"Cykl lekcji - "Ten obcy" - kl. 6

Przygotowala: Anna Stasiak

autorstwa Ireny Jurgielewiczowej

Cykl lekcji z lektura

„Ten obcy”

Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. W 1928 roku uzyskała stopień doktora. Studiowała pedagogikę na Wolnej Wszechnicy Polskiej.W okresie okupacji brała udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. Była żołnierzem AK. Po powstaniu warszawskim przebywała w obozie jenieckim. Do kraju wróciła w 1946 roku.Początkowo pisała utwory dla dzieci najmłodszych.Wielką popularność wśród czytelników i uznanie krytyki zyskały psychologiczne powieści dla młodzieży, przede wszystkim "Ten obcy" (1961). Książka ta została umieszczona w 1964 roku na Liście Honorowej im. H. Ch. Andersena i przetłumaczona na wiele języków.Na wniosek dzieci pisarka otrzymała Order Uśmiechu.

Irena Jurgielewiczowa (1903-2003)

4. Jak ważni są rodzina i przyjaciele?

7. Co wzrusza w opowieści o Zenku i jego czworgu przyjaciołach?

3. Jak koleżeństwo z Zenkiem wpłynęło na dzieci i jak znajomość z Załogą zmieniła życie Zenka?

6. „Dla niego jestem najważniejsza na świecie” - rodzenie się pierwszego prawdziwego uczucia.

2. Bohaterowie powieści „Ten obcy” i początki trudnej przyjaźni.

5. „A dom (…) zawsze się do niego wraca, bo to jedyne miejsce na świecie” – czy dla każdego?

1. Co to znaczy „być obcym”? Rozmawiamy o Zenku.

Cykl lekcji:

Temat:

Co to znaczy „być obcym”? Rozmawiamy o Zenku.

Lekcja 1

• naśladowanie starszych kolegów

• wakacyjne zabawy

• relacje między chłopcami i dziewczynkami

• pierwsza miłość

• trudna przyjaźń

• konflikty w rodzinie

Realia w powieści „Ten obcy” są trochę inne niż te, które znacie z życia - bohaterowie nie oglądają telewizji, nie mają komputerów ani telefonów komórkowych... Jednak tematy, które podejmuje ten utwór są ponadczasowe, uniwersalne. Do podanych poniżej ponadczasowych tematów podajcie przykłady z utworu:

Narrator

Wydarzenia

Bohaterowie

Miejsce akcji

Czas akcji

Świat przedstawiony w utworze:

Wyjaśnijcie znaczenie tytułu utworu.

Tytuł powieści nawiązuje do sytuacji jednego z bohaterów - Zenka, który przybywa na wyspę i ukrywa się na niej. Jest obcy: początkowo niewiele o nim wiadomo, nikt go nie zna, chłopak wiedzie inne życie niż dzieci, które mają własne domy i rodziny.

Jakie skojarzenia wywołuje w Was tytuł tej powieści?

Krzyżówka do pobrania

Rozwiążcie krzyżówkę

Hasłem jest tytuł innej ciekawej powieści Ireny Jurgielewiczowej.

Zenek czuł się obco wśród dzieci z Załogi, ponieważ one miały własne domy i rodziny, a nim nikt się nie opiekował, nikt się o niego nie troszczył. Chłopak miał poważne problemy rodzinne i uważał, że nowi znajomi nie zrozumieją jego nietypowej sytuacji. Wszystkie dzieci z Załogi miały swoje miejsca na świecie, a on musiał samotnie tego miejsca szukać.

Być obcym, czyli...

Dziekuje za uwage!

Temat:

Bohaterowie powieści „Ten obcy” i początki trudnej przyjaźni.

Lekcja 2

• Zenek nie umiał się otworzyć, nie miał odwagi zaufać dzieciom;
• chłopiec zachowywał się wobec dzieci dziwnie, a czasem wręcz nieprzyjemnie;
• dzieci były świadkami zarówno złych (kradzież jabłek), jak i dobrych (uratowanie dziecka) uczynków Zenka i nie wiedziały, co sądzić o chłopcu.

Dlaczgo przyjaźń pomiędzy Zenkiem a Załogą była trudną przyjaźnią?

• nie zaczęła się gładko, w miłym nastroju, ale od konfliktu;
• chłopak odtrącał nowych znajomych, nie wierząc w szczerość ich intencji;

Posegregujcie wyrazy bliskoznaczne do podanych przymiotników. Zgromadzone słownictwo będzie Wam przydatne do opisania charateru Zenka i sytuacji, w której się znalazł.

Zastanówcie się, jak wymienione cechy wpływały na jego przyjaźń z dziećmi.

Zenek

Ula

trzymać nerwy na wodzy

gołębieserce

graćpierwszeskrzypce

w gorącej wodziekąpany

chodzić własnymi drogami

Do imion postaci dopasujcie odpowiednie frazeologizmy, a następnie ułóżcie po 1 zdaniu o każdym bohaterze, wykorzystując te związki wyrazowe.

Pestka

Marian

Julek

dystans i życzliwość

zaintrygowanie i zaciekawienie

uwielbienie i podziw

współczucie, żal i tkliwość

Julek

Pestka

Marian

Co Załoga czuła do Zenka w pierwszych dniach po jego pojawieniu się na wyspie?

Ula

nieufność

pobłażliwość i chęć zaimponowania

dystans i udawana obojętność

uwielbienie i podziw

tolerancja, zawstydzenie, zaufanie

niechęć do niedyskretnych i dociekliwych pytań

tata Uli

wujek Antoni

Julek

Pestka

Marian

Jakie były odczucia Zenka?

Ula

Umacnianie się więzów przyjaźni

Kto z Załogi najlepiej rozumiał Zenka? Podajcie argumenty uzasadniające Waszą opinię.

Grupa II

Kogo z Załogi Zenek obdarzył największym zaufaniem i dlaczego? podajcie powody takiego zachowania chłopca.

Grupa I

Bohaterowie utworu zyskali coś czy stracili, nawiązując trudną przyjaźń z Zenkiem?

Czy to, że relacja z kimś jest trudna, nie zawsze udana, oznacza, że nie warto tej relacji kontynuować?

Praca domowa

Na czym polega trudna przyjaźń?

Odpowiedz na pytania:

Dziekuje za uwage!

Temat:

Jak koleżeństwo z Zenkiem wpłynęło na dzieci i jak znajomość z Załogą zmieniła życie Zenka?

Lekcja 3

Dobry przyjaciel umie powiedzieć „nie” – rozmowa o asertywności:

• Czy przyjaźń z kimś oznacza, że zrobimy wszystko, o co przyjaciel prosi?
• Na jakie propozycje nie można się zgadzać?
• Na co nie powinni się byli zgodzić bohaterowie powieści Ireny Jurgielewiczowej?

Dlaczego nie było tak, jak być powinno?

Wnioski:

Jak powinno być?

Jak było?

Zgubne skutki bezmyślnego naśladownictwa.

Załoga razem z Zenkiem kradła jabłka. Potem wszyscy wstydzili się tego. Dlaczego więc doszło do kradzieży? Przedyskutujcie ten problem, a wnioski zapiszcie w formie metaplanu.

Dlaczego Załoga złamała obietnicę daną Zenkowi? Oceńcie decyzję dzieci.

Jak mądrze składać obietnice?

ZOBOWIĄZANIE DO ZACHOWANIA TAJEMNICY.

Jakie były ich przyczyny?

Jakie były ich przyczyny?

negatywne

pozytywne

CZYNY ZENKA

Przypomnijcie sobie rozdział "Okoliczności łagodzące". Julek stanął przed dylematem, czuł się zdezorientowany, zagubiony, bo nie wiedział, co naprawdę myśleć o Zenku. Zanotujcie dobre i złe uczynki Zenka, a następnie wskażcie ich przyczyny.

Dlaczego trzeba wynagradzać wyrządzone krzywdy?

Drużyny powinny liczyć maksymalnie po 4 osoby.Każdy gracz swoje 3 karty będzie układał na jednym z dwóch pól:- polu kryteriów pierwszorzędnych (czyli bardzo ważnych),- polu kryteriów drugorzędnych (czyli mniej ważnych).Sami decydujecie, ile kart położyć na każdym z pól. Gdy ułożycie wszystkie karty, otrzymacie odpowiedź na postawione pytanie.

POKER KRYTERIALNY

Wynagrodzenie krzywdy jest aktem odwagi, bo nieraz boimy się stanąć oko woko z osobą, której coś złego zrobiliśmy.

Trzeba wynagradzać wyrządzone krzywdy, bo tak postępują ludzie odpowiedzialni.

Jeśli wynagradzamy wyrządzone krzywdy, to znaczy, że sprawiedliwie oceniamy samych siebie.

Jeśli wynagradzamy wyrządzone krzywdy, ludzie mają o nas lepsze zdanie.

Wynagrodzenie krzywdy jest obietnicą, że więcej nic takiego nie zrobimy.

Wynagrodzenie krzywdy jest formą przeproszenia i wyrażenia żalu.

Wynagradzjąc krzywdę, pocieszamy osobę, którą wcześniej zraniliśmy.

Wynagrodzenie krzywdy przywraca spokój, uwalnia od wyrzutów sumienia.

Wynagradzanie krzywd jest dobrze widziane przez innych ludzi.

Taki jest zwyczaj.

Wynagradzania krzywd wymaga sprawiedliwość.

Trzeba wynagradzać krzywdy, żeby uzyskać wybaczenie.

II

Karty:

• szczerość to dowód zaufania;
• szczerość oznacza, że ludzie niczego przed sobą nie ukrywają, a to jest podstawą bliskości;
• ludzie szczerzy rozmawiają ze sobą otwarcie, co pozwala na uniknięcie nieporozumień;
• brak szczerości wobec ludzi, na których nam zależy, jest okłamywaniem ich.

SZCZEROŚĆ - otwartość, prawdomówność, prawdziwość, bezpośredniość.

Jak rozumiecie pojęcie szczerości?

Dlaczego szczerość jest taka ważna w przyjaźni i w miłości?

Dziekuje za uwage!

Temat:

Jak ważni są rodzina i przyjaciele?

Lekcja 4

Co i dlaczego chciała zrobić Ula?Czego dziewczynka oczekiwała od przyjaciółki?Dlaczego Ula nie zrealizowała swojego planu?Jak poczuła się Ula?Co inaczej mogła zrobić Ula, a co Pestka?

Przypomnijcie sobie rozmowę Uli i Pestki podczas deszczu (rozdz. I ). O czym rozmawiały dziewczęta?

Rodziny przedstawione w powieści „Ten obcy”.

• Co wiemy o rodzinach dzieci z Załogi?
• Na czym polegał problem Uli w jej relacjach z tatą?
• W kim dziewczynka szukała oparcia?

Jak rozumiecie sentencję: „smutki przeżywane razem z przyjaciółmi maleją, a radości dzielone z bliskimi rosną”?

Dlaczego pragniemy dzielić się smutkami z naszymi przyjaciółmi?

Author's name

Co, Waszym zdaniem, jest ważne w kontaktach z innymi ludźmi?

4.

3.

2.

1.

Sformułujcie 4 rady dla ludzi, którzy nie mogą osiągnąć porozumienia, są ze sobą skonfliktowani. Użyjcie słów: szacunek, rozmowa, słuchanie, spokój, szczerość.

Pamiętajcie,że konieczne jest traktowanie drugiego człowieka z szacunkiem bez względu na jego poglądy, narodowość, pochodzenie…

Każdy człowiek jest inny.

• Czy to prawda, że przeciwieństwa się przyciągają?
• Dlaczego tak jest/nie jest?
• Dlaczego to dobrze, że każdy człowiek jest inny?

Co różni Ulę i Pestkę? Porównajcie charaktery, usposobienie, doświadczenia życiowe przyjaciółek.

Grupa II

Porównajcie Ulę i Zenka. W czym ci bohaterowie są do siebie podobni?

Grupa I

Praca domowa

Zaprojektuj plakat zachęcający rodziny do rozwiązywania problemów poprzez wspólną i szczerą rozmowę. Wykorzystaj hasło: „Warto rozmawiać!” lub „To dobrze, że ludzie są różni” albo wymyśl własne.

Dziekuje za uwage!

Temat:

„A dom (…) zawsze się do niego wraca, bo to jedyne miejsce na świecie” – czy dla każdego?

Lekcja 5

Zastanówcie się, co tworzy atmosferę domu rodzinnego? Wpiszcie swoje spostrzeżenia na schemat domu.

ZADANIE

Na podstawie opisów opracujcie notatkę w formie mapy mentalnej.

Przeczytajcie wspomnienia bohaterów powieści i odpowiedzcie na pytania:

Dziekuje za uwage!

Temat:

„Dla niego jestem najważniejsza na świecie” - rodzenie się pierwszego prawdziwego uczucia.

Lekcja 6

PRAWDZIWE UCZUCIENa czym polega? Czego wymaga?

Zgromadźcie słownictwo określające wyrażenie prawdziwe uczucie. Na czym polega? Czego wymaga?

Ułóżcie w kolejności etapy uczucia między Ulą a Zenkiem.

„Moja miłość do Ciebie...”.

„Tylko to mogę dla niego zrobić”.

„Jesteś dla mnie jedyna na świecie”.

O czym świadczą przytoczone cytaty?

„Nigdy jeszcze o nikim tak nie myślałam”.

Praca domowa

Na podstawie własnego doświadczenia odpowiedz na pytania:

• Jak dzisiaj rodzą się uczucia?
• W jakich sytuacjach?
• Czy są trwałe?
• Jak okazuje się miłość?

Dziekuje za uwage!

Temat:

Co wzrusza w opowieści o Zenku i jego czworgu przyjaciołach?

Lekcja 7

Jak zachowuje się ktoś wzruszony?

Jakim uczuciem jest wzruszenie?

Co może wzruszać?

WZRUSZENIA

Co wzrusza w powieści „Ten obcy”?

Wnioski

• Po co w powieści jest bezdomny piesek, którego oswaja Ula?
• Czy przypomina on tytułowego bohatera?
• W czym?

Pracując w grupach, opiszcie jedną wzruszającą scenę powieści „Ten obcy”.

Pomocne słownictwo:być głęboko wzruszonym, czuć wzruszenie, płakać ze szczęścia, łzy toczą się po twarzy, drżeć ze wzruszenia, łzy napłynęły komuś do oczu.

Praca domowa

Czy Twoim zdaniem Zenek przestał być obcy? Uzasadnij odpowiedź.

Dziekuje za uwage!