12. Jak umysł wpływa na ciało?

Jak umysł wpływa na ciało?

przyrodniczeecho.pl

Po dzisiejszych zajęciach:

• omawiam zależność między emocjami, myślami a objawami fizycznymi i zachowaniem.

Czy wiesz, że:

• Serce czuje razem z nami ❤️ Gdy jesteś zestresowany, serce bije szybciej, ale kiedy jesteś spokojny i szczęśliwy - jego rytm się wyrównuje. Naukowcy mówią o „koherencji serca” - rytm serca jest wtedy spokojny i harmonijny.

• Emocje zmieniają oddech 🌬️ W strachu oddychasz płytko i szybko, a w spokoju - wolno i głęboko. Dlatego ćwiczenia oddechowe pomagają się uspokoić.

• Motyle w brzuchu to nie bajka! 🦋 Układ nerwowy łączy mózg z jelitami - dlatego, gdy jesteś podekscytowany lub zdenerwowany, naprawdę możesz czuć „motyle w brzuchu”.

• Śmiech to naturalne lekarstwo 😂 Podczas śmiechu uwalniasz endorfiny - hormony szczęścia, które łagodzą ból i poprawiają odporność.

Wstęp do zajeć.

Pomysł na lekcję. Zabawy.

Przytulenie to lekarstwo bez recepty 🤗 Podczas przytulania wydziela się oksytocyna - hormon więzi, który obniża stres i poprawia samopoczucie.

This page is password protected

Enter the password

Nasz umysł i ciało są ze sobą nierozerwalnie połączone - psychika silnie wpływa na fizjologię organizm. Emocje oraz myśli wywołują konkretne reakcje fizyczne: myśli i uczucia odbijają się w doznaniach naszego ciała. Spójrzcie na mapę emocji -->

Na przykład odczuwany stres lub lęk mogą powodować napięcie mięśni, bóle głowy czy problemy żołądkowe, podczas gdy pozytywne emocje sprzyjają rozluźnieniu i lepszemu samopoczuciu fizycznemu. Zauważalne jest to w codziennych sytuacjach - przed ważnym egzaminem często czujemy „ścisk w żołądku”, po trudnej rozmowie „ciężar na piersi”, a gdy przeżywamy ogromną radość, pojawia się „przyjemne ciepło w całym ciele”.

Badania naukowe potwierdzają, że różne emocje aktywizują specyficzne obszary ciała. Złość przyspiesza puls i napina mięśnie (ciało przygotowuje się do reakcji walki). Strach koncentruje energię w tułowiu, a ręce i nogi stają się jakby osłabione - organizm zamiera w czujności. Szczęście zaś dodaje energii całemu ciału i daje poczucie lekkości, podczas gdy smutek obniża aktywność organizmu, powodując spowolnienie i uczucie „chłodu” w ciele.

Wiele powszechnych objawów fizycznych może mieć źródło w stanie psychicznym - np. uporczywe bóle głowy, brzucha, przyspieszone bicie serca czy chroniczne zmęczenie często wynikają ze stresu, silnego lęku lub innych trudnych emocji.

Myśli, emocje, reakcje fizyczne i zachowania wzajemnie na siebie oddziałują. Nasze przekonania i interpretacje sytuacji wpływają na to, co czujemy oraz jak się zachowujemy. Przykładowo negatywna myśl („na pewno sobie nie poradzę”) wywołuje emocję lęku lub bezradności, co objawia się np. bólem brzucha czy drżeniem rąk, a w efekcie uczeń może unikać działania (zachowanie).

Z kolei myśl pozytywna („dam radę, jestem przygotowany”) sprzyja spokojowi – emocje się wyciszają, ciało pozostaje zrelaksowane, a zachowanie staje się bardziej opanowane. Świadomość tej zależności pozwoli nauczycielowi przygotować krótką prezentację dla uczniów, wyjaśniając w przystępny sposób, jak umysł wpływa na ciało - czyli jak nasze myśli i uczucia mogą wywoływać fizyczne objawy oraz wpływać na zachowanie.

This page is password protected

Enter the password

Zadanie grupy 1 - „Tajemniczy ból brzucha”.

Grupa otrzymuje scenkę, w której bohater/ka (np. Ania) odczuwa silny ból brzucha w dniu sprawdzianu. W opisie zaznaczono, że Ania od wczoraj martwi się sprawdzianem (myśli typu: „Na pewno sobie nie poradzę”), czuje silny lęk przed porażką (emocja), a rano skarży się rodzicom na ból brzucha i brak apetytu (objawy fizyczne). Grupa ma za zadanie omówić zależności: co w tej sytuacji było przyczyną bólu brzucha? (stres i negatywne myśli Ani), jak myśli wpłynęły na emocje, a te na reakcję ciała. Uczniowie w grupie wypisują lub rysują na plakacie cztery elementy: Myśli Ani – Emocje Ani – Objawy fizyczne – Zachowanie. Łączą je strzałkami, tworząc łańcuch przyczynowo-skutkowy. Mogą np. narysować sylwetkę Ani i zaznaczyć na niej, gdzie odczuwa objawy (np. żołądek). Przygotowują krótkie omówienie: kto opowie, jakie myśli miała Ania, co czuła i jak zachowało się jej ciało.

Zadanie grupy 2 – „Wybuch gniewu”.

Grupa analizuje scenkę dotyczącą złości. Bohaterem jest np. Kuba, któremu kolega przez przypadek zniszczył ulubioną zabawkę. Opis zawiera myśli Kuby („On zrobił to celowo, to niesprawiedliwe!” – negatywne myśli wywołujące złość), emocję – gniew (Kuba czuje narastającą złość), oraz reakcje ciała – objawy fizyczne (np. czerwona twarz, przyspieszone tętno, zaciśnięte pięści). W efekcie Kuba krzyczy na kolegę i rzuca ze złości tornistrem (zachowanie). Zadaniem grupy jest przedstawić ten ciąg zdarzeń i uczuć, pokazując jak myśli Kuby wpłynęły na jego emocje i ciało, a w konsekwencji na zachowanie. Grupa może formę prezentacji dobrać sama – np. zrobić mini scenkę dramową (odegrać sytuację), zwracając uwagę na mowę ciała Kuby w złości, albo narysować komiks z czterema obrazkami: (1) chmurka z myślą nad głową Kuby, (2) twarz Kuby wyrażająca gniew, (3) objawy – np. czerwone policzki, ruch sugerujący krzyk, (4) zachowanie – kadr jak krzyczy na kolegę. Uczniowie podpisują elementy, aby łatwo omówić je podczas prezentacji.

Zadanie grupy 3 – „Drżące kolana”.

Grupa pracuje nad scenką związaną ze strachem (niepokojem). Bohaterką może być Ola, która ma wystąpić przed publicznością na szkolnym apelu. W opisie zaznaczono myśli Oli („Wszyscy będą się na mnie patrzeć, co jeśli się pomylę?!” – martwiące, katastroficzne myśli), emocje – silny strach/trema, oraz objawy fizyczne – np. kolana jak z waty, trzęsące się ręce, przyspieszony oddech, może pustka w głowie. Zachowanie: tuż przed występem Ola próbuje się wycofać albo na scenie mówi cichym głosem ze spuszczoną głową. Grupa ma zbadać tę sytuację jak detektywi: określić, jak negatywne myśli Oli spowodowały strach, a ten objawił się w ciele (drżenie, słabość), przez co Ola prawie zrezygnowała z występu (zachowanie unikania). Uczniowie mogą przygotować plakat zatytułowany „Plan ewakuacji Oli”, na którym schematycznie pokażą przebieg: myśli → emocje → reakcje ciała → chęć ucieczki. Albo decydują się odegrać scenkę: jedna osoba jest narratorem opisującym myśli i odczucia Oli, druga odgrywa Olę prezentującą objawy (udaje drżenie, trzęsie kartką jakby ze zdenerwowania), co wizualnie zobrazuje klasie tę zależność. opisami.

Zadanie grupy 4 – „Skok radości”.

To zadanie ukazuje pozytywny aspekt wpływu umysłu na ciało – grupa zajmuje się emocją radości lub ekscytacji. Scenka: Mateusz dowiaduje się, że w weekend pojedzie do parku rozrywki (opis zawiera myśl Mateusza: „Ale super, spełni się moje marzenie!” – myśl pozytywna). Emocja: ogromna radość i ekscytacja. Objawy fizyczne: ciało reaguje pobudzeniem – Mateusz podskakuje ze szczęścia, bije mu szybciej serce, ma wypieki na twarzy, nie może usiedzieć w miejscu. Zachowanie: np. od razu biegnie pochwalić się rodzeństwu, trudno mu zasnąć z wrażenia tego dnia. Zadaniem grupy jest pokazać, że pozytywna myśl i emocja także wpływają na ciało (ale w przyjemny sposób). Grupa może na dużym arkuszu narysować „termometr radości” – figurkę Mateusza całą w żywych kolorach, żeby zaznaczyć, że radość „rozświetla” ciało (nawiązanie do tego, co prezentował nauczyciel wcześniej). Obok wypisują symptomy (energia, skakanie, uśmiech od ucha do ucha, rumieńce). W prezentacji uczniowie mogą nawet zaprosić klasę do wspólnego „skoku radości” – czyli krótkiej aktywności ruchowej: cała grupa wykonuje skok, który Mateusz zrobił z ekscytacji, aby pokazać jak ciało musi wyrazić wielką radość.

Prezentacja wyników i dyskusja

Każda grupa po kolei prezentuje efekty swojej pracy. Nauczyciel pełni rolę moderatora: Po prezentacji grupy 1 („Tajemniczy ból brzucha”), nauczyciel dopytuje resztę klasy: „Dlaczego Anię bolał brzuch? Czy była naprawdę chora, czy raczej jej umysł tak zareagował na stres?”. Uczniowie dochodzą do wniosku, że zdenerwowanie wywołało objaw fizyczny, co nie oznacza choroby, tylko reakcję na emocje. Po grupie 2 („Wybuch gniewu”), nauczyciel pyta: „Co sprawiło, że Kuba się tak zezłościł? Jak jego ciało pokazało tę złość?”. Uczniowie omawiają rolę myśli (interpretacja sytuacji) w powstaniu gniewu oraz rozpoznają sygnały z ciała podczas złości (czerwona twarz, okrzyk, napięte mięśnie). Można tu zapytać: „Czy łatwo było po mimice i języku ciała aktora rozpoznać emocję Kuby?” – co zwróci uwagę na komunikację niewerbalną emocji. Po grupie 3 („Drżące kolana”), nauczyciel może odnieść się do własnej prezentacji z początku lekcji: „Pamiętacie, mówiliśmy o 'walce lub ucieczce' – jak to się ma do historii Oli?”. Uczniowie zauważają, że strach przed występem sprawił, iż ciało Oli chciało ‘uciekać’ (nogi miękkie, chęć wycofania się). Dyskutują krótko, czy ktoś miał podobne odczucia i co można wtedy zrobić (np. wziąć kilka oddechów, pomyśleć pozytywnie – zapowiedź, że nad tym można pracować). Po grupie 4 („Skok radości”), nauczyciel zada pytanie: „Czy tylko negatywne emocje wpływają na nasze ciało?”. Uczniowie odpowiedzą, że pozytywne też – np. radość dodaje energii. Można zapytać: „Jak czujecie się fizycznie, kiedy jesteście bardzo szczęśliwi?” – uczniowie podadzą przykłady (np. „mam siłę biegać, serce mi bije szybciej, ale to miłe uczucie”).

Podsumowanie, refleksja i relaksacja.

Nasz umysł (to, co myślimy i czujemy) ma ogromny wpływ na nasze ciało. Gdy jesteśmy zdenerwowani lub przestraszeni, ciało może wysyłać sygnały (np. ból brzucha, szybsze bicie serca), a gdy jesteśmy szczęśliwi – tryska energią. To zjawisko działa u każdego człowieka”. Dlaczego dobrze jest znać tę zależność? Uczniowie mogą odpowiedzieć, że rozumiejąc sygnały z ciała, łatwiej zauważyć swoje emocje i nad nimi pracować. Ktoś może dodać, że to pomaga też zrozumieć innych – np. gdy kolega jest zły, widać to po zachowaniu, i można wtedy spróbować mu pomóc lub przemyśleć, co go zdenerwowało.

Krótkie ćwiczenie na zakończenie - relaksacja . „Zróbmy teraz mały eksperyment. Wstańcie i porządnie się przeciągnijcie, weźcie głęboki oddech...”. Uczniowie wykonują polecenie. „A teraz usiądźcie, zamknijcie oczy na moment i pomyślcie o czymś przyjemnym – wakacje, ulubiona zabawa. Czujecie, jak Wasze ciało się rozluźnia?”. Taki prosty trening świadomego oddechu i pozytywnej wyobraźni pokazuje, jak w kilka chwil uspokoić umysł i ciało. Nauczyciel zachęca, by w stresujących momentach przypomnieć sobie o tym – kilka głębokich oddechów czy pozytywna myśl mogą pomóc opanować nerwy. Co dzisiaj było dla Was najciekawsze albo zaskakujące?. „Pamiętajcie, nasze ciało jest mądre - wysyła nam sygnały, żebyśmy wiedzieli, co przeżywamy. Warto się w nie wsłuchiwać!”.