosła Nagrodę Nobla swojemu autorowi – czyli:

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

z przełomu XIX i XX wieku

z drugiej połowy XX wieku

z pierwszej połowy XIX wieku

3/5

Pytanie 3

Obrazy z przygotowywanej wystawy pochodzą więc:

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

Włodzimierza Tetmajera

Józefa Chełmońskiego

Artura Grottgera

4/5

Pytanie 4

Na wystawie nie będzie obrazów:

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

sceny biblijne

pejzaże wiejskie i miejskie

sceny rodzajowe z życia na wsi

5/5

Pytanie 5

Do najpopularniejszych tematów młodopolskich malarzy nie należały:

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

Przed kolejnymi wyzwaniami możesz zapoznać się bliżej z wybranymi obrazami.

KIERUNEK ZWIEDZANIA

5/5

Dzięki za pomoc!

Twórczość Józefa Chełmońskiego

SALA 1

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Część obrazów już zawisła we właściwych miejscach, ale nadal jest sporo do zrobienia. Sprawdź, czy uda Ci się zrobić dla muzeum coś jeszcze!

Wernisaż się zbliża!

SALA GŁÓWNA

SALA 2

SALA 1

SALA 3

wc

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

realizmu

impresjonizmu

Jednym z ważnych tematów malarstwa II połowy XIX i początku XX wieku było niełatwe chłopskie życie. Ten pełen tragizmu obraz ukazujący nieszczęście niezamożnej chłopskiej rodziny uznawany jest za jedno z najważniejszych dzieł polskiego:

Pytanie 1

1/5

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

malarstwa rodzajowego

malarstwa obyczajowego

Obrazy, na których przedstawiono codzienne życie chłopów, przynależą do gatunku:

Pytanie 2

2/5

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

realistycznych

ekspresjonistycznych

W malarstwie młodopolskim wykorzystywano różne artystyczne nowości zaczerpnięte z przemian w sztuce europejskiej, m.in. z impresjonizmu. Tu wyrazista plama światła o charakterystycznym kształcie i mocne kontrasty kolorystyczne kojarzą się z rozwiązaniami znanymi z obrazów:

Pytanie 3

3/5

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

secesji

impresjonizmu

Dekoracyjność i falistość linii widoczna na obrazie (w ułożeniu pleców, włosłów, ramion) to cecha charakterystyczna dla:

Pytanie 4

4/5

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

romantyzmu

pozytywizmu

Oto fragment obrazu nawiązującego do poematu Anhelli Juliusza Słowackiego. To przykład pokazujący, że twórcy młodopolscy garściami czerpali z polskiego:

Pytanie 5

5/5

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

Kolejna sala już prawie gotowa. Przed wyruszeniem dalej, zerknij na obrazy.

Dzięki za pomoc!

KIERUNEK ZWIEDZANIA

5/5

Cechy i bohaterowie obrazów

SALA 2

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Co czeka Cię w kolejnej sali?

Kolejny etap przygotowań za Tobą!

SALA GŁÓWNA

SALA 2

SALA 1

SALA 3

wc

W obliczu natury

SALA 3

Pytanie 1

Który z młodpolskich pejzaży był wykorzystany w filmie Chłopi?

1/5

W obliczu natury

SALA 3

Pytanie 2

Które ze zwierząt namalowanych przez twórców przełomu XIX i XX wieku pojawia się w filmie?

2/5

W obliczu natury

SALA 3

Pytanie 3

Który z obrazów został namalowany przez Juliana Fałata?

3/5

W obliczu natury

SALA 3

Pytanie 4

Przyjrzyj się fragmentom młodpolskich obrazów. Który z nich jest nokturnem?

4/5

W obliczu natury

SALA 3

Pytanie 5

Która z bohaterek młodopolskiego obrazu jest bliższa postaci Hanki Borynowej?

5/5

Masz chwilę na przyjrzenie się obrazom?

W obliczu natury

SALA 3

Dzięki Tobie jesteśmy kolejny krok dalej!

KIERUNEK ZWIEDZANIA

5/5

W obliczu natury

SALA 3

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Wesprzyj muzeum w pracach konserwatorskich.

Przed Tobą ostatnia sala!

SALA GŁÓWNA

SALA 2

SALA 1

SALA 3

wc

SALA GŁÓWNA

wędkarki

szwaczki

pasterki

Pytanie 1

Pod dłonią bohaterki obrazu leży kij z przywiązanym sznurem. Jest to atrybut:

1/5

SALA GŁÓWNA

Bociany

Umizgi

Babie lato

Pytanie 2

Jak nazywa się ten obraz?

2/5

SALA GŁÓWNA

czerwcowym kobiecym świętem ludowym

czasem ciepłej jesiennej pogody

nicią przędną pająków unoszącą się w powietrzu

Pytanie 3

Czym nie jest babie lato?

3/5

SALA GŁÓWNA

Dominikowa

Jagna

Hanka

Pytanie 4

Która z filmowych postaci była przedstawiona w sposób, który przypomina tę kompozycję?

4/5

SALA GŁÓWNA

Włodzimierz Tetmajer

Józef Chełmoński

Julian Fałat

Pytanie 5

Kto jest autorem tego obrazu?

5/5

SALA GŁÓWNA

DALEJ

Dzięki za pomoc, ta sala jest gotowa!

5/5

Jeszcze raz??

Dzięki Twojej pomocy muzeum zdołało przygotować wystawę na czas!

Brawo!

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Tu zobaczysz obraz w powiększeniu:

Jacek Malczewski (1854-1929) słynie z obrazów wplatających w rodzimy krajobraz elementy fantastyczne czy mitologiczne oraz z licznych autoportretów. Do tematu śmierci Ellenai, bohaterki poematu Anhelli Juliusza Słowackiego, malarz powracał wielokrotnie. Zwróć uwagę na nietypową perspektywę, za sprawą której to stopy postaci wydają się kluczowym komponentem obrazu. To nawiązanie do słynnego renesansowego obrazu Opłakiwanie Chrystusa Andrei Mantegni, który widzisz obok. Czy udało Ci się dostrzec podobny kadr w filmie Chłopi?

Jacek Malczewski, Śmierć Ellenai, 1907

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Tak naprawdę obraz Fałata (1953-1929) ma kompozycję poziomą i spore wymiary: 84 × 154,5 cm. To jeden z pejzaży stworzonych przez malarza po przejściu na emeryturę i po przeprowadzce do górskiej wsi Bystra. Samotność przytłoczonej kobiety ukazana jest w zestawieniu z potęgą natury. Zwróć uwagę na to, jak syntetyczny jest krajobraz – jakby „uogólniony”, pozbawiony szczegółów, „zmiękczony”. Asymetrię przedstawienia zainspirowały popularne wśród artystów tamtych czasów japońskie drzeworyty.

Julian Fałat, Pejzaż zimowy (z chrustem), 1915

Józef Chełmoński (1849-1914) uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich malarzy realistycznych. W jego obrazach, zwłaszcza późniejszych, z sukcesem można się jednak doszukiwać symbolicznych znaczeń i mistyki. Na tym obrazie mężczyzna i jego syn mają krótką przerwę w pracy na polu (w tle widać dwa woły na zaoranym już fragmencie ziemi). Posiłek przerywa im przelot bocianów tuż nad ich głowami. Jaką wróżbę niosą im powracające na wiosnę ptaki?

Józef Chełmoński, Bociany, 1900

Jest to jeden z najstarszych obrazów, którym się przyglądamy. Nastrojowy pejzaż uchodzący za najważniejsze dzieło Stanisława Masłowskiego (1953-1926) powstał z inspiracji poematem Juliusza Słowackiego Beniowski. Jego pokrewieństwo z obrazami Claude'a Moneta zapowiada przemiany w polskim malarstwie.

Stanisław Masłowski, Wschód księżyca, 1884

https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Chelmonski-Jozef-Kaczence-Wiosna;3364165.html

To jeden z obrazów namalowanych przez Chełmońskiego w późnym okresie jego twórczości, kiedy mieszkał w Kuklówce Zarzecznej – mazowieckiej wsi, gdzie obserwował naturę i chłopskie życie. Znasz ten pejzaż z pierwszego kadru Chłopów. To ostatni obraz w tej sali, ale przed Tobą jeszcze niejedno spotkanie z Chełmońskim. Koniecznie zapamiętaj to nazwisko.

Józef Chełmoński, Kaczeńce, 1907

Chełmoński był światowym człowiekiem. Uczył się w Warszawie, studiował w Monachium, w Paryżu pracował dla tamtejszego ilustrowanego pisma. Zwiedzał Włochy i Ukrainę. Jego ulubionym tematem pozostawała jednak polska wieś – jej przyroda, krajobrazy i mieszkańcy.

Józef Chełmoński, Leśna droga, 1887

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Jak widzisz, jednym z ulubionych tematów Fałata były zimowe krajobrazy. Jaki kolor ma śnieg? Jeśli dobrze się przyjrzysz, zobaczysz tu przeróżne, nawet kontrastujące ze sobą, barwy. To za sprawą mistrzowskiej obserwacji światła, w której wyspecjalizował się malarz i którą dojrzysz także w późniejszych jego obrazach (po lewej).

Julian Fałat, Krajobraz zimowy z rzeką, 1907

Alfred Wierusz-Kowalski, Wilk, 1895

Alfred Wierusz-Kowalski (1849-1915) nie był może ulubionym twórcą krytyków, ale jego obrazy całkiem nieźle się sprzedawały. Choć podejmował różne tematy (m.in. polowania, sceny rodzajowe na tle polskich miasteczek, portrety), jego twórczość najbardziej kojarzy się z wizerunkami wilków pośród pustych zimowych przestrzeni. Czy któryś z nich mógł mieć wpływ na jedną ze scen w Chłopach?

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Stefan Filipkiewicz, Chata w słońcu, 1904

Stefan Filipkiewicz (1879-1944) był mistrzem władania bogatą gamą kolorystyczną i malarzem rodzimego pejzażu: podkrakowskich wsi, majestatu tatrzańskich widoków, a w późniejszych latach – również Bałtyku. Jego patriotyzm nie ograniczał się do twórczości – w czasie II wojny światowej działał w polskich strukturach konspiracyjnych na Węgrzech. Został aresztowany przez nazistów i stracił życie w obozie koncentracyjnym.

Oto kolejne wielkie dzieło Juliana Fałata – i mowa tu również o wymiarach (93 x 226 cm!). Po obejrzeniu filmu krajobraz ten może wydawać Ci się znajomy... Zwróć tu uwagę nie tylko na światło, ale i na wydłużony błękitno-fioletowy cień. Jak myślisz – która może być godzina?

Julian Fałat, Droga do wsi, 1916

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Aleksander Gierymski, Trumna chłopska, 1894

Aleksander Gierymski (1950-1901) w wielu obrazach zdradza fascynację francuskim impresjonizmem. W tym dziele skupia się na dość nietypowym na tle swojej twórczości temacie. Obraz powstał podczas odwiedzin w Bronowicach u Włodzimierza Tetmajera. Kluczem do interpretacji sceny jest trumna niewielkich rozmiarów. Kogo straciła para siedząca przed skromną chatą? Autor zwraca uwagę na trudne okoliczności życia na wsi, które wiązało się z biedą, ale i ograniczonym dostępem do medycyny. Niestety, śmierć dziecka nie była wówczas na wsi rzadkim doświadczeniem.

Włodzimierz Tetmajer, Tańce w karczmie

Kolejny powtarzający się temat młodpolskiego malarstwa to szaleńcze, zmysłowe tańce. Inspiracja mogła płynąć nie tylko z obserwacji chłopskich obyczajów, ale również z wybitnego dramatu Wesele Stanisława Wyspiańskiego. Obok widzisz interpretację tego motywu dokonaną przez Włodzimierza Przerwę-Tetmajera (1861-1923), malarza wiejskich scen rodzajowych. Nota bene, to właśnie ten artysta był pierwowzorem Gospodarza z Wesela. Był on także przyrodnim bratem poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Czy zadymione, przyciemnione wnętrze karczmy, wypełnione czerwonymi zapaskami, przypomina Ci jakąś scenę z filmu Chłopi? Zwróć uwagę na przywieszone pod sufitem obrazy – także w filmowych chatach można było je dostrzec.

„Tak się nie godzi żartować ze sztuki i z ludzi!” – miał się wyrazić rezenzent „Przeglądu Tygodniowego” na temat trzech obrazów młodego Chełmońskiego (w tamtym czasie uczącego się jeszcze malarskiego fachu), w tym właśnie Odlotu żurawi. Określił je z oburzeniem jako „marzenie we śnie”. I rzeczywiście – z pozoru realistyczny temat przynosi symboliczne odczytania. Zwróć uwagę na nostalgiczny nastrój obrazu i ptaka na pierwszym planie. Czy on też zaraz wzbije się w powietrze? Czy skrzydła mu na to pozwolą?

Józef Chełmoński, Odlot żurawi, 1870

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod.

Lorem ipsum dolor sit

Lorem ipsum dolor

Consectetur adipiscing elit

• Lorem ipsum dolor sit amet.
• Consectetur adipiscing elit.
• Sed do eiusmod tempor incididunt ut.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Temat jest pozornie banalny, ale ile w nim poezji! Różne odcienie bieli wypełniają asymetryczną kompozycję. Krajobraz jest jedynie zasugerowany, ukazany w zarysie, bez szczegółów. To nowatorskie i świeże rozwiązania dla malarstwa u progu Młodej Polski. Mogą przynosić na myśl na przykład odważne obserwacje impresjonistów. Czy i w Tobie obraz wzbudza współczucie dla tych biednych ptaków targanych przez żywioły natury?

Józef Chełmonski, Kuropatwy na śniegu, 1891

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Ups, ostrożnie! To nie był dobry krok.

Władysław Ślewiński, Czesząca się, 1897

Obraz Władysława Ślewińskiego (1856-1918) uznawany jest za arcydzieło. Warto zwrócić uwagę nie tylko na jego secesyjną formę czy harmonię barw, ale i na ciekawy szczegół – odbicie w lustrze. Badacze sugerują, że nie jest to twarz miedzianowłosej tajemniczej kobiety (być może późniejszej żony malarza – Eugenii Szewcow), ale samego twórcy – intensywnie wpatrującego się w modelkę. Czy pamiętasz, kto był przedstawiony w tej pozie w filmie?