POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE

Przedstawmy sukcesy Polaków, których pionierskie badania, odkrycia naukowe, nowatorskie metody leczenia oraz przeprowadzone zabiegi i operacje wpłynęły na kształt dzisiejszej medycyny.

Materiały

• 600
• 70
• 10
• 1000

Tadeusz Browicz (1847-1928), polski lekarz anatom i patolog, rektor UJ. To właśnie on przyczynił się do scharakteryzowania pałeczek duru brzusznego Zajmował się w szczególności patologią zapaleń i nowotworów, bakteriologią, patofizjologią krwi oraz terminologią medyczną. W 1874 roku odkrył pałeczkę duru brzusznego. W 1900 roku stworzył teorię budowy początkowych fragmentów dróg żółciowych i teorię powstawania żółtaczki. Browicz przyczynił się także do wzbogacenia polskiego słownictwa medycznego a owocem jego prac był opublikowany w 1905 r. "Słownik lekarski polski". Był założycielem Towarzystwa Higienicznego Krakowa.

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Browicz

Profesor Tadeusz Browicz. Wyd. Polska Gazeta Lekarska, 1928.

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

• 600
• 70
• 10
• 1000

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Napoleon_Cybulski

Adrenalina Napoleona / Beata Machnik // Forum Akademickie. 2001 nr 1

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

Napoleon Nikodem Cybulski (1854-1919), polski fizjolog, współodkrywca adrenaliny, jeden z twórców endokrynologii, współodkrywca prądów czynnościowych mózgu i pionier elektroencefalografii. badań (EEG) kory mózgowej. Jako pierwszy, w 1890 roku, otrzymał zapis aktywności spoczynkowej mózgu. Jego eksperymenty, wtedy jeszcze w fazie inicjalnej, pozwalają dzisiaj wykorzystywać EEG w diagnostyce m.in. epilepsji. Cybulski skonstruował dwa urządzenia służące do badań: mikrokalorymetr i fotohemotachometr. Pierwsze to przyrząd służący do pomiaru minimalnej ilości ciepła produkowanych w mięśniach szkieletowych. Fotohemotachometr mierzył prędkość strumienia krwi w tętnicach i żyłach rejestrując go na fotografiach. Instrument pozwolił na określenie zmiany prędkości przepływu krwi zależnie od fazy pracy serca i rytmu oddechowego. Ponadto, Cybulski jako pierwszy na świecie zmierzył i opisał prędkość krwi w tętnicy udowej i szyjnej. Obserwacja ta wyprzedziła o lata stosowane obecnie m.in. w neurologii, kardiologii czy chirurgii badanie naczyń przy wykorzystaniu efektu Dopplera. Cybulski był też publicystą, wiceprezesem Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie w 1890 roku.

• 600
• 70
• 10
• 1000

Żróło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Hirszfeld

Hasło Hirszfeld Ludwik / Eugeniusz Kucharz [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. T. 1 z. 1 / pod red. Zofii Podgórskiej-Klawe. Warszawa, 1991. – S. 37-40.

Polski pionier krwiodawstwa Ludwik Hirszfeld

Ludwik Hirszfeld (1884-1954) Bogusława Benendo-Kapuścińska // Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 1953 tom 7 nr 1-2

Ludzie zasługi niepospolitej : wybitni polscy lekarze XIII-XX w. / Witold Lisowski. - Warszawa : Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1983. – S. 399-407 ; / Słownik lekarzy polskich XIX wieku / Piotr Szarejko. Warszawa : Bellona, 2001.

Ludwik Hirszfeld (1884-1954), polski lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej oraz nowej dziedziny nauki – seroantropologii. Do jego najważniejszych osiągnięć naukowych należy praca nad grupami krwi. Prowadził ją w latach 1907-1911 wraz z Emilem von Dungernem w Zurychu. Odkrył wówczas prawa dziedziczenia grupy krwi (które zastosował do celów dochodzenia ojcostwa) i wprowadził oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, przyjęte na całym świecie w 1928. Oznaczył również czynnik Rh i odkrył przyczynę konfliktu serologicznego, co uratowało życie wielu noworodkom. Za te odkrycia w 1950 r. był nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. Wraz z żoną Hanną prowadził badania dotyczące różnic statystycznych w częstości występowania grup krwi w populacjach pochodzących z różnych obszarów geograficznych zapoczątkowując nową dziedzinę nauki, seroantropologię. Zajmował się również transfuzjologią i opracował zasady przetaczania krwi.

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

Do czego służy drut zanurzony w suchym lodzie / Ryszard, W. Gryglewski // Okulistyka po Dyplomie. – 2014 nr 3.

Tadeusz Krwawicz, (1910-1988) był jednym z pionierów nowoczesnej okulistyki. Zapoczątkował metody kriochirurgiczne w operacjach zaćmy. Był członkiem licznych polskich i zagranicznych towarzystw naukowych. Jako pionier nowoczesnych technik operacyjnych wsławił się pionierskim wykorzystaniem laserów. W 1966 r. wybrany na pierwszego prezesa Międzynarodowego Stowarzyszenia Kriooftalmologii, był laureatem nagrody im. Th. Axenfelda, przyznanej przez Kongres Okulistów Europejskich (1972) i Światowej nagrody Nessim Habif uniwersytetu w Genewie (1974). Opublikował ponad 190 prac naukowych i badawczych. W Lublinie stworzył ośrodek okulistyczny o światowej sławie. Redaktor naczelny czasopisma „Postępy Okulistyki”. Swoje prace publikował m.in. w „Klinice Ocznej”.

• 600
• 70
• 10
• 1000

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Antoni_Jurasz_(chirurg)

Zebranie poświęcone pamięci Antoniego Jurasza / Helena Ostromęcka // Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 23/1/1978 s. 254–256.

Antoni Tomasz Jurasz. Portal Fundacja Co Pozostało?

Antoni Tomasz Jurasz (1882-1961) stworzył własną szkołę chirurgiczną, Największym osiągnięciem lekarza była metoda operacyjnego leczenia pozapalnych torbieli rzekomych trzustki. Polegała ona na połączeniu drenem torbieli i żołądka i jest stosowana do dziś.

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

Źrudło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojciech_Oczko

• 600
• 70
• 10
• 1000

Wojciech Oczko - materiały dostępne w Książnicy

Wojciech Oczko - lekarz polskiego odrodzenia i jego koncepcje / Piotr Kowolik // Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne 2014, nr 3, s. 10-15. Wojciech Oczko (około 1537-1600), sława wenerologiczna i ojciec polskiej balneologii [w:] Kolumbowie polskiej medycyny / Andrzej Korsak. Warszawa 1977. S. 289-339. Wojciech Oczko (1537-1600), ojciec polskiej balneologii, lekarz Stefana Batorego [w:] Ludzie zasługi niepospolitej : wybitni polscy lekarze XIII-XX w. / Witold Lisowski. Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1983. – S. 65-73.

Wojciech Oczko (1537-1599), nadworny lekarz trzech polskich królów: Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. Był on wychowankiem Akademii Krakowskiej, a dyplom doktorski zdobył na uniwersytetach w Padwie i Bolonii. Oczko był pionierem balneologii, to jest nauki o wodach termalnych. W swoim dziele pt. „Cieplice” sklasyfikował wszystkie źródła wód leczniczych, które występowały na terenach ówczesnej Rzeczpospolitej i określił metody leczenia chorych przy pomocy wód podziemnych i borowin. Szersze uznanie przyniosło mu opracowanie „Przymiot”, w którym kompleksowo opisał całą znaną wówczas naukę dotyczącą kiły, obalając wiele przesądów dotyczących jej leczenia. Obie książki napisał w języku polskim, stosując jako pierwszy polską terminologię medyczną.

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

• 600
• 70
• 10
• 1000

Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905) – zapomniany geniusz chirurgii

Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905) twórca nowoczesnych metod w chirurgii [w:] Ludzie zasługi niepospolitej : wybitni polscy lekarze XIII-XX w. / Witold Lisowski. Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1983. – S. 269-275.

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

Jan Mikulicz-Radecki, (1850-1905). Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Wiedeńskim rozpoczął pracę u boku najwybitniejszego chirurga swoich czasów - Teodora Billrotha. Był autorem licznych metod operacyjnych, narzędzi chirurgicznych (m.in. gastroskop) oraz pionierem antyseptyki i aseptyki (wprowadził rękawiczki gumowe i pierwszy zaczął używać bawełnianych masek, osłaniających twarz podczas operacji (tzw. maski Mikulicza). Jako chirurg interesował się głównie zagadnieniami przewodu pokarmowego. Mikulicz, jako pierwszy na świecie, dokonał pomyślnego zszycia pękniętej ściany żołądka, podejrzewając wrzód trawienny (1885 r.). Jan Mikulicz-Radecki może być także uznany za ojca torakochirurgii - chirurgii klatki piersiowej. Nie zamykając się w swojej pracy tylko na dziedzinę zabiegową, w 1888 r. opisał obustronne powiększenie gruczołów łzowych i ślinowych, które przez lata nazywane od nazwiska Mikulicza, dzisiaj określane jest Zespołem Sjögrena. W 1904 opisał zaś całkiem nową jednostkę chorobową - torbiele kostne młodocianych (osteitis fibrosa cystica juvenilis). Także w dziedzinie ortopedii, niezależnie od Aleksandra Władimirowa, opisał metodę osteoplastycznej resekcji stopy (operacja Władimirowa-Mikulicza). Współcześnie twierdzi się, że nie ma takiej specjalności w chirurgii, w której Mikulicz-Radecki nie wprowadził czegoś przełomowego, a przynajmniej nie pozostawił śladu w postaci nowych dróg rozwoju.

Regina Salomea Rusiecka (1718-1763) urodziła się na Nowogródczyźnie. Pochodziła z katolickiej, drobnoszlacheckiej rodziny. Nie mając szans na gruntowne wykształcenie, nauczyła się tylko czytać i pisać. Tę, i tak szczątkową edukację przerwało... małżeństwo. Gdy miała 14 lat, wydano ją za mąż za znanego niemieckiego lekarza i okulistę, luteranina, Jakuba Halpira, z którym wyjechała do Stambułu. Od męża nauczyła się medycyny, w tym okulistyki. Wkrótce mężowi zaczęła przeszkadzać zaradność kobiety i porzucił ją z małym dzieckiem. Wyjechała do Adrianopola, gdzie zarabiała leczeniem chorych na oczy. Potem trafiła do Sofii i Wiednia. Szybko zdobyła sławę i duże pieniądze. Powtórnie wyszła za mąż za Józefa Fortunata de Pilsztyn, chorążego hetmana litewskiego, księcia Michała Radziwiłła, którego wykupiła z tureckiej niewoli. Miała wówczas jedynie 21 lat. Zamieszkała w Petersburgu i znalazła się na carskim dworze, w najbliższym otoczeniu cesarzowej Rosji, Anny Iwanówny. Wkrótce jednak, znudzona życiem na książęcym dworze i po próbie otrucia jej przez męża, Pilsztynowa zdecydowała się oddać temu, co było treścią jej życia - podróżom i praktyce medycznej. Wyruszyła w podróż. Podczas wojaży nie wahała się przebierać w męski strój. Kiedy została napadnięta przez rozbójników, wmawiała im, że wcale nie jest kobietą. Uwielbiała luksus, przepych, bogactwo. W czasie pobytu w Stambule została nadworną lekarką w haremie sułtana Mustafy III, gdzie mieszkało trzy tysiące trzysta kobiet obsługiwanych przez czterystu eunuchów. Znalazła swoje miejsce w świecie. Leczył się u niej cały wielki świat tureckiej stolicy. Owocem burzliwych przeżyć Pilsztynowej jest pamiętnik z 1760 r. zatytułowany Proceder podróży i życia mego awantur i dobrze oddający atmosferę epoki. Zbiegiem różnych okoliczności trafił do zbiorów Czartoryskich, a w 1957 r. wyszło jego książkowe wydanie.

Buntowniczki: niezwykłe Polki, które robiły, co chciały / Andrzej Fedorowicz. Warszawa, 2019. Pierwsza lekarka polska - Regina Salomea Rusiecka. W: Zbigniew Kuchowicz: Żywoty niepospolitych kobiet polskiego baroku. Łódź: 1989, S. 298-319.

Źródło:https://weekend.gazeta.pl/weekend/1,177343,21127010,regina-salomea-pilsztynowa-leczyla-kobiety-z-haremu-sultana.html

• 600
• 70
• 10
• 1000

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

• 600
• 70
• 10
• 1000

Źródło: ttps://pl.wikipedia.org/wiki/Ludwik_Karol_Teichmann

Wachholz: Ludwik Teichmann. Szkic biograficzno-historyczny, „Archiwum Historii Medycyny” 1930 tom X zeszyt 1, s. 34-62.

Ludwik Teichmann, (1823–1895). Ten światowej klasy anatom początkowo studiował teologię na Uniwersytecie w Dorpacie, celem kontynuacji rodzinnej tradycji praktykowania posługi kalwińskiego pastora. Po 2 latach musiał przerwać studia z powodu potencjalnych represji ze strony rosyjskiego wymiaru sprawiedliwości po wygraniu pojedynku rozgrywanego według Kodeksu Honorowego, co ówcześnie było zakazane. Trafił do Heidelbergu, gdzie skończył medycynę. W 1853 r. opublikował pracę pt. Ueber die Krystallisation der organischen Bestandtheile des Bluts, w której opisał swoje obserwacje na temat krwi ludzkiej. Odkrył, że hemoglobina, czyli jej czerwony barwnik, pod wpływem kwasu octowego w obecności soli kuchennej (chlorku sodu) przechodzi w chlorheminę, nazwaną na cześć odkrywcy heminą Teichmanna. Badania Teichmanna otworzyły drzwi do wszystkich późniejszych badań nad hemoglobiną, a jego metoda wykrywania obecności krwi w miejscu zbrodni do dzisiaj używana jest przez kryminologów i medyków sądowych ze względu na niski koszt i natychmiastowy wynik. Teichmann w swoich zainteresowaniach anatomicznych skupił się na układzie chłonnym. W kluczowym dziele pt. Das Saugadersystem vom anatomischen Standpunkte dokonał klasyfikacji w obrębie wspomnianego wcześniej ostatniego nieopisanego układu. Problemem był dobór substancji utrwalającej, pozwalającej na stworzenie naturalnego modelu. Teichmann zastosował kit szklarski z dodatkiem barwnika, który po nastrzyknięciu, zastygnięciu i maceracji pozostałych części dawał dokładny odlew naczyń limfatycznych. Badania na otrzymanych wzorcach dały mu miano ostatniego klasyka w dziejach makroanatomii dużych układów. Doskonała technika tworzenia preparatów anatomicznych przyniosła sympatię wśród studentów uczących się jego przedmiotu, a także uznanie profesorów na całym świecie. Można je dzisiaj podziwiać w Muzeum Anatomii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego zlokalizowanym w Theatrum Anatomicum, czyli siedzibie katedry wybudowanej z inicjatywy Teichmanna.

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Wanda_B%C5%82e%C5%84ska

Leczyć trąd, leczyć lęk : opiekunka trędowatych kończy 95 lat / Wanda Błeńska ; rozm. przepr. Jarosław Borowiec // Tygodnik Powszechny 2006, nr 45, s. 10.

Wanda Maria Błeńska, znana jako „Matka Trędowatych” i „Dokta” (ur. 30 października 1911 w Poznaniu, zm. 27 listopada 2014 tamże) – polska lekarka, podporucznik AK, misjonarka, światowej sławy specjalistka w dziedzinie leczenia trądu oraz Służebnica Boża Kościoła katolickiego.

Weigl Rudolf./ Zbigniew Stuchly [w:] Słownik biograficzny polskich nauk medycznych XX wieku. T. 1 z. 1 / pod red. Zofii Podgórskiej-Klawe. Warszawa, 1991. – S. 84-86.

Prof. Rudolf Weigl: Nobel? Nie, dziękuję. Ale możecie mnie zabić / Tomasz Borejza. Portal Fundacja Krowoderska.pl

• 600
• 70
• 10
• 1000

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"

Rudolf Weigl (Weigel) (1883-1957). Był to polski bakteriolog, zoolog, wynalazca pierwszej w świecie skutecznej szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu, prekursor zastosowania owadów, głównie wszy odzieżowej jako zwierzęcia laboratoryjnego do hodowli zarazka tyfusu.

Źródło: https://www.onet.pl/?utm_source=view.genial.ly_viasg_businessinsider&utm_medium=referal&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&pid=5a9a4520-8b29-4755-aabc-7aee5c4d61a1&sid=ca05277f-7c3f-495c-9acc-986177acd173&utm_v=2

Opracowały: Henryka KarolewskaRóża PomiecińskaDział Informacyjno - BibliograficznyPBP Ksiąznicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu

Polka dr Mariola Fotin-Mleczek jako szefowa ds. technologii firmy CureVac nadzoruje prace właśnie nad szczepionką na koronawirusa

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Helena_Pyz

Helena Pyz, (ur. 1948-) polska lekarka od 30 lat pracująca w Indiach, gdzie udała się 14 lutego 1989 r. Od tego czasu związana z tamtejszym ośrodkiem Jeevodaya. Prowadzi przychodnie dla osób dotkniętych trądem i ubogiej okolicznej ludności, dwie przychodnie wyjazdowe oraz organizuje pomoc w koloniach dla trędowatych. Warto dodać, że sama lekarka jest niepełnosprawna (od dzieciństwa choruje na Heine-Medina).

• 600
• 70
• 10
• 1000

"POLSCY MEDYCY W ŚWIECIE"