ballady i romanse

NARODOWE CZYTANIE 2022

Ballady i romanse

start

Prezentacja zainspirowana opiublikowaną na platformie Genially pracą Justyny Dudzik. Wykorzystano ogólny zamysł gry typu escape room oraz niektóre pytania, króre dostosowano do poziomu uczniów liceum.

dalej

Wierzę, że wspólna lektura utworów naszego narodowego wieszcza na nowo ukaże fenomen polskiego romantyzmu i wzbogaci jubileuszowe obchody o ważną refleksję nad naszą kulturą i historią. Chciałbym, aby tegoroczne Narodowe Czytanie jeszcze bardziej umocniło jedność i poczucie wspólnoty Polaków na całym świecie. I żeby – jak zawsze – było dla nas wspólnym świętem czytelnictwa

Prezydent RP Andrzej Duda

dalej

Jeśli chcesz wziąć udział, przekrocz próg i wejdź do świata "Ballad i romansów"

Wchodzisz do świata magii i tajemnicy

Twoim przewodnikiem będzie sam Adam Mickiewicz. Na rozgrzewkę kliknij w jego podobiznę.

WRÓĆ

Ballady i romanse to cykl poetycki opublikowany w Wilnie. Nowe, romantyczne ukazanie rzeczywistości w tych utworach związane było z początkiem kolejnej epoki literackiej...

NIESTETY!

ZAGINĄŁ KOD DO SEJFU, W KTÓRYM PRZECHOWYWANY JEST NIEZWYKLE CENNY RĘKOPIS "ROMANTYCZNOŚCI" CZY BĘDZIESZ W STANIE GO ODNALEŹĆ?

pIERWSZĄ CYRFĘ ZNADZIESZ W KSIĄŻCE wydanej w tym samym roku, w którym ukazały się "ballady i romanse"

1822

1832

1818

1830

DOBRZE!

PIERWSZA CYFRA KODU TO

ZAPAMIĘTAJ JĄ!

DALEJ

Skoro jesteśmy przy datach...

Ballady i romanse wydano przed powstaniem listopadowym czy po nim?

PRZED POWSTANIEM

PO POWSTANIU

Przenieśmy się do świata przyrody

To właśnie ona odgrywa w balladach bardzo ważną rolę. Stanowi tło, pomaga budować nastrój, a nawet ingeruje w świat ludzi i wymierza sprawiedliwość.

Czy rozpoznasz kwiaty, które pojawiają się w balladach?

dalej

Kliknij w odpowiedni obrazek

"Choć czas te dzieje wymazał z pamięci, Pozostał sam odgłos kary, Dotąd w swych baśniach prostota go święci, I kwiaty nazywa Cary”. "Świteź"

Kliknij w odpowiedni obrazek

Wyjdźcie tylko z kościoła, Miejsce widzieć możecie, Kędy rwałem to kwiecie. Rwałem na łączce, w gaju, Na grobie przy ruczaju, Okażę grób i zdrój: To mój, to mój, to mój! "Lilije"

Kliknij w odpowiedni obrazek

Lilium candidum znana jest jeszcze pod innymi, bardziej dostojnymi nazwami takimi jak: lilia św. Józefa, świętego Antoniego, czy Najświętszej Maryi Panny. Wyróżnia się pięknymi, śnieżnobiałymi kwiatami o średnicy do 7 cm. Przybierają one kształt gwiazdy, wypełnione długimi żółtymi pręcikami. Kwiaty gromadzą się w kwiatostany w formie baldachów lub gron. Oprócz pięknych płatków lilie charakteryzują się miłym i dość intensywnym zapachem.

Kliknij w odpowiedni obrazek

Lobelia jeziorna (Lobelia dortmanna), zwana też stroiczką wodną lub jeziorną – gatunek roślin z rodziny dzwonkowatych. Roślina semelparyczna, światłolubna, rosnąca w wodzie. Występuje w strefie przybrzeżnej jezior oligotroficznych ubogich w składniki odżywcze, o czystych, stojących wodach. Roślina trująca - zawiera w swych tkankach alkaloid – lobelinę.

Wspaniale!

spróbuj teraz odwiedzić miejsce, w którym te niewzykłe rośliny rosną

dalej

Słuchaj, dzieweczko! (...)

Tymi słowami zaczyna się "Romantyczność", ballada Adama Mickiewicza określana przez historyków literatury jako manifest romantyzmu.

... Ona nie słucha.

... Chodź na ciasteczko!

... Ona posłuchała.

Karusia zwraca się tam do chłopaka o imieniu...

Wojtek

Jan

Konrad

Które słowa opisują cechy Karusi?

Niezrozumiana, odmienna, emocjonalna

Wyluzowana, towarzyska, pewna siebie

Nikogo nie słucha, ma swoje zdanie, indywidualistka

„Słuchaj dzieweczko!” — krzyknie śród zgiełku Starzec, i na lud zawoła (...)

Jaka jest postawa starca?

Rozumie dziewczynę, bo jest doświadczony i wiele widział

Ma większe zmartwienia w życiu, więc ignoruje problemy Karusi

Uważa, że dziewczyna opowiada bzdury i należy kierować się rozumem zamiast w to wierzyć

Narrator to romantyk. Co uważa?

Czucie i wiara silniej mówi do mnie, Niż mędrca...

...szkiełko i oko.

...srebro i złoto.

...uczone słowo.

Szkiełko i oko to symbole myślenia...

racjonalnego

egzystencjalnego

irracjonalnego

świetnie!

KOLEJNA CYFRA KODU TO

pAMIĘTASZ POPRZEDNIĄ?zAPAMIĘTAJ I TĘ!

dalej

Gdzie jesteśmy?

Ktokolwiek będziesz w nowogródzkiej stronie, Do Płużyn ciemnego boru Wjechawszy, pomnij zatrzymać twe konie, Byś się przypatrzył jezioru.

o jakie jezioro chodzi?

Oczywiście! To Świteź!

Tak w noc, pogodna jeśli służy pora, Wzrok się przyjemnie ułudzi; Lecz żeby w nocy jechać do jeziora, Trzeba być najśmielszym z ludzi.

Źródłem natchnienia są w "Balladach i romansach" niezwykłe zdarzenia, legendy i podania historyczne, pieśni, podania i legendy ludowe. Mickiewicza inspirowały opowieści związane ze Świtezią. Miały tam zycie rozmaite zjawy, rusałki i nimfy. Jeśli chcesz je poznać, wskaż na mapie położenie jeziora. Kliknij w obrazek.

Tajemnicze mieszkanki Świtezi

Kliknij w miniaturki, aby dowiedzieć się więcej

Wtem z zasłon błysną piersi łabędzie… Strzelec w ziemię patrzy skromnie, Dziewica w lekkim zbliża się pędzie, I — „do mnie, woła, pójdź do mnie!”

Powiem jednakże. Nie straszydło wcale, Żywa kobieta w niewodzie, Twarz miała jasną, usta jak korale, Włos biały skąpany w wodzie.

Na licach różana krasa, Piersi jak jabłuszka mleczne, Rybią ma płetwę do pasa, Płynie pod chrusty nadrzeczne.

dalej

Która z nas jest księżniczką z ballady "Świteź"?

SPRAWDŹ

Która z nas jest Krysią z ballady "Rybka"?

SPRAWDŹ

Która z nas jest Świtezianką z ballady "Świtezianka"?

SPRAWDŹ

DOBRZE!

trzecia CYFRA KODU TO

ZAPAMIĘTAJ i JĄ!

DALEJ

Zostać na polu, samemu i w nocy, To lubię, rzekłem, to lubię!

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit sed diam nonummy nibh"

Lorem Ipsum Dolor

Przycisk dla odważnych

dalej

Fragment ukazujący nastrój grozy i tajemniczości to

Raz trup po drodze bez głowy się toczy, To znowu głowa bez ciała, Roztwiera gębę i wytrzeszcza oczy, W gębie i w oczach żar pała.

Spojrzyj, Marylo, gdzie się kończą gaje: W prawo łóz gęsty zarostek, W lewo się piękna dolina podaje, Przodem rzeczułka i mostek.

Onego czasu żyłam ja na świecie, Marylą zwana przed laty; Ojciec mój, pierwszy urzędnik w powiecie, Możny, poczciwy, bogaty.

Fragment ukazujący przenikanie się świata realnego i fantastycznego to

Ty, jakbyś w piersiach miała serce z głazu, Ani cię jęki ubodły, Nikt nie uprosił słodkiego wyrazu, Przez łzy, cierpienia i modły.

Tuż stara cerkiew; w niej puszczyk i sowy, Obok dzwonnicy zrąb zgniły, A za dzwonnicą chróśniak malinowy, A w tym chróśniaku mogiły.

Ledwiem dokończył, aż straszna martwica Wypływa z blizkich wód toni; Białe jej szaty, jak śnieg białe lica, Ognisty wieniec na skroni.

Fragment ukazujący inspirację ludowymi podaniami to

Ty, jakbyś w piersiach miała serce z głazu, Ani cię jęki ubodły, Nikt nie uprosił słodkiego wyrazu, Przez łzy, cierpienia i modły.

Ja, chociaż pomnę, nieraz Andrzej stary Zaklinał, nieraz przestrzegał: Śmiałem się z djabłów, nie wierzyłem w czary, Tamtędym jeździł i biegał.

Widzisz przed sobą obraz grzesznej duszy, — Wkrótce się niebem pochlubię; Boś ty czyścowej zbawił mię katuszy Tem jednem słówkiem: To lubię.

Fragment ukazujący dużą rolę natury w budowaniu nastroju to

Tuż stara cerkiew; w niej puszczyk i sowy, Obok dzwonnicy zrąb zgniły, A za dzwonnicą chróśniak malinowy, A w tym chróśniaku mogiły.

Ja, chociaż pomnę, nieraz Andrzej stary Zaklinał, nieraz przestrzegał: Śmiałem się z djabłów, nie wierzyłem w czary, Tamtędym jeździł i biegał.

Widzisz przed sobą obraz grzesznej duszy, — Wkrótce się niebem pochlubię; Boś ty czyścowej zbawił mię katuszy Tem jednem słówkiem: To lubię.

Fragment ukazujący, że nie ma winy bez kary to

Ty, jakbyś w piersiach miała serce z głazu, Ani cię jęki ubodły, Nikt nie uprosił słodkiego wyrazu, Przez łzy, cierpienia i modły.

Za taką srogość, długie, długie lata, Dręcz się w czyścowej zagubie; Póki mąż jaki z tamecznego świata, Nie powie na cię choć: lubię

Widzisz przed sobą obraz grzesznej duszy, — Wkrótce się niebem pochlubię; Boś ty czyścowej zbawił mię katuszy Tem jednem słówkiem: To lubię.

To lubię

Znasz i rozpoznajesz cechy gatunkowe ballady! Czy wiesz, że Cytowane przed chwilą fragmenty pochodzą z ballady o tytule "To lubię"?

Narrator opowiada o spotkaniu z duchem dziewczyny, w której kochało się wielu, a wśród nich Józio, który odrzucony popełnił samobójstwo. Pewnej nocy duch Józia przybył do dziewczyny i udusił ją. Od tej chwili zjawa nocą straszy podróżnych i cierpi czyśćcowe męki, a jej jedynym ratunkiem jest usłyszenie słów "To lubię". Narrator uwolnił ją od tej kary, a ona ku przestrodze opowiedziała mu swoją historię.

Dalej

Jak ma na imię dziewczyna?

Jak nazywała się pierwsza miłość Mickiewicza? Poeta wykorzystuje to imię w utworach, kiedy pisze o nieszczęśliwej, romantycznej miłości. Na pewno pamiętasz!

Krysia

Maryla

Celina

DOBRZE!

ostatnia CYFRA KODU TO

Teraz wpisz cały kod i otwórzmy sejf

DALEJ

Sprawdźmy to!

12345

2022

BRAWO

BŁĄD

OK

KLIKNIJ KŁÓDKĘ!

Udało się!

Kod do sejfu to obecny rok - rok narodowego czytania "ballad i romansów"

Odzyskaliśmy cenny rękopis, który znajduje się w zbiorach biblioteki uniwersyteckiej kul i będziemy mogli wspólnie świętować narodowe czytanie :)