Szlakiem królewskich podróży, czyli tajemnice zamków naszych okolic

kliknij aby odwiedzić nasza stronę

Miejska Biblioteka Publiczna w Stalowej Woli

2020 r.

naszych okolic

czyli tajemnice zamków

Szlakiem królewskich podróży,

Przed Państwem pierwsza tego typu propozycja przygotowana przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Stalowej Woli. To połączenie wirtualnego escape room'u z prezentacją, wykonane w aplikacji Genially. Każdy może spróbować swoich sił i spróbowac odkryć rozwiązanie, a najlepiej jeśli zrobią to rodzice z dziećmi.

Opracowali:Joanna Rybak Agnieszka Stan Mirosław Ofiara

Zamki średniowieczne w dzisiejszym wyobrażeniu kojarzą się z budowlami obronnymi z wysokimi murami, basztami, oraz wysokimi wieżami stojącymi zazwyczaj na dziedzińcu. Jednak taka forma ma więcej wspólnego ze światem legend niż rzeczywistą wiedzą o średniowiecznej architekturze. Zdarzało się bowiem, że zamki były w całości zbudowane z drewna, czasem nie posiadały wieży, albo wręcz zamkowa zabudowa ograniczała się do owej wieży, która stanowiła zarówno element fortyfikacji jak i mieszkanie jej właściciela. I to były główne funkcje zamków, dodatkowo za murami mieściła się część gospodarcza i sakralna – w skrócie magazyny i kościoły.

tytułem wstępu...

kliknięcie na otwartą książkę pozwoli na poznanie dodatkowych informacji dotyczących odwiedzanego miejsca

logo MBP w Stalowej Woli odsyła do katalogu z odpowiednią pozycją książkową

baw się dobrze :) powodzenia

tylko dokładne czytanie treści oraz poleceń pozwoli na ukończenie całości, sowa wyjaśni trudniejsze słowa

jeśli wszystko jest jasne i możemy zaczynać - kliknij na strzałkę

przygotuj kartkę i coś do pisania - na swojej drodze będziesz napotykał różne zagadki oznaczone pytajnikiem koniecznie zapisuj poszczególne cyfry kodu (będzie ich 5)

instrukcja obsługi

NIE

TAK

Podejmujesz wyzwanie?

Na urodziny otrzymujesz w prezencie książkę o polskich zamkach. Postanawiasz, że wraz z rodziną wybierzesz się na wycieczkę, żeby zobaczyć te miejsca - na początek te będące w niedalekiej okolicy. Koniecznie chcesz pełnić rolę rodzinnego przewodnika więc dokładnie czytasz nową książkę przygotowując się do niełatwego zadania. Pewnego wieczoru, w trakcie lektury, zasypiasz. We śnie spotykasz królewskiego giermka, Gniewka. Wierny sługa doskonale zna te zamki, bowiem zawsze towarzyszył królowi w jego podróżach. Na łożu śmierci, za oddaną służbę, władca nagrodził Gniewka niewielkim skarbem. Niestety, ten gdzieś go ukrył, a dzisiaj już nie pamięta gdzie. Gniewko proponuje pokazać Ci królewskie zamki, a przy okazji liczy na Twoją pomoc w odnalezieniu zagubionego skarbu.Aby go odnaleźć będziesz musiał się zmierzyć z różnymi zagadkami, które napotkasz na swojej wędrówce.

W drogę!

świetna decyzja :)

To będzie nasza mapa. Jak widzisz, mamy długą trasę do pokonania. Nie traćmy zatem czasu i ruszajmy. Najpierw na zachód. To mój ulubiony zamek. Krzyżtopór.

pixabay.com monikasmigielska

Postawił go na skale Krzysztof Wojewoda, Ossoliński, jak wówczas wymagała moda - W kształcie orła. Broniły go wały wysokieOd najścia nieprzyjaciół i fosy głębokie.Pięciokątną figurę miała ta budowa,Co się tak przedstawiało: brama jako głowa,Dwie baszty niby skrzydła, a dalej dwie drugieWyglądały jakoby orle nogi długie,Środek budowli - korpus, a z zachodniej stronyOkrągła sala niby ogon roztoczony

Wejdźmy do środka, przez bramę główną, pomiędzy symbolmi krzyża i topora

Obecnie ostały się jedynie ruiny zamku, który należał do najpiękniejszych rezydencji magnackich w Polsce. Franciszek Ksawery Bartkowski pięknie go opisał w swojej wierszowanej opowieści „Zamek”:

Ujazd - Krzyżtopór

Zapisuj co trzeba i opuszczajmy Krzyżtopór czym prędzej

Jeśli jeszcze nie znasz odpowiedzi, poszukaj wskazówki na jednym z okien

Jak zatem myślisz, ile było w tym zamku okien?Ostatnia cyfra odpowiedzi będzie pierwszą w naszym kodzie

Wnętrze zamku jest imponujące, mimo iż to jedynie ruiny. Według podań, strop w sali jadalnej był ze szkła a nad nim woda z rybkami, natomiast w podziemiach zamku znajdowały się stajnie z marmurowymi żłobami i lustrami, które miały poprawiać widoczność w tych ciemnych pomieszczeniach. Gniewko twierdzi, że przy budowie twierdzy miano nawiązywać do kalendarza. Mamy więc: - 4 baszty symbolizujące kwartały czy pory roku - 12 sal - tyle co miesięcy - 52 komnaty odnoszące się do liczby tygodni - a bram tyle, co dni w tygodniu

RUSZAJMY

Z miejscowości Ujazd jedziemy nieco na południe, musimy się przeprawić przez Wisłę, do Baranowa Sandomierskiego

zamki.pl

baranow.com.pl

baranow.com.pl

zamek w Sandomierzu

rzymski Panteon

krakowski Wawel

paryski Luwr

Gniewko twierdzi również, że ta imponująca rezydencja jest ukształtowana na wzór innego, bardzo znanego zamku. Zerknij poniżej na zdjęcia zamku w Baranowie Sandomierskim i zastanów się, jaką budowlę może mieć na myśli giermek?

Pod koniec XVI wieku, na prawym brzegu Wisły, w miejscu obronnego dworu rycerskiego, został wzniesiony zamek. Jego twórcą był najprawdopodobniej architekt i rzeźbiarz włoskiego pochodzenia Santi Gucci.

Wisła, a w tle zamek w Baranowie Sandomierskim (grafika z 1846 r.)

zamki.pl

baranow.com.pl

baranow.com.pl

Gniewko twierdzi również, że ta imponująca rezydencja jest ukształtowana na wzór innego, bardzo znanego zamku. Zerknij poniżej na zdjęcia zamku w Baranowie Sandomierskim i zastanów się, jaką budowlę może mieć na myśli giermek?

zamek w Sandomierzu

BRAWO! ten zamek bardzo często nazywany jest Małym Wawelem

rzymski Panteon

krakowski Wawel

paryski Luwr

Pod koniec XVI wieku, na prawym brzegu Wisły, w miejscu obronnego dworu rycerskiego, został wzniesiony zamek. Jego twórcą był najprawdopodobniej architekt i rzeźbiarz włoskiego pochodzenia, Santi Gucci.

Wisła, a w tle zamek w Baranowie Sandomierskim (grafika z 1846 r.)

zdjęcia: pinakoteka.zascianek.pl

Jeśli poprawnie połączyłes pary, odkryłeś już drugą cyfrę do naszego kodu. Aby przejść dalej kliknij na nią, pod odpowiednim władcą

Rozwiąż to proste zadanie a dowiesz się, który władca gościł w baranowskim zamku. kliknij na znak zapytania

Przed Tobą portrety wybranych władców Polski, namalował je Jan Matejko, jeden z najsłynniejszych polskich malarzy. Stworzył on zresztą piękny poczet królów i książąt polskich, który możesz w każdej chwili pożyczyć i oglądnąć - zerknij w nasz katalog.

baranow.com.pl

Atlas chmur

Wichrowe wzgórza

Czarne chmury

Jeśli jeszcze nie znasz odpowiedzi najedź myszką na głośniczek, wysłuchasz przy okazji słynnego motywu muzycznego z serialu

W murach baranowskiego zamku, na początku lat 70-tych, kręcone były sceny do polskiego serialu. Główne role zagrali w nim znani ówcześni aktorzy: Leonard Pietraszak i Ryszard Pietruski, którzy w tym czasie odwiedzili również stalowowolską bibliotekę. Jaki tytuł nosi ten serial?

JEDŹMY

Zostawiamy Baranów Sandomierski za sobą i ruszamy na południe.Zmierzamy do miejscowości Odrzykoń, gdzie znajduje się zamek Kamieniec

pijalnia.mpelczar.pl

pijalnia.mpelczar.pl

tutaj zobaczysz trójwymiarową rekonstrukcję zamczyska

A teraz Gniewko zabiera Cię do ruin sporego zamczyska znajdującego się na skalistym wzgórzu niedaleko wsi Odrzykoń. Pod koniec XIV w. został wzniesiony tam murowany zamek, który król Władysław Jagiełło podarował wraz z okolicznymi dobrami podkomorzemu wielkiemu koronnemu Klemensowi z Moskarzewa. Potomkowie Klemensa postanowili przyjąć nazwisko od swojej nowej siedziby i zmienili je na Kamienieccy. W dalszych latach zamek był we władaniu innych rodów, co ciekawe, przez długi okres czasu podzielony był na dwie części, z których każdą posiadał inny właściciel.

obliczaludzi.com

Zemsta

Szlacheckie potyczki

Porachunki

Odwet

Dwie blizny

Rewanż

Pan Jowialski

Damy i huzary

Trzy po trzy

Śluby panieńskie

Pan Aleksander

Dwie blizny

Pan Aleksander

Trzy po trzy

Śluby panieńskie

Szlacheckie potyczki

Porachunki

Odwet

Rewanż

Damy i huzary

Pan Jowialski

Zemsta

Wśród późniejszych właścicieli budowli był również jeden ze znanych polskich pisarzy - Aleksander Fredro. To dzięki małżeństwu z Zofią Jabłonowską stał się spadkobiercą zamczyska będącego wówczas w ruinie. W swojej nowej posiadłości Fredro znalazł stare akta sądowe spierających się o mur graniczny dwóch szlachciców: Skotnickiego i Firleja (byłych właścicieli zamku). To zainspirowało pisarza do napisania słynnej komedii. Wskaż tytuł tego utworu aby przejść dalej.

obliczaludzi.com

BRAWO! oczywiście chodziło o Zemstę

Dwie blizny

Pan Aleksander

Trzy po trzy

Śluby panieńskie

Szlacheckie potyczki

Porachunki

Odwet

Rewanż

Damy i huzary

Pan Jowialski

Zemsta

Wśród późniejszych właścicieli budowli był również jeden ze znanych polskich pisarzy - Aleksander Fredro. To dzięki małżeństwu z Zofią Jabłonowską stał się spadkobiercą zamczyska będącego wówczas w ruinie. W swojej nowej posiadłości Fredro znalazł stare akta sądowe spierających się o mur graniczny dwóch szlachciców: Skotnickiego i Firleja (byłych właścicieli zamku). To zainspirowało pisarza do napisania słynnej komedii. Wskaż tytuł tego utworu aby przejść dalej.

W DROGĘ!

Opuszczamy czym prędzej wzgórze z ruinami, teraz Gniewko kieruje się do Sanoka, na kolejne wzgórze

muzeum.sanok.pl

Za czasów Kazimierza Wielkiego, na obronnym sanockim wzgórzu, został wzniesiony murowany zamek. Sam Kazimierz Wielki bywał w nim aż trzykrotnie. Warownię odwiedzał również Władysław Jagiełło, który w Sanoku wziął ślub, a uczta weselna odbyła się właśnie w tych pięknych murach. Jak pisał w swoich "Kronikach" Jan Długosz, nowożeńcy udali się powozem z kościoła na zamek, kiedy to przydarzyła im się nieprzyjemna niespodzianka. Po rzęsistej ulewie, w błocie utknął powóz, którym jechała młoda para i uszkodziło się koło. Usterki nie dało się usunąć na miejscu, więc chcąc nie chcąc, królewska para pozostałą drogę do zamku musiała kontynuować piechotą.

pl.wikipedia.org

ciekawostkihistoryczne.pl

zyciorysy.info

jura-pilica.com

historyczni2013.blogspot.com

Zofia Holszańska

Bona Sforza

Elżbieta Granowska

Jadwiga Andegaweńska

Jak myślisz, kto to był?

Sanocki zamek upodobały sobie jednak przede wszystkim koronowane niewiasty. Okazuje się, że pamiątką po jednej z królowych jest fragment herbu miasta, który zawiera charakterystyczny element jej godła rodowego. Jest to wąż (czasem interpretowany jako smok) połykający postać człowieka. Na jej życzenie średniowieczny zamek przebudowano w renesansową rezydencję.

to w herbie Sforzów znajduje się ta okrutna scena

poczet.com

pl.wikipedia.org

historyczni2013.blogspot.com

jura-pilica.com

zyciorysy.info

ciekawostkihistoryczne.pl

Zofia Holszańska

Bona Sforza

Elżbieta Granowska

Jadwiga Andegaweńska

Jak myślisz, kto to był?

Sanocki zamek upodobały sobie jednak przede wszystkim koronowane niewiasty. Okazuje się, że pamiątką po jednej z królowych jest fragment herbu miasta, który zawiera charakterystyczny element jej godła rodowego. Jest to wąż (czasem interpretowany jako smok) połykający postać człowieka. Na jej życzenie średniowieczny zamek przebudowano w renesansową rezydencję.

muzeum.sanok.pl

ikon

wiecznych piór

parasolek

znaczków pocztowych

bicykli

monet

dzwonów

zabawek

meteorytów

broni białej

starodruków

lokomotyw

miniatur

bicykli

wiecznych piór

starodruków

lokomotyw

monet

meteorytów

dzwonów

parasolek

miniatur

zabawek

broni białej

znaczków pocztowych

Obecnie mieści się tu Muzeum Historyczne w Sanoku. Trzon zbiorów to oczywiście największa na świecie kolekcja prac Zdzisława Beksińskiego. Oprócz niej znajduje się tutaj również inna unikatowa kolekcja w skali europejskiej. Czego jest to kolekcja?

muzeum.sanok.pl

bicykli

wiecznych piór

starodruków

lokomotyw

monet

meteorytów

dzwonów

parasolek

ikon

miniatur

zabawek

broni białej

znaczków pocztowych

Obecnie mieści się tu Muzeum Historyczne w Sanoku. Trzon zbiorów to oczywiście największa na świecie kolekcja prac Zdzisława Beksińskiego. Oprócz niej znajduje się tutaj również inna unikatowa kolekcja w skali europejskiej. Czego jest to kolekcja?

W DROGĘ!

Zostawiamy Sanok za sobą. Musimy pokonać tylko kilkanaście kilometrów i docieramy do wsi Załuż. Tam w oddali widać już ruiny zamku Sobień

zamki.pl

Zamek Sobień w Załużu (drzeworyt 1876 r.)

Przed Tobą kolejne ruiny zamku, do którego zaprasza Gniewko. Początkowo zamek należał do dóbr królewskich. Podobnie jak w przypadku Sanoka, strategiczne położenie zamku doceniał Kazimierz Wielki. W tym miejscu bywał również oczywiście król Władysław Jagiełło. Docierając na górę widzisz piękną panoramę doliny Sanu. Stoisz obok pozostałości murów, które siegają XIII wieku, są one swoistą bramą w Bieszczady.

Węgrzy

Ponoć co jakiś czas na zamku pojawiają się duchy i zjawy, dlatego wokół nich krąży wiele historii i legend. Jedna opowiada o Marcie Kmitowej i jej bohaterskiej postawie. Dzielna niewiasta prawdopodobnie wraz ze skromną załogą wolała do końca bronić zamku niż oddać go w ręce żołdaków. Napastnicy zrobili jednak podkop pod murami, podłożyli proch i je wysadzili. Marta Kmitowa pozbawiona szans na ucieczkę, spłonęła żywcem w swojej siedzibie. Przeciągnij latarką i poszukaj w tych ciemnościach odpowiedzi na pytanie, kim byli ci napastnicy? Po czym kliknij na nią. Tylko się pospiesz i zmykajmy czym prędzej z tego strasznego zamczyska.

wikiwand.com

W DROGĘ!

Opuszczamy nawiedzone wzgórze i ruszamy tym razem na północ. Krótka podróż i jesteśmy w przepięknym zamku w Krasiczynie

Żeby przejść dalej trzeba się uporać z kolejnym prostym zadaniem

Jesteśmy w Krasiczynie. Znajduje się tu jeden z piękniejszych zamków na Podkarpaciu. Jego budowę rozpoczął przemyski kasztelan Stanisław Krasicki, pod koniec XVI wieku. Rozbudowę kontynuował jego syn Marcin, który zlecił to zadanie włoskiemu architektowi. Budowla była tak atrakcyjna, że odwiedziło ją co najmniej czterech polskich królów: Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan Kazimierz i August II.

Co ciekawe, w tym czasie powstały cztery różne od siebie narożne baszty. Nazwa i charakter każdej baszty miały odzwierciedlać najważniejsze filary społeczeństwa oraz wartości i porządek świata jaki wyznawał jej fundator. Baszta Papieska zakończona jest attyką wzorowaną na papieskiej koronie. Znajdowały się w niej pokoje gościnne dla dostojników kościelnych odwiedzających zamek. Baszta Boska zwieńczona jest kopułą, która przypomina tę nad kaplicą na Wawelu. Sześć małych wieżyczek posiada Baszta Królewska, w niej mieściły się apartamenty królewskie. Korzystał z nich między innymi król Zygmunt III Waza i to właśnie jego korona stała się pierwowzorem do zwieńczenia czwartej baszty. Jak się nazywa czwarta baszta?

Jakie drzewo sadzono z okazji narodzin dziewczynki?

Ze szczytu baszty masz doskonały widok na otaczający zamek park. Znajdują się w nim również wyjątkowe, okazałe drzewa. Tradycją Sapiehów było bowiem sadzenie drzewka z okazji narodzin nowego członka rodu. Kiedy urodził się chłopiec sadzono dąb.

RUSZAJMY

Teraz tylko kawałeczek na wschód i już jesteśmy w Przemyślu

kultura.przemysl.pl

kultura.przemysl.pl

Kim byli owi jeńcy?

Nasz ostatni przystanek - Przemyśl. Historia przemyskiego zamku sięga czasów Bolesława Chrobrego. Wtedy powstał w tym miejscu jedynie drewniano-ziemny gród. Dopiero kilka wieków później Kazimierz Wielki - zgodonie ze słynnym powiedzeniem - kazał wznieść w tym miejscu murowany zamek, dlatego dzisiaj zwany jest również kazimierzowskim. Jak każda tego typu budowla obronna, tak i ta, została zniszczona na pewnym etapie swojej historii. Zdewastowany zamek odbudowano, wtedy w jego bryle pojawiły się między innymi narożne baszty. Zmuszono do ich budowy jeńców wojennych, pojmanych w jednej z największych bitew średniowiecznej Europy.

Oddalamy się już od przemyskiego zamku. Za nami zostaje jeszcze Wieża Zegarowa, w której obecnie znajduje się Muzeum Dzwonów i Fajek, ale je odwiedzimy przy kolejnej okazji. Jakaś zjawa śmiga jeszcze nad naszymi głowami - może to z przemyskiej twierdzy, niespokojny duch żołnierza nawiedza okolice. Zostawiamy go w spokoju, on nas na szczęście także. Mamy kod do skarbu Gniewka, ale nadal nie wiemy co z nim zrobić, gdzie szukać jego zagubionej skrzyni? Trudno, wracamy do Stalowej Woli.

WRACAJMY

Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej. To chyba koniec naszej wycieczki. Chociaż...

Przemierzyliśmy duże odległości, a okazuje się, że skrzynia znajduje się niemalże tuż obok, w królewskim zamku, który wieki temu stał w pobliskim Przyszowie. Niestety dzisiaj nie ma po nim śladu, ale skarb na pewno jest na swoim miejscu.

Okazuje się, że Gniewko cały czas bacznie przyglądał się zakamarkom, które odzwiedzaliśmy. Milczał i obserwował, jednak żadne z miejsc nie przypominało tego, w którym schował swoją cenną skrzynię. Kiedy zrezygnowany spuścił głowę w smutku, nagle go olśniło!

JUŻ WIEM! PRZYPONIAŁEM SOBIE!

ks. Wilhelm Gaj-Piotrowski: Królewski Zamek w Przyszowie w rejonie Stalowej Woli-Rozwadowa. Studium z dziejów osadnictwa

JEDŹMY

Na szczęściedo Przyszowa nie jest daleko

Już kronikarz Jan Długosz pisał o wsi należącej do parafii Charzewice i królewskim zamku z wieżą, ufundowanym przez Kazimierza Wielkiego. Zamek miał charakter dworu myśliwskiego. Na polowaniach w pobliskiej Puszczy Sandomierskiej bywali Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk i Stefan Batory. W 1414 roku król Wałdysław Jagiełło ukrył się w przyszowskim zamku przed zarazą, która w tamtym czasie wybuchła w Królestwie Polskim. Jagiełło w murach tego zamku na pewno był także w roku 1433, bowiem wtedy to przepowiedziano zbliżającą się jego śmierć. Zamek został zniszczony najprawdopodobniej podczas tzw. "potopu szwedzkiego". Resztę murów rozebrano w XVIII wieku. Podania mówią, że cegły z tego zamku zostały użyte do budowy klasztoru Kapucynów w Rozwadowie.

Rekonstrukcja zabudowy wzgórza zamkowego w Przyszowie z czasów Władysława Jagiełły autorstwa R. Zielińskiego

Niestety aby przekopać cały teren wokół nich potrzeba bardzo dużo czasu i wysiłku. Zrezygnowany Gniewko mocno posmutniał. Trzeba poszukać dodatkowej wskazówki. Tylko któż by mógł nam pomóc? A może strach na wróble będzie coś wiedział...?

Gdy tylko docieramy do wsi, giermek od razu wie gdzie ma się udać. Pamięta doskonale, że gdy zakopał skrzynię, obok posadził trzy dorodne żołędzie. Po tylu stuleciach wyrosły tak ogromne dęby, że ich korony widać z daleka.

Otwierajmy czym prędzej tę skrzynię, już nie mogę się doczekać żeby zobaczyć co jest w środku.

DOSKONALE! UDAŁO SIĘ!

Przed Tobą pięć kłódek, to dokładnie tyle ile cyfr w kodzie, który mozolnie odkrywałeś. To nie przypadek. Gniewko twierdzi, że skrzynia jest wyjątkowa. Poszczególne cyfry kodu mówią, ile razy trzeba przekręcić kluczem w danej kłódce. Do dzieła. Kliknij na pierwszą kłódkę.

Radość Gniewka jest ogromna. Przez wieki czekał na tę chwilę. W końcu skrzynia z podarunkiem od samego króla stoi pod jego stopami. Zza pazuchy wyciąga stary klucz i Ci go podaje.

Nie ma na co czekać. Wskaż pierwszą cyfrę kodu

BŁĄD

Pierwsza kłódka za nami. Teraz druga.

Super Czas na trzecią kłódkę

Sprawnie idzie Teraz kłódka czwarta

Świetnie Została ostatnia kłódka

Udało się otworzyć skrzynię. Ale co to? Nie ma złota, kosztowności, gdzie ten skarb?

Gniewko aż sie przewrócił ze śmiechu :) Wcześniej nie pytałeś, to i nie miał okazji aby powiedzieć, że skarbem otrzymanym od króla jest księga, która w tamtym czasie była warta kilka sporych wiosek. Giermek otrzymał od swego władcy egzemplarz Kroniki polskiej, autorstwa Mistrza Wincentego, zwanego Kadłubkiem. Nieco zmieszany, delikatnie i z wielkim zainteresowaniem bierzesz w dłoń cenny tekst.

BRAWO!!!!

Quia sicut nullum bonum irremuneratum, sic nullum malum impunitum

Liber II Capitulum 20

Co prawda tekst jest napisany po łacinie, ale Gniewko chętnie przetłumaczy Ci jeden z jego ulubionych fragmentów. Kliknij na pergamin

"Quia sicut nullum bonum irremuneratum, sic nullum malum impunitum" "Jak żaden dobry uczynek nie pozostaje bez nagrody, tak i żaden zły bez kary"

Nagle budzisz się w swoim pokoju, z książką rozłożoną na kolanach. Nie wiesz ile czasu spałeś, ale sen był niesamowity. Zerkasz na tekst - coś Ci przypomina.... To dokładnie ten sam fragment Księgi polskiej autorstwa Wincentego Kadłubka, który chciał Ci przetłumaczyć Gniewko. Dziwne... A może to wcale nie był sen...?

koniec

Jeśli chcesz zacząć od nowa, kliknij tutaj Aby przejść na stronę naszej biblioteki klinij na logo

To już koniec naszej podróży. Dziękujemy, że byłeś z nami :) Zapisałeś sentecję Kadłubka? Jeśli nie, cofnij się do poprzedniego slajdu. To jest właśnie skarb, którego szukaliście razem z Gniewkiem.

żródło: https://krzyztopor.org.pl/zamek/index.php/pl/home/historia https://www.podrozepoeuropie.pl/zamek-krzyztopor-w-ujezdzie/

Dobra Iwaniska, w skład których wchodził Ujazd, należały pierwotnie do klasztoru cystersów w Jędrzejowie. W XV w. stały się własnością Oleśnickich. Krzysztof Ossoliński otrzymał włości w prezencie ślubnym. Był to człowiek gruntownie wykształcony, o literackich i artystycznych zainteresowaniach. Fascynował się także polityką. Postanowił zbudować rezydencję, która zaćmi inne siedziby magnackie. Inspiracji szukał w czasie swojej podróży do Włoch. Po śmierci jego jedynego syna zamek przeszedł w posiadanie spokrewnionych rodzin Kalinowskich, Denhoffów, Morsztynów i Paców.Powierzchnia zamku wynosiła - 1,3 hektara, łączna długość murów - 600 m, powierzchnia ogrodów - ok. 1,6 hektara. Dla uzyskania wodoodpornej zaprawy połączono wapno z białkami z miliona jaj kurzych. Ponoć zamek miał podziemne połączenie z siedzibą rodową Ossolińskich – Ossolinem. Można było jeździć tą drogą w odwiedziny. Wyłożona była cukrem, aby sanie poruszały się szybciej. W czasie potopu szwedzkiego w 1655 r. najeźdźcy zajęli zamek podstępem, bez jednego strzału. Szwedzi po napadzie wywieźli do swojej ojczyzny wspaniałe wyposażenie rezydencji wraz z biblioteką i rodzinnym archiwum. Do ostatecznego zniszczenia zamku doszło po upadku konfederacji barskiej w 1770 r. Skąd się wzięła nazwa zamku?Krzyż to symbol wiary i polityki wojewody, topór to herb Ossolińskich. Oba te symbole są umieszczone na bramie wjazdowej do pałacu. Właściciel nazywał pałac Krzysztofory, nazwa prawdopodobnie wywodziła się od jego imienia (gr. Christophoros – Krzysztof)

Ujazd

żródło: https://polskazachwyca.pl/ciekawostki/zamek-w-baranowie-sandomierskim-maly-wawel/ https://klubpodroznikow.com/relacje/polska-zamki-palace/1856-baranow-sandomierski http://www.zamkipolskie.com/baranow/baranow.html Michałowicz-Kubal M.: Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Krosno [2006]

Nazwa miejscowości związana jest z osobą starosty łęczyńskiego Jana Baranowskiego herbu Grzymała, który wzniósł tu wieżę mieszkalną. W 1569 roku dobra baranowskie kupił Rafał Leszczyński, który wybudował dwór renesansowy. Zaś jego syn - Andrzej rozbudował rezydencję. Za czasów Leszczyńskich utworzono na zamku bibliotekę. powstała reprezentacyjna brama wjazdowa, 4 narożne baszty, ażurowa attyka wieńcząca mur. Na przestrzeni lat zamkiem zarządzali Wiśniowieccy, Lubomirscy, Potoccy oraz Krasińscy. Obecny wygląd zamku to zasługa ostatnich właścicieli Dolańskich. Zamek w Baranowie Sandomierskim to budowla 3-kondygnacyjna, która była wzniesiona na planie prostokąta. W każdym z narożników wybudowano okrągłe baszty, a po środku ściany frontowej usytuowana została prostokątna wieża. Spojrzenia turystów przyciąga wewnętrzny dziedziniec, otoczony krużgankami o dwóch kondygnacjach.

Baranów Sandomierski

żródło: http://www.zamki.name/Podkarpackie/odrzykon.php https://www.warownie.pl/2018/12/odrzykon/ Michałowicz-Kubal M. : Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Krosno [2006]

O co chodziło w słynnym sporze w zamku w Odrzykoniu?Około 1550 roku Zofia Boner wyszła za marszałka wielkiego koronnego Jana Firleja. Zamek niższy przeszedł na własność rodu Firlejów. Zaś górny w 1601 roku przeszedł w ręce Skotnickich. Nowi właściciele zamku górnego przebudowali dach siedziby w ten sposób, że wody deszczowe spływały Firlejom na dziedziniec. Z tego powodu rozpoczął się wielki spór, który zakończył się małżeństwem dzieci zwaśnionych rodzin. Zamek Kamieniec został poważnie uszkodzony w 1657 roku przez wojska Jerzego II Rakoczego sprzymierzone ze Szwedami. Mimo podjętych prac nie odzyskał już swej świetności. W XIX stuleciu był już zrujnowany.W 1894 roku odsłonięto na górnym zamku pomnik Tadeusza Kościuszki, ufundowany przez społeczność Odrzykonia w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej.

Odrzykoń

żródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_Kr%C3%B3lewski_w_Sanoku Michałowicz-Kubal M. : Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Krosno [2006]

Janko z Czarnkowa w swojej kronice pisze, że po odzyskaniu przez króla Kazimierza Wielkiego Grodów Czerwieńskich, na sanockim wzgórzu zamkowym stał prawdopodobnie drewniany gród otoczony następnie murem. obronnym. Mikołaj Wolski starosta sanocki przebudował zamek w latach 1528-1548. Wtedy to do zamku prowadziły dwie bramy, był most zwodzony, a wokół budowy powstały: stajnie, zbrojownia, archiwum i wiele budynków gospodarczych. Niestety kolejni właściciele bardzo go zaniedbali. Nawet w XVII w. jego część runęła do Sanu. W XIX w. Austriacy rozebrali wszystkie budynki poza zamkiem.Najcenniejszą w kolekcji sanockiej ikoną jest unikatowe dzieło „Zaśnięcie Matki Bożej” z I poł. XV wieku. Cała kolekcja liczy sobie około 700 sztuk. Oprócz ikon znajdują się tutaj też zbiory sakralne.

Sanok

żródło: https://www.ciekawe-miejsca.net/przewodnik/polska/ruiny_zamku_sobien http://www.zamki.pl/?idzamku=zaluz Michałowicz-Kubal M. : Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Krosno [2006]

Średniowieczny zamek Sobień założony został na wysokim wzgórzu (450 m). Jego powstanie wiąże się z Kazimierzem Wielkim. Powstała wtedy drewniana warownia, jakże „nietypowa” dla króla, który słynął z tego, że „zostawił Polskę murowaną”. Z kamienia wzniesiono tylko wieżę – ostatni bastion obrony, której ślady pozostały do dziś w narożniku bramnym.W 1389 roku zamek przestał być własnością królewską. Z rąk Władysława Jagiełły i Jadwigi otrzymał go ród Kmitów za zasługi dla ojczyzny i wierną służbę. W 1474 roku po najeździe Węgrów zamek został uszkodzony, a w 1512 roku Kmitowie ostatecznie przenieśli swą rodową rezydencję do Leska. Zamek słynie z legend o duchach i zjawach. To tu pojawia się Małgorzata, młoda panna z Węgier zmuszona przez ojca do ślubu z właścicielem zamku Kmitą, mimo miłości do swego rodaka Andrzeja. Legenda mówi też o duchu Jagienki Kmitowej i Marty Kmitowej.

Załuż

żródło: https://www.krasiczyn.com.pl/zamek/historia-zamku https://www.ciekawe-miejsca.net/pliki/krasiczyn.pdf Michałowicz-Kubal M. : Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Krosno [2006]

Po bezpotomnej śmierci Marcina Krasickiego w 1631 roku zamek przeszedł na własność bratanka i wychowanka Marcina Konstantego Krasickiego, który szybko roztrwonił swój majątek. Kolejni spadkobiercy nie potrafili utrzymać rezydencji i odsprzedali ją Janowi Tarło – wojewodzie lubelskiemu. Potem przejęli ją Potoccy, Pinińscy a na koniec Sapiehowie. Za czasów tych ostatnich zaczęto przywracać jej pierwotną świetność. Niestety, w 1852 roku wielki pożar strawił doszczętnie siedzibę. Mimo olbrzymich strat postanowiono odbudować rodową posiadłość. Przeznaczono na to milionowy posag Jadwigi z Sanguszków Sapieżyny. Warto wspomnieć, że Jadwiga Sapieżyna była matką Adama Stefana Sapiehy - arcybiskupa i metropolity krakowskiego, nauczyciela papieża Jana Pawła II. Piękną budowlę kaplicy w Baszcie Boskiej ozdabiają rzeźbione portale, loggie, arkady i unikalne dekoracje ścienne. Jest ona przyrównywana do Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.

Krasiczyn

żródło: http://visit.przemysl.pl/365-przemysl-przemyskie-ciekawostki Michałowicz-Kubal M. : Zamki, dwory i pałace województwa podkarpackiego. Krosno [2006]

Obecny wygląd zamek zawdzięcza dwóm starostom przemyskim: Piotrowi Kmicie i Marcinowi Krasickiemu. Zasługą pierwszego było wzniesienie renesansowego zamku, drugi zaś nadał mu charakter rezydencji. Późniejsze wojny i zaniedbania przez kolejnych właścicieli doprowadziły do powolnego niszczenia zamku. Mimo prób odnowy budowli przez starostę Stanisława Poniatowskiego, późniejszego króla Polski, zamek podupadał. W 1865 roku stał się własnością miasta i został odrestaurowany. W zamku istnieje najstarszy w Europie teatr amatorski, założony w 1869 r. Towarzystwo Dramatyczne im. Aleksandra Fredry, czyli popularne "Fredreum".

Przemyśl

żródło: ks. Wilhelm Gaj-Piotrowski: Królewski Zamek w Przyszowie w rejonie Stalowej Woli-Rozwadowa. Studium z dziejów osadnictwa. Tuchów - Stalowa Wola 1998

Przyszowski zamek był kilkakrotnie rozbudowywany. Dużą rolę odegrał tutaj ród Tarnowskich, zwłaszcza jego wybitny przedstawiciel Jan Magnus Tarnowski – wojewoda ruski, kasztelan krakowski i starosta sandomierski, piastujący od 1538 r. godność wielkiego hetmana koronnego. To jemu przyszowski zamek zawdzięczał utworzenie fortyfikacji, które miały być zabezpieczeniem na wypadek wojny z Turkami. Obszar zamkowy został podzielny na 2 części: podzamcze i zamek właściwy. Podzamcze pełniło funkcję administracyjno-służebną. Mieścił się tam m.in. drewniany kościół, stajnia, łaźnia, kuchnia, piekarnia. W sumie około 20 obiektów. Kolejna większa przebudowa zamku nastąpiła na początku XVII w. Prawdopodobnie zainicjował ją i sfinansował Sebastian Lubomirski kasztelan wojnicki i starosta sandomierski. Wtedy to został usunięty drewniany kościół i zlikwidowana zabudowa drewniana.Miejscowa tradycja mówi, że zamek w Przyszowie został spalony przez zagon tatarski. Stało się to w czasie „potopu szwedzkiego”. Pod koniec XVII w. budynki murowane były w ruinie. Od czasów Zygmunta III Wazy giną ślady pobytu królów na łowach w Przyszowie. Zaniedbany i walący się zamek został rozebrany.

Przyszów

To już koniec naszej podróży. Dziękujemy, że byłeś z nami :) Zapisałeś sentecję Kadłubka? Jeśli nie, cofnij się do poprzedniego slajdu. To jest właśnie skarb, którego szukaliście razem z Gniewkiem.

koniec

Jeśli chcesz zacząć od nowa, kliknij tutaj Aby przejść na stronę naszej biblioteki klinij na logo

Tłumaczenie na język polski, jest równocześnie rozwiązaniem naszego konkursu, więc koniecznie je zapisz - będziesz go potrzebować za chwilę.Teraz przygotuj Kartę Biblioteczną i kliknij na wykrzyknik aby wypełnić formularz i wziąć udział w konkursie, na końcu formularza nie zapomnij kliknąć PRZEŚLIJ.

Opracowali:Joanna Rybak Agnieszka Stan Mirosław Ofiara

Przed Państwem pierwsza tego typu propozycja przygotowana przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Stalowej Woli. To połączenie wirtualnego escape room'u z prezentacją, wykonane w aplikacji Genially. Każdy może spróbować swoich sił i spróbowac odkryć rozwiązanie, a najlepiej jeśli zrobią to rodzice z dziećmi. Dodatkowo jeśli jesteś Czytelnikiem naszej biblioteki i posiadasz kartę, możesz wziąć udział w konkursie z nagrodami. W tym celu należy: - przygotować Kartę Biblioteczną MBP w Stalowej Woli - ukończyć escape room i zapisać jego rozwiązanie - wypełnić formularz znajdujący się na końcu Spośród poprawnych odpowiedzi rozlosujemy nagrody, a zwycięzców poinformujemy telefonicznie. Konkurs trwa do 31 sierpnia 2020 r.

polskapogodzinach.plpijalnia.mpelczar.plobliczaludzi.comkultura.przemysl.plmuzeum.sanok.plibl.waw.plbaranow.com.plcyfrowe.mnw.art.plzamki.plpoczet.com

kod:5 - slajd 7 - 365 okien Krzyżtopór3 - slajd 11 - pary królów i ich nazw 6 - slajd 30 - Adam 1867 2 - slajd 22 - ikony Sanok 7 - slajd 32 - wykreślanka