Historia PSP w Brynicy

Historia naszej szkoły

Ciekawostki z życia szkoły, znamy dzięki Henrykowi Kałuży. Jest księdzem, skrzętnie zebrał informacje o szkole, której jest absolwentem. Wydał książkę na setną rocznicę istnienia naszej podstawówki.Nasza historia to:

• dokumenty, galeria,
• budynki,
• ale przede wszystkim ludzie.

Opracowały: Danuta Sudoł, Agnieszka Wasilkowska

DOKUMENTY

XIX w.

XVIII w.

Na początku XIX wieku obowiązek szkolny do 16. roku życia. W 1872 r. nauka trwała osiem lat. (T. Kaniut „Chronik – Brinitz)

Pierwsze dokumenty o szkole w Brynicy sięgają XVIII wieku (J. Kwiatek „Górnośląska szkoła ludowa na przełomie XIX i XX wieku” Opole 1987 s. 9)

• język urzędowy niemiecki
• czasy aneksji Śląska do Prus
• ludność mówiła po Śląsku

BUDYNKI

1789

1824

1870

1872

1931

1908

1927

Po wojnie

Pierwsza wzmianka o szkole; jednoizbowy, drewniany budynek na plebańskim podwórku; nauczycielami byli prawdopodobnie ojcowie norbertanie z Czarnowąs. Istnieje domniemanie, że szkoła istniała tu wcześniej.

Przeprowadzono konieczny remont – przeciekający dach słomiany zastąpiono gontem.

W nocy 23/24 maja pożar zniszczył szkołę i część wsi. Nauka po pożarze w wynajętych izbach (przy kościele u Patrzka, u Komora – dzisiejsza gospoda i w murowanej już plebanii).

16 listopada odbudowana nowa szkoła na odkupionym gruncie od Komora. W murowanym piętrowym budynku :

• 3 sale lekcyjne,
• biblioteka,
• mieszkania dla dwóch nauczycieli.

Wyposażenie klas:

• zestaw ławek,
• tablica,
• stół nauczycielski, tzw. dyscyplina, którą wymierzano karę.

Uczniowie używali tabliczek grafitowych z rysikiem, dużo uczyli się na pamięć. Do szkoły chodzili boso.

W maju rozpoczęła się budowa nowej szkoły. Zakończono w 1910 r. W budynku:

• 4 sale lekcyjne,
• biblioteka,
• mieszkania dla nauczycieli.

Obok:

• budynki gospodarcze,
• plac zabaw
• ogródek.

Nauka także w „starej szkole” (razem7 sal lekcyjnych).

Dobudowano piętro na skrzydle bocznym na mieszkania dla nauczycieli.

8 maja oddano do użytku drewniany barak – filię szkoły w Surowinie, gdyż w Brynicy zbyt szybko rosła liczba uczniów. Dzieci z Surowiny mogły uczyć się na miejscu.

Po wojnie lekcje odbywały się w „starej” i „nowej” szkole. Znalazło tam swoje miejsce przedszkole. Od 1966 r. w starej szkole uczyły się dzieci z klas I – II. W latach 1978 – 1997 w części strychu urządzono gabinet dyrektora, a z mieszkań nauczycielskich na parterze – dwie dodatkowe klasy i pokój nauczycielski. Centralne ogrzewanie zastąpiło piece kaflowe. Na przełomie wieków nastąpiła adaptacja piwnic – szatnie, toalety; wymieniono ogrodzenie szkoły, urządzono parking na rowery dla dojeżdżających dzieci. Pojawiły się komputery. Część strychu po remoncie pełniła funkcję klasy, a potem biblioteki.

LUDZIE

1660

1789

1872

1945

1908

1970

1939

1820

1959 - 1962

2008

Pojawia się nazwisko nauczyciela: Franz Kobsa (księga pogrzebowa – zmarła córka nauczyciela w Brynicy).

W jednoizbowym, drewnianym budynku uczyło się zapisanych 288 dzieci ( nauka na zmiany; dzieci z kilku wiosek; przerwy w czasie prac w polu i ogrodzie w gospodarstwach rodziców).

16 listopada odbudowana nowa szkoła na odkupionym gruncie od Komora. W murowanym piętrowym budynku :

• 3 sale lekcyjne,
• biblioteka,
• mieszkania dla dwóch nauczycieli.

Wyposażenie klas:

• zestaw ławek,
• tablica,
• stół nauczycielski, tzw. dyscyplina, którą wymierzano karę.

Uczniowie używali tabliczek grafitowych z rysikiem, dużo uczyli się na pamięć. Do szkoły chodzili boso.

Do szkoły w Brynicy zapisanych było 358 dzieci. Stosowano kary fizyczne za każde przewinienie. Wychowywano do bezwzględnego posłuszeństwa. Nauczyciele w nowej szkole:

• Norbert Kurpierz,
• Franz Wosch z Siołkowic – kierownik szkoły do 1945 r.
• Wojtala, Siwon,
• Sojka,
• Stanke,
• Winter
• żona F. Woscha Elżbieta.

Nauczyciel filii w Surowinie: Hubert Soika.

Do szkoły w Brynicy zapisano 262 dzieci, w Surowinie 20 – 30 uczniów, W Grabczoku 74 uczniów. Nauczyciele czasów wojny: Franz Wosch, Georg Bubley, Emil Gigla, Margot Muschol, Margarete Kwoll, Iris Erika Muter, Hubert Soika, Anton Handzik, Wilhelm Siebert. Mężczyźni byli powoływani na front, więc częściej pojawiają się nauczycielki.

Nastała polska szkoła. Nauczyciele:

• Felicja Drelichowska,
• Bieniek,
• Barcikowski,
• Szulik
• Kisiel.

Często wymieniano kadrę nauczycielską – przydział urzędowy. Od 1953 roku Ryszard i Stanisława Melnerowicz, Aniela i Stefania Szura.

Odeszły dzieci z Murowa i Grabczoka – uczyły się w nowej szkole w Grabczoku. Inni nauczyciele:

• Johann-Georg Pohl (wspomniany w 1772 r.),
• Verner z Grabczoka (1774 r.),
• Sebastian Nowak z Kotorza Małego ( od 9 maja 1774 r.; uczył tu 50 lat),
• Józef Modler (1 lipca 1870 do 16 listopada 1871r. ),
• Norbert Kurpierz (nauczyciel i organista, inicjator budowy nowego Kościoła, mieszkał w budynku na rogu ulic Powstańców Śląskich i Polnej. W 1908 r. zainicjował budowę nowej szkoły),

W okresie 1959 – 1962 do szkoły uczęszczało ok. 140 dzieci. Prowadzono zajęcia pozalekcyjne oraz wycieczki.

Do 1970 r. kierowała szkołą Janina Poradowska. Zmieniali się nauczyciele. Skończyła się szkoła siedmioklasowa i od 1966 r. powołano szkolę ośmioklasową. Do Brynicy dojeżdżały dzieci z Surowiny i Świerkli. W 1970 zmieniła się osoba prowadząca szkołę – teraz to dyrektor - Grażyna Paikert. Było ponad 250 uczniów. Kolejni dyrektorzy to: Ryszard Kokot, Maria Bajor – najdłużej urzędująca dyrektorka. Następnie Katarzyna Janas. Reforma szkolnictwa spowodowała zmniejszenie liczby uczniów (powołano gimnazja).

Szkołą zarządzała Justyna Tront. Nauka tylko w „nowej” szkole. Niż demograficzny utrudniał funkcjonowanie szkoły.

GALERIA

Budynek tzw. starej szkoły 1872r.

GALERIA

Rocznik 1952

GALERIA

Lata 60-te; wycieczka w Góry Stołowe

GALERIA

Rocznik 1985