8.61 wyd. Jedność e

Papież Franciszek

Życie, pontyfikat i pożegnanie z Ojcem Świętym

01

Szukam tego, co ważne

Modlitwa

Dziękując Bogu za dar papieża Franciszka pomódlmy się o niebo dla niego.

Ojcze nasz,któryś jest w niebie: święć się imię Twoje, przyjdź Królestwo Twoje, bądź wola Twoja jako w niebie, tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj. I odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom. I nie wódź nas na pokuszenie, ale nas zbaw od złego. Amen.

Śmierć papieża

• Co czujecie, gdy odchodzi ważna postać?
• Dlaczego śmierć papieża jest ważnym wydarzeniem dla Kościoła?
• Dlaczego smutek z powodu odejście papieża Franciszka przeżywają również niekatolicy?

02

ROZWAŻAMI ZDOBYWAM

Kim był Franciszek?

• Co wiecie o papieżu Franciszku?

Kim był Franciszek?

Papież Franciszek urodził się w Buenos Aires, w Argentynie, 17 grudnia 1936 roku. Nazywał się Jorge Mario Bergoglio. Jego rodzice byli włoskimi imigrantami – ojciec pracował na kolei, matka zajmowała się domem i wychowaniem piątki dzieci. Jako młody chłopak Jorge nie marzył od razu o kapłaństwie – interesował się chemią, piłką nożną (kibicował San Lorenzo), a nawet miał dziewczynę, z którą poważnie się przyjaźnił. Momentem przełomowym w jego życiu była poważna choroba płuc – lekarze musieli usunąć mu część jednego płuca. To wtedy, w ciszy i cierpieniu, zaczął odczuwać głębsze pragnienie Boga. Wstąpił do zakonu jezuitów – to zakon, który szczególnie stawia na naukę, duchowość i posługę wśród najbardziej potrzebujących. Studiował filozofię i teologię, pracował jako wykładowca, duchowy ojciec i rektor seminarium.

Kim był Franciszek?

W 1992 roku został biskupem pomocniczym, a potem arcybiskupem Buenos Aires. Żył bardzo skromnie – nie mieszkał w pałacu biskupim, tylko w małym mieszkaniu. Sam gotował sobie obiady i poruszał się miejskim autobusem. Kiedy w 2013 roku konklawe wybrało go na papieża – jako pierwszego papieża z Ameryki Południowej i pierwszego jezuitę – świat był zaskoczony. On sam przyjął imię Franciszek – na znak miłości do ubogich, prostoty i troski o stworzenie. Od tamtej pory papież Franciszek mówi o Kościele, który ma być jak „szpital polowy” – bliski tym, którzy są poranieni, zagubieni, zranieni.

Habemus papam

Obejrzyjcie film z ogłoszenia wyboru papieża Franciszka.

do 4:32

Prymat Piotra

czytanie Pisma Świętego (Mt 16, 18-19)

Śmierć papieża Franciszka skłania nas do refleksji nad tym, czym naprawdę jest urząd papieża i dlaczego jego odejście porusza cały Kościół. Sięgamy dziś do słów Jezusa, który powierzył św. Piotrowi wyjątkową misję. To właśnie na nim Chrystus zbudował swój Kościół – i to on stał się pierwszym papieżem. Posłuchajmy fragmentu Ewangelii, który ukazuje początek tej duchowej odpowiedzialności, która trwa aż do dziś.

kliknij w księgę, by wyświetlić tekst biblijny

Pontyfikat papieża

Będziecie pracować w grupach. Waszym zadaniem jest:

• Przeczytać uważnie otrzymany tekst (każda grupa ma inny fragment).
• Wypisać 3 najważniejsze fakty dotyczące waszego zagadnienia – najlepiej w punktach.
• Wymyślić jedno hasło-klucz, które w skrócie odda istotę tematu (np. „Skała”, „Jedność”, „Służba”).
• Przygotować prostą grafikę lub rysunek, który zilustruje wasze hasło – może to być symbol, znak, komiks lub plakat.

Na zakończenie każda grupa przedstawi efekty swojej pracy.

kliknij w ikonki aktywne, by przeczytać tekst

03

Zostaję ubogacony i działam

Po śmierci papieża

Po śmierci papieża rozpoczyna się tzw. sede vacante – czas, w którym Kościół nie ma urzędującego papieża. Zaczynają się też przygotowania do pogrzebu i wyboru nowego biskupa Rzymu. Jednak zanim rozpocznie się konklawe, cały Kościół skupia się na pożegnaniu zmarłego papieża, który był duchowym ojcem dla milionów ludzi.

Po śmierci papieża

1. Zgłoszenie i potwierdzenie śmierci Śmierć papieża stwierdza lekarz, a następnie potwierdza ją kamerling (kardynał odpowiedzialny za Kościół w czasie sede vacante). Kamerling zabezpiecza także apartament papieski i rozpoczyna przygotowania do pogrzebu. 2. Złamanie pierścienia Rybaka Pierścień papieski – symbol władzy – zostaje rytualnie zniszczony, aby zakończyć oficjalnie pontyfikat. Nikt nie może się już nim posługiwać. 3. Wystawienie ciała Ciało papieża wystawiane jest w Bazylice św. Piotra, gdzie wierni mogą oddać mu hołd i modlić się w intencji jego duszy. Wystawienie ciała trwa kilka dni. 4. Msza pogrzebowa Mszy pogrzebowej przewodniczy dziekan Kolegium Kardynalskiego. To Eucharystia w intencji zmarłego papieża, z udziałem wiernych, kardynałów, biskupów, duchownych, a także głów państw i przedstawicieli innych religii.

Po śmierci papieża

Nowości według decyzji Franciszka: • Pogrzeb w duchu pokory. • Zamiast trzech trumien: tylko dwie – z cyprysowego drewna i zewnętrzna cynkowa. • Franciszek zrezygnował z pochówku w Grotach Watykańskich. • Zostanie pochowany w Bazylice Matki Bożej Większej, gdzie często się modlił i gdzie zawierzał swoje pielgrzymki Maryi.

Co zostaje po odejściu papieża?

• Czego uczy nas życie i śmierć papieża Franciszka?

04

Ćwiczenia

ćwiczenia uzupełnij zdanie

ćwiczenia ustaw we właściwej kolejności

ćwiczenia krzyżówka

Sprawdź swoją wiedzę!

05

zadanie modlitwa

Zadanie

1. Przygotuj plakat, który zilustruje duchowe dziedzictwo papieża Franciszka:

• krótkie hasło (np. 3–5 słów),
• prostą grafikę/symbol,
• zdanie wyjaśnienia, dlaczego ta treść jest ważna.

2. Wyszukaj trzy ważne wydarzenia z życia papieża Franciszka i dwie ciekawostki, o których nie było mowy podczas katechezy. Zapisz je w punktach i podaj źródło informacji (np.: strona www, książka, artykuł).

Modlitwa końcowa

Na zakończenie pomódlmy się wspólnie w intencji całego Kościoła: Pod Twoją obronę...

Użyte grafiki zastrzeżone są prawem autorskim.Kopiowanie i rozpowszechnianie za zgodą autora lub właściciela .

przygotowanie prezentacji

ekatecheta.pl

2025

Źródło grafiki:

grafika wygenerowana przez AI

Canva

wikipedia

Grupa 4: Reformy Kościoła i walka z nadużyciami Papież Franciszek odważnie podjął temat reformy Kościoła. Wprowadził nową strukturę Kurii Rzymskiej, uprościł jej działanie, wprowadził więcej osób świeckich, także kobiet, do pełnienia ważnych funkcji. Jedną z najważniejszych zmian była walka z nadużyciami seksualnymi – w 2019 roku opublikował dokument Vos estis lux mundi, który zobowiązuje biskupów do zgłaszania przestępstw popełnianych przez księży. Franciszek mówił, że Kościół musi być czysty, przejrzysty i służebny. Nie ma już miejsca na milczenie i ukrywanie win. Reformy te są trudne, ale konieczne – dla dobra ofiar, prawdy i przyszłości wspólnoty wierzących.

Życie i śmierć papieża Franciszka uczą nas prostoty, pokory i odwagi bycia blisko ludzi – szczególnie tych, którzy są zapomniani, zepchnięci na margines, cierpiący. Uczy nas, że Kościół ma być szpitalem polowym – miejscem miłosierdzia, przebaczenia i nadziei. Odejście Franciszka przypomina, że każdy pasterz przychodzi i odchodzi, ale Chrystus – Dobry Pasterz – pozostaje z nami na zawsze. Papież Franciszek pokazał, jak można iść drogą Ewangelii z uśmiechem, nawet pośród trudów i niezrozumienia. Teraz, po jego śmierci, to my jesteśmy wezwani, by tę drogę kontynuować.

Grupa 2: Ekologia i troska o stworzenie W 2015 roku papież Franciszek opublikował ważną encyklikę zatytułowaną Laudato si’. Napisał w niej, że Ziemia to „nasz wspólny dom”, o który musimy dbać razem. Porównał ją do siostry i matki, która nas karmi i podtrzymuje przy życiu. Zachęcał wszystkich ludzi, nie tylko katolików, do tzw. „ekologicznego nawrócenia”. Podczas Światowych Dni Młodzieży w Panamie i Lizbonie papież zachęcał młodych do konkretnego działania: segregowania śmieci, ograniczania zużycia plastiku, szacunku wobec stworzenia. Uczył, że ochrona środowiska to nie moda, ale chrześcijański obowiązek.

Wybór papieża to nie tylko decyzja Kościoła, ale wydarzenie duchowe. Gdy 13 marca 2013 roku świat usłyszał „Habemus Papam!”, rozpoczęła się nowa historia Kościoła. Papież Franciszek od pierwszej chwili pokazał, że chce być blisko ludzi: pochylił głowę, poprosił o modlitwę, nie używał wielkich słów – tylko prostych gestów i ciszy. Już wtedy było widać, że jego pontyfikat będzie pełen pokory, miłosierdzia i służby. Dla młodego pokolenia – to szansa, by odkryć Kościół jako wspólnotę otwartą, ciepłą, zatroskaną o drugiego człowieka.

• Jakie imię nadaje Jezus Szymonowi?
• Co ono oznacza?
• Dlaczego właśnie Szymon zostaje nazwany skałą?
• Co oznaczają słowa: „na tej skale zbuduję Kościół mój”?
• Jak rozumiecie symbol „kluczy Królestwa Niebieskiego”?
• Co znaczy „związywać” i „rozwiązywać” w kontekście misji Piotra?
• W jaki sposób ten tekst pokazuje, że Jezus powierzył Piotrowi szczególną odpowiedzialność?
• Jakie znaczenie ten fragment ma dziś – w kontekście posługi papieża?
• W jaki sposób papież Franciszek był tą „skałą” w naszych czasach?

Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie. (Mt 16,18-19)

Grupa 1: Ubóstwo i prostota Papież Franciszek od początku swojego pontyfikatu pokazywał, że nie chce żyć w przepychu. Zamiast zamieszkać w luksusowych apartamentach Pałacu Apostolskiego, wybrał Dom św. Marty – miejsce, gdzie mieszkają zwyczajni duchowni i goście Watykanu. Na co dzień korzystał z prostych środków transportu. W swoich przemówieniach mówił często o „Kościele ubogim i dla ubogich”. Wzywał duchownych i wiernych, by nie bali się prostoty i by nie byli „książętami Kościoła”, ale „pasterzami o zapachu owiec”. Papież dawał przykład, że autorytet nie wynika z luksusu, ale z życia w prawdzie i bliskości z ludźmi.

Wybierzcie jeden fragment z opowieści o życiu papieża Franciszka, który najbardziej was poruszył. W dwóch-trzech zdaniach napiszcie, co możecie z niego wziąć dla siebie – na dziś.

Śmierć papieża to moment, który porusza nie tylko serca katolików, ale także wielu ludzi na całym świecie. Odchodzi ktoś, kto był pasterzem, świadkiem wiary, głosem sumienia i przewodnikiem duchowym dla milionów. To czas smutku, ale też wdzięczności – za życie, posługę i świadectwo. Dla Kościoła to nie tylko żal po stracie, ale i początek oczekiwania na nowego następcę św. Piotra, który poprowadzi lud Boży dalej. W takich chwilach szczególnie widzimy, że Kościół to wspólnota – żywa, modląca się i trwająca w nadziei. Dziś przypomnimy osobę papieża Franciszka, jego życie i pontyfikat oraz to jak Kościół go żegna.

• Co was najbardziej zaskoczyło w życiu papieża Franciszka?
• Dlaczego, waszym zdaniem, wybrał imię „Franciszek”?
• Co według was oznacza stwierdzenie papieża Franciszka, że Kościół ma być „szpitalem polowym”?

• Co mówi o człowieku to, jak chce być pochowany?

• Jak reagowali ludzie na placu św. Piotra na wybór nowego papieża?
• Jakie było wasze pierwsze wrażenie, gdy papież Franciszek pojawił się na balkonie?
• Co powiedział do zgromadzonych na początku swojej pierwszej wypowiedzi?
• Dlaczego uważacie, że to ważne?
• Co was zaskoczyło w zachowaniu lub w sposobie mówienia papieża Franciszka?
• Jakie cechy nowego papieża można było zauważyć już w pierwszych minutach jego pontyfikatu?

Grupa 3: Dialog międzyreligijny i społeczny Papież Franciszek bardzo cenił spotkania z ludźmi innych religii i narodowości. W 2019 roku podpisał wspólny dokument o braterstwie z wielkim imamem Al-Azharu w Abu Zabi. W 2021 odwiedził Irak – kraj zniszczony przez wojny i terroryzm. Spotkał się tam z muzułmańskim duchownym, by modlić się o pokój. Często mówił o potrzebie budowania mostów, nie murów. Przestrzegał przed nienawiścią, fanatyzmem i zamykaniem się na innych. Zapraszał też do rozmów protestantów, żydów, ateistów. Chciał, by Kościół był przestrzenią spotkania, a nie wykluczania.

Słowa Jezusa skierowane do Piotra ustanawiają nie tylko fundament Kościoła, ale też nieprzerwaną linię pasterzy, którzy w jego imieniu prowadzą wspólnotę wierzących. Papież Franciszek był kolejnym następcą św. Piotra – tą „skałą”, na której Chrystus opierał swój Kościół w naszych czasach. Z jego śmiercią nie kończy się misja, ale objawia się jej pełnia. Posługa papieża to nie panowanie, ale służba. To nie prestiż, ale odpowiedzialność – za jedność Kościoła, za głoszenie Ewangelii, za bycie znakiem obecności Chrystusa pośród ludzi.