Fortepian Szopena C.K.Norwid

FORTEPIAN SZOPENA

CYPRIAN KAMIL NORWID

Oprac. Ilona Stawczyk

Krótka biografia

1. Notka biograficzna

Młodość spędził w Warszawie, studiował malarstwo. W 1842 wyjechał do Niemiec, a następnie do Włoch, gdzie kontynuował studia plastyczne. W 1846 w Berlinie został aresztowany i uwięziony z powodów politycznych, na krótko wprawdzie, ale to prawdopodobnie zapoczątkowało kłopoty ze zdrowiem. Z Berlina wyjechał do Brukseli, gdzie dobrowolnie przyjął status emigranta. W Rzymie, dokąd się udał następnie, utrzymywał przyjacielskie stosunki z Zygmuntem Krasińskim i ze zgromadzeniem Księży Zmartwychwstańców. W 1849 przybył do Paryża, gdzie utrzymywał kontakty z wybitnymi przedstawicielami polskiej i międzynarodowej emigracji (jak np. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Adam Jerzy Czartoryski, Georg Herwegh, Aleksander Hercen). Zawód miłosny i brak środków do życia spowodowały, że szukał szczęścia w Nowym Jorku. Próbował – mało skutecznie – utrzymywać się z rzeźby i rysunku. W 1854 powrócił do Paryża na stałe. W środowisku artystycznym znany był głównie jako deklamator, rysownik i rytownik (w 1868 został przyjęty do Société des Artistes). Ciągłe kłopoty finansowe i pogłębiająca się głuchota spowodowały, że w 1877 zamieszkał w Zakładzie św. Kazimierza, przytułku dla ubogich polskich weteranów i sierot, gdzie spędził resztę życia. Pochowany został na cmentarzu w Ivry, niedaleko Zakładu. W 1888 zwłoki zostały przeniesione na polski cmentarz w Mortmorency i pogrzebane w zbiorowej mogile. https://culture.pl/pl/tworca/cyprian-kamil-norwid Cyprian Kamil Norwid | Życie i twórczość | Artysta | Culture.plWybitny twórca romantyczny, poeta, prozaik, dramatopisarz, rzeźbiarz, malarz i rysownik. Urodzony w 1821 w miejscowości Laskowo-Głuchy, zmarł w 1883...Culture.pl

Wybitny twórca romantyczny, poeta, prozaik, dramatopisarz, rzeźbiarz, malarz i rysownik. Urodzony 24 września 1821 roku w miejscowości Laskowo-Głuchy, zmarł 23 maja 1883 roku w Paryżu.

Cyprian Kamil Norwid

Działalność artystyczna

2. Rysunki

Norwid był dziwakiem i samotnikiem, kontakty z otoczeniem utrudniały mu dodatkowo postępujące kłopoty ze słuchem. Niewielkie grono osób z najbliższego otoczenia potrafiło dostrzec jego intelektualną i artystyczną oryginalność.

Cyprian Kamil Norwid

https://www.wrotapodlasia.pl/pl/region_i_gospodarka/wiadomosci/historia/200-lat-temu-urodzil-sie-cyprian-kamil-norwid.html

Twórczość literacka

3. Na Norwida nie było miejsca...

Sztuka Norwida mogła być szansą – i taką miała być w zamierzeniu poety – na nową, dojrzalszą fazę romantyzmu. Rzecz w tym, że na tę fazę nie było już miejsca. Norwid tworzył w okresie schyłkowego epigońskiego romantyzmu, zdominowanego przez poetykę Mickiewicza, i rozkwitającego pozytywizmu, przynoszącego odmienną problematykę i konwencje literackie. Obie te formacje krytykował i z obu czerpał. Doceniał wielkość literatury romantycznej, lecz krytykował mesjanizm za absolutyzację narodu, gloryfikację cierpienia, patos niezwykłych bohaterów i wybitnych czynów. https://culture.pl/pl/tworca/cyprian-kamil-norwid

W twórczości literackiej Norwid poruszał problemy filozoficzne, artystyczne i społeczne współczesności. Niestety jego utwory czytelnicy oceniali jako niejasne i manieryczne. Jedyny za jego życia wybór pt. "Poezje" wydany w Lipsku w 1863 nie miał większego odzewu.

Cyprian Kamil Norwid

https://culture.pl/pl/tworca/cyprian-kamil-norwid

Proza

4. Czarne kwiaty , Białe kwiaty

„Czar­ne kwia­ty”, cykl po­świę­co­ny ostat­nim chwi­lom ży­cia jego przy­ja­ciół (Witwickiego, Chopina, Słowackiego, Mickiewicza, ma­la­rza Pau­la De­la­ro­che) - uzna­nych ar­ty­stów cza­sów, w któ­rych two­rzył. Utwór na­le­ży do jed­ne­go z tych dzieł, w któ­rych po­eta po­szu­ki­wał for­my ar­ty­stycz­nej, w ja­kiej mógł­by od­dać wszyst­kie emo­cje to­wa­rzy­szą­ce mu w trak­cie opi­sy­wa­nych prze­zeń spo­tkań. Szcze­gó­ło­we opi­sy miejsc oraz daty, któ­re Nor­wid umiesz­cza w swo­ich hi­sto­riach przy­wo­łu­ją na myśl ga­tu­nek, ja­kim jest kronika. „Białe kwia­ty” "Je­że­li mó­wię: ci­sze róż­ne, to i wy­ra­zy one bia­łe, bez­myśl­ne, nie opo­wia­da­ją­ce nic, a któ­rych kil­ka tu i owdzie sły­sza­łem, albo któ­rym ra­czej świad­kiem by­łem, bo od tła, na któ­rym miej­sca swe znaj­do­wa­ły, nie­od­łącz­ny­mi są". https://poezja.org/wz/Norwid_Cyprian_Kamil/30244/Bia%C5%82e_kwiaty

Cyprian Kamil Norwid

Do najwybitniejszych nowel Norwida należą także "Ad leones" – opowieść o rzeźbiarzu.W noweli tej w mistrzowski sposób przełożył Norwid język rzeźby na język literatury; "Cywilizacja" – nowela będąca metaforą, w której statek o tej właśnie nazwie z licznymi pasażerami na pokładzie pędzi ku katastrofie.

https://culture.pl/pl/tworca/cyprian-kamil-norwid

Poezja

5.Vademecum czyli pójdź za mną

,,Vade-mecum” Norwida to zbiór stu wierszy autora powstałych w latach 1865-1866. Autor prezentuje i zarazem realizuje w utworach program odnowy poezji polskiej. Jak wskazuje sam tytuł ,,Vade-mecum”, Norwid zachęca do ,,pójścia za nim”, co odnosi się głównie do polskiej twórczości. https://tnkul.pl/sklep,produkt,vade-mecum

Jego poezja jest trudna, intelektualna, aforystyczna, pozbawiona opisowości i melodyjności typowej poezji romantycznej. Operuje skrótem, szczegółem, wielopiętrową metaforą, stosuje zróżnicowaną nieregularną wersyfikację dla podkreślenia puenty. .

Gomulicki nazwał ten cykl "bezcennym klejnotem całej liryki europejskiej"

Cyprian Kamil Norwid

"Słowa nie tylko nas wyrażają, ale i sądzą"

https://culture.pl/pl/tworca/cyprian-kamil-norwid

Fortepian Szopena

6. Chopin u Norwida

"Taka rozmowa była o Chopinie (Który n a c z e l n y m u nas jest artystą): [...] I - chociaż małe mam wyobrażenie O sztuce - przecie wiem, co jest muzyka". Promethidion, Klasyka mistrzów, C.K.Norwid, Wybór poezji, Konin 2021, s.180 "Umiał on najtrudniejsze sztuki zadanie rozwiązywać z tajemniczą biegłością - umiał bowiem zbierać kwiaty polne, rosy z nich ani puchu nie otrząsając najlżejszego". Framgent nekrologu z 1849 roku (źródło: Życie Cypriana Norwida, Józef Franciszek Fert, Wyd.PEWNE 2021, s.30) "Znasz Ty ten kraj, znasz tę Narodu chwilę,Gdy grajkom, wam, świat wtacza się do ręki,Bo z żadnych słów nie dowie się nikt tyle,Co z łkań, co z łez – bo Idee są dźwięki! ".Cyprian Kamil Norwid – "Słuchacz" (1876), (źródło: culture.pl)

Chopin to jedna z najważniejszych postaci historycznych w pisarstwie Norwida.

Cyprian Kamil Norwid

Fortepian Szopena

7. Geneza utworu

Do powstania utworu przyczyniło się wydarzenie historyczne z 19 września 1863. Miał wtedy miejsce nieudany zamach na generała Teodora Berga, carskiego namiestnika w Królestwie Polskim. W odwecie z Pałacu Zamoyskich w Warszawie, w którym mieszkała siostra Chopina, Izabella, wyrzucono, a następnie spalono pamiątki rodzinne mieszkańców, w tym fortepian Chopina. Fortepian Szopena" powstawał w latach 1863–1864, został opublikowany w 1865 roku. Norwid włączył go do cyklu "Vade-mecum" – tomu podsumowującego jego poezję i poglądy, które – jak mniemał – miało zmienić obraz poezji polskiej.

"Chopin był mu potrzebny jako niezwykle ważny konstrukt intelektualny, jako jeden z arcywzorów artysty w społeczeństwie i jako arcywzór artysty narodowego, tak ważnego dla zbiorowości żyjącej w niewoli".

Cyprian Kamil Norwid

Andrzej Fabianowski w "Sonacie Norwidowskiej"

Fortepian Szopena

8. Analiza i interpretacja

Poemat napisany jest wierszem nieregularnym, składa się z dziesięciu numerowanych strofoid o różnej długości, zamknięty jest czterowersową kodą. MUZYKA TO RZECZ OSOBLIWA(BYRON), SZTUKA?...TO SZTUKA - I TO WSZYTSKO (BARANGER) W pierwszych trzech strofach poeta wspomina ostatnie spotkanie z Chopinem, które opisał też w prozatorskim cyklu "Czarne kwiaty". Wpisuje prawdziwe wydarzenie w rzeczywistość mityczną. Poeta przemawia do czytelnika popryez wymowne obrazy, wyzwalające uczucia żalu i smutku. Już tutaj pojawiają się charakterystyczne dla Norwida niedopowiedzenia, wykropkowania, myślniki. Chopin i jego fortepian stawiane są obok Orfeusza i jego liry. Muzyka Orfeusza była oszołamiająco piękna, czarowała zwierzęta, drzewa, nawet kamienie. W wizji Norwida kompozytor scala się ze swoim instrumentem, który trudno nazywać przedmiotem martwym. Dokonuje się metamorfoza osoby kompozytora w idącą w wieczność moc jego dzieła: Gdy życia koniec szepce do początku :/> Nie stargam Cię ja - nie! - Ja u-wydatnię" Strofy IV do VI Próba odpowiedzi na ptytanie co dzieje się z dziełem po śmierci autora? W jakich wymiarach muzyka nadal żyje? To właśnie szczególna tajemnica twórczości i wartości, która sięga ideału doskonałości. Porównanie do Peryklesa -"otoczonego chwałą", nawiązanie do polskich tradycji "przemienionych kołodziejów" to ojczysty kraj. W takim krajobrazie dźwięczą akordy Chopina. Dzieło przenosi się w nowy wymiar nie tylko jako abstrakcyjny ideał, ale wartość oddziałująca na rzeczywistość i ludzi. Śmierć artysty nie przerywa dźwięków melodii: A to jeszcze kłócą się klawisze/O nie dośpiewaną chęć. Strofa VII to refleksja na temat sztuki. To co ludzkie powinno łączyć się zawsze z tym co boskie (Dopełnienie i Miłość profilem). W VIII i IX obraz Warszawy w przeddzień powstania styczniowego. Używając licznych czasowników (rwą, runął, wydźwigają) podkreśla dynamikę wydarzeń. X Strofa - śmierć intrumentu to śmierć Chopina, ale nie śmierć jego muzyki (a każda wyje:> nie ja). Coda: Niedocenianie dzieła za życia artysty to konieczny warunek do osiągnięcia sławy i nieśmiertelności po śmierci. Ideał musi sięgnąć bruku, aby sztuka rozpoczęła nowe, niezaleźne od artysty istnnienie. źródło: Norwid – Interpretacje, praca zbiorowa pod.red.T.Korpysza,Warszawa 2021 Klasyka mistrzów, C.K.Norwid, Wybór poezji, Konin 2021 https://culture.pl/pl/dzielo/cyprian-kamil-norwid-fortepian-szopena

Z pełnym przekonaniem pozwolę sobie zauważyć, że Fortepian Szopena wart jest analizy od pierwszego do ostatniego wyrazu. Dosłownie.

Cyprian Kamil Norwid

źródło:Studia Norwidiana 30:2012, A. Cedro, Fortepian Szopena. Poezja i historia

„Tytuł pracy, Upadły fortepian, to oczywiste nawiązanie do wiersza Cypriana Kamila Norwida Fortepian Chopina”. Dlaczego? Poza postacią Chopina i jego geniuszem najważniejsze jest bowiem w tym utworze pytanie o sens sztuki i jej odbiór a w zasadzie... brak jej zrozumienia przez współczesnych. Czy od tamtego czasu coś się zmieniło?” – pyta Aleksander Janicki.

Upadły fortepian

Ciekawostka...

9. Instalacja Aleksandra Janickiego

Fortepian Szopena

10. Bibliografia

Bibliografia Norwid – Interpretacje, praca zbiorowa pod.red.T.Korpysza,Warszawa 2021 Oprac. A. Cedro, P. Chlebowski, J. Fert, M. Bus i J. Leociak. Lublin 2001 Studia Norwidiana 30:2012, A. Cedro, Fortepian Szopena. Poezja i historia Klasyka mistrzów, C.K.Norwid, Wybór poezji, Konin 2021 Życie Cypriana Norwida, Józef Franciszek Fert, Wyd.pewne 2021 Historia literatury polskiej w zarysie, Tom 1, PWN, Warszawa 1987 Sonata Norwidowska, Andrzej Fabianowski, Warszawa 2019 - Cyprian Kamil Norwid i pani Kalegris – czar wielkiej damy, Sylwia Zientek https://niezlasztuka.net/o-sztuce/cyprian-kamil-norwid-i-maria-kalergis-czar-wielkiej-damy - C.K.Norwid Fortepian Szopena, Adrianna Stróżyńska https://poezja.org/wz/interpretacja/2948/Fortepian_Szopena - Vade-mecum, Cyprian Kamil Norwid https://polona.pl/item/poezje-ii-vade-mecum,MTA1ODEx/7/#info:metadata - C.K.Norwid Fortepian Szopena, Filip Leach https://culture.pl/pl/dzielo/cyprian-kamil-norwid-fortepian-szopena - Gazeta Prawna, Pogrzeb Fryderyka Chopina był wielkim wydarzeniem w życiu Paryża https://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1437381,pogrzeb-fryderyka-chopina-w-paryzu.html - Mazowsze Fryderyka Chopina, http://www.polskanapiechote.waw.pl/8-podroze/33-mazowsze-fryderyka-chopina - C.K.Norwid, Czarne Kwiaty https://literat.ug.edu.pl/nproza/black.htm - Lektury Gov pl , O utworze C.K.Norwid Fortepian Szopena, https://lektury.gov.pl/lektura/fortepian-chopina - Chopin Norwida. Było to intelektualne porozumienie artystów. Audycja Polskiego Radia z dn.13.10.2021 Https://www.polskieradio.pl/8/2222/Artykul/2823756,Chopin-Norwida-Bylo-to-intelektualne-porozumienie-artystow -C.K.Norwid Vademecum, Agnieszka Warnke https://culture.pl/pl/dzielo/cyprian-kamil-norwid-vade-mecum - Muzeum Norwida http://www.muzeumnorwida.pl/ -Upadły fortepian na skwerze w centrum Krakowa, 16.11.2010 https://www.krakow.pl/aktualnosci/3299,31,komunikat,upadly_fortepian_na_skwerze_w_centrum_krakowa.html -200 lat temu urodził się Cyprian Kamil Norwid, Aneta Kursa https://www.wrotapodlasia.pl/pl/region_i_gospodarka/wiadomosci/historia/200-lat-temu-urodzil-sie-cyprian-kamil-norwid.html

Cyprian Kamil Norwid

Mało który utwór doczekał sie˛ tak wielu i tak rozmaitych analiz. W wydanej przeszło 10 lat temu Bibliografii interpretacji wierszy Cypriana Norwida dział dotyczący Fortepianu Szopena odsyła nas do kilkudziesięciu pozycji.

Oprac. A. Cedro, P. Chlebowski, J. Fert, M. Bus´ i J. Leociak. Lublin 2001