minimal
Contextualize your topic
Η "ΒΑΣΙΛΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ" Τρεις περδικούλες κάθουνταν Βασιλ’ αρχόντισσα,
Πάνω στο Μαυροβούνι
Η μια τηράει Βάσω μ’ το Μέτσοβο,
Η μια τηράει το Μέτσοβο Βασιλ’ αρχόντισσα
Κι άλλη το Πιριβόλι
Ν’ η τρίτη Βάσω η ομορφότερη, Βασιλ’ αρχόντισσα
Ορε Μιριολογάει κι λέγει
Δεν είναι κρίμα μορέ κι άδικο,
Δεν είναι κρίμα κι άδικο Βασιλ’ αρχόντισσα
Μιγάλη ν’ αμαρτία
Να ειν’ η Βάσου γιέ μου σ’ εριμιά
Να ‘ναι η Βάσου σ’ ερημιά, Βασίλω αρχόντισσα.
Κάτω στη Βάλεα Κάλντα
Να στρώσει φτέρις Βάσου μ’ στρώματα
Να στρώσει φτέρις στρώματα, Βασιλ’ αρχόντισσα
Κι οξιές προσκεφαλάκι
Κι ο Θύμιος Γάκης Βάσουμ στο πλευρό
Κι ο Θύμιος Γάκης στο πλευρό, Βασιλ’ αρχόντισσα
Κρυφά την κουβεντιάζει
Σήκου Βασίλουμ κι έφεξε
κι πάϊσε η πούλια γιόμα, Βασιλ’ αρχόντισσα
Σήκου να ψήσεις τον καφέ, να φάς να κολατσήσεις
Η ξαγορά μας έρχιτι, μια μούλα φορτωμένη Το φόρεμα της Βασιλαρχόντισσας από τη συλλογή του Λαογραφικού Μουσείου Μετσόβου
Ευδοκία Αβέρωφ-ΤζοανοπούλουΜπορεί να μην γνωρίζετε ποιά ήταν η Ευδοκία Τζοανοπούλου , αλλά πολλοί από μας ίσως γνωρίζουν το τραγούδι και ίσως να την έχουν χορέψει. Ευρύτερα γνωστή σαν “Βασιλαρχόντισσα” (Βασίλισσα κι αρχόντισσα). Ήταν κόρη του Κουλάκη Αβέρωφ, αδερφού του Εθνικού Ευεργέτη Γ. Αβέρωφ. Η απαγωγή της από τον Θύμιο Γάκη και το ηπειρώτικο τραγούδι Σύμφωνα με την παράδοση, τα γεγονότα άρχισαν το 1884 όταν κάποιος νεαρός Μεσολογγίτης με το όνομα Φλέγκας, που τότε εργαζόταν στο Μέτσοβο , τόλμησε να περάσει από το κουλτούκι (χώρος μπροστά στην εκκλησία) όπου σύχναζαν οι προύχοντες και απαγορευόταν να περάσουν οι παρακατιανοί. Τότε, ο προύχοντας Νικόλαος Αβέρωφ θεώρησε αναίδεια την πράξη αυτή του νέου και σηκώθηκε και τον… χαστούκισε.
Ο Φλέγκας μετά τη χειροδικία, είπε στον Αβέρωφ: «Θα μου το πληρώσεις πολύ ακριβά …».
Προσβεβλημένος όπως ένιωσε , ήρθε σε συνεννόηση με τον λήσταρχο Θύμιο Γάκη από το Μεσούντα της Άρτας, ο οποίος στις 31 Ιουλίου 1884 με τη δωδεκαμελή του συμμορία απήγαγε την κόρη του Αβέρωφ Ευδοκία (Δούκω) Τζοανοπούλου και μια συγγενή της.
ΘΥΜΙΟ ΓΑΚΗΣΟ ξακουστός ληστής Θύμιος Γάκης γεννήθηκε στη Μεσούντα Άρτας γύρω στα 1855.
Σε νεαρή ηλικία «βγήκε στο κλαρί» ληστής, η συμμορία του ήταν 12μελής και δρούσε στα ορεινά χωριά της Άρτας. Στα 1884 κάποιος νεαρός από το Μέτσοβο ονόματι Φλέγκας, θέλοντας να εκδικηθεί τον άρχοντα Κολάκη Αβέρωφ για τη βαριά προσβολή ήρθε σε επαφή και συμφωνία με τον Θύμιο Γάκη και στις 31 Ιουλίου 1884 απήγαγαν την κόρη του Ευδοκία (Δούκω) Τζοανοπούλου και μια άλλη γυναίκα συγγενή της και τις πήραν στα βουνά. Ζήτησαν και έλαβαν ως λύτρα για την απελευθέρωσή τους χρυσάφι όσο το βάρος της Ευδοκίας και ασήμι όσο το βάρος της άλλης γυναίκας.
Ο Θύμιος Γάκης αφού διένειμε τη λεία στους συντρόφους του και πήρε την αναλογία του πέρασε «στο Τούρκικο» μεταμφιεσμένος σε χανούμισσα. Έφθασε στη Σμύρνη και έζησε στο χωριό «Παπασλή».