Gloria Victis

Eliza orzeszkowa

Gloria Victis

oprac. Martyna Kamińska 2021

Eliza Orzeszkowa

Powieściopisarka, nowelistka, publicystka, propagatorka pracy organicznej. Autorka powieści "Nad Niemnem", "Meir Ezofowicz", "Niziny", "Dziurdziowie", "Marta".

Tomik opowiadań

Wydany po złagodzeniu carskiej cenzury w 1905 roku, zawiera nowele:

• Oni
• Oficer
• Hekuba
• Bóg wie kto
• Gloria Victis

Wymień cechy noweli

Kiedy toczy się akcja, a kiedy mają miejsce wydarzenia z fabuły?

Bohaterowie noweli

Bohaterowie opowieści

Bohaterowie opowiadający

• Dąb

• Brzoza

• Świerk

• Wiatr

• Romuald Traugutt
• Aniela Tarłowska
• Marian Tarłowski
• Jagmin

Jaka jest wizja przyrody?

Scharakteryzuj bohaterów

Aniela Tarłowska

Marian tarłowski

Romuald Traugutt

Jagmin

Rekonstrukcja fabularna

1. Marian i Aniela przyjeżdżają na Polesie, tam uczą dzieci w szkole
2. Zaprzyjaźniają się z Jagminem, we trójkę są nierozłączni
3. Jagmin oznajmia im wybuch powstania, niedługo na Polesie przyjeżdża oddział Polaków
4. Marian postanawia wziąć w nim udział, czuje, że musi oddać się polskiej sprawie
5. Życie w obozie wojskowym jest trudne, wszyscy jednak walczą zaciekle
6. Marian ratuje życie wodzowi Trauguttowi i zostaje za to publicznie przez niego pochwalony
7. Następuje silny atak Rosjan i tragiczne starcie z legionami polskimi
8. Marian zostaje ranny i zaraz zabity przez wrogów w namiocie szpitalnym
9. Zaraz potem pada Jagmin
10. Po powstaniu zostaje tylko mogiła bohaterów i innych bezimiennych walczących
11. Jakiś czas potem na grób przychodzi smutna Aniela i wbija mały krzyżyk w ziemię

Przyroda - jaka jest jej rola?

Przez lata strumień w poleskim lesie płynąc szemrał „vae victis”, czyli „biada zwyciężonym”

Po wysłuchanej opowieści wiatr niesie ją dalej rozgłaszając „gloria victis!!!”, czyli „chwała zwyciężonym!!!”

Jaka wizja powstania styczniowego wyłania się z noweli Elizy Orzeszkowej?

Weź pod uwagę konstrukcję bohaterów oraz to jaki los ich spotkał.

WIZJA POWSTANIA STYCZNIOWEGO

Apoteoza, NOBILITACJA POWSTAŃCÓW

• Tragiczna, nierówna, lecz zaciekła bitwa z
• Rosjanami, polskie legiony ponoszą klęskę w walce o wolność ojczyzny
• Uwznioślenie powstańców i pokazanie, że mimo przegranej należy ich doceniać. Zapomniana mogiła w lesie jako jedyny ślad po powstańczych walkach

Powstanie według Orzeszkowej

• Autorka nie uważa powstańców za przegranych lecz zwyciężonych
• Wierzy, że ich waleczne czyny pokażą następnym pokoleniom, że o wolność ojczyzny należy walczyć, nawet jeśli się przegrywa
• Oddaje cześć poległym, ponieważ sama walczyła w powstaniu i czuje się jednym z nich

Przykładowe tematy maturalne

Strażnicy narodowej pamięci – pieśń i przyroda. Porównaj ich role na podstawie przytoczonych fragmentów pieśni Wajdeloty („Konrad Wallenrod”) Mickiewicza i „Gloria victis” Orzeszkowej

Dwa sposoby literackiego kreowania bohatera – analiza i interpretacja porównawcza fragmentów Gloria victis Orzeszkowej i Kompleksu polskiego Konwickiego.