"Cykl lekcji - "Ten obcy" - kl. 6

Przygotowala: Anna Stasiak

Cykl lekcji z lektura

„Ten obcy”

autorstwa Ireny Jurgielewiczowej

Irena Jurgielewiczowa (1903-2003)

Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. W 1928 roku uzyskała stopień doktora. Studiowała pedagogikę na Wolnej Wszechnicy Polskiej. W okresie okupacji brała udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim. Była żołnierzem AK. Po powstaniu warszawskim przebywała w obozie jenieckim. Do kraju wróciła w 1946 roku.Początkowo pisała utwory dla dzieci najmłodszych.Wielką popularność wśród czytelników i uznanie krytyki zyskały psychologiczne powieści dla młodzieży, przede wszystkim "Ten obcy" (1961). Książka ta została umieszczona w 1964 roku na Liście Honorowej im. H. Ch. Andersena i przetłumaczona na wiele języków.Na wniosek dzieci pisarka otrzymała Order Uśmiechu.

Cykl lekcji:

1. Co to znaczy „być obcym”? Rozmawiamy o Zenku.

2. Bohaterowie powieści „Ten obcy” i początki trudnej przyjaźni.

3. Jak koleżeństwo z Zenkiem wpłynęło na dzieci i jak znajomość z Załogą zmieniła życie Zenka?

4. Jak ważni są rodzina i przyjaciele?

5. „A dom (…) zawsze się do niego wraca, bo to jedyne miejsce na świecie” – czy dla każdego?

6. „Dla niego jestem najważniejsza na świecie” - rodzenie się pierwszego prawdziwego uczucia.

7. Co wzrusza w opowieści o Zenku i jego czworgu przyjaciołach?

Lekcja 1

Temat:

Co to znaczy „być obcym”? Rozmawiamy o Zenku.

Realia w powieści „Ten obcy” są trochę inne niż te, które znacie z życia - bohaterowie nie oglądają telewizji, nie mają komputerów ani telefonów komórkowych... Jednak tematy, które podejmuje ten utwór są ponadczasowe, uniwersalne. Do podanych poniżej ponadczasowych tematów podajcie przykłady z utworu:

• konflikty w rodzinie

• trudna przyjaźń

• pierwsza miłość

• relacje między chłopcami i dziewczynkami

• wakacyjne zabawy

• naśladowanie starszych kolegów

Świat przedstawiony w utworze:

Miejsce akcji

Wydarzenia

Narrator

Czas akcji

Bohaterowie

Wyjaśnijcie znaczenie tytułu utworu.

Tytuł powieści nawiązuje do sytuacji jednego z bohaterów - Zenka, który przybywa na wyspę i ukrywa się na niej. Jest obcy: początkowo niewiele o nim wiadomo, nikt go nie zna, chłopak wiedzie inne życie niż dzieci, które mają własne domy i rodziny.

Rozwiążcie krzyżówkę

Hasłem jest tytuł innej ciekawej powieści Ireny Jurgielewiczowej.

Krzyżówka do pobrania

Jakie skojarzenia wywołuje w Was tytuł tej powieści?

Być obcym, czyli...

Zenek czuł się obco wśród dzieci z Załogi, ponieważ one miały własne domy i rodziny, a nim nikt się nie opiekował, nikt się o niego nie troszczył. Chłopak miał poważne problemy rodzinne i uważał, że nowi znajomi nie zrozumieją jego nietypowej sytuacji. Wszystkie dzieci z Załogi miały swoje miejsca na świecie, a on musiał samotnie tego miejsca szukać.

Dziekuje za uwage!

Lekcja 2

Temat:

Bohaterowie powieści „Ten obcy” i początki trudnej przyjaźni.

Dlaczgo przyjaźń pomiędzy Zenkiem a Załogą była trudną przyjaźnią?

• nie zaczęła się gładko, w miłym nastroju, ale od konfliktu;
• chłopak odtrącał nowych znajomych, nie wierząc w szczerość ich intencji;

• Zenek nie umiał się otworzyć, nie miał odwagi zaufać dzieciom;
• chłopiec zachowywał się wobec dzieci dziwnie, a czasem wręcz nieprzyjemnie;
• dzieci były świadkami zarówno złych (kradzież jabłek), jak i dobrych (uratowanie dziecka) uczynków Zenka i nie wiedziały, co sądzić o chłopcu.

Posegregujcie wyrazy bliskoznaczne do podanych przymiotników. Zgromadzone słownictwo będzie Wam przydatne do opisania charateru Zenka i sytuacji, w której się znalazł.

Zastanówcie się, jak wymienione cechy wpływały na jego przyjaźń z dziećmi.

Do imion postaci dopasujcie odpowiednie frazeologizmy, a następnie ułóżcie po 1 zdaniu o każdym bohaterze, wykorzystując te związki wyrazowe.

Pestka

Ula

Marian

Julek

Zenek

trzymać nerwy na wodzy

chodzić własnymi drogami

gołębieserce

w gorącej wodziekąpany

graćpierwszeskrzypce

Co Załoga czuła do Zenka w pierwszych dniach po jego pojawieniu się na wyspie?

Ula

Marian

Julek

Pestka

dystans i życzliwość

uwielbienie i podziw

współczucie, żal i tkliwość

zaintrygowanie i zaciekawienie

Jakie były odczucia Zenka?

Ula

Marian

Pestka

Julek

tata Uli

wujek Antoni

niechęć do niedyskretnych i dociekliwych pytań

nieufność

uwielbienie i podziw

dystans i udawana obojętność

tolerancja, zawstydzenie, zaufanie

pobłażliwość i chęć zaimponowania

Umacnianie się więzów przyjaźni

Grupa I

Grupa II

Kogo z Załogi Zenek obdarzył największym zaufaniem i dlaczego? podajcie powody takiego zachowania chłopca.

Kto z Załogi najlepiej rozumiał Zenka? Podajcie argumenty uzasadniające Waszą opinię.

Praca domowa

Odpowiedz na pytania:

Na czym polega trudna przyjaźń?

Czy to, że relacja z kimś jest trudna, nie zawsze udana, oznacza, że nie warto tej relacji kontynuować?

Bohaterowie utworu zyskali coś czy stracili, nawiązując trudną przyjaźń z Zenkiem?

Dziekuje za uwage!

Lekcja 3

Temat:

Jak koleżeństwo z Zenkiem wpłynęło na dzieci i jak znajomość z Załogą zmieniła życie Zenka?

Dobry przyjaciel umie powiedzieć „nie” – rozmowa o asertywności:

• Czy przyjaźń z kimś oznacza, że zrobimy wszystko, o co przyjaciel prosi?
• Na jakie propozycje nie można się zgadzać?
• Na co nie powinni się byli zgodzić bohaterowie powieści Ireny Jurgielewiczowej?

Zgubne skutki bezmyślnego naśladownictwa.

Załoga razem z Zenkiem kradła jabłka. Potem wszyscy wstydzili się tego. Dlaczego więc doszło do kradzieży? Przedyskutujcie ten problem, a wnioski zapiszcie w formie metaplanu.

Jak było?

Jak powinno być?

Dlaczego nie było tak, jak być powinno?

Wnioski:

ZOBOWIĄZANIE DO ZACHOWANIA TAJEMNICY.

Jak mądrze składać obietnice?

Dlaczego Załoga złamała obietnicę daną Zenkowi? Oceńcie decyzję dzieci.

Przypomnijcie sobie rozdział "Okoliczności łagodzące". Julek stanął przed dylematem, czuł się zdezorientowany, zagubiony, bo nie wiedział, co naprawdę myśleć o Zenku. Zanotujcie dobre i złe uczynki Zenka, a następnie wskażcie ich przyczyny.

CZYNY ZENKA

pozytywne

negatywne

Jakie były ich przyczyny?

Jakie były ich przyczyny?

POKER KRYTERIALNY

Drużyny powinny liczyć maksymalnie po 4 osoby. Każdy gracz swoje 3 karty będzie układał na jednym z dwóch pól:- polu kryteriów pierwszorzędnych (czyli bardzo ważnych),- polu kryteriów drugorzędnych (czyli mniej ważnych). Sami decydujecie, ile kart położyć na każdym z pól. Gdy ułożycie wszystkie karty, otrzymacie odpowiedź na postawione pytanie.

Dlaczego trzeba wynagradzać wyrządzone krzywdy?

Karty:

II

Trzeba wynagradzać krzywdy, żeby uzyskać wybaczenie.

Wynagradzania krzywd wymaga sprawiedliwość.

Taki jest zwyczaj.

Wynagradzanie krzywd jest dobrze widziane przez innych ludzi.

Wynagrodzenie krzywdy przywraca spokój, uwalnia od wyrzutów sumienia.

Wynagradzjąc krzywdę, pocieszamy osobę, którą wcześniej zraniliśmy.

Wynagrodzenie krzywdy jest formą przeproszenia i wyrażenia żalu.

Wynagrodzenie krzywdy jest obietnicą, że więcej nic takiego nie zrobimy.

Jeśli wynagradzamy wyrządzone krzywdy, ludzie mają o nas lepsze zdanie.

Jeśli wynagradzamy wyrządzone krzywdy, to znaczy, że sprawiedliwie oceniamy samych siebie.

Trzeba wynagradzać wyrządzone krzywdy, bo tak postępują ludzie odpowiedzialni.

Wynagrodzenie krzywdy jest aktem odwagi, bo nieraz boimy się stanąć oko woko z osobą, której coś złego zrobiliśmy.

Jak rozumiecie pojęcie szczerości?

Dlaczego szczerość jest taka ważna w przyjaźni i w miłości?

SZCZEROŚĆ - otwartość, prawdomówność, prawdziwość, bezpośredniość.

• szczerość to dowód zaufania;
• szczerość oznacza, że ludzie niczego przed sobą nie ukrywają, a to jest podstawą bliskości;
• ludzie szczerzy rozmawiają ze sobą otwarcie, co pozwala na uniknięcie nieporozumień;
• brak szczerości wobec ludzi, na których nam zależy, jest okłamywaniem ich.

Dziekuje za uwage!

Lekcja 4

Temat:

Jak ważni są rodzina i przyjaciele?

Rodziny przedstawione w powieści „Ten obcy”.

• Co wiemy o rodzinach dzieci z Załogi?
• Na czym polegał problem Uli w jej relacjach z tatą?
• W kim dziewczynka szukała oparcia?

Przypomnijcie sobie rozmowę Uli i Pestki podczas deszczu (rozdz. I ). O czym rozmawiały dziewczęta?

Co i dlaczego chciała zrobić Ula?Czego dziewczynka oczekiwała od przyjaciółki?Dlaczego Ula nie zrealizowała swojego planu?Jak poczuła się Ula?Co inaczej mogła zrobić Ula, a co Pestka?

Author's name

Co, Waszym zdaniem, jest ważne w kontaktach z innymi ludźmi?

Dlaczego pragniemy dzielić się smutkami z naszymi przyjaciółmi?

Jak rozumiecie sentencję: „smutki przeżywane razem z przyjaciółmi maleją, a radości dzielone z bliskimi rosną”?

Sformułujcie 4 rady dla ludzi, którzy nie mogą osiągnąć porozumienia, są ze sobą skonfliktowani. Użyjcie słów: szacunek, rozmowa, słuchanie, spokój, szczerość.

1.

3.

2.

4.

Każdy człowiek jest inny.

• Czy to prawda, że przeciwieństwa się przyciągają?
• Dlaczego tak jest/nie jest?
• Dlaczego to dobrze, że każdy człowiek jest inny?

Pamiętajcie,że konieczne jest traktowanie drugiego człowieka z szacunkiem bez względu na jego poglądy, narodowość, pochodzenie…

Grupa II

Grupa I

Porównajcie Ulę i Zenka. W czym ci bohaterowie są do siebie podobni?

Co różni Ulę i Pestkę? Porównajcie charaktery, usposobienie, doświadczenia życiowe przyjaciółek.

Praca domowa

Zaprojektuj plakat zachęcający rodziny do rozwiązywania problemów poprzez wspólną i szczerą rozmowę. Wykorzystaj hasło: „Warto rozmawiać!” lub „To dobrze, że ludzie są różni” albo wymyśl własne.

Dziekuje za uwage!

Lekcja 5

Temat:

„A dom (…) zawsze się do niego wraca, bo to jedyne miejsce na świecie” – czy dla każdego?

Zastanówcie się, co tworzy atmosferę domu rodzinnego? Wpiszcie swoje spostrzeżenia na schemat domu.

ZADANIE

Przeczytajcie wspomnienia bohaterów powieści i odpowiedzcie na pytania:

Na podstawie opisów opracujcie notatkę w formie mapy mentalnej.

Dziekuje za uwage!

Lekcja 6

Temat:

„Dla niego jestem najważniejsza na świecie” - rodzenie się pierwszego prawdziwego uczucia.

Zgromadźcie słownictwo określające wyrażenie prawdziwe uczucie. Na czym polega? Czego wymaga?

PRAWDZIWE UCZUCIE Na czym polega? Czego wymaga?

Ułóżcie w kolejności etapy uczucia między Ulą a Zenkiem.

„Jesteś dla mnie jedyna na świecie”.

„Nigdy jeszcze o nikim tak nie myślałam”.

„Tylko to mogę dla niego zrobić”.

„Moja miłość do Ciebie...”.

O czym świadczą przytoczone cytaty?

Praca domowa

Na podstawie własnego doświadczenia odpowiedz na pytania:

• Jak dzisiaj rodzą się uczucia?
• W jakich sytuacjach?
• Czy są trwałe?
• Jak okazuje się miłość?

Dziekuje za uwage!

Lekcja 7

Temat:

Co wzrusza w opowieści o Zenku i jego czworgu przyjaciołach?

WZRUSZENIA

Jakim uczuciem jest wzruszenie?

Jak zachowuje się ktoś wzruszony?

Co może wzruszać?

Co wzrusza w powieści „Ten obcy”?

• Po co w powieści jest bezdomny piesek, którego oswaja Ula?
• Czy przypomina on tytułowego bohatera?
• W czym?

Wnioski

Pracując w grupach, opiszcie jedną wzruszającą scenę powieści „Ten obcy”.

Pomocne słownictwo: być głęboko wzruszonym, czuć wzruszenie, płakać ze szczęścia, łzy toczą się po twarzy, drżeć ze wzruszenia, łzy napłynęły komuś do oczu.

Praca domowa

Czy Twoim zdaniem Zenek przestał być obcy? Uzasadnij odpowiedź.

Dziekuje za uwage!