Want to create interactive content? It’s easy in Genially!
KOMPENDIUM WODA
edukacja
Created on February 8, 2022
Start designing with a free template
Discover more than 1500 professional designs like these:
Transcript
Woda w Parkach
Parki Krajobrazowe Polski
"O wodzie w przyrodzie"
XXI EDYCJA KONKURSUPOZNAJEMY PARKI KRAJOBRAZOWE POLSKI 2021/2022
W związku z tym, że w polskich parkach krajobrazowych można spotkać wiele różnorodnych siedlisk związanych z wodą hasłem tegorocznej edycji konkursu jest:„O wodzie w przyrodzie”
Parki krajobrazowe polski
Na terenie Polski powołano 126 Parków Krajobrazowych. Chronią one walory przyrodnicze, kulturowe, historyczne i krajobrazowe.
cofnij
Aby pokazać Wam różnorodność naszych parków krajobrazowych, a jednocześnie zwrócić uwagę na różne siedliska związane z wodą, prezentujemy Wam wybrane Parki z każdego województwa i opisujemy występującą w nich wodę pod różnymi postaciami (jezior, rzek, mokradeł, torfowisk itp.).
Parki krajobrazowe polski
PRZEKSZTAŁCONE PRZEZ CZŁOWIEKA:
- melioracja doliny Warty
- Stawy Milickie
- antropogeniczne zbiorniki wodne
TORFOWISKA:
- torfowisko fluwiogeniczne
- rezerwat przyrody "Korzeń"
- rezerwat przyrody "Imielty Ług"
RZEKI:
- Rzeka Bug
- Rzeka Nida
- Rzeka Biała Tarnowska
- starorzecze - Użytek ekologiczny "Gęsi staw"
JEZIORA:
- jeziora lobeliowe
- jeziora polodowcowe
- Jezioro Śniardwy
- Jezioro Hańcza
- Jezioro Gopło
- nietypowe pojezierze
Woda w Parkach Krajobrazowych
Ukształtowanie doliny i terenów w bezpośrednim sąsiedztwie Międzyodrza jest wynikiem ostatniego zlodowacenia, a wielokorytowy, ustabilizowany układ rzeka zawdzięcza dość gwałtownemu, trwającemu od około 6 tys. lat procesowi narastania torfów.
Teren Parku obejmuje płaski obszar torfowiska między dwoma korytami Odry, która niedaleko miejscowości Widuchowa rozgałęzia się na Odrę Zachodnią i Regalicę. Szerokość powstałego w ten sposób regionu Międzyodrza zmienia się od około 2 km w południowej jego części do nawet 12 km w okolicach Szczecina.
Nieczynna śluza w PK DDO
fot. zbiory ZPKWZ
Mozaika siedlisk podmokłych szuwary, turzycowiska i łęgi Międzyodrza
fot. C. Korkosz
Park Krajobrazowy "dolina dolnej odry"
Salwinia pływająca
( fot. zbiory ZPKWZ)
( fot. zbiory ZPKWZ)
Mozaika siedlisk Międzyodrza
Rzeźba terenu parku ukształtowała się w trakcie cofania się najmłodszego zlodowacenia, a osady torfowe formowały się przez tysiące lat. Procesowi torfotwórczemu sprzyja słaby spadek doliny wynoszący na odcinku Gartz – Szczecin tylko 0,009 ‰ - dla człowieka niezauważalny. Do końca XIX wieku proces ten trwał nieprzerwanie naturalnie. Dopiero prace regulacyjne na Odrze podjęte w tym rejonie w 1904 roku spowodowały zakłócenie naturalnego rytmu przyrody.
Torfowisko Fluwiogeniczne
Obszar Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry, leżący w dolinie rzeki, to największe w Europie Zachodniej i Środkowej fluwiogeniczne (czyli pochodzenia rzecznego, od łacińskiego słowa fluvius, czyli ‘rzeka’) torfowisko niskie, na którym występują rośliny i zwierzęta niespotykane już w dolinach innych wielkich rzek. Cały obszar parku poprzecinany jest siecią starorzeczy, rowów, kanałów, których długość łącznie przekracza 200 km!
Jezioro Charzykowskie
Fot. Beata Chojęta
Fot. Przemysław Śmietana
Rak szlachetny
Fot. Justyna Rymon Lipińska.
Kościół w Leśnie
Park położony jest w północno-zachodniej części Borów Tucholskich na Równinie Charzykowskiej, w południowej części województwa pomorskiego, w powiecie chojnickim. Zaborski Park Krajobrazowy znajduje się w strefie buforowej Rezerwatu Biosfery „Bory Tucholskie”(największy w Polsce). Symbolem Parku jest puchacz - największa europejska sowa. W krajobrazie przeważają piaszczyste równiny sandrowe, nazywane Wielkim Sandrem Brdy. Jeziora są ważnym i charakterystycznym składnikiem przyrody Zaborskiego Parku Krajobrazowego. Ich geneza związana jest z działalnością lodowca skandynawskiego, który podczas ostatniego zlodowacenia bałtyckiego przez dłuższy czas zatrzymał się na Pomorzu. Na obszarze Parku znajduje się 47 jezior. Występują tu prawie wszystkie genetyczne i limnologiczne typy jezior. Najczęstsze są jeziora rynnowe oraz wytopiskowe.
Zaborski Park Krajobrazowy
Fot. Marek Merdalski
Żerujące okonie w łanie poryblinu jeziornego
Fot. Krzysztof Banaś
Podwodne płaty lobelii jeziornej
Fot. Justyna Rymon Lipińska
Kwitnąca lobelia jeziorna
Prawdziwą perłą wśród naturalnych zbiorników wodnych Zaborskiego Parku Krajobrazowego są jeziora lobeliowe. W Polsce jest ich ok. 180. Występują one głównie na Pojezierzu Pomorskim i stanowią około 2% jezior w Polsce. Jeziora lobeliowe wyróżnia obecność takich gatunków wskaźnikowych, jak: lobelia jeziorna, poryblin jeziorny i brzeżyca jednokwiatowa. Kryterium zaliczenia jeziora do tej grupy jest obecność w nim przynajmniej jednego z wymienionych gatunków.
Jeziora lobeliowe
Puszcza Piska
Fot. Waldemar Bzura
Fot. Waldemar Bzura
Meandrująca rzeka Krutynia
Mazurski Park Krajobrazowy znajduje się w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego. Jest to najstarszy w województwie i jeden z największych parków krajobrazowych w Polsce. W granicach Parku znajduje się największe w Polsce jezioro Śniardwy oraz północna część Puszczy Piskiej. Atrakcję stanowi szlak kajakowy rzeki Krutyni. Ponad 90% powierzchni Mazurskiego Parku Krajobrazowego pokrywa się z jedynym w województwie warmińsko-mazurskim Rezerwatem Biosfery MAB „Jeziora Mazurskie”.
mazurski Park Krajobrazowy
Jezioro Śniardwy jest największym zbiornikiem tego typu w Polsce. Jego powierzchnia wynosi ok. 113 km². Dla porównania to tyle ile ponad 16.000 boisk piłkarskich. Z uwagi na swoją powierzchnię Śniardwy nazywane są często "Mazurskim Morzem". Jezioro powstało z wytopienia odłączonego od lodowca fragmentu lodu, który miał ogromną masę. Ucisk był tak duży, że obnizył teren tworząc depresję, na tyle znaczącą, że wszystkie cieki wodne uchodzą koncentrycznie do Śniardw. Przez jezioro biegnie szlak wodny Wielkich Jezior Mazurskich - unikalny na skalę europejską. Szlak ten od lat zachwyca przybywających tu licznie żeglarzy, wędkarzy i wszelkiego typu miłośników wodnego wypoczynku. W zabagnionych zatokach można dostrzec duże bogactwo roślinności bagiennej i wodnej. Akwen ma również znaczenie jako ostoja i lęgowisko licznych gatunków ptactwa.
jezioro Śniardwy
fot. Teresa Świerubska
Rzeka Czarna Hańcza
SPK charakteryzuje obecność zbiorowisk i gatunków roślin o charakterze borealnym i kontynentalnym. Stwierdzono tu ok. 700 gatunków roślin zielnych, z czego wiele to rośliny rzadkie i podlegające ochronie, m.in. skrzyp olbrzymi, wielosił błękitny, rosiczka długolistna, lipiennik Loesela.
fot. Teresa Świerubska
Rezerwat Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą
fot. Teresa Świerubska
Zespół Jezior Kleszczowieckich
Suwalski Park Krajobrazowy utworzono 1976 roku. Na obszarze zagłębienia Szeszupy i terenach otaczających jezioro Hańcza powołano pierwszy park krajobrazowy w Polsce. Jego pomysłodawcą i głównym inicjatorem był Antoni Patla - miłośnik Suwalszczyzny i działacz społeczny. Ten niewielki powierzchniowo obszar (6 338 ha) stanowi przykład unikatowego krajobrazu polodowcowego ukształtowanego przez plejstoceński lądolód skandynawski 12 tys. lat temu.
Suwalski Park Krajobrazowy
fot. Teresa Świerubska
fot. Piotr Malczewski
fot. Teresa Świerubska
jezioro Hańcza
Jezioro Hańcza jest najgłębszym jeziorem Polski, a także Niżu Środkowoeuropejskiego (głębokość maks. 108,5 m). Wody jeziora wypełniają głęboką rynnę polodowcową. Jego brzegi wyściełają ogromne ilości głazów. Nagromadzenie głazów powstało podczas wytapiania zalegającej w rynnie jeziora bryły martwego lodu. Największy z głazów, zwany Kamieniem Granicznym, liczy sobie ponad 11 metrów obwodu. Dno jeziora charakteryzuje się stromymi stokami. Pełno tu rowów, dołów, górek i stromych wąwozów. Miejscami płycizny sięgają do 50 m od linii brzegowej, w innym miejscu brzeg urywa się gwałtownym urwiskiem.
Twierdza Kostrzyn
fot. N. Borkowska-Wójcik
fot. A. Szmatowicz
fot. P. Cieniuch
Wiosenne rozlewiska
Gęsi na zimowisku
Charakterystycznym elementem krajobrazu Parku jest ogromna równina - pradolina, sąsiadująca od północy i od południa z wysoczyznami. Rzeźba tego terenu została ukształtowana przez zróżnicowane procesy trwające podczas zlodowacenia północnopolskiego, zwłaszcza podczas okresu postoju lądolodu. Obecnie łączą się tu dwie wielkie rzeki: Odra i Warta, tworząc niezwykły charakter regionu. W celu ochrony tego wyjątkowego miejsca w 1996 roku powołano Park Krajobrazowy „Ujście Warty”. Obejmuje obecnie ponad 17 tys. ha, pozostając jednym z największych parków w Zespole Parków Krajobrazowych Województwa Lubuskiego.
Park Krajobrazowy"Ujście Warty"
fot. N. Borkowska-Wójcik
fot. P.Jankowski
Kanały melioracyjne w Parku Krajobrazowym "Ujście Warty"
fot. P. Cieniuch
Zabytkowa przepompownia
Mydlnica zwyczajna, fot. G. Jędro
Krajobraz ujścia Warty
Cechą wyróżniającą Park Krajobrazowy „Ujście Warty” spośród wielu innych są dominujące w krajobrazie bardzo rozległe i często podmokłe łąki i pastwiska. Przecinająca je sieć niewielkich rzek i kanałów melioracyjnych liczy ponad 300 km długości i jest pozostałością rozbudowanej niegdyś sieci hydrograficznej rzeki Warty. Nie zawsze tak było. Do drugiej połowy XVIII wieku bieg tej rzeki był jeszcze dziki i nieuregulowany. Warta wpadała do Odry szeroką, bagnistą deltą.
Wielka melioracja doliny Warty i “Nowa Ameryka”
Jest największym parkiem krajobrazowym położonym w całości w granicach województwa wielkopolskiego. Najbardziej charakterystycznym elementem polodowcowego krajobrazu parku są liczne jeziora, z powodu których park i tereny przyległe nazywane są Krainą 100 Jezior lub Pojezierzem Międzychodzko-Sierakowskim. Park na dwie części dzieli przepływająca przez niego rzeka Warta. Większa, południowa część to głównie tereny rolnicze z licznymi jeziorami. Mniejsza, północna to fragment rozległego kompleksu leśnego Puszczy Noteckiej ze śródleśnymi jeziorami na jej skraju i pagórkami wydmowymi.
fot.Karolina Ferenc
Jezioro Chrzypskie
fot. Karolina Ferenc
Puszcza Notecka
fot. Karolina Ferenc
Pobernardyński kościół w Sierakowie
sierakowski Park Krajobrazowy
fot.Karolina Ferenc
Jezioro Śremskie
fot.J. Wendzonka
Starorzecze Warty w Kłosowicach
fot.Jacek Wendzonka
Obszar źródliskowy nad Jeziorem Kubek
Na terenie Parku znajduje się ponad 60 jezior o powierzchni powyżej 1 ha oraz liczne mniejsze oczka i zbiorniki sztuczne. Wody jezior odprowadzają niewielkie cieki uchodzące do rzeki Warty. Większość jezior powstało w polodowcowych rynnach utworzonych przez wody roztopowe spływające pod lądolodem. Doliny rynnowe często mają wydłużony kształt i strome zbocza, u podnóży których tworzą się obszary źródliskowe. W dolinie Warty znajdują się niewielkie zarastające zbiorniki utworzone przez odcięcie fragmentu koryta rzecznego – starorzecza. Bogactwo siedlisk skutkuje występowaniem wielu gatunków rzadkich i zagrożonych. W zarastającym jeziorze Ostrowo na terenie rezerwatu przyrody Bukowy Ostrów stwierdzono występowanie mięsożernej rośliny – aldrowandy pęcherzykowatej. Na torfowiskach spotkać można rosiczkę okrągłolistną i ważkę zalotkę większą, a w wodach źródlisk chroniony gatunek chruścika – krynicznię wilgotkę. Występują tu też takie gatunki jak bóbr, bielik, kania czarna i ruda, zimorodek, traszka grzebieniasta czy kumak nizinny.
JEZIORA POLODOWCOWE
K. Nowińska
Mysia wieża
Półwysep Potrzymiech
fot. D. Pach
fot. D. Pach
Nadgoplański Park Tysiąclecia został założony w 1992 roku, z kolei rezerwat o tej samej nazwie istnieje już od 1967 roku. Powierzchnia Parku wynosi 9982,71 ha, a rezerwatu 1882,65 ha. Ciekawostką jest fakt, że istnieją dwa Nadgoplańskie Parki Tysiąclecia – jeden na terenie województwa kujawsko – pomorskiego, a drugi wielkopolskiego (podział nastąpił w 2009 roku).
Gęś gęgawa
Nadgoplański Park Tysiąclecia jest obszarem pól uprawnych, łąk, pastwisk, bagien, trzcinowisk, nieużytków, gdzie stosunkowo mało jest obszarów leśnych. Cechą charakterystyczną Parku jest występowanie jednego dużego zbiornika wodnego, jakim jest jezioro Gopło.
nadgoplański Park tysiąclecia
Powierzchnia jeziora wynosi 2154,5 ha. Na jeziorze występuje 12 wysp, o łącznej powierzchni 25,5 ha. Jezioro Goło jest jeziorem rynnowym, o długości 25 kilometrów. Najszersze miejsce (Szerzawy) ma 2,5 kilometra szerokości, a najwęższe zaledwie 50 m (pod tzw. Małym mostem w Kruszwicy).
fot. M. Maruszak
fot. archiwum NPT
jezioro gopło
Sercem Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia jest jezioro Gopło, które jest największym zbiornikiem wodnym województwa kujawsko – pomorskiego oraz dziewiątym co do wielkości jeziorem w Polsce.
Rzeka Bug
fot. arch. NPK
Kosaciec syberyjski
Zespół pałacowo-parkowy w Korczewie
fot. arch. NPK
fot. arch. NPK
Park utworzony został w 1993 roku. Położony jest w środkowo-wschodniej części województwa mazowieckiego. Swym zasięgiem obejmuje doliny Dolnego Bugu (od okolic ujścia rzeki Tocznej do ujścia Liwca) i Dolnej Narwi w rejonie Pułtuska wraz z przyległymi częściami ich dorzeczy. Park chroni prawie 120 km biegu rzeki Bug oraz 40 km rzeki Narew.
nadbużański ParkKrajobrazowy
fot. arch. NPK
Kulik wielki
Ujście rzeki Liwiec do Bugu
fot. arch. NPK
Bug jest czwartą, najdłuższą rzeką w Polsce. Przepływa przez zachodnią Ukrainę, wschodnią Polskę i zachodnią Białoruś. Bug ma źródło w Werchobużu na północy Wyżyny Podolskiej na Ukrainie. Powierzchnia jego dorzecza wynosi 39 420 km², z czego większość leży na terenie Polski. Wpływa do Zalewu Zegrzyńskiego, stanowiąc jednocześnie lewy dopływ Narwi.
rzeka bug
Wraz z innymi obszarami chronionymi na Polesiu Lubelskim, wchodzi także w skład utworzonego w 2012 roku, Transgranicznego Rezerwatu Biosfery „Polesie Zachodnie”.
Cerkiew w Dratowie
Rezerwat Jezioro Brzeziczno
Krajobraz pojezierny o wschodzie słońca
Park położony jest w zachodniej części Polesia Lubelskiego. Powierzchnia Parku wynosi 11 816 hektarów, a otuliny 14 095 hektarów. Od strony wschodniej Park Krajobrazowy „Pojezierze Łęczyńskie” sąsiaduje z Poleskim Parkiem Narodowym, tworząc tym samym jego otulinę.
Park Krajobrazowy Pojezierze łęczyńskie
Jezioro Piaseczno
Jezioro Rogóźno
Większość polskich pojezierzy leży na obszarach, które w okresie ostatniego zlodowacenia pokryte były lądolodem. Ciekawostką jest, że poza jego zasięgiem występuje jedynie grupa 67 naturalnych zbiorników wodnych, tworzących Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie. Jeziora łęczyńsko-włodawskie są zatem jedynymi spośród wszystkich niżowych jezior Polski, które nie mają genezy polodowcowej. W granicach PK „Pojezierze Łęczyńskie” znajduje się 17 jezior należących do tej grupy.
nietypowe pojezierze
Widok na rzekę Wartę z grodziska w Konopnicy
Półkolisty, kamienny tympanon przedstawiający mitologiczne, dwugłowe zwierzę – amfisbenę.
Romański kościół św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic w Strońsku.
Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki powołano w 1989 roku jako czwarty spośród siedmiu parków krajobrazowych położonych w granicach obecnego województwa łódzkiego. Przez park przepływa trzecia co do długości rzeka w Polsce – Warta, która na jego terenie przyjmuje duży prawobrzeżny dopływ – Widawkę i lewobrzeżny – Oleśnicę. Zanim Widawka wpadnie do Warty pochłania jeszcze Grabię i Nieciecz. Warto podkreślić, że koryta tych rzek wraz z najbliższym otoczeniem mają prawie w całości charakter naturalny lub tylko w niewielkim stopniu przekształcony przez człowieka.
Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki
Rosiczki długolistne w rezerwacie „Korzeń”
Rosiczki okrągłolistne w rezerwacie „Korzeń”
Rezerwat torfowiskowy „Korzeń”
Rezerwat „Korzeń” położony jest pomiędzy Rembieszowem a przysiółkiem Korzeń w gminie Zapolice. Jest to odcięty meander rzeki Widawki zajmujący powierzchnię 34,93 ha. Rezerwat obejmuje kompleks bagien śródleśnych o dużej wartości przyrodniczej. Celem utworzenia rezerwatu jest ochrona dużej powierzchni torfowiska o charakterze przejściowym oraz dobrze zachowanych biocenoz zespołów leśnych: olsu torfowcowego i porzeczkowego.
Rezerwat torfowiskowy „Korzeń”
Czaple biała i siwa na stawach
Grzybieńczyk wodny
Oś hydrograficzną Parku stanowi rzeka Barycz o długości 133 km. Barycz wyróżnia się najmniejszym w Polsce średnim spadkiem 0,035% oraz rozległym dorzeczem. Niewielkie spadki terenu umożliwiły wybudowanie wielkich zbiorników wodnych tanim kosztem już w średniowieczu. Obecnie w całym Parku istnieją liczne stawy rybne o łącznej powierzchni blisko 7 500 ha, otoczone polami uprawnymi, łąkami lub lasami, pogrupowane w zwarte kompleksy stawowe.
Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy” jest parkiem ponadregionalnym. Leży na terenie województw dolnośląskiego (80%) i wielkopolskiego (20%). Celem jego utworzenia było zachowanie wartości krajobrazowych, przyrodniczych i historyczno-kulturowych. Jest największym parkiem krajobrazowym w Polsce, jego powierzchnia całkowita wynosi 86 336 ha.
Kościół o konstrukcji ryglowej w Miliczu
Park Krajobrazowy "dolina baryczy"
Rezerwat Stawy Milickie
Rezerwat Stawy Milickie
Rezerwat Olszyny Niezgodzkie
Zabagnione dna Kotliny Milicko-Odolanowskiej i Żmigrodzkiej oraz niski spadek rzeki Baryczy umożliwiły wybudowanie w rejonie Milicza i Żmigrodu w P.K. "Dolina Baryczy" wielu stawów służących hodowli karpi i linów. Pierwsze akweny założyli w XIII w Cystersi, dając początek największemu w Europie kompleksowi stawów rybnych.
Stawy Milickie
Kompleks zabytków dawnej huty w Zagwiździu
Zabytkowy park w miejscowości Pokój
W dolinach rzek znajdują się najcenniejsze przyrodniczo fragmenty parku. Są nimi położone wzdłuż Odry tereny lasów grądowych, łęgowych, podmokłych łąk oraz porośnięte roślinnością wodną i bagienną starorzecza. Cenne są również doliny pozostałych mniejszych rzek, które wraz licznymi kompleksami stawów hodowlanych są ostoją dla wielu rzadkich gatunków zwierząt (głównie ptaków) i roślin.
Średniowieczny zespół zamkowy w Karłowicach
Stobrawski Park Krajobrazowy jest to najmłodszy i zarazem największy park województwa opolskiego. Położony jest w dorzeczu rzek Stobrawy, Budkowiczanki, Bogacicy, Brynicy i Smortawy. Południowa granica parku opiera się o Odrę i Nysę Kłodzką. Kompleksy leśne stanowią niemal 80% powierzchni parku. Wśród lasów przeważają bory sosnowe porastające wydmy miejscami osiągające 20 m wysokości.
Stobrawski Park Krajobrazowy
Jest to jeden z 8 użytków ekologicznych występujących w Stobrawskim PK.
Zarośnięta roślinnością wodną powierzchnia starorzecza Na zdjęciu widać błyszczące, okrągłe liście grzybienia północnego, w centrum osokę aloesowatą oraz liczne rozety liściowe kotewki orzecha wodnego.
Zaskroniec zwyczajny
(Fot. D. Łęgowski)
Kotewka orzech wodny
Starorzecza to przyrzeczne jeziora leżące na dnie doliny rzecznej. Stanowią część koryta i są odcięte wałem przykorytowym od obecnego nurtu. Obecność ich wskazuje, że naturalne koryta rzeczne praktycznie nigdy nie są proste. Powstawanie meandrów spowodowane jest różnicą w sile oddziaływania wody na brzeg zewnętrzny i wewnętrzny zakola rzeki. Na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego zinwentaryzowano ich około 300. Niektóre z nich to bezimienne, niewielkie oczka wodne, ale są też zbiorniki większe, bardziej znane i chętnie odwiedzane przez turystów i do takich należy na pewno Gęsi Staw. Jest to malownicze starorzecze rzeki Odry wraz z przyległymi zabagnieniami, położone przy wale przeciwpowodziowym na południe od Wielopola.
Użytek ekologiczny „Gęsi Staw” (starorzecze)
fot. Tomasz Sczansny
Meandrująca rzeka Ruda
fot. Tomasz Sczansny
Meandry rzeki Rudy
Wzajemne przenikanie się elementów przyrodniczych i kulturowych stanowi charakterystyczną cechę tego obszaru. Ważną przesłanką utworzenia Parku była ponadto ochrona korytarza ekologicznego łączącego dorzecza górnej Wisły i górnej Odry, a poprzez Bramę Morawską również struktury przyrodniczej Europy Środkowej ze strukturami przyrodniczymi Europy Południowej.
Park położony jest w południowo – zachodniej części województwa śląskiego i zajmuje wschodnią część Kotliny Raciborskiej oraz północne fragmenty Płaskowyżu Rybnickiego. Na terenie Parku znajduje się tylko jeden rezerwat przyrody – „Łężczok”.
Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
fot. Marek Stryjniak
Kotewka orzech wodny
fot. Tomasz Sczansny
Hełmiatka
fot. Tomasz Sczansny
Rezerwat Łężczok
Udział otwartych powierzchni wodnych w ogólnej powierzchni Parku (2%) jest porównywalny z obszarami pojeziernymi. W odróżnieniu od nich, zbiorniki PK CKKRW to w większości stawy hodowlane oraz zalewiska powyrobiskowe, czyli twory antropogeniczne. Obfitości wód powierzchniowych towarzyszą znaczne zasoby hydrogeologiczne, stanowiące wartość objętą ochroną jako zasoby wód podziemnych.
W systemie wodnym Parku znaczną rolę odgrywają zbiorniki wodne. Naliczono ich tutaj ponad 270, a jak wskazuje rozkład suchych grobli w przeszłości było ich jeszcze więcej. Obszar Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich położony jest w obrębie zlewni rzek Rudy, Suminy i Bierawki. Wymienione rzeki, choć stosunkowo krótkie, odznaczają się znaczną zasobnością w wodę.
antropogeniczne zbiorniki wodne
Skała "Piekło" w rezerwacie "Skamieniałe Miasto"
Krajobraz Parku
Rzeka Biała przepływająca blisko rezerwatu "Skamieniałe Miasto"
Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy położony jest w południowo-wschodniej Polsce w województwie małopolskim. Jest to park o charakterze pogórskim. Charakterystyczne są tu liczne, zorientowane równoleżnikowo pasma wzniesień, których najwyższe szczyty przekraczają 500 m n.p.m. Rzeźba terenu jest odzwierciedleniem budowy geologicznej, a konkretnie pofałdowanych i wypiętrzonych warstw tzw. fliszu karpackiego zbudowanego głównie z piaskowców i łupków. Na powierzchni występują ostańce piaskowcowe, których największe skupienie objęto ochroną jako rezerwat przyrody „Skamieniałe Miasto”.
Ciężkowicko-RożnowskiPark Krajobrazowy
Biała Tarnowska
Biała Tarnowska charakteryzuje się dużą zmiennością stanów wód i przepływów. Późną zimą obserwowane są wezbrania roztopowe, zaś wiosną i latem wezbrania powodowane przez długotrwałe opady deszczu lub krótkie intensywne opady burzowe. Jesienią przy długotrwałej ubogiej w opady pogodzie obserwowana jest tzw. niżówka jesienna, czyli znaczne obniżenie stanów wód i przepływów w rzece.
Jednym z nieocenionych walorów przyrodniczych Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego jest rzeka Biała Tarnowska. Jej źródła znajdują się w Beskidzie Niskim, następnie jej wody płyną przez teren Pogórza Ciężkowickiego i Rożnowskiego i uchodzą do Dunajca. Uznawana jest za jedną z najdzikszych rzek polskich Karpat. W przeciwieństwie do innych rzek górskich podobnych rozmiarów, w jej głównym biegu nie ma zbiorników retencyjnych oraz zapór wodnych. Z tego powodu jest jednym z najważniejszych miejsc rozrodu ryb w całym dorzeczu Górnej Wisły.
Kamienisto-żwirowe łachy w korycie Białej Tarnowskiej
Zimorodek
Skójka gruboskorupowa
rzeka Biała Tarnowska
Jego obszar wyróżnia się dużym zróżnicowaniem siedlisk przyrodniczych od skrajnie suchych - murawy kserotermiczne poprzez bagienne, a nawet wodne. W okolicy miejscowości Szczerbaków na terenie użytku ekologicznego pn. „Słone Źródło”, wokół rozlewisk słonej wody rosną rzadkie gatunki słonolubne (halofity) takie jak: muchotrzew solniskowy i łoboda oszczepowata w odmianie solnej.
Pińczów - panorama miasta
Park został utworzony w celu ochrony i zachowania wyjątkowych walorów przyrodniczych związanych między innymi z występowaniem rzadkich skał gipsowych, tworzących niepowtarzalne formy krasu gipsowego.
Nadnidziański Park Krajobrazowy jest największym spośród ośmiu parków krajobrazowych położonych w całości w województwie świętokrzyskim. Znajduje się w jego południowej części, obejmuje środkowy i dolny fragment Doliny Nidy, Nieckę Solecką i północno – zachodnią część Garbu Pińczowskiego.
Nadnidziański Park Krajobrazowy
Sumik karłowaty
https://www.poradnik-wedkarski.pl/sumik-karlowaty
Śródlądowa delta Nidy
Skójka gruboskorupowa
Środkowy i dolny fragment rzeki Nidy objęty jest ochroną jako Obszar Specjalny Ochrony Ptaków NATURA 2000 „DOLINA NIDY”.
Przez teren Nadnidziańskiego Parku Krajobrazowego przepływa rzeka Nida. Stąd pochodzi jego nazwa. Powstaje ona z połączenia dwóch rzek: Białej i Czarnej Nidy. Ta, najdłuższa w województwie świętokrzyskim rzeka, po ok. 152 km niedaleko miejscowości Nowy Korczyn wpływa do Wisły. Wody Nidy należą do najcieplejszych w Polsce, temperatura w niej może dochodzić do 27o C. Typowa rzeka nizinna, o niskim spadku, rozlewa się po szerokiej terasie zalewowej, tworząc liczne zakola i meandry, stanowi naturalny korytarz ekologiczny dla doliny Wisły.
Rzeka Nida
Park Krajobrazowy „Lasy Janowskie” to nie tylko przyroda. W tutejszy pejzaż wpisane są ślady przeszłości w postaci zabytków architektury drewnianej, obiektów sakralnych, zespołów urbanistycznych i miejsc pamięci narodowej. Świadczą one o bogatej, nieraz burzliwej, historii tego regionu. Nazwa Lasy Janowskie pochodzi od stolicy całego regionu – Janowa Lubelskiego. Duża część tego terenu należała niegdyś do ogromnego majątku rodu Zamoyskich – Ordynacji Zamojskiej. W Lasach Janowskich odnajdziemy liczne, piękne kapliczki, wśród nich wiele bardzo starych i zabytkowych. Dużą uwagę zwracają także liczne stare krzyże przydrożne.
Ze względu na unikatowe właściwości krajobrazowe Lasy Janowskie objęte są szczególną ochroną w postaci parku krajobrazowego i kilku rezerwatów (woj. podkarpackie 3 rezerwaty). W logo tego parku figuruje kurak leśny-głuszec. Cały teren Parku charakteryzuje się dużą zmiennością krajobrazu leśnego. Łąki śródleśne i rozległe torfowiska sąsiadują z piaszczystymi wydmami porośniętymi lasem, towarzyszą im kompleksy stawów, z których część wyłączona z użytkowania stopniowo zarasta. Takie zróżnicowanie środowiska leśnego stwarza warunki dla życia wielu gatunków roślin i zwierząt. Na terenach podmokłych wytworzyły się bory bagienne, olsy oraz łęgi.
Park Krajobrazowy "lasy Janowskie"
Bagno zwyczajne
Rosiczka okrągłolistna
Bocian czarny
Jeden z trzech rezerwatów „Imielty Ług” położony jest na terenie województwa podkarpackiego, w zachodniej części Lasów Janowskich. Utworzony został na terenie 804 ha zajmowanym przez torfowiska wysokie, przejściowe, stawy i bory, przez co prezentuje wybitne wartości krajobrazowe. Uroku dodają mu interesujące formy rzeźby terenu, do których należy zaliczyć wydmę wcinającą się w postaci ostrogi w obszar torfowiska. Centralną część rezerwatu zajmuje zarastający staw, będący dawnym naturalnym śródleśnym zbiornikiem wodnym. Otaczają go wydmowe wzgórza porośnięte lasem.
rezerwat przyrody „Imielty Ług”