5. Jak odróżnić emocje moje i innych?

Jak odróżnić emocje moje i innych?

przyrodniczeecho.pl

Po dzisiejszych zajęciach:

• rozpoznaję i nazywam emocje u siebie i innych osób,
• omawiam i stosuję konstruktywne sposoby radzenia sobie z emocjami, m.in.techniki uważności,
• omawiam zasady pierwszej pomocy emocjonalnej.

Czy wiesz, że:

• Emocje to sygnały z naszego ciała. – Gdy się boisz, serce bije szybciej, gdy się złościsz – napinasz mięśnie, a gdy jesteś szczęśliwy – uśmiechasz się nawet nieświadomie.

• Nie ma złych emocji! Każda emocja jest potrzebna – informuje nas o tym, co się dzieje w środku. Strach chroni, złość pomaga stawiać granice, a smutek pozwala odpocząć.

• Śmiech jest zaraźliwy. – Gdy widzisz kogoś śmiejącego się, twój mózg automatycznie uruchamia te same mięśnie twarzy – dlatego często śmiejemy się razem z innymi! 😂

• Są emocje uniwersalne – wspólne dla wszystkich ludzi na świecie. – Niezależnie od kraju, kultury czy języka – każdy rozpoznaje podstawowe emocje: radość, smutek, strach, złość, zaskoczenie i wstręt.

• Emocje są zaraźliwe jak wirus! – Jeśli ktoś w klasie jest wesoły, często inni też zaczynają się uśmiechać. Ale działa to też odwrotnie – dlatego warto wspierać tych, którzy są smutni.

Wstęp do zajeć.

Pomysł na lekcję. Zabawy.

This page is password protected

Enter the password

Dzisiaj będziemy uczyć się rozpoznawać i odróżniać emocje własne oraz cudze. Krótka uważność – proste ćwiczenie oddechowe: uczniowie zamykają oczy, oddychają głęboko, obserwują sygnały ze swojego ciała (np. bicie serca, oddech). Nauczyciel zwraca uwagę, że ciało podpowiada, jak się czujemy.

Co to są emocje? Co to jest empatia? Emocje to wewnętrzne reakcje psychiczne i fizjologiczne na różne sytuacje, wydarzenia lub myśli. Każdy człowiek doświadcza emocji — nie ma emocji „dobrych” i „złych”, są tylko przyjemne lub nieprzyjemne. Emocje pełnią funkcję informacyjną – mówią nam, co jest dla nas ważne

Podstawowe emocje (wg P. Ekmana) to" 😊 Radość 😡 Złość 😢 Smutek 😱 Strach 🤢 Wstręt 😲 Zaskoczenie ➡️ Powinniście umieć je rozpoznawać po mimice, tonie głosu i zachowaniu.

Jak rozpoznać własne emocje? Zwróć uwagę na sygnały ciała (np. szybkie bicie serca, napięcie mięśni, rumieniec). Zastanów się, co spowodowało to uczucie – jaka sytuacja lub myśl. Nazwij emocję: „Czuję… (radość, złość, wstyd, smutek, strach itp.)”. Zrozumienie własnych emocji to pierwszy krok do panowania nad nimi.

Moje emocje – jak je rozpoznać?

Wewnętrzne sygnały: Ciało – np. szybkie bicie serca przy strachu, zaciskanie pięści przy złości, „motyle w brzuchu” przy radości czy zakochaniu. Myśli – to, o czym zaczynam intensywnie myśleć w danej chwili (np. „co złego się stanie?” przy lęku). Zachowanie – chęć płaczu, krzyku, ucieczki albo przytulenia się.

Jak rozpoznać emocje innych? Obserwuj twarz i ciało: mimika, postawa, gesty. Słuchaj uważnie: ton głosu, tempo mówienia. Patrz na sytuację: w jakim kontekście ktoś się znajduje. Zadawaj pytania empatyczne, np. „Wyglądasz na smutnego, chcesz o tym porozmawiać?”.

Emocje innych osób – jak je rozpoznać? Zewnętrzne sygnały: Mimika – uśmiech, zmarszczone brwi, szeroko otwarte oczy. Gesty i postawa ciała – skulona sylwetka = smutek/lęk, energiczne ruchy = radość/entuzjazm. Ton głosu – podniesiony = złość, cichy = smutek, szybki = zdenerwowanie. Zachowania – ktoś unika kontaktu, izoluje się, krzyczy, śmieje się.

Jakie są różnice między moimi emocjami a emocjami innych? Moje emocje – mogę je poczuć, zauważyć w ciele i nazwać. Emocje innych – mogę się ich domyślać na podstawie zachowania, ale nie mam pewności. Uwaga: nie wolno zakładać, że ktoś czuje dokładnie to, co my – warto zapytać.

Dlaczego warto rozróżniać emocje? Pomaga lepiej się komunikować i uczy rozwiązywania konfliktów bez agresji. Wzmacnia empatię i współpracę w grupie oraz sprzyja dobremu samopoczuciu psychicznemu.

Czasami trudno sobie poradzić z emocjonalną huśtawką. Emocje jednak odgrywają ogromną rolę w życiu człowieka - mobilizują do działania. Emocje sa tez lustrem, w którym odbija się życie wewnętrzne człowieka. Czy należy podejmowac decyzję pod wpływem emocji? Silne emocje nie zawsz są dobrym doradcą - warto najpierw ochłonąć, a potem dokonać wyboru.

Czym jest empatia? To zdolność rozumienia i współodczuwania emocji innych. Empatia nie oznacza przejmowania cudzych emocji, ale zrozumienie, co ktoś czuje. Pomaga budować dobre relacje, zapobiega konfliktom.

Czy można zapanowac nad emocjami? Nazwij i zaakceptuj – świadomość, że „to tylko emocja, ona minie”. Oddech i pauza – głęboki oddech, liczenie do 10, „STOP”.

Techniki uważności (mindfulness): – skupienie na oddechu, – 5 zmysłów (co widzę, słyszę, czuję, smakuję, co odczuwam), – obserwowanie emocji jak „chmur na niebie”.

Rozładowanie emocji – sport, rysowanie, pisanie, taniec. Rozmowa – dzielenie się tym, co czuję, z zaufaną osobą. Pozytywna samomowa – „To minie”, „Poradzę sobie”.

Zasady pierwszej pomocy emocjonalnej Kiedy ktoś przeżywa trudne emocje: Zatrzymaj się i zauważ – zwróć uwagę, że ktoś potrzebuje wsparcia. Bądź obecny – nie oceniaj, nie krytykuj, nie udzielaj rad na siłę. Słuchaj – daj się wygadać, okaż cierpliwość. Nazwij i uznaj emocje – „Widzę, że jesteś smutny. To normalne, że tak się czujesz.” Zaproponuj wsparcie – np. wspólną rozmowę z dorosłym, chwilę oddechu, pomoc w rozwiązaniu problemu. Granice – jeśli sytuacja jest poważna (np. agresja, autoagresja), konieczne jest wezwanie dorosłych/opiekunów/profesjonalnej pomocy.

Kiedy zasięgnąć wsparcia specjalisty? Każdy z nas zmaga się czasami z obniżeniem nastroju. Jednak nie bagatelizuj tego stanu i zacznij działać, jeśli: objawy utrzymują się długo i zwiększa się ich nasilenie masz problemy ze snem, apetytem czujesz niepokój i rozdrażnienie masz trudności z podejmowaniem decyzji i wykonywaniem codziennych obowiązków.

This page is password protected

Enter the password

Burza mózgów – „Co to są emocje? Co to jest empatia?”

Skojarzenia z pojęciem „emocje” – uczniowie podają słowa, które kojarzą im się z emocjami (np. radość, smutek, złość, strach). Nauczyciel notuje na tablicy i porządkuje na grupy (pozytywne/negatywne, silne/słabe). Wyjaśnia, że emocje są złożonymi stanami, które wpływają na nasze myśli, uczucia i zachowanie

Podstawowe emocje – nauczyciel pokazuje karty z wizerunkami sześciu podstawowych emocji wg Paula Ekmana (radość, smutek, gniew, strach, zaskoczenie, obrzydzenie) oraz dodatkowymi (zaufanie, oczekiwanie) - krótko je omawia.

Skojarzenia z „empatią” – uczniowie mówią, co kojarzy im się z empatią. Nauczyciel definiuje empatię jako zdolność wczuwania się w uczucia innej osoby. i wskazuje cechy osób empatycznych (uważne słuchanie, wrażliwość, akceptacja innych).

Ćwiczenie indywidualne – „Moje emocje”.

Losowanie karty/kamyczka z emocją – każdy uczeń losuje kartę z wizerunkiem emocji (albo kamyczek z emotką). Uczniowie zastanawiają się, kiedy ostatnio odczuwali tę emocję i co ją wywołało. Opis sygnałów z ciała – uczniowie podają przykłady fizycznych sygnałów towarzyszących wybranej emocji (np. szybkie bicie serca przy strachu, motylki w brzuchu przy radości), odnosząc się do informacji, że ciało podpowiada nam, jak się czujemy.

Dzielenie się w parach – uczniowie opowiadają partnerowi o wybranej emocji. Rozmówca aktywnie słucha, nie przerywa.

Ćwiczenie grupowe – Rozpoznawanie emocji u innych.

Klasa dzieli się na 4‑5 osobowe grupy. Każda grupa losuje krótką sytuację do odegrania (np. „Kolega zgubił ważny zeszyt”. „Przyjaciółka dostała piątkę z testu”. „Drużyna przegrała mecz”. „Nowy uczeń czuje się niepewnie na przerwie”).Odegranie scenek – jedna osoba odgrywa postać, reszta grupy pomaga przygotować mimikę, gesty i ton głosu. Reszta klasy obserwuje i zgaduje, jaką emocję przeżywa główny bohater, podając konkretne sygnały (wyraz twarzy, postawa ciała, ton głosu)

Omówienie – nauczyciel pyta: „Po czym poznaliście, co czuła postać?”, „Co mogły czuć inne osoby w tej scenie?”. Zwraca uwagę, że często widzimy tylko pewne sygnały, dlatego warto zadać pytania i wysłuchać drugiej osoby. Wprowadzenie komunikatu „ja” – nauczyciel pokazuje, jak wyrażać swoje uczucia w konstruktywny sposób (np. „Czuję złość, kiedy ktoś…”, „Potrzebuję wsparcia, gdy…”). Uczniowie podają własne przykłady.

Mapa empatii – „Wejść w cudze buty”.

Każda grupa otrzymuje duży arkusz z narysowaną mapą empatii: cztery pola podpisane „Co widzi?”, „Co słyszy?”, „Co myśli?”, „Co czuje?”.Wybór postaci – uczniowie mogą wykorzystać bohatera jednej ze scenek lub fikcyjnego ucznia ze szkoły (np. nowy kolega, który przeprowadził się z innego miasta). Wypełnianie mapy – uczniowie wklejają karteczki z pomysłami do odpowiednich pól: co dana osoba widzi (np. obce twarze), słyszy (np. śmiech), co może myśleć (np. „nikt mnie tu nie zna”), co czuje (np. niepokój, ciekawość). Nauczyciel przypomina, że mapa empatii pozwala zrozumieć drugą osobę i uświadamia nam różnicę między naszymi odczuciami a jej odczuciami

Prezentacja i refleksja – grupy krótko prezentują swoje mapy. Nauczyciel podkreśla, że każdy może inaczej postrzegać sytuację i że empatia pomaga reagować adekwatnie.

Podsumowanie i zakończenie.

Pytanie refleksyjne – nauczyciel pyta: „Dlaczego ważne jest odróżnianie własnych emocji od cudzych?” lub „Co nowego dowiedziałeś się o swoich emocjach?”. Uczniowie zgłaszają się z krótkimi odpowiedziami.Powtórzenie kryteriów sukcesu – nauczyciel przypomina, co udało się osiągnąć: nazwanie emocji, odczytywanie sygnałów innych, stworzenie mapy empatii.

Termometr emocji – uczniowie zaznaczają na „termometrze” swój nastrój po lekcji (smutny/neutralny/wesoły) i krótko piszą, czego się nauczyli. Dzięki temu nauczyciel może ocenić, jak uczniowie przeżyli lekcję oraz zebrać informacje zwrotne (metodę tę można odnieść do mapy empatii wykorzystywanej jako feedback.

https://pl.freepik.com/darmowe-wektory/plaska-ilustracja-schizofrenii_24997080.htm#fromView=search&page=1&position=2&uuid=f55cefce-4d2a-4cc7-b376-ea11f2fad4e6&query=Emocjehttps://pl.freepik.com/autor/pikisuperstar https://pl.freepik.com/autor/rawpixel-com