Letras galegas 2021

2021

COMEZAR

Descubrindo a Xela Arias

RAG

A Real Academia Galega encomendounos de novo a tarefa de investigar sobre a homenaxeada deste ano, Xela Arias.Para iso, debes resolver as pistas para coñecer os números secretos cos que abrir a caixa forte.Pon moita atención, calquera cousa pode ser unha pista!

Introdución

O xogo comeza en outubro do ano 2020 , e terá saltos no tempo de xeito que viaxaredes ao pasado e, quen sabe se ao futuro!Preparada? Preparado? A xogar!

RAG

Introdución

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

98

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981 20

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981 20 7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981 20 73

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981 20 73 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

981 20 73 08

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

ERRO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

Marque a opción que desexe...

RAG

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

1***

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

17**

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

170*

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

Data CORRECTA! 17 / 05

1705

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

#dígochoeu

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

...

...

...

Agora non podemos axudarlle!

Por favor

Chame máis tarde!

1 2 3 4 5 6 7 8 9 * 0 #

Ben... non teño moita experiencia pero...algo supoño que algo poderei facer!

Por suposto! Teño gran experiencia no mundo da investigación literaria!

Normalmente empregamos a nosa MÁQUINA DO TEMPO para investigar as persoas que imos homenaxear. Pero non sabemos que lle pasa que non vai ben! Poderás axudarnos?

Por fin! Estabamoste esperando para comezar! Falta pouco máis de medio ano para o día das Letras Galegas e temos moito traballo por diante. Pero temos un problema...

FinaCasalderrey

XelaArias

Rosalía de Castro

Xenial!Pero... antes de continuar precisamos saber se es a persoa idónea. A quen cres que lle debemos dedicar as Letras Galegas no 2021?

A Rosalía de Castro xa se lle dedicou este día! De feito, foi a primeira persoa, e a data elixida para esta celebración, é a da publicación dunha das súas obras máis importantes, Cantares Gallegos.

VOLVE

Respostaincorrecta!

Para que se lle poida dedicar a alguén o día das Letras Galegas, esa persoa ten que levar morta, polo menos, dez anos. Fina Casalderrey é, a día de hoxe, membro da RAG.

VOLVE

Respostaincorrecta!

Cal das 3 imaxes será a homenaxeada, Xela Arias?

Ela é María Victoria Moreno. Foi homenaxeada nas Letras Galegas no ano 2018!

VOLVE

Respostaincorrecta!

Ela é María Mariño. Foi homenaxeada nas Letras Galegas no ano 2007!

VOLVE

Respostaincorrecta!

XelaArias

SEGUINTE

Resposta correcta!

Moi ben! Agora xa sabemos que es unha persoa apta para o traballo. De todos modos, antes de continuar debes asinar este acordo de confidencialidade.

continuar

Conste no presente documento que, a partir da data de hoxe, a persoa abaixo asiannte comprométese firmemente a colaborar coa RAG na misión secreta que esta institución está levando a cabo. Do mesmo xeito, dá a súa palabra de non comentar con ninguén os des-cubrimentos que vaia facendo sobre a homenaxeada co fin de poder em-pregalos para a súa posterior difusión co motivo da celebración das Letras Galegas 2021.Asdo:

A Coruña1 de novembro de 2020

COMEZAMOS!

Cada vez que vexas este reloxo, poderás viaxar na máquina.

Máquina do tempo

Aparecerás en sitios de vital importancia para Xela, onde terás que investigar para coñecer datos da súa vida.

Esta é a máquina do tempo da RAG. Entra, pecha os ollos e déixate levar.!

ano 2020

A CORUÑA

PONTEVEDRA

OURENSE

LUGO

en que provincia nos atopamos?

A CORUÑA

OURENSE

PONTEVEDRA

LUGO

en que provincia nos atopamos?

A CORUÑA

OURENSE

PONTEVEDRA

LUGO

en que provincia nos atopamos?

Sarria

PROVINCIA DE LUGO! cONCELLO DE...

alcalde de sarria

Xela Arias? Ben sei, si. Viviu no noso concello. A casa está en Vilerma, por se queredes visitala...

Bo día!Estamos buscando información dunha poetisa que viviu en Vigo, podería axudarnos?

Viaxaremos a 2014 para visitar a casa de Xela Arias

Preme no reloxo

A Vilerma (Maside, Sarria). Outubro de 2014

Investiga pola estancia. Observa con detemento e cando te sintas preparada/o, preme na frecha.

CONTINUAR...

XelaGranxa de Barreiros (Foto tirada por Avelino Pousa Antelo)

Valentín, Xela e AmparoGranxa de Barreiros, 1962

Parece que non funciona!

investigar

volver

Que idioma falaba Xela de pequena?

Chinés

Galego

Castelán

Agora responde unhas preguntas... se tes algunha dúbida podes volver ao cuarto cando queiras.

CONTINUAR...

Como ves neste recorte de xornal que escribiu Valentín Arias, o pai de Xela, ela falaba en galego dende pequena!

Moi ben!

Que idioma falaba Xela de pequena?

Castelán

Chinés

Galego

Agora responde unhas preguntas... se tes algunha dúbida podes volver ao cuarto cando queiras.

investigar

volver

Non non!

Que idioma falaba Xela de pequena?

Chinés

Galego

Castelán

Agora responde unhas preguntas... se tes algunha dúbida podes volver ao cuarto cando queiras.

investigar

volver

Non non!

Que idioma falaba Xela de pequena?

Castelán

Chinés

Galego

Agora responde unhas preguntas... se tes algunha dúbida podes volver ao cuarto cando queiras.

investigar

Amparo Castaño e Valentín Arias

volver

Rosalía de Castro e Manuel Murgía

Anisia Miranda e Xosé Neira Vilas

A nai e o pai de Xela eran...

Estupendo!

CONTINUAR...

Amparo e Valentín foron seus pais! Viviron un tempo na Granxa de Barreiros onde seu pai era mestre!

Amparo Castaño e Valentín Arias

Rosalía de Castro e Manuel Murgía

Anisia Miranda e Xosé Neira Vilas

A nai e o pai de Xela eran...

Non non!

Anisia Miranda e Xosé Neira Vilas tamén foron poetas, pero non son a nai e o pai de Xela!

Amparo Castaño e Valentín Arias

Rosalía de Castro e Manuel Murgía

Anisia Miranda e Xosé Neira Vilas

A nai e o pai de Xela eran...

Non non!

Rosalía de Castro e Manuel Murgía tamén eran escritores. Pero non son a nai e o pai de Xela!

Amparo Castaño e Valentín Arias

Rosalía de Castro e Manuel Murgía

Anisia Miranda e Xosé Neira Vilas

A nai e o pai de Xela eran...

Xenial! O primeiro número secreto é...

Ferrol

A Coruña

Vigo

A onde nos levou a máquina do tempo?

A Coruña

Ferrol

Vigo

A onde nos levou a máquina do tempo?

A Coruña

Ferrol

Vigo

A onde nos levou a máquina do tempo?

E por que mudou a familia de Xela a Vigo?

11

10

12

Pero a máquina do tempo levounos un pouco máis alá. Estamos no ano 1973, e se Xela naceu en 1962... Cantos anos tería agora?

Exacto! Mudaron a Vigo cando Xela tiña 7 anos!

Xeliña

Por que non envías un dos teus contos?Quérete, Papá.

c) A fraga dos paxaros faladores e a fraga leopardicia.

b) A fraga da miña avoa.

a) Xela e os leopardos.

O texto anterior foi o que presentou Xela ao concurso cando tiña 11 anos. Sabes que título tiña?

Moi ben!O conto de Xela, A fraga dos paxaros faladores e a fraga leopardicia gañou o primeiro premio do concurso!

O seguinte número da clave é...

IES Castelao,Vigo, 1979

Agora que o dis, igual podedes atopala traballando nunha editorial que acaba de abrir...deixa que pense, creo que se chama "Xerais"!

Ola, bo día! Son o director do IES Castelao. Pois sinto dicirvos que Xela deixou os estudos. É unha mágoa porque a rapaza escribía moi ben!

Saberías dicir facendo que?

Facendo os recados

Facendo a limpeza

Como ben nos dixo o director do IES Castelao, Xela deixou os estudos e comezou a traballar en Edicións Xerais de Galicia.

Como oficinista

Comezou en 1979, canda Xulián Maure Rivas e Roberto Pérez Pardo, primeiro como oficinista, despois en creación e investigación e de 1990 a 1996 como correctora de estilo e editora.

Traballando na editorial aproveitaba para seguir escribindo poemas e introduciuse noutro "mundo literario". Adiviñas cal?

Facer investigacións científicas e escribir ensaios.

Traducir obras doutros idiomas.

Escribir obras de teatro.

Escribir narrativa.

Traduciu ao galego obras escritas en:

• Francés

• Neerlandés

• Inglés

• Italiano

• Castelán

• Portugués

MOI BEN!

Algunhas obras que traduciu...

- Drácula, de Bram Stoker.

- Contos por teléfono, de Gianni Rodari.

- O bosque animado, de Wenceslao Fernández Flórez

- Bruxas, de Roald Dahl.

O SEGUINTE NÚMERO É...

Por certo! Máis tarde retomou os estudos e acabou por licenciarse en filoloxía e exercendo de profesora en algúns institutos de Galiza.

Emigrou a Cuba

Ese ano, aconteceu algo importante na vida de Xela. Que puido ser?

Publicou "Tigres coma cabalos"

Fíxose presenta-dora de televisión

A máquina do tempo deixounos nun lugar indeterminado de 1990.

Emigrou a Cuba

Ese ano, aconteceu algo importante na vida de Xela. Que puido ser?

Fíxose presenta-dora de televisión

Publicou "Tigres coma cabalos"

A máquina do tempo deixounos nun lugar indeterminado de 1990.

Emigrou a Cuba

Publicou "Tigres coma cabalos"

Fíxose presenta-dora de televisión

Ese ano, aconteceu algo importante na vida de Xela. Que puido ser?

A máquina do tempo deixounos nun lugar indeterminado de 1990.

Emigrou a Cuba

Fíxose presenta-dora de televisión

Publicou "Tigres coma cabalos"

Ese ano, aconteceu algo importante na vida de Xela. Que puido ser?

A máquina do tempo deixounos nun lugar indeterminado de 1990.

D)Todas as anteriores son correctas.

C)O fotógrafo que ilustrou os poemas

B)O pai de seu fillo.

A)A súa parella.

Moi ben!A editorial XERAIS publicou un libro con poemas de Xela. Pero se te fixas ben, aparece outro nome na portada...quen será Xulio Gil?

Xulio Gil é un fotógrafo e matemático ourensán, residente en Vigo. Foi o encargado de ilustrar coas súas fotos "Tigres coma cabalos".Casaron no verán de 1992 e con on el tivo o seu único fillo

O seguinte número secreto é...

mOI BEN!

hospital do meixoeiro, vigo. 1994

Investiga quen son estes bebés. Cando teñas algunha pista, continúa.

Recoñececiches a alguén interesante?

COMPROBAR

EXACTO! É O FILLO DE XELA!ORDENA AS LETRAS E OBTÉN O NOME.

É o seu terceiro libro publicado onde, a través dos seus poemas, aborda a maternidade.

Uns anos despois do seu nacemento, Xela publicaría "Darío a diario"

EXACTO! É O FILLO DE XELA!ORDENA AS LETRAS E OBTÉN O NOME.

anota o número...

estupendo!estalo facendo xenial!

PADRÓN, 1997

D´aquelas que cantan as pombas y as frores, todos din que teñen alma de muller, pois eu que n´as canto, vire d´a paloma, ¡ay!, ¿de que´ a terei?

PISTA

Xela participou nunha homenaxe da escritora do poema que acabas de ler. Saberías dicir quen é esa escritora?

maría victoria moreno

maría mariño

fina casalderrey

rosalía de castro

ANOTA O NÚMERO

No ano 1997, a Fundación Rosalía de Castro, editou un libro-CD en homenaxe a Rosalía.

Co título Daquelas que cantan, once mulleres rendían homenaxe a Rosalía, entre elas, Xela Arias.

correcto!

proba de novo...

ESCOITA...

No libro-CD aparece en 9º lugar Xela Arias, que dedica a Rosalía de Castro o poema “A de quen comprende”

A Xela gustáballe a música Rock...

1991

Imos de concerto...

Compuxo a música para varias das súas cancións.

Colaborou con eles coma cantante.

Escribiulles letras de cancións inspiradas nos seus poemas.

CAL CRES QUE PUIDO SER A RELACIÓN ENTRE XELA O GRUPO DESERTORES?

NON!

Compuxo música para eles

Escribiulles letras de cancións

Cantou con eles

CAL CRES QUE PUIDO SER A RELACIÓN ENTRE XELA O GRUPO DESERTORES?

No ano 1991 Xela Arias colaborou co desaparecido grupo de rock vigués, Desertores, rexistrando as letras dun dos seus discos, con cancións baseadas nos seus poemas.

A banda, disolta en 1998, volve a tocar en directo para homenaxear á poeta interpretando as cancións que escribíu. Valerio Araujo presenta o concerto que o vindeiro 15 de maio dará coa súa banda en Mondariz, ás 19:30 horas.

Seguimos con música... ESCOITA!

Con que libro de Xela cres que pode estar relacionada a canción que acabas de escoitar?

Tigres coma cabalos (1990)

Denuncia do equilibrio (1986)

Darío a diario (1996)

Intempériome (2003)

A banda da Loba homenaxeou a Xela Arias estreando esta peza o pasado abril, que fala de deixar atrás os prexuízos e os estereotipos e afondar na persoa que queremos ser, con liberdade.

CORRECTO!

Intempériome (2003)

XELA

Poeta rebelde. unha francotiradora. nunca claudicou.

Xela Arias, foi entrevistada no ano 1990 por Manuel Rivas. Algunhas preguntas foron...

coas ideas claras

ARIAS

XELA

Doutrina que defende a igualdade de dereitos e en todos os ámbitos entre o home e a muller.

Ideoloxía que defende a supremacía da muller, e non acepta a igualdade de dereitos entre muller e home.

Atendendo ás respostas que Xela lle deu a Manuel Rivas, cal cres que é a definición de "feminismo" que mellor encaixa no pensamento da poeta?

Claro! As persoas feministas son as que queren a igualdade TOTAL entre mulleres e homes!

Valorar a alguén polo seu bo facer no traballo.

Aproveitarse de alguén porque "queda ben".

Xela emprega a expresión "usar a alguén coma un floreiro". Que cres que quere dicir?

Estás chegando ao final!

O SEGUINTE NÚMERO É...

MOI BEN!

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

Cidade de Vigo, 2020

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

5ºB

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

ARN 1ºB

DEF 2ºB

3ºB

5ºB

5ºA CPV

ASS 4ºB

4ºA ACC

3ºA DG

2ºA ABC

1ºA ADN

3B

3A

cos meus ósos e os silencios das palabras

Ignoro que lugar é este onde me atopo

Vou contar de min. Hai algo importante: cando fun a maior de tres. É que me naceu un irmán máis. Primeiro só eramos outro e mais eu. Este era un bebé feo e calado. Precioso.

Agora na primavera fixen nove anos. Son moitos para non procurar nada de proveito na vida, así que vou escribir un libro. Tamén, a verdade é que non sei moito se serven para algo.

Andei investigando para ver que facer. Miña nai ten amigos poetas e novelistas.Andei fixándome neles para atopar o que tiñan de especial. Cada vez que nos visitan, meus pais trátanos ben e están sempre atentos ás cousas novas que escriben ou publican.

Andei investigando para ver que facer. Miña nai ten amigos poetas e novelistas.Andei fixándome neles para atopar o que tiñan de especial. Cada vez que nos visitan, meus pais trátanos ben e están sempre atentos ás cousas novas que escriben ou publican.

Andei investigando para ver que facer. Miña nai ten amigos poetas e novelistas.Andei fixándome neles para atopar o que tiñan de especial. Cada vez que nos visitan, meus pais trátanos ben e están sempre atentos ás cousas novas que escriben ou publican.

o último número é...

en hora boa! a investigación está sendo un éxito!

Atopaches textos inéditos de Xela Arias? Isto é o que estabamos buscando! Poderemos publicar un novo libro para celebrar como se merece o Día das Letras Galegas! Agora reláxate e descansa, pronto terás novas nosas!

A Coruña, outubro de 2020

Xa estás de volta? Esperamos que o que descubriras sexa moi importante, senón terás que volver a seguir investigando!

Atopaches textos inéditos de Xela Arias? Isto é o que estabamos buscando! Poderemos publicar un novo libro para celebrar como se merece o Día das Letras Galegas! Agora reláxate e descansa, pronto terás novas nosas!

A Coruña, outubro de 2020

Xa estás de volta? Esperamos que o que descubriras sexa moi importante, senón terás que volver a seguir investigando!

meses despois...

Non temos nin idea de como abrir esta caixa forte.Estás segura de que ti saberás facelo? A verdade que por intentalo non perdemos nada...

26

269

2691

26913

269130

2691304

26913040

ERRO!

VOLVE COMEZAR

O único libro de narrativa da poeta, publicado en marzo de 2021, con ilustracións de Luz Beloso.

OBRA - NARRATIVA

non te amola

2021

Xela Arias foi unha gran poetisa. As súas obras foron...

OBRAS - POESÍA

MALDITO LINDO

poesía reunida (1982-2004)

2019

2018

2003

darío a diario

1996

Tigres coma cabalos

1990

Denuncia do equilibrio

poesía reunida (1982-2004)

1986

CLARO! 4 DE MARZO DO 62, O DÍA DO SEU NACEMENTO!

03

04

26913040

1962

2691 30 40

MOITISIMAS GRAZAS! SE NON FORA POR TI NON PODERIAMOS TER PUBLICADO EN TEMPO O NOVO LIBRO DE XELA ARIAS! A SÚA ÚNICA OBRA DE NARRATIVA PUBLICADA!AGORA PODEREMOS ATOPALO EN CALQUERA LIBRARÍA!

POR CERTO! A CLAVE ESA...QUE NÚMEROS TAN RAROS, NON? AÍNDA QUE PARECE QUE ME QUEREN SONAR ALGO...

bo traballo!

cpi DE VEDRA

CEIP Arquitecto casas novoa

Elaborado por:

ALBA CARRIL CASANOVA

Ana sánchez Sanmartín

Genially con información CEIP Ramón Cabanillas

Pasapalabra do IES San Paio

Primavera das letras

Máis recursos

Canción de Samuel Soto Macía

Miguel Lamas & Ardora con Xabier Díaz - Limiñoa

Desertores - El puñal/El booguie

Caldo - Arrolo de Cumieira

Uxía - Rosa namorada

Baiuca & Rodrigo Cuevas- Veleno

Candorka - Esperanza

A Banda da loba - Intempériome

Caamaño & Ameixeiras - Florencio

Habelas Hainas - Marmuradoras

Música