Want to create interactive content? It’s easy in Genially!
KOMPENDIUM PTAKI
edukacja
Created on January 3, 2023
Start designing with a free template
Discover more than 1500 professional designs like these:
Transcript
Ptaki w Parkach
Parki Krajobrazowe Polski
„PTAKI PARKÓW KRAJOBRAZOWYCH”
XXII EDYCJA KONKURSUPOZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI 2022/2023
W związku z tym, że w polskich parkach krajobrazowych można spotkać wiele gatunków ptaków tegoroczne hasło konkursu brzmi:„Ptaki parków krajobrazowych”
Parki krajobrazowe polski
Na terenie Polski powołano 125 Parków Krajobrazowych. Chronią one walory przyrodnicze, kulturowe, historyczne i krajobrazowe.
cofnij
Aby pokazać Wam różnorodność naszych parków krajobrazowych, a jednocześnie zwrócić uwagę na występujące w nich gatunki ptaków, prezentujemy Wam wybrane Parki z każdego województwa i opisujemy występujący w nim charakterystyczny gatunek ptaka.
Parki krajobrazowe polski
gatunki zaznaczone tym kolorem podlegają ochronie gatunkowej (ścisłej lub częściowej)
ptaki w Parkach Krajobrazowych
- SÓWECZKA
- RYCYK
- KRZYŻÓWKA
- CZAJKA
- BIELIK
- WODNICZKA
- RYBITWA CZARNA
- KUROPATWA
- ORLIK KRZYKLIWY
- ZIMORODEK
- BOCIAN CZARNY
- KORMORAN
- KANIA RUDA
- KSZYK
- BĄK
- RYBITWA RZECZNA
Właśnie ta mozaika siedlisk stanowi o bogactwie przyrodniczym parku. Dodatkowym atutem jest położenie obszaru parku w dolinie dużej rzeki, która nie została obwałowana i okresowo rozlewa się po starorzeczach, szuwarach i olsach parku. Wysoka woda pokrywa teren całych rozlewisk a ponad jej powierzchnią wznoszą się, niby wyspy, najwyższe wydmy w dolinie Odry. Najwyższy ich szczyt sięga 25,8 m n.p.m. i nosi dumną nazwę Monte Cassino.
Park Krajobrazowy „Ujście Warty” to najmniejszy pod względem powierzchni park krajobrazowy w województwie zachodniopomorskim. Położony jest wzdłuż Odry na południowym krańcu województwa. Blisko 80 % jego powierzchni to łąki i tereny podmokłe, 15 % stanowią zbiorowiska leśne a 5 % piaszczyste wydmy śródlądowe.
Rozlewisko Porzecze - Chlewice
fot. P. Chara
Park Krajobrazowy "ujście warty"
Wydmy śródlądowe Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Porzecze
fot. P. Chara
Rybitwa czarna
fot. C.Korkosz
Rybitwa czarna
fot. C.Korkosz
Środowiskiem życia rybitwy czarnej są doliny i rozlewiska rzek, bagna, śródlądowe zarośnięte zbiorniki wodne, wyspy rzeczne, podmokłe łąki. Podczas przelotów można ją spotkać na wybrzeżu.W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagająca ochrony czynnej. Gatunek ten jest wymieniony w Dyrektywie ptasiej. Zagrożeniem jest likwidacja wysp na dużych rzekach i stawach hodowlanych.
Rybitwa czarna
Potocznie nazywana też rybitwą żałobną. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, samica jest jedynie nieco jaśniejsza od samca. Gatunek ten charakteryzuje zmienne upierzenie w okresach: godowym, przejściowym i podczas spoczynku. Oko znajduje się w ciemnej otoczce, nogi są brązowoczerwone, ogon jest tylko lekko wcięty. Upierzenie osobników młodocianych jest podobne do szaty spoczynkowej dorosłych, czyli wierzch ciała jest ciemnoszary, spód biały, wierzch głowy czarny, na bokach, u nasady skrzydeł widoczne ciemne plamy, dodatkowo młode osobniki mają rzędy brązowoszarych plam na grzbiecie.
Największy kompleks leśny na terenie KPK stanowią Lasy Mirachowskie, dawniej zwane Puszczą Mirachowską. Obszar ten obejmuje zespół jezior potęgowskich (10 jezior) i rezerwaty przyrody. Lasy Mirachowskie to głównie tereny torfowiskowe, porośnięte rzadkimi roślinami bagiennymi, źródliska, miejsca gniazdowania żurawi, brodźców i innej fauny bagiennej oraz unikatowe miejsca krajobrazowe. Można powiedzieć, że jest to raj dla przyrodników i ornitologów.
Głównym elementem rzeźby terenu Kaszubskiego Parku Krajobrazowego (KPK) są wysoczyzny morenowe, pasma moren czołowych i rozcinające je rynny polodowcowe. Wody powierzchniowe stanowią 10% powierzchni Parku. Największe i najbardziej charakterystyczne jeziora Parku to jeziora rynnowe, o charakterystycznym wydłużonym kształcie. Obszar KPK jest obszarem źródliskowym takich rzek jak: Radunia, Wierzyca, Łeba i Słupia (w otulinie).
Haft kaszubski
fot. httpsoriginalhandicraft.orgplnajpiekniejsze-produktyhafthaft-kaszubski-symbolika-i-historia
fot. K. Sikorska
Grota żwirowo-zlepieńcowa nad jeziorem Lubygość
fot. R. Szutenberg
Wieża widokowa na szczycie Wieżycy
kaszubski Park Krajobrazowy
fot. G. Jaszewska
,,Fałszywa twarz" sóweczki
fot. G. Jaszewska
Młody osobnik sóweczki, bez charakterystycznego kropkowania na piórach
fot. G. Jaszewska
Dorosły osobnik sóweczki
fot. G. Jaszewska
Samica sóweczki w oknie dziupli wykutej przez dzięcioła dużego
Z sóweczką jest tak, jak z przysłowiową igłą w stogu siana. Nie dość, że jest najmniejszą sową europejską, to w naszym kraju uznawana jest za gatunek bardzo nielicznie lub nielicznie lęgowy. W odróżnieniu od pozostałych gatunków sów występujących w Polsce prowadzi dzienną aktywność, przede wszystkim o świcie lub kilka godzin przed zmierzchem.
Sóweczka
fot. I. Redman-Zalewska
Welski Park Krajobrazowy powstał dla ochrony środkowego odcinka rzeki Wel, od której to pochodzi nazwa parku. Wyjątkowość Welu wynika z jej różnorodności. Mimo, że jest to nizinna rzeka, która leniwie meandruje wśród podmokłych łąk, to nagle potrafi zaskoczyć i znacznie przyśpieszyć biegu.
fot. I.Redman-Zalewska
"My mawa, my dawa, my powiat lubawa"
Rzeka Wel w rezerwacie przyrody Piekiełko
Położony na południowo-zachodnim skraju województwa warmińsko-mazurskiego Welski Park Krajobrazowy to obszar gdzie krzyżują się dwa ważne korytarze ekologiczne: północny i północno-centralny. Dzięki temu w czasie sezonowych wędrówek ptaków można obserwować tu wielu migrantów, takich jak gęsi, nury, tracze czy siewki.
Welski Park Krajobrazowy
fot. M.Modrzewski
Para kaczek krzyżówek
Ta najpospolitsza kaczka spotykana na większości akwenów wodnych. Krzyżówka jest wszystkożerna, ale żywi się głównie roślinami wodnymi. Należy do rzędu blaszkodziobych, które pobierają pokarm poprzez odcedzanie z wody zawiesiny organicznej. Żeruje także „spławikując”, czyli zanurzając głowę i wystawiając ponad wodę tylko tylną część ciała. Krzyżówki wykształciły interesujący mechanizm pozwalający im zasypiać tylko jedną półkulą mózgu. W ten sposób stale czuwają nad bezpieczeństwem swoim i całego stada. Kolejnym ciekawym przystosowaniem jest specjalnie zbudowany układ krwionośny nóg krzyżówki, dzięki któremu mają one temperaturę niższą od wnętrza ciała kaczki. W ten sposób kaczki wolniej tracą ciepło i mogą przebywać w bardzo zimnej wodzie.
krzyżówka
Przy Łomżyńskim Parku Krajobrazowym Doliny Narwi w Drozdowie działa Ośrodek Rehabilitacji Zwierząt, w którym mogą być leczone i rehabilitowane następujące gatunki ptaków: perkozy, rybitwy, bociany, puszczykowate, rybołowy, chruściele, żurawie, sokołowate, czaplowate, bekasowate, kukułki, jastrzębiowate, mewy, siewkowate, dzięcioły, wróblowe.
fot. Z. Folga
Zakola na Narwi
fot. Z. Folga
Wiosenne rozlewiska rzeki Narew
Park jest położony w województwie podlaskim. Znajduje się w jego zachodniej części. Przez obszar Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi przepływa rzeka Narew wraz z wąską doliną ograniczoną wysoczyznami sięgającymi do 50 m nad poziom rzeki. Celem utworzenia Parku jest ochrona zalewowych terenów doliny Narwi, wyróżniających się występowaniem wielu rzadkich, zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt oraz unikalnymi walorami krajobrazowymi. Herbowym ptakiem Parku jest czajka.
łomżyński Park Krajobrazowy doliny narwi
Gniazdo czajki to nieosłonięte zagłębienie w ziemi, w otoczeniu niskich roślin, wyścielone skąpo trawą. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 4 brązowożółte jaja w ciemniejsze plamy. W gnieździe jaja ułożone są ostrzejszymi końcami do środka. Jaja wysiadywane są przez okres 21–28 dni przez obydwoje rodziców, którzy w razie zagrożenia atakują drapieżnika z powietrza. Pisklęta, zagniazdowniki, kilka godzin po wykluciu biegają i zdobywają pokarm. Usamodzielniają się po 5 tygodniach, kiedy to umieją już latać. Czajki odżywiają się owadami, małymi bezkręgowcami jak: pająki, robaki i mięczaki. Pokarmu wyszukują wśród niskiej roślinności lub na terenach zupełnie osłoniętych, zbierając go lub wydłubując z ziemi. Żerują spokojnie chodząc lub podbiegając.
Czajka - ptak z logo Parku
fot. M. Ogrodzki
czajka
Gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny sieweczkowatych. Jeden z bardziej rozpowszechnionych ptaków błotnych. W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą, wymaga ochrony czynnej. Na Czerwonej liście ptaków Polski czajka uznana jest za gatunek zagrożony (EN)]. W Polsce występuje w całym kraju, choć nierównomiernie, bo najliczniej na wschodzie.
Ruiny mostu przy Kłopocie
fot. K.Gajda
Modraszek nausitous
Czosnek kątowaty
fot. K.Gajda
fot. K.Gajda
Rozlewiska Odry
Na terenie Parku znajduje się największa w zachodniej Polsce kolonia bociana białego, który gniazduje we wsi Kłopot w liczbie ok. 15-20 par.
Położony jest w środkowej części biegu rzeki Odry, w miejscu ujścia do niej Nysy Łużyckiej. Międzywale Odry, porastają łęgi wierzbowo-topolowe. Razem z licznymi starorzeczami, trzcinowiskami i szuwarami jest największym i najlepiej zachowanym kompleksem takich łęgów na całym odcinku Odry Środkowej. W pobliżu Jeziora Krzesińskiego godnymi uwagi zbiorowiskami roślinnymi są łąki selernicowe. Duża dostępność środowisk wodnych i podmokłych wiąże się z bogactwem gatunkowym płazów na terenie parku. Wśród nich 2 gatunki wpisane są na krajową Czerwoną Listę: traszka grzebieniasta i kumak nizinny.
Krzesiński Park Krajobrazowy
fot. K. Gajda
Kszyk
fot. K. Gajda
Kszyk
Najciekawszą cechą kszyka jest jego odgłos, który towarzyszy mu podczas lotu. Jest to tzw. „beczenie”. Usłyszeć je można w czasie tokowania. Ten dźwięk powstaje, gdy ptak opada w dół w tzw. locie nurkowym i ma przy tym szeroko rozpostarte skrzydła. Wówczas strumień powietrza oddziałuje na sztywne sterówki, wprawiając je tym samym w wibrację, co powoduje, że wydają charakterystyczne beczenie.
Kszyk jest niewielkim ptakiem bekasowatym. Ma bardzo długi dziób, którego górna część jest ruchoma, oraz stosunkowo krótkie nogi. Kszyk buduje gniazdo wśród gęstej roślinności nieopodal zbiorników wodnych. Pożywienie kszyka stanowią ślimaki, dżdżownice oraz larwy owadów. Kszyk wymacuje pokarm czubkiem dzioba na głębokości do 6 cm. Żywi się również pokarmem roślinnym – nasionami oraz owocami np. turzycy.
kszyk
Nadwarciański Park Krajobrazowy został powołany dla ochrony cennej przyrodniczo, szerokiej w tym miejscu doliny rzeki Warty. Dawniej swobodnie płynąca rzeka rozlewała się co roku i zmieniała bieg, tworząc liczne starorzecza. W dolinie dzięki działalności człowieka powstały łąki, które koszono lub na których wypasano m.in. krowy i gęsi. Efektem takiego użytkowania było powstanie niezwykle bogatej przyrodniczo mozaiki różnego typu łąk, z takimi roślinami jak storczyk błotny, czarcikęs łąkowy, goździk pyszny, świbka morska i goryczka wąskolistna.
Młody rycyk tuż po wypuszczeniu - widoczne obrączki
fot. P. Młodkowski
Krajobraz zalewanych przez rzekę łąkw Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym
Nadwarciański Park Krajobrazowy to nie tylko przyroda, ale i wspaniałe zabytki. W Lądzie znajduje się powstałe w średniowieczu dawne opactwo cystersów, gdzie zobaczymy m.in. gotyckie malowidła ścienne. W Ciążeniu zobaczymy dawny pałac biskupów poznańskich, a pobliskie Pyzdry to malownicze miasteczko leżące na wysokiej skarpie nad Wartą, z widocznymi z daleka wieżami kościoła i klasztoru.
nadwarciański Park Krajobrazowy
Jakie są tego przyczyny? Znikają wilgotne, nadrzeczne łąki, ulubione przez rycyka. Te wciąż istniejące ubożeją i wysychają przez zmiany klimatu: brak śnieżnych zim oraz brak wiosennych powodzi. Pozostałe łąki bywają zaorywane i zamieniane w pola uprawne. Wiele innych jest porzucanych i już się ich nie kosi, przez co zarastają krzewami i drzewami. Na gniazdujące rycyki czyhają znacznie liczniejsze niż dawniej drapieżniki. Oprócz lisa i wrony siwej zagrażają im gatunki obce w naszej przyrodzie, jak jenot i norka amerykańska.
Rycyk to piękny ptak, typowy dla dolin rzecznych z rozległymi łąkami i pastwiskami. Jest w Polsce krytycznie zagrożony wyginięciem. W ciągu ostatnich 40 lat liczebność tego gatunku w Polsce spadła o 80-90%. W tym tempie rycyk zniknie z naszego kraju w ciągu najbliższych dekad.
fot. Ł. Ławrysz
Pisklęta rycyka w wolierze podczas odchowu
rys. D. Kilon
Rycyk
fot.Karolina Ferenc
J. Gościąż
fot. L. Urbankiewicz
Rezerwat J. Rakutowskie
fot. L. Urbankiewicz
Park obejmuje jeden z największych kompleksów leśnych Niziny Mazowieckiej. Urozmaicona rzeźba terenu, występowanie licznych jezior, rozległych terenów podmokłych i zabagnionych oraz bogatej i zróżnicowanej roślinności i fauny, przy stosunkowo niewielkim stopniu antropopresji wyróżnia ten teren wśród otoczenia i stanowi o jego walorach.
GWPK jest ważnym elementem naturalnego korytarza ekologicznego łączącego Kampinoski Park Narodowy z Puszczą Bydgoską i dalej - z Borami Tucholskimi. O atrakcyjności tego terenu decydują wyjątkowe walory krajobrazowe i wartości przyrodnicze. W Parku występuje bogactwo form morfologicznych, w tym rynny subglacjalne, ozy, poziomy tarasowe Wisły. Z okresu postglacjalnego pochodzi jeden z największych w Polsce kompleks wydm śródlądowych.
gostynińsko - włocławski Park Krajobrazowy
Należy do gatunku dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. Błędnie nazywany orłem. Osobniki przed osiągnięciem dojrzałości (czyli do około piątego roku życia) koczują. Można je wtedy zobaczyć w większych grupach w całej Europie i Zachodniej Azji. W Europie Środkowej bielik spotykany jest na zalesionych równinach w jej północno-wschodniej części, jak też nad wybrzeżem morskim. Bielik unika terenów górzystych, bezleśnych oraz bez zbiorników wodnych, ale też rozległych i zwartych kompleksów leśnych.
Bielik
fot. P. Twardowski
Bielik
fot. K.Czubachowska
Bielik
fot. P. Fabijański
Stawy w Żabiencu
fot. P. Fabiajński
Łąki Soleckie
Najcenniejsze ich fragmenty chronione są w 11 rezerwatach przyrody. W rezerwacie „Chojnowskie Biele” znajduje się jedno z najdalej wysuniętych na zachód światowych stanowisk wiciokrzewu pomorskiego, krzewu o charakterze pnącza. W parku są dwa obszary Natura 2000: „Stawy w Żabieńcu” i „Łąki Soleckie”.
75% powierzchni parku stanowią tereny leśne, 15% łąkowe, są też stawy i kilka niewielkich rzek, dopływów Jeziorki: Czarna (zwana też Zieloną), Mała, Kraska, i Tarczynka. Lasy leżą na żyznych siedliskach. Są dość mocno przekształcone przez gospodarkę leśną. Dominującymi drzewami są sosny, ale najbardziej naturalne są bagienne lasy łęgowe i liściaste grądowe.
Chojnowski Park Krajobrazowy leży w centralnej części Mazowsza, w powiecie Piaseczyńskim, kilka km na południe od przedmieść Warszawy. Ma 6 796 ha powierzchni i 4 727 ha otuliny. W 2023 roku park obchodzi 30 lecie istnienia. Wschodnią granicę parku wyznacza skarpa dawnej doliny Wisły, zachodnią dolina silnie meandrującej rzeki Jeziorki.
chojnowski ParkKrajobrazowy
fot. P. Fabijański
Zimorodek
Skarpa nadrzeczna - miejsce lęgowe zimorodka
fot. K. Kozłowska
fot. K. Kozłowska
Zimorodek
Jest jednym z najbardziej kolorowych polskich ptaków. Ma opalizujący niebieski grzbiet i pomarańczowy brzuch. Zimorodek poluje na ryby, znacznie rzadziej na owady wodne i kijanki. Dzięki specjalnym barwnikom w receptorach wzrokowych potrafi zlikwidować odblaski na wodzie i dobrze widzieć z góry co się dzieje pod wodą. Polowanie ułatwia mu specjalna budowa oka: elastyczna zmieniająca kształt soczewka i dwie plamki żółte dzięki którym widzi tak samo ostro na powietrzu jak i pod wodą.
zimorodek
fot. OTOP
fot. Chełmski Ośrodek Informacji Turystycznej
fot. P. Łapiński
Chełmskie Torfowiska Węglanowe
Podziemia Kredowe w Chełmie
Żółw błotny
chełmski Park Krajobrazowy
Chełmski Park Krajobrazowy rozciąga się na północny-wschód od Chełma. W logo parku znajduje się wodniczka. Park położony jest w zlewni Bugu. Zróżnicowanie warunków glebowych, wilgotnościowych, a także różnych form użytkowania tego terenu spowodowały dużą różnorodność świata roślin. Specyficzne cechy szaty roślinnej uwarunkowane są obecnością węglanu wapnia w podłożu. Zaznacza się to dużym udziałem roślin wapniolubnych w niemal każdej formacji roślinnej Parku. Najstarszymi utworami odsłaniającymi się na powierzchni są margle, opoki margliste i kreda pisząca górnej kredy. Na ich podłożu rozwinęły się formy krasowe (werteby, uwały), reprezentujące tzw. typ krasu kredy piszącej. Na terenie Parku znajdują się 4 rezerwaty przyrody.
Światowa populacja w 2020 roku liczyła jedynie ok. 11 tys. śpiewających samców. W Polsce żyje od 3200 - 4500 śpiewających samców. Do lęgów przystępuje na terenie Niemiec, Polski, Węgier, Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy i Rosji.
Jest najrzadszym i zarazem jedynym globalnie zagrożonym gatunkiem z rzędu wróblowych, występującym w kontynentalnej części Europy. Wodniczka jest gatunkiem, za który Polska ponosi wyjątkową odpowiedzialność, ponieważ około 25 procent całej światowej populacji żyje właśnie tu.
fot. P. Łapiński
Siedlisko wodniczki w Chełmskim Parku Krajobrazowym
fot. R. Siek
Wodniczka - gatunek roku 2023 Zespołu Lubelskich Parków Krajobrazowych
wodniczka
Szaniec majora Hubala w Anielinie
fot. D. Sommerfeld
fot. P. Wypych
Spalski Park Krajobrazowy obejmuje fragment doliny rzeki Pilicy wraz z kompleksami leśnymi na odcinku od Tomaszowa Mazowieckiego do Roszkowej Woli. Park wraz z otuliną w całości leży w woj. łódzkim w południowo-wschodniej jego części. Ochronie podlegają najbardziej wartościowe elementy przyrodnicze, historyczne i kulturowe dawnej Puszczy Pilickiej z bogatym i różnorodnym światem roślin i zwierząt. Najstarsze drzewostany zachowały się w rez. Spała, w którym drzewostan ma ponad 200 lat i przedstawia prawdziwie puszczański charakter.
fot. P. Wypych
Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach
Kosciół Św. Idziego w Inowłodzu
spalski Park Krajobrazowy
W Spalskim Parku Krajobrazowym jeszcze w latach 90 - tych miała być powszechnie spotykana na terenach otwartych w całym parku. Pod koniec pierwszej dekady XXI wieku jej liczebność szacowano na ok. 30 par. Obecnie kuropatwy w Spalskim Parku Krajobrazowym spotykane są głównie w jego wschodniej części, gdzie zachował się najlepiej krajobraz rolniczy z mało intensywną gospodarką rolną. Ptak łowny.
Kuropatwa to jeden z bardziej charakterystycznych gatunków ptaków związanych z krajobrazem rolniczym. Niegdyś ptak bardzo pospolity w naszym kraju, obecnie jednak średnio liczny gatunek, którego populacja szacowana jest na 120 -160 tyś. osobników. Jak pokazuje monitoring ptaków Polski w latach 2007-2018 jej populacja spadła o 29%. Wpływ na to mają przede wszystkim zmiany w rolnictwie, w tym: uproszczona struktura krajobrazu rolniczego, likwidacja miedz i śródpolnych zadrzewień, powszechne stosowanie pestycydów.
fot. S. Kielan
Kuropatwy
fot. S. Kielan
Kuropatwa
kuropatwa
fot. A. Witrykus
Przemkowski PK - las liściasty
fot. M. Kowalski
Przemkowski PK - Staw Sercowy
W 2013 roku Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych za działania chroniące walory krajobrazowe i wartości ekologiczne na terenie Przemkowskiego Parku Krajobrazowego otrzymał Nagrodę Krajobrazową Rady Europy. W 2018 roku część Parku (Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków „Stawy Przemkowskie” oraz „Przemkowskie Bagno) została objęta Konwencją Ramsarską, która chroni obszary wodno-błotne ze względu na występowanie lub przebywanie na nich populacji ptaków wodnych i szuwarowych.
Park ten położony jest w zachodniej części województwa. Został on utworzony w 1997 roku i zajmuje powierzchnię 22 340 ha.
W Parku, warto wyróżnić takie walory historyczne i kulturowe jak: ślady osadnictwa w okolicach rzeki Szprotawy sięgające 4000 lat p.n.e, Wały Śląskie – ciąg umocnień obronnych prawdopodobnie z okresu wczesnopiastowskiej Polski, które stanowią najdłuższy zabytek archeologiczny naszego kraju (a także nazywane są „najdłuższym zabytkiem Europy”), znajdujące się na obszarze Gromadki i Przemkowa.
przemkowski Park Krajobrazowy
Pisklęta bąka
fot. E. Ranoszek
Bąk na gnieździe
Cechy charakterystyczne tego ptaka: - ze względu na specyficzne ubarwienie oraz skryty tryb życia jest trudny do zaobserwowania w terenie, stąd, opisywany jest jako ptak, którego „częściej można usłyszeć niż zobaczyć”, - nazwa gatunku pochodzi od donośnego buczenia samca podczas tokowania (opisywanego jako głośnie ducie w szklaną butelkę), - gatunek wędrowny (zimuje w zachodniej Europie i Azji Mniejszej, pojedyncze ptaki zimują w Polsce), w kraju obserwowany od marca do października (oprócz Śląska, Małopolski, Podlasia, części Pomorza) - żywi się płazami, małymi rybami, mięczakami i innymi bezkręgowcami wodnymi, rzadziej pisklętami mniejszych ptaków wodnych - u tego gatunku występuje poligamia (tzn. w terytorium samca gniazda zakłada kilka samic, z którymi samiec nie tworzy ścisłych par – gniazdem, jajami i pisklętami opiekuje się tylko samica).
To gatunek czaplowatych o średniej wielkości ciała i szarobrązowym upierzeniu ozdobionym pionowymi paskami wzdłuż ciała. Dzięki takiemu ubarwieniu piór bąk „wtapia się” w siedlisko, w którym żyje.
Bąk
fot. archiwum ZOPK
fot. archiwum ZOPK
fot. archiwum ZOPK
Zabytkowy park w miejscowości Pokój
Średniowieczny zespół zamkowy w Karłowicach
W dolinach rzek znajdują się najcenniejsze przyrodniczo fragmenty parku. Są nimi położone wzdłuż Odry tereny lasów grądowych, łęgowych, podmokłych łąk oraz porośnięte roślinnością wodną i bagienną starorzecza. Cenne są również doliny pozostałych mniejszych rzek, które wraz licznymi kompleksami stawów hodowlanych są ostoją dla wielu rzadkich gatunków zwierząt (głównie ptaków) i roślin.
Stobrawski Park Krajobrazowy jest to najmłodszy i zarazem największy park województwa opolskiego. Położony jest w dorzeczu rzek Stobrawy, Budkowiczanki, Bogacicy, Brynicy i Smortawy. Południowa granica parku opiera się o Odrę i Nysę Kłodzką. Kompleksy leśne stanowią niemal 80% powierzchni parku. Wśród lasów przeważają bory sosnowe porastające wydmy miejscami osiągające 20 m wysokości.
Stobrawski Park Krajobrazowy
Kompleks zabytków dawnej huty w Zagwiździu
Najlepszym miejscem do obserwacji kani rudej w Stobrawskim Parku Krajobrazowym jest dolina Odry, gdzie ptak ten często patroluje przestrzeń powietrzną nad łąkami i lasami. Trudno określić jej liczebność, ponieważ gniazda kań są bardzo trudne do odnalezienia w terenie.
W Polsce kania ruda jest objęta ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej, dlatego wokół gniazd kań rudych obowiązuje strefa ochronna. Kani rudej zagraża wycinka starych drzew w pobliżu wody, szczególnie na międzywalach, likwidowanie bagien, zadrzewień i coraz intensywniejszy rozwój rolnictwa.
Gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych. Jest symbolem Stobrawskiego Parku Krajobrazowego. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy, występuje prawie wyłącznie na zachodzie i północnym wschodzie naszego kraju.
fot. archiwum ZOPK
fot. D.Łęgowski
Pisklęta kani w gnieździe
Kania ruda w locie
fot. T. Tańczuk
Kania ruda
kania ruda
fot. P. Kania
Zalew Gzel - Rybnik Chwałęcice na którym znajduje się platforma lęgowa dla rybitw.
Obszar Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich położony jest w obrębie zlewni rzek Rudy, Suminy i Bierawki. Wymienione rzeki, choć stosunkowo krótkie, odznaczają się znaczną zasobnością w wodę. Najbogatszym przyrodniczo terenem w obrębie PK CKKRW jest kompleks leśno-stawowy Łężczok w okolicach Raciborza, będący obecnie jedynym rezerwatem w granicach Parku. Utworzono go w celu zachowania wielogatunkowego lasu łęgowego, alei zabytkowych drzew, starorzeczy rzeki Odry ze stanowiskiem kotewki orzecha wodnego oraz miejsc lęgowych awifauny. Rezerwat przyrody Łężczok” zajmuje około 4 km².
Park położony jest w południowo – zachodniej części województwa śląskiego i zajmuje wschodnią część Kotliny Raciborskiej oraz północne fragmenty Płaskowyżu Rybnickiego. Na terenie Parku znajduje się tylko jeden rezerwat przyrody – „Łężczok”. Wzajemne przenikanie się elementów przyrodniczych i kulturowych stanowi charakterystyczną cechę tego obszaru. Ważną przesłanką utworzenia Parku była ponadto ochrona korytarza ekologicznego łączącego dorzecza górnej Wisły i górnej Odry, a poprzez Bramę Morawską również struktury przyrodniczej Europy Środkowej ze strukturami przyrodniczymi Europy Południowej. W systemie wodnym Parku znaczną rolę odgrywają zbiorniki wodne. Naliczono ich tutaj ponad 270, a jak wskazuje rozkład suchych grobli w przeszłości było ich jeszcze więcej.
Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
fot. P. Kania
Rybitwy rzeczne na platformie lęgowej na Zbiorniku Gzel
fot. P. Kania
Pisklęta rybitwy rzecznej
fot. T. Sczansny
Rybitwa rzeczna
Gniazduje kolonijnie w różnych środowiskach, zarówno na wybrzeżu, jak i nad wodami śródlądowymi (na piaszczystych lub żwirowych wyspach), najchętniej w miejscach trudno dostępnych z lądu. Jest to gatunek chroniony, wymieniony w Dyrektywie ptasiej, zagrożona przez likwidację wysp na dużych rzekach i stawach hodowlanych. Populacja liczy 6-8 tys. par.
Gatunek małego, wędrownego ptaka z rodziny mewowatych. Długość ciała 32 – 35 cm. Smukła sylwetka z długimi, wąskimi skrzydłami i rozwidlonym ogonem. Ubarwienie białe z wyjątkiem popielatego wierzchu skrzydeł i grzbietu. Na głowie czarna czapeczka. Dziób krwistoczerwony z czarnym końcem. Doskonale lata i poluje rzucając się do wody z powietrza. Żywi się głównie drobnymi rybami i bezkręgowcami wodnymi.
rybitwa rzeczna
Rezerwat przyrody Kajasówka
fot. J. Dragon
fot. J. Dragon
Ścieżka ornitologiczna w Kamieniu
fot. P. Dmytrowski
Rezerwat "Dolina Potoku Rudno"
rudniańskiPark Krajobrazowy
Jest najmniejszym parkiem krajobrazowym w województwie małopolskim. Na tak niewielkim obszarze znajduje się jednak wiele cennych miejsc i obiektów przyrodniczych oraz historycznych. Nazwa Parku pochodzi od potoku Rudno. Dno jego doliny w znacznej części jest podmokłe i trudno dostępne. Porastają je zbiorowiska łęgowe z typowo bagienną roślinnością. W kilku miejscach można obserwować ogromne połacie wysokich traw, tworzące charakterystyczne dla tego obszaru „dywany”. Również królestwo zwierząt ma tu wielu swoich przedstawicieli. Wśród bezkręgowców szczególnie cenne są motyle z rodziny modraszkowatych. Rozlewisko Wisły przy miejscowości Kamień to natomiast obowiązkowy przystanek dla każdego miłośnika ptaków.
W Rudniańskim Parku Krajobrazowym najłatwiej zaobserwować kormorany nad Wisłą przy stopniu wodnym w Kamieniu i Łączanach.
Kormorany żywią się wyłącznie rybami. Karmią nimi (po wcześniejszym częściowym przetrawieniu) również swoje pisklęta. Dziennie pojedynczy ptak zjada około pół kilograma ryb. W związku z tym często określany jest mianem szkodnika i nielubiany przez rybaków oraz właścicieli stawów rybnych. Czy jednak słusznie? Z badań naukowych jednoznacznie wynika, że kormorany polują przede wszystkim na gatunki ryb najliczniejsze w danym środowisku, a więc najłatwiej dostępne. W ich diecie przeważają kiełbie, jazgarze, płocie, okonie i leszcze. Trzy pierwsze z wymienionych tu gatunków uważane są za mało wartościowe gospodarczo i rzadko poławiane przez rybaków. Okazyjnie jedynie zdarza się, że kormorany złowią gatunki bardziej cenione przez człowieka, takie jak szczupak czy węgorz.
Kormoran nie cieszy się powszechną sympatią. Dawniej kojarzono go ze śmiercią, złymi mocami i szatanem. Być może miało na to wpływ jego ciemne upierzenie: przeważająco czarne z zielonym czy niebieskim metalicznym połyskiem (choć młode kormorany mają jasny brzuch).
fot. J. Dragon
Kormorany na drzewie
Oko kormorana
fot. Pixabay
Kormoran suszy skrzydła
fot. Pixabay
kormoran
Rzeka Nida
Rzeka Nida
fot. R. Pisarczyk
fot. R. Pisarczyk
Środkowy i dolny fragment rzeki Nidy objęty jest ochroną jako Obszar Specjalny Ochrony ptaków NATURA 2000 „DOLINA NIDY”.
Nadnidziański Park Krajobrazowy jest położony w województwie świętokrzyskim. Znajduje się w jego południowej części. Park został utworzony w celu ochrony i zachowania wyjątkowych walorów przyrodniczych związanych między innymi z występowaniem rzadkich skał gipsowych, tworzących niepowtarzalne formy krasu gipsowego. Jego obszar wyróżnia się dużym zróżnicowaniem siedlisk przyrodniczych od skrajnie suchych - murawy kserotermiczne poprzez bagienne, a nawet wodne. Można tu spotkać rzadkie gatunki słonolubne (halofity).
Nadnidziański Park Krajobrazowy
W Europie Środkowej jest rzadkim ptakiem lęgowym, żyjącym w lasach liściastych i mieszanych. W Polsce jest obecny w rozproszeniu na terenie całego kraju. Występuje na terenie Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych. Jest okazałym ptakiem o rozpiętości skrzydeł do 2 m i wadze do 3 kg. Jego populacja w naszym kraju jest ustabilizowana i liczy ok. 1400-1600 par. Bociany czarne polują na ryby, rzadziej na małe gryzonie, płazy, gady i bezkręgowce. Gdy woda jest oświetlona przez słońce, co utrudnia wypatrzenie zdobyczy, rozpościerają skrzydła nad głową, ocieniając miejsce polowania. Bocian czarny podlega ścisłej ochronie gatunkowej oraz ochronie strefowej. Wokół gniazd bociana czarnego obowiązuje strefa ochronna, której rozmiary zmieniają się okresowo. W trakcie lęgów wynosi 500 metrów od gniazda, w pozostałej części roku 200 metrów.
fot. K. Ptak
Bocian czarny
bocian czarny
Lasumiła - ścieżka przyrodnicza do najgrubszej polskiej jodły
Obszar Parku leży w dorzeczu Sanu. Do najważniejszych rzek Parku należą - Solinka, Wetlina i Osława. Płynąc krętymi, głęboko wciętymi dolinami o stromych stokach, tworzą one piękne przełomy. Na wielu rzekach i potokach występują progi skalne. Zdarza się, że woda i kamień formują niewielkie wodospady.
Park chroni walory przyrodnicze i krajobrazowe Bieszczadów Zachodnich. Stanowi od zachodu naturalną otulinę dla Bieszczadzkiego Parku Narodowego wraz z którym wchodzi w skład Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Jest to największy park krajobrazowy administrowany przez Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie. Całą długością pasma granicznego biegnie główny europejski dział wodny, oddzielający zlewiska Bałtyku i Morza Czarnego.
fot. archiwum ZKPK w Krośnie
fot. archiwum ZKPK w Krośnie
Na panującą tu wszechwładnie buczynę karpacką składa się przede wszystkim buk, a dalej jodła, jawor i świerk. Park jest miejscem życia niedźwiedzia brunatnego, wilka, rysia i żbika. Bardzo popularny jest jeleń karpacki. Znaczną osobliwością faunistyczną jest występowanie kilku par lęgowych orła przedniego. Z innych ptaków na uwagę zasługuje m.in. orlik krzykliwy, a także gadożer, płochacz halny, siwerniak, muchołówka białoszyja i nagórnik.
Bieszczadzka Kolejka Leśna
Ciśniańsko - Wetliński Park Krajobrazowy
fot. S. Bartosz
Orlik krzykliwy
Orlik jest jednym z najmniejszych gatunków orłów występujących w naszym kraju. Orlik krzykliwy objęty jest ścisłą ochroną gatunkową i wymaga czynnej ochrony. Wokół gniazd orlika obowiązuje strefa ochronna, której rozmiary zmieniają się okresowo. W ciągu roku wynosi 100 metrów, zaś w trakcie lęgów 500 metrów. Orlik krzykliwy umieszczony został na Czerwonej Liście Ptaków Polski. Na miejsca gniazdowania orliki najczęściej wybierają drzewa iglaste. Ptaki przywiązują się do danego drzewa i wracają do niego nawet przez kilka lat, co roku dokładając świeże gałęzie. W swoim rewirze para orlików może posiadać nawet kilka gniazd. Dieta orlików składa się z małych ssaków, gadów i płazów. Najczęściej jednak wybiera gryzonie, które wypatruje z wysokości nawet 100 metrów, zawisając nad nimi bez ruchu.
orlik krzykliwy