Timeline Diagrama

ERIZAINTZAREN HISTORIA

Timeline Diagrama

ARO GARAIKIDEA

ERDI AROA

HISTORIAURREA

+info

+info

+info

+info

+info

+info

ARO MODERNOA

GAUR EGUN

ANTZINAROA

Ba ahal zenekien?

Ospitaleak eta monasterioak sortu ziren eta zentro espiritual horietan ere medikuntzari buruzko ezagutzak izaten zituzten. Medikuntza hasi zen ikasketa moduan (ofizioa). Osasuna sinesmen magiko-erlijiosoen eragiten zuen, gaixotasunak jainkozko zigor edo gorputzeko desorekatzat hartuta. Hirietako baldintza ez-osasuntsuek eta higiene eskasak gaixotasunen eta epidemien hedapena errazten zuten. Terapien artean odol-isuriak, purgak, belar-sendagaiak eta oinarrizko kirurgia-praktikak zeuden.

ZAINTZA ARO GARAIKIDEAN XIX. mendean, Florence Nightingalek erizain profesional ez-erlijiosoaren figura sortu zuen eta lehen erizaintza eskola sortu zuen 1860an. Hari esker, erizaintza lanbide serio eta errespetatua bihurtu zen, eta bere ideiak Europan eta Ameriketako Estatu Batuen (AEB) zehar hedatu ziren. XIX. mendearen amaieran, Alemaniak Gizarte Segurantzaren lehen legea sortu zuen, langileei arreta medikoa jasotzeko eskubidea eman ziena. Gero hori jende guztiarengana hedatu zen. Ospitaleak hobetzen hasi ziren: baliabide eta langile profesional gehiago zituzten (hobeto prestatutako medikuak eta erizainak). Espainian, aldaketa horiek beranduago iritsi ziren. XX. mendearen hasieran hiru langile mota zeuden erizaintzan: Praktikanteak: medikuari lagundu eta sendaketak egiten zituzten. Emaginak: erditzeetan laguntzen zuten. Zaintzaileak/erizainak: erlijio edo ongintza-erakundeetako kideak izaten ziren, eta gaixoei laguntzen zieten. 50eko hamarkadan, OLT (Osasun Laguntzaile Teknikoa) titulua sortu zen, hiru lan horiek bateratu eta prestakuntza hobetu zuena, orain unibertsitateetan. 60ko hamarkadan, ospitale eta osasun publiko gehiagorekin, asko handitu zen erizainen beharra.

Gaur egun

Multi disziplinatuta dago: medikuak, erizainak, erizain laguntzaileak eta Ospitaleak; ambulategiak egoten dira, diagnostikoak eta tresna (makinak) berriak egoten dira.

Aro modernoa

Anestesia hasi ziren erabiltzen, eterra 1846 an ere eta kirurgia eraldatu.XV-XVIII Mikroskopioa asmatu zen. Produktu farmalogikoak erabiltzen hasi ziren, merkurioa adibidez. Biruelaren txertoaren asmakuntza 1796 an. Ospitale modernoagoen agerpena. Ostalarien Ordena Militarrak sortu. Erromesek, ospitaleak zendatzeko zortu. Hirietan gremio eta kofradiak agertu. Lehenengo unibertsitateak sortu ziren.

Zaintzaren lehen urratsak

Nomadatik asentamentura igaro ziren. Hemen sortzen dira sendatzailea eta sendatzairearen languntzaileraen figurak, hauek emakumeak ziren,Ukenduak, belar sendarrak erabiltzen zituzten Txantxarra, infekzioak, etb zendatzeko. Gizakiaren bizi-kalitatea hobetuz.

ANTZINAROA

• Medikuntza buruzko datu zehatzak aurkitu zituzten.
• Medikua apaiza zen eta gaixoe tenpluei arreta ematen zieten.
• Emaginak sortu ziren, esperientzia handiarekin baina teoriarik gabe
• Greziarrak medikuntza zientifikoa garatu zuten. Gaixotasunak naturalki sortzen ziren eta elementu naturalak erabiltzen zuten zaintzeko.