Czym są choroby cywilizacyjne i przewlekłe?

Czym są choroby cywilizacyjne i przewlekłe?

przyrodniczeecho.pl

Po dzisiejszych zajęciach:

• omawiam najczęstsze choroby przewlekłe i cywilizacyjne (np. otyłość, nadciśnienie tętnicze, różne typy cukrzycy, zaburzenia lipidowe, choroby nerek, choroby wątroby, choroby serca, alergie, nowotwory, zaburzenia psychiczne, choroby otępienne),
• opisuję wyzwania osób żyjących z chorobami przewlekłymi,
• prezentuję postawę opartą na zrozumieniu problemów stojących przed osobami chorymi przewlekle,
• formułuję argumenty na temat korzyści zdrowotnych wynikających z aktywności fizycznej w kontekście profilaktyki wybranych chorób niezakaźnych (np. otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, zaburzeń metabolicznych,niepłodności, zwyrodnienia stawów i osteoporozy, depresji i innych zaburzeń psychicznych).

Czy wiesz, że:

• Większości chorób cywilizacyjnych można uniknąć. Eksperci szacują, że aż 80% chorób serca, cukrzycy typu 2 i udarów można by zapobiec dzięki zdrowemu stylowi życia - ruchowi, diecie i unikaniu używek.

• Styl życia ma większy wpływ na zdrowie niż geny. Tylko około 20% naszego zdrowia zależy od genów - reszta to sposób, w jaki żyjemy i o siebie dbamy.

• Nadmiar soli szkodzi bardziej, niż się wydaje. Zbyt słone jedzenie może prowadzić do nadciśnienia i zwiększać ryzyko udaru mózgu.

• Profilaktyka to inwestycja w przyszłość. Dbanie o siebie w młodym wieku naprawdę zmniejsza ryzyko chorób w dorosłości - i to bardzo znacząco.

Wstęp do zajeć.

Pomysł na lekcję. Zabawy.

This page is password protected

Enter the password

A czym jest choroba przewlekła? To schorzenie o długim czasie trwania i powolnym postępie zmian chorobowych. Zwykle jest nieuleczalna, a leczenie koncentruje się na kontrolowaniu objawów. Przykłady typowych chorób przewlekłych to nadciśnienie, astma, cukrzyca, otyłość czy przewlekła obturacyjna choroba płuc. Ważne jest, że wiele chorób cywilizacyjnych ma charakter przewlekły - np. cukrzyca czy nadciśnienie. Jak myślisz, czy choroba przewlekła wpływa na życie ucznia?

A jakie choroby sa chorobami cywilizacyjnymi/przewlekłymi? Otyłość, cukrzyca, choroby układu krążenia (np. choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie), niektóre nowotwory, choroby nerek i wątroby, zaburzenia lipidowe, alergie, astma, choroby psychiczne (depresja, zaburzenia lękowe) czy otępienne (np. choroba Alzheimera). A teraz w skrócie omówimy przykłady chorób.

Otyłość. To sytuacja, gdy w ciele gromadzi się za dużo tłuszczu. Przyczyny: brak ruchu, niezdrowa dieta, zbyt dużo słodyczy i fast foodów, siedzący tryb życia. Może prowadzić do innych chorób, np. cukrzycy czy problemów z sercem.

Nadciśnienie tętnicze. Tto zbyt wysokie ciśnienie krwi. Często nie daje objawów, ale obciąża serce i naczynia. Przyczyny: stres, mało ruchu, nadwaga, nadmiar soli w diecie, palenie papierosów.

Cukrzyca (różne typy). Choroba, w której organizm ma problem z poziomem cukru we krwi. Przyczyny: geny, zła dieta, brak ruchu, nadwaga, stres. (Typ 1 jest niezależny od stylu życia, ale typ 2 często wynika z nawyków.)

Zaburzenia lipidowe. Zbyt wysoki poziom „złego” cholesterolu lub tłuszczów we krwi. Przyczyny: niezdrowa dieta (tłuste potrawy), brak ruchu, nadwaga, palenie papierosów.

Choroby nerek. Nerki przestają dobrze oczyszczać krew. Przyczyny: nieleczone nadciśnienie lub cukrzyca, odwodnienie, niewłaściwa dieta, nadmiar soli i leków przeciwbólowych.

Choroby wątroby. Wątroba gorzej działa, np. przez złe odżywianie, alkohol albo wirusy. Przyczyny: niezdrowa dieta, alkohol, niektóre leki, wirusy (np. WZW).

Choroby serca. Serce nie pracuje prawidłowo. Przyczyny: stres, brak ruchu, tłusta dieta, palenie papierosów, otyłość.

Alergie. Organizm reaguje zbyt silnie na coś, co normalnie nie szkodzi (np. kurz, pyłki, jedzenie). Przyczyny: czynniki genetyczne, zanieczyszczenia środowiska, styl życia, alergeny w otoczeniu.

Nowotwory. Choroby, w których komórki zaczynają rosnąć w niekontrolowany sposób. Przyczyny: geny, palenie papierosów, zanieczyszczenia, promieniowanie UV, niezdrowy styl życia.

Zaburzenia psychiczne. Np. depresja, lęki. Wpływają na samopoczucie i codzienne życie. Przyczyny: stres, trudne sytuacje życiowe, problemy rodzinne, zaburzenia chemii mózgu, presja społeczna.

Choroby otępienne. Np. choroba Alzheimera. Powodują problemy z pamięcią i myśleniem. Przyczyny: wiek, geny, styl życia, brak aktywności umysłowej i fizycznej.

Z jakimi wyzwaniami borykają się osoby żyjące z chorobami przewlekłymi? Leczenie trwa długo – choroby przewlekłe nie znikają po kilku tabletkach. Trzeba regularnie chodzić do lekarza i brać leki.

Kontrola stanu zdrowia – wiele osób musi codziennie mierzyć ciśnienie, poziom cukru albo robić badania.

Zmiana stylu życia - często trzeba lepiej się odżywiać, więcej ruszać, zrezygnować z używek i dbać o siebie bardziej niż inni.

Zmęczenie i ograniczenia - choroba może powodować mniejszą energię, konieczność odpoczynku lub ograniczenia w codziennych zajęciach.

Potrzeba wsparcia - choroba może wpływać też na emocje, dlatego ważna jest pomoc bliskich i specjalistów. Codzienna walka o zdrowie - osoby chore często uczą się żyć z chorobą i mimo niej robią wiele rzeczy, które lubią.

Zapamiętaj! Staramy się rozumieć, że choroba może być dla kogoś trudna. Nie oceniamy, nie wyśmiewamy, nie komentujemy. Czasem wystarczy wysłuchać, zapytać, jak ktoś się czuje, albo po prostu być obok. Osoby chore mogą nie mieć tyle siły co inni. Szanujemy ich tempo i potrzeby. Choroba nie definiuje człowieka. Traktujemy wszystkich równo, z życzliwością. Jeśli pomagamy, robimy to z szacunkiem, a nie z poczuciem wyższości.

Czy profilaktyka ma znaczenie? Profilaktyka (aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie, unikanie używek) ma kluczowe znaczenie w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym i przewlekłym.

This page is password protected

Enter the password

Praca w grupach. Grupa II „Mistrzowie Profilaktyki”

Grupa projektuje plakat lub infografikę przedstawiającą sposoby zapobiegania chorobom cywilizacyjnym (zdrowe nawyki: aktywność fizyczna, dieta, odpoczynek, badania kontrolne). Nazwa zadania podkreśla aspekt profilaktyki.

Praca w grupach. Grupa III „Fit-Planerzy”

Zadaniem grupy jest przygotowanie przykładowego planu dnia dla młodej osoby, uwzględniającego co najmniej 60 minut aktywności fizycznej, czas na zdrowe posiłki i odpoczynek, pokazującego „jak żyć zdrowo”. Grupa tworzy harmonogram w tabeli lub na plakacie.

Praca w grupach. Grupa IV „Dietetyczni Projektanci”

Grupa opracowuje menu jednodniowe (śniadanie, obiad, kolacja i przekąski) zgodne z zasadami zdrowego żywienia, które pomaga zapobiegać np. otyłości i cukrzycy.(Można dobrać liczbę i rodzaj zadań w zależności od wielkości klasy. Ważne, aby nazwy były zachęcające i nawiązywały do tematu chorób/profilaktyki.)

"Prezentacja wyników i podsumowanie".

Każda grupa krótko (po 1–2 minuty) prezentuje efekty swojej pracy. Pozostałe grupy mogą zadawać pytania lub dopisać pomysły - np. jaka inna choroba pasowała do zadania lub co jeszcze można zrobić profilaktycznie. Nauczyciel podsumowuje lekcję, powtarzając kluczowe definicje: „Choroby cywilizacyjne to schorzenia XXI wieku związane ze stylem życia, natomiast choroby przewlekłe – to długotrwałe schorzenia o powolnym przebiegu”. Pyta uczniów o wnioski: jakie czynniki zwiększają ryzyko tych chorób i co robić, aby im zapobiegać. Zaznacza, że większości chorób cywilizacyjnych można uniknąć dzięki aktywności fizycznej, zdrowym nawykom żywieniowym i dbaniu o zdrowie psychiczne.