5.1. DIGESTIO APARATUA

HASI

DIGESTIOA eta DIGESTIO-APARATUA

5. Eskemak

6. Quiz

4. Heste-fasea

3. Urdail-fasea

2. Ahoa-fasea

1. Digestioa eta Digestio-aparatua

7. Ariketak

Aurkibidea

Digestioa, irentsitako elikagaiak, prozesu kimiko eta mekanikoen bidez, mantenugaietan eraldatzen dituen prozesua da.Digestio-prozesuan hiru fase bereizten dira: aho-fasea, urdail-fasea eta heste-fasea.

Digestioa

+ info

Digestio-aparatua, digestio-prozesuaz arduratzen den organo eta guruinen multzoa da:- Organoak: ahoa, faringea, hestegorria, urdaila, gibela, area edo pankrea, heste-meharra eta heste-lodia.- Guruinak: listu-guruinak, urdail-guruinak eta heste-guruinak.

Digestio-aparatua

+ info

Elikagaien digestioa hasiera-hasieratik gertatzen da. Ahoan, digestioaren lehen prozesuak gertatzen dira.

AHO FASEA

Prozesu kimikoakAhoan dauden listu-guruinek listua sortzen dute. Listuak bi funtzio betetzen ditu:- murtxikatutako janariarekin nahastu eta elikadura-bola sortu, errazago irensteko.- karbohidratoen lehen aldaketa kimikoa: almidoiak azukre bihurtzen ditu.

Prozesu mekanikoakJanaria hortzekin murtxikatu eta txikitzen dugu. Janaria listuarekin nahasten dugu.

Ahoan, digestioaren lehen prozesu mekaniko eta kimikoak gertatzen dira.

AHO-FASEA

+ info

HortzeriaMasailezurraren goialdean eta behealdean kokatuta dago.Gizakiok bi hortzaldi ditugu: - esne-hortzeria (20 hortz-hagin) - behin-betiko hortzeria (32 hortz-hagin)

Janaria murtxikatzeko hortz-haginak behar ditugu.

AHO-FASEA

+ info

Sudurra eta usaimenaDastamenaren organo nagusia mihia bada ere, usaimenaren laguntza du zaporeak bereizteko. Ahoa eta sudurra barrutik komunikaturik daude.

Mihia eta dastamenaMihia zaporeak bereizten ditu, dastatu egiten du.Bost zapore nagusi bereizten dira: gazia, gozoa, garratza, mingotsa eta umamia.Mihiaren gainean dauden dastamen papilak dira zaporeak bereizten dituztenak.

AHO-FASEA

AHO-FASEA

Ahoan sortu den elikadura-bola faringea eta hestegorrian (esofago) zehar urdailera iristen da.

URDAIL FASEA

Prozesu kimikoakUrdailean urin gastrikoek edo urdail-urinek digestioarekin jarraitzen dute:- proteinak eta karbohidratoak desegin egiten dira.- elikadura-bola ahi edo ore bihurtzen da. (kimo)

Prozesu mekanikoakUrdaileko paretak mugitu egiten dira elikadura-bola urin gastrikoekin ondo nahasteko.

Elikadura-bola faringetik eta hestegorritik pasatzen da eta urdailera heltzen da.

URDAIL-FASEA

+ info

Urdaileko digestioa burutzen den bitartean, urdaileko beheko irteera itxita egoten da.Irteera horren izena piloroa da.Ahia edo orea prest dagoenean, piloroa ireki egiten da eta ahia heste meharrera pasatzen da.

URDAIL-FASEA

+ info

4.- Elikadura-bola, ahi edo ore bihurtzen da. 5.- Urdaileko beheko irteera, piloroa, orea prest dagoenean ireki egiten da eta orea heste mehera pasatzen da.

1.- Elikadura-bola faringetik eta hestegorritik pasatzen da eta urdailera heltzen da.2.- Urdaileko paretak mugitzen dira eta elikadura-bola urdailean gelditzen da urin gastrikoek (urdail-urinak) urdaileko digestioa bukatu arte. 3.- Proteinak eta karbohidratoak desegin egiten dira urin gastrikoen eta urdailaren mugimenduaren ondorioz.

URDAIL-FASEA

URDAIL-FASEA

Orea edo ahia hesteetara heltzen denean digestioaren azken pausuak ematen dira eta mantenugaiak eta ura xurgatzen dira.

HESTE FASEA

Prozesu kimikoak: area edo pankreaAreak are-urina sortzen du eta heste meharrera isurtzen du.Are-urinak:- koipeak digeritzen ditu.- azukreen eta proteinen digestioa bukatzen du.

Prozesu kimikoak: gibelaGibelak behazuna sortzen du eta behazun-maskurian pilatzen da. Gero, behazuna heste meharrera isurtzen da eta orean dauden koipeak digeritzen ditu.

Orea (kimoa) heste meharrera heltzen denean gibelak eta areak sortutako bi urinekin nahasten da eta digestioak jarraitzen du.

HESTE-FASEA

+ info

+ info

Heste meharrak 3 zati ditu:- duodenoa- jejunoa- ileona

Prozesu kimikoak: heste-urina.Heste-urinak behazuna eta are-urina laguntzen ditu digestio prozesu guztiak buka daitezen.

Gibelak eta areak sortutako urinak laguntzeko, hesteen paretek beste urin bat isurtzen dute: heste-urina.

HESTE-FASEA

+ info

Elikagaien mantenugaiak digerituta daudenean, heste meharreko odol-hodiek xurgatu egiten dituzte eta odolaren bidez gorputz osora garraiatzen dira.

HESTE-FASEA

+ info

HESTE LODIAHondakinak ez dira xurgatzen eta heste lodira pasatzen dira. Heste lodiaren hasieran ura eta gatz mineralak xurgatzen dira.Hondakin solidoak uzkitik kanporatzen dira.

HESTE-FASEA

+ info

HESTE-FASEA

Hemen dituzue digestio aparatua ikasteko lagungarri izan daitezkeen hainbat eskema.

ESKEMAK

1. ESKEMA

2. ESKEMA

3. ESKEMA

5. ESKEMA

6. ESKEMA

Educaplay: digestio prozesua (hutsuneak bete)

Liveworksheet:elikagaien ibilbidea

Educaplay: atalak kokatu

Educaplay: bideoa eta galderak

Liveworksheet: atalak eta definizioak

Educaplay: atalak kokatu

ARIKETAK 1

Liveworksheet:hutsuneak bete (digestio prozesua)

Liveworksheet:guruinak eta faseak

Liveworksheet:heste- fasea

Liveworksheet:heste- fasea

Liveworksheet:urdail- fasea

Liveworksheet:aho- fasea

ARIKETAK 2

HASI

Erantzun digestio prozesuari eta digestio aparatuari buruzko galdera hauei.

QUIZ

Aho fasea, urdail fasea eta heste fasea.

Hasierako fasea, erdiko fasea eta bukaerako fasea.

Aho fasea, urdail fasea eta azken fasea.

Zein hiru fasetan banatzen da digestio prozesua?

1/5 GALDERA

QUIZ LOREM IPSUM DOLOR SIT

PRIMERAN!

HURRENGOA

Hortz eta haginek elikagaiak murtxikatu eta are-ruinarekin nahastu egiten dira.

Hortz eta haginek elikagaiak murtxikatu eta txikitzen dituzte.

Hortz eta haginek elikagaiak murtxikatu eta listuarekin nahastean digestioa hasten da.

Zer gertatzen da aho fasean?

2/5 GALDERA

ZUZENA!

HURRENGOA

Hestegorritik eta heste loditik

Faringetik eta heste loditik

Faringetik eta hestegorritik

Nondik pasatzen da elikadura-bola urdailera heldu baino lehen?

3/5 GALDERA

OSO ONDO!

HURRENGOA

Epiglotisa

Piloroa

Behazuna

Nola deitzen da urdailaren irteera?

4/5 GALDERA

BAAAAAAAAI!

HURRENGOA

Heste-urina, are-urina eta gorozkiak

Behazuna, heste-urina eta are-urina.

Listua, behazuna eta gorozkiak

Zein urin lan egiten dute urdail fasean?

5/5 GALDERA

BIKAIN!

HURRENGOA

5 ondo

4 ondo

3 ondo

2 ondo

1 ondo

0 ondo

EMAITZAK

5/5

4/5

3/5

2/5

1/5

0/5

Zure ikasketa prozesuan lagungarria izatea espera dugu.Ez ahaztu egunero errepasatu behar dela klasean egindakoa.

Bukatu da unitatea!