Nie tylko królewskie rodowody

NIE TYLKO KRÓLEWSKIE

rodowody

Jak zacząć własne badania genealogiczne?

„Bez przodków jesteś jak wyrwana roślina, rzucona na uschnięcie."

Czym jest genealogia?

• Nauka pomocnicza historii

• Poznanie przodków i kontekstu ich życia

• Narzędzie budowania tożsamości

• Dla badaczy i pasjonatów

Od czego zacząć? Przegląd rodzinnych dokumentów

• metryki - akty urodzenia, chrztu, małżeństwa, zgonu
• świadectwa szkolne,
• legitymacje,
• dyplomy,
• dokumenty związane z służbą wojskową, studiami, pracą czy małżeństwem,
• pamiętniki, listy
• akty własności,
• wycinki z gazet (np. nekrologi),
• kroniki filmowe

• zdjęcia

Od czego zacząć? Rozmowy z rodziną

• Spisywanie informacji:
• data i miejsce urodzenia, ślubu, zgonu;
• wykształcenie i zawód;
• miejsce zamieszkania;
• wyznanie
• Przegląd zdjęć i ich podpisywanie
• Tworzenie pierwszego drzewa

"Wytwórnia pamięci"

Tworzenie pierwszego drzewa

• Błędy których należy unikać
• zapis samego roku, bez dnia i miesiąca
• pomijanie miejsca lub nieprecyzjne miejsce np. wioska pod Warszawą
• brak oznaczenia skąd pochodzi informacja - wspomnienia czy dokumenty

Więcej

Podstawa - akta stanu cywilnego i metryki

4. archiwa

3. Internet

2. Parafia

1. USC

Źródło IV

Źródło III

Źródło II

Źródło I

Początek poszukiwań w urzędzie

Młodsze i starsze dokumenty

Wyszukiwarki i cyfrowe bazy metryk.

Starsze dokumenty

+ Info

+ Info

+ Info

+ Info

Geneteka + Skanoteka

Lorem ipsum dolor sit

Projekty regionalne

GenBaza

Genealogia online – kluczowe serwisy

Bazy ogólnopolskie

Family Search

Projekty genealogiczne

Metrykula

Lorem ipsum dolor sit

Szukaj w Archiwach

Czytanie i tłumacznie metryk

• Samodzielne odczytanie
• metryki spisywane w różnych językach: polskim, niemieckim, rosyjskim i łacińskim
• Programy do odczytywania dokumentów

• Grupy genealogów - tłumaczy

Transkribus

Księga parafialna Góra Kalwaria 1900

"Korzenie"

Genealodzy.pl

Koperty dowodowe / metryczki

Straty wojenne i obozy

Sądy i notariat

ZUS / KRUS

Inne instytucje i akta osobowe

Akta szkolne / uczelniane

Archiwum IPN

Akta pracownicze / zakładowe

• –

Opracowania w bibliotekach – jak się wesprzeć literaturą

Słowniki geograficzne i monografie miejscowości i parafii

Poradniki genealogiczne:

jak czytać metryki, skróty, paleografia, łacina/niemiecki/rosyjski.

ustalenie parafii/USC, tło history-czne, spisy mieszkańców.

Słowniki terminów i zawodów

Czasopisma specjalistyczne

nazwy dawnych profesji, określenia stanów cywilnych.

techniki, przykłady kwerend, nowości.

Kroniki, pamiętniki i wspomnienia

Katalogi i informatory

gdzie znajdziemy konkretne księgi/zespoły archiwalne.

warunki i realia życia

Dostęp także przez biblioteki cyfrowe/FBC oraz system Academica w bibliotekach

DNA w genealogii – kiedy i po co?

• najlepsze do kuzynów do ~5–6 pokoleń; patrz na segmenty (cM) i wspólne matche.
• Wgraj dane do kilku serwisów (jeśli regulamin pozwala) – zwiększysz liczbę dopasowań.
• Zawsze łącz DNA z metrykami i źródłami – samo DNA rzadko daje pełną odpowiedź.
• Ustal w rodzinie zgody; uprzedź o możliwych niespodziankach (zdarzenie nieojcostwa, przysposobienia).

Przykład

cM Explainer

DNA Painter

Społeczność i wsparcie – gdzie pytać o pomoc

• Towarzystwa genealogiczne (lokalne/tematyczne): warsztaty, biuletyny, indeksacje – warto dołączyć.
• Fora i strony :
• Genealodzy.pl
• Serwis Korzenie
• Polskie Towarzystwo Genealogiczne Genealodzy.pl
• Grupy rekonstrukcyjne

Udzielaj się – sam też pomagaj!

"- Podobno bogaci nie trafiają do nieba, więc nietam. W piekle też nie jesteś, bo jesteś lepsza niż pokazujesz. Gdzie się podziewasz Madam Ju?- Jestem w twojej pamięci. Gdzie indziej miałabym być?"

마이 데몬

Dziękujemy

za udział!

Tomasz Serafin i Konstancja Dul

Marianna Galek z d. Serafin

Tekla Dec z d. Serafin

Aniela Maciąg z d. Galek

Jan Dec

J. Dec

Nekroturystyka – gene-alogia na cmentarzach

• Nagrobki dostarczają dat urodzeń i śmierci.
• Uzupełniają dane z ksiąg, zwłaszcza tam, gdzie księgi się nie zachowały.
• Na tabliach często wymieniane są całe rodziny.

• Odwiedzanie lokalnych cmentarzy – fotografowanie i dokumentowanie nagrobków.
• Korzystanie z baz online:
• Grobonet – baza nagrobków z wielu cmentarzy w Polsce.

BillionGraves, Find a Grave – międzynarodowe projekty dokumentujące cmentarze.

Cmentarze jako źródło genealogiczne

PAG

Restauracja zdjęć

Rodzina Pawlaków ok. 1914 roku

Nero AI

PicWish

Wyjęte z metryk

czyli najdziwiniejsze przyczyny zgonu

"ogień piekielny"

"zabity przez mur"

"od kopyta konia"

"upił się na śmierć"

"spadł z wozu i zabił się"

"uderzenie gromu"

"pobita przez krowę"

"przez zalew wód Popradu stracił życie wraz z domami i całym majątkiem"

"wylew żółci ze zgryzoty spowodowanej nieudanym pożyciem małżeńskim"

"zeżarte przez świnie"

"przy podpieraniu stodoły przypadkiem zabity"

"z przestraszenia"

"na melancholię i pomylenie zmysłów"

"zmarła nagle ze zmartwienia, z nadmiernego przejęcia się nadchodzącą śmiercią"

3. Wyszukiwarki Bazy internetowe

• Geneteka – indeksy metryk z całej Polski.
• Szukaj w Archiwach – skany akt stanu cywilnego i parafialnych.
• FamilySearch, Metrykula i inne regionalne projekty.

X CLOSE

Przykłady:

• Lubgens obejmujące akty metrykalne z Lubelszczyzny
• Projekt Podlasie
• Jamiński Zespół Indeksacyjny
• Projekt Warmia
• NamenIndex dotycząca metryk z Urzędów Stanu Cywilnego w Prusach Wschodnich i Zachodnich
• baza Pomorskiego Towarzystwa Genealogicznego
• Poznan-Projekt indeksujący dziewiętnastowieczne małżeństwa z terenu historycznej Wielkopolski
• Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej BaSIA udostępniająca dane z metryk z terenu Wielkopolski

Projekty regionalne

• Lokalne inicjatywy digitalizacji i indeksacji ksiąg.
• Prowadzone często przez regionalne towarzystwa genealogiczne.
• Niezastąpione przy badaniach konkretnego regionu.

Przykłady:

• Data Entry System DES skupiająca się na ofiarach I wojny światowej z terenów ówczesnego Cesarstwa Niemieckiego;
• Mieszkańcy Lubelszczyzny w armii carskiej;
• Teki Dworzaczka. Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów szlachty wielkopolskiej XV-XX wieku;
• Księgi ewangelickie;
• Dział Genealogii Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma.

Projekty genealogiczne

• Tworzenie baz osób z konkretnych grup (np. genealogia żydowska, szlachecka, wojskowa).
• Często prowadzone przez pasjonatów i udostępniane bezpłatnie.

Metryczki dowodowe

Uzyskuje się po wypełnieniu wniosku i wysłania do Archiwum w Milanówku. Czas oczekiwania - ponad rok

Koperty dowodowe

• to teczki zakładane przy wydawaniu dowodów osobistych w latach 1951–2001.
• Zawierają wnioski, dane osobowe, informacje o rodzicach, miejscu zamieszkania.
• Każda koperta ma fotografię właściciela i jego własnoręczny podpis.

Nr 6. Moczydłów Działo się w mieście Górze Kalwarii dnia 8/20 stycznia 1900 roku o godzinie drugiej po południu. Stawił się Józef Lewandowski, służący, mieszkający we wsi Moczydłów, mający lat 35, w obecności świadków Józefa Fabianiaka, lat 40, i Wojciecha Lewandowskiego, lat 30, obydwu służących mieszkających we wsi Moczydłów. Okazał nam dziecię płci męskiej, urodzone we wsi Moczydłów dnia 3/15 stycznia tego roku o godzinie dziewiątej rano, z jego prawowitej żony Józefy z Sibilskich, mającej lat 35. Dziecięciu temu na chrzcie świętym, odbytym tego dnia, nadano imię Paweł, a rodzicami chrzestnymi zostali Wojciech Lewandowski i Marianna Sztyber. Akt ten stawającemu i świadkom został odczytany, a następnie podpisany tylko przez księdza, ponieważ stawający i świadkowie pisać nie umieją. (-) Ks. Józef Straszewicz, proboszcz parafii Góra Kalwaria

FamilySearch

• Międzynarodowa baza prowadzona przez Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (Mormonów).
• Ogromny zasób metryk z całego świata, w tym Polski.
• Dostępne zarówno skany, jak i indeksy.
• Wymaga darmowej rejestracji.
• Możliwość tworzenia własnego drzewa genealogicznego online.

Metrykula

• Serwis gromadzący skany ksiąg metrykalnych z różnych parafii i archiwów.
• Projekt społeczny – współtworzony przez genealogów.
• Szczególnie przydatny przy badaniach lokalnych parafii, które nie trafiły jeszcze do GenBazy czy „Szukaj w Archiwach”.

𝗧𝗢 𝗦𝗜𝗘̨ 𝗡𝗔𝗚𝗥𝗬𝗪𝗔? 𝗕𝗢 𝗣𝗢𝗪𝗜𝗡𝗡𝗢. ↪️ Zapytaj dziadka, sąsiadkę lub starsze małżeństwo z okolicy, jak wspominają II wojnę światową. ↪️ Pobierz aplikację „Wytwórnia pamięci”, nagraj Waszą rozmowę i stwórz ogólnopolską cyfrową Bibliotekę Wspomnień. 📱

Polskie Archiwum Genealogiczne (PAG) powstało, aby publikować niezidentyfikowane fotografie, zebrane w toku badań genealogicznych i innych działaniach społeczno-kulturalnych. Nastawione jest na publikację i identyfikację zbiorów fotograficznych.

Geneteka i Skanoteka

• Geneteka – największa baza indeksów metryk (urodzenia, małżeństwa, zgony) z całej Polski.
• Skanoteka – uzupełnia indeksy o dostępne skany akt.
• Wyszukiwanie po nazwisku, parafii, dacie.
• Prowadzone przez Polskie Towarzystwo Genealogiczne.

4. archiwa

• Archiwa państwowe – akta stanu cywilnego, spisy ludności, dokumenty urzędowe.
• Archiwa diecezjalne – księgi parafialne starsze niż 100–150 lat.
• Musisz ustalić pod jakie Archiwum podlega dana miejscowość.

X CLOSE

Paweł Lewandowski

ur. 1900 Góra Kalwaria

ur. 15 stycznia 1900 Moczydłów, parafia Góra Kalwaria, Mazowieckie księga parafialna akt nr. 6 (dostępna w GenBazie)

GenBaza

• Ogromna baza skanów akt stanu cywilnego i ksiąg parafialnych.
• Dostęp wymaga założenia darmowego konta.
• Skanów nie można przeszukiwać po nazwisku – trzeba „przeglądać” strony.
• Szczególnie bogata w materiały z Mazowsza i Podlasia.

2. Parafia

• Księgi metrykalne: chrztów, ślubów, pogrzebów.
• W parafiach znajdziesz starsze zapisy (sprzed wprowadzenia USC – przed 1874 r. na ziemiach pruskich, przed 1945 r. na Śląsku, itd.).
• Dostępność zależy od proboszcza – czasem odsyła do archiwum diecezjalnego.
• Warto sprawdzić, czy księgi nie są już zdigitalizowane.

X CLOSE

1. USC – Urząd Stanu Cywilnego

• Można uzyskać odpisy aktów urodzenia, małżeństwa i zgonu.
• Dostępne są dokumenty: nasze, naszych dzieci, rodziców i dziadków.
• Starsze niż 100 lat (urodzenia) i 80 lat (małżeństwa, zgony) trafiają do archiwów państwowych.
• Często konieczne jest udokumentowanie pokrewieństwa.

X CLOSE

Szukaj w Archiwach

• Oficjalna baza archiwów państwowych.
• Zawiera skany ksiąg metrykalnych, akta urzędowe, spisy ludności, dokumenty notarialne.
• Możliwość wyszukiwania po nazwisku, miejscu, dacie.
• Materiały są systematycznie uzupełniane i digitalizowane.

Pamiętajcie, że do uzyskania tego rodzaju dokumentów zwykle potrzebne jest udokumentowane pokrewieństwo, wypełnione wnioski oraz mnóstwo cierpliwości.

W zaborze austriackim księgi rzymskokatolickie i greckokatolickie, które od 1782 r. parafie musiały prowadzić na rzecz państwa, zapisywano w łacinie. Księgi ewangelickie z reguły były uzupełniane po niemiecku. Księgi mojżeszowe zapisywano w językach niemieckim i polskim. W zaborze rosyjskim księgi metrykalne (dla każdego z wyznań) prowadzone były w języku polskim, a w wyniku ograniczenia autonomii Królestwa Polskiego od 1868 r. wyłącznie w języku rosyjskim. W okresie pierwszej wojny światowej w księgach metrykalnych ziem wyzwalanych spod zaboru rosyjskiego pojawia się z powrotem w użyciu język polski.