ETAPA KOSMOLOGIKOA ETA ANTROPOLOGIKOA

escape room

ETAPA KOSMOLOGIKOA ETA ANTROPOLOGIKOA

hasi!

IBILBIDEAREN MAPA

ETAPA KOSMOLOGIKOA

01

etapa kosmologikoa eta arjea

Antzinako Greziako filosofiaren testuinguruan, arjea (ἀρχή) unibertsoaren oinarrizko jatorria eta printzipio nagusia adierazten duen kontzeptua da.

jarraitu!

k.a iv

k.o. vi

K.a. vi

01/03

etapa kosmologikoa, antzinaroaren barnean egon zen lehenengo etapa da, beraz noiz hasi zen?

¡zuzena!

Filosofiaren etapa kosmologikoa K.a. VI. mendean hasi zen, Antzinako Grezian, eta batez ere filosofo presokratikoek garatu zuten. Garai honetan, pentsalariek unibertsoaren eta naturaren jatorria azaldu nahi zuten, mitologia alde batera utziz eta arrazoizko azalpenak bilatuz.

jarraitu!

02/03

nortzuk aztertzen zuten arjea?

sofistek

presokra tikoek

metekoak

¡zuzena!

Filosofo presokratikoak, lehenengo filosofoak eta naturaren filosofoak kontzeptu berdinak dira. Hauek Antzinako Greziako lehen pentsalariak izan ziren, eta haien helburua naturaren (physis) jatorria eta funtzionamendua azaltzea zen, mitoetatik urrunduz. Filosofia arrazionalaren hasiera markatu zuten eta unibertsoaren oinarrizko printzipioa (arjea) bilatzen saiatu ziren.

jarraitu!

03/03

filosofoen artean desberdintasunak zeuden arjea kopuruan arabera sinesten zutenagatik, zein bi talde ziren?

sokrates+enpedokles

parmenides+heraklito

monistak+pluralistak

¡zuzena!

Monistek errealitatea elementu bakar baten bidez azaltzen dute, hala nola Talesek ura edo Anaximenesek airea. Aldiz, pluralistek hainbat osagairen konbinazioa proposatzen dute, adibidez, Empedoklesen lau elementuak edo Anaxagorasen homeomeriak.

jarraitu!

airea

03/03

monistek, arjea elementu bakarra dela defendatzen zuten, horien artean miletoko tales dago, berarentzako arjea zein zen?

sua

ura

¡zuzena!

Mileto Antzinako Greziako hiri garrantzitsua izan zen, Asiako kostaldean (egungo Turkian) kokatua. Filosofiaren eta zientziaren sorrera-lekuetako bat izan zen, eta bertan jaio ziren Tales, Anaximandro eta Anaximenes, presokratiko ospetsuak. Miletoar filosofoek natura arrazionalki aztertzen zuten, unibertsoaren oinarrizko printzipioa (arjea) bilatuz, mitologiaren eraginetik aldenduta.

jarraitu!

sua

03/03

monistek, arjea elementu bakarra dela defendatzen zuten, horien artean pitagorikoak zeuden, horientzako arjea zein zen?

ura

zenbakiak

¡zuzena!

Pitagorikoak Pitagorasen eskola filosofikoak sortutako talde bat izan zen, non zenbakiak eta matematika errealitatearen oinarria zirela sinesten zuten. Haien ustez, unibertsoak harmonia eta proportzioa zuen, eta arima transmigrazioan sinisten zuten.

jarraitu!

zenbakiak

sua

03/03

monistek, arjea elementu bakarra dela defendatzen zuten, horien artean anaximenes zegoen, berarentzako arjea zein zen?

zenbakiak

airea

¡zuzena!

Anaximenes Miletoako filosofoa izan zen, eta airea proposatu zuen unibertsoaren oinarrizko printzipio gisa, ustez aldakorrak diren elementuak airearen transformazioak lirateke.

jarraitu!

zenbakiak

airea

03/03

monistek, arjea elementu bakarra dela defendatzen zuten, horien artean heraklito zegoen, horrentzako arjea zein zen?

ura

sua

¡zuzena!

Heraklitoren teoriak "aldaketa" eta mugimendua azpimarratzen zituen. Bere arabera, unibertsoa etengabeko aldaketan dago, eta oposizioen borrokak (esaterako, hotza eta beroa) harmonyaren sorrera eragiten du. Errekaren adibidea erabiliz, esaten zuen: "Ez da posible bi aldiz sartzea errekara, beti aldatzen da." Horrela, aldaketa eta mugimendua unibertsoaren oinarri direla defendatzen zuen.

jarraitu!

zenbakiak

izatea

03/03

monistek, arjea elementu bakarra dela defendatzen zuten, horien artean parmenides zegoen, horrentzako arjea zein zen?

airea

ura

¡zuzena!

Parmenidesentzat, mugimendua ez zen existitzen, eta zentzuak engainu soilak ziren. Bere ustez, **errealitatea aldatu gabe eta mugimendu gabeko egoera etengabean dago, eta "izan" bakarrik existitzen da. Horren arabera, barruan eta kanpoan aldaketarik ez dago, eta guztia **"bat" eta etengabeko egoera berdina da. Mugimenduaren ideia, beraz, ez zen benetakoa, ilusio hutsa baizik.

jarraitu!

zenbakiak

lurra, airea, sua eta sua

03/03

pluralistek, arjea elementu bat baino gehiago direla defendatzen zuten, horien artean enpedokles zegoen, horrentzako arjea zeintzuk ziren?

airea

ura

¡zuzena!

Enpedokles filosofoak lau elementu proposatu zituen: sua, ura, airea eta lurra. Bere ustez, maitasuna eta gorrotoa ziren elementuak elkartu eta banatzen zituzten bi indar nagusiak, aldaketa eta aniztasunaren jatorria azaltzeko.

jarraitu!

zenbakiak

airea

03/03

pluralistek, arjea elementu bat baino gehiago direla defendatzen zuten, horien artean demokrito zegoen, horrentzako arjea zeintzuk ziren?

sua

atomoa

¡zuzena!

Demokrito Antzinako Greziako filosofoa izan zen, eta atomismoaren sortzailea. Bere ustez, guztia atomo txikiez eta banatu ezin daitezkeen hutsunez osatuta dago. Munduko aldaketak atomoen mugimenduaren eta konbinazioaren ondorio dira. Materialismoaren aitzindaria izan zen, eta unibertsoa lege naturalen arabera funtzionatzen duela defendatu zuen, jainkoen esku-hartzerik gabe.

jarraitu!

Filosofoek bedeinkatzen zaituzte eskaintza honekin.

ZORIONAK LEHENENGO ATALAREN AMAIERARA HELDU ZARA

gaizki... bueltatu galderara eta saiatu ondo erantzuten.

etapa kosmologikoa

ibilbidearen mapa

presokratikoen eragina

jarraitu!

02

presokratikoen eragina

presokratikoen ekarpenak gaur egun erabat baztertuta daude

2/8

egia

gezurra

presokratikoek pentsamendu arrazionala sortu zuten

gezurra

egia

1/8

demokritoren atomismoak gaur egun ez du inolako eraginik

3/8

gezurra

egia

heraklito eta parmenidesen planteamenduek ez zuten inolako eztabaidarik sortu

4/8

gezurra

egia

platonen filosofia ez da presokratikoen pentsamenduarekin erlazionatzen

5/8

gezurra

egia

heliozentrismoaren lehen planteamenduek presokratikoek egin zituzten

6/8

gezurra

egia

presokratikoek fisika, kimika eta astrofisika ulertzeko oinarriak ezarri zituzten

7/8

gezurra

egia

kant eta nietzschek ez zuten eraginik izan beste filosofoen ideietan

8/8

gezurra

egia

Filosofoek bedeinkatzen zaituzte eskaintza honekin

animo!

Ups, ¡ez da zuzena!

etapa kosmologikoa

etapa antropologikoa

ibilbidearen mapa

presokratikoen eragina

jarraitu!

03

etapa kosmologikoa

00:20

bilatu desberdina den maskara

1/3

INFORMAZIOA!!

zuzena!

etapa antropologikoan natura alde batera utzi eta gizartea aztertzen hasi ziren, bertan bi filosofo: sofistak eta sokrates

jarraitu!

INFORMAZIOA!!

zuzena!

sofistek erlatibismoa defendatzen zuten, hau da, munduan dena oso erlatiboa da ikuspuntu desberdinetatik ikusita.

jarraitu!

maskara desberdina bilatu

2/3

00:20

maskara desberdina bilatu

3/3

00:20

INDUKTIBOA: ESPERIENTZIAN OINARRITUTA, IDEIA OROKORRA FORMULATU.DEDUKTIBOA: IDEIA OROKORREAN FORMULATUZ, ESPERIENTZIAN OINARRITU

INFORMAZIOA!!

zuzena!

sokrates gizakia aztertzen hasten den lehen filosofoa da eta bi ekarpen garrantzitsu egiten ditu: argudiaketa induktiboa eta egi unibertsalak.

jarraitu!

¡ondo eginda!

erronka gainditu duzu, trebetasun eta adimen bikaina erabiliz!

¡zorionak!

jokuaren amaierara heldu zara, espero dut gustatu izana

EZZZ!

ezzz!

EZZZ!

EZZZ!

EZZZ!

zuzena!

jarraitu!

ezzZ!

EZZZ!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ups...denbora bukatu da!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ezz!

Ezzz!

ezzz!

EZZZ!

ups...denbora bukatu da!

zuzena!

jarraitu!

ups...denbora bukatu da!

EZZZ!

ezzz!

ezzz!

EZZZ!

ezzz!

ezzz!

Ezzz!

EZZZ!

EZZZ!

K.a. V. mendean demokrazioa ematen da gobernu forma bezala, Periklesek egindako lanari esker. Demokrazia honen bidez, gizon libreak parte hartu ahal zuten Agoran.Agoran egoteko ondo hitz egin behar zen: iritziak emateko eta besteak konbentzitzeko. Honeri erretorika deritzo. Erretorika irakasleak sofistak ziren, meteko bezala ere ezagutuak zirenak. Meteko hauek atzerritarrak ziren, haien helburua zen dirua eta ospea lortzea eta horretarako erretorikazko klase magistralak ematen zituzten, protagoras eta gorgias garrantzitsuenak ziren.

EZZZ!

ezzz!

EZZZ!

ezzz!

ezzz!

EZZZ!

SOKRATES

Sokratesek garatutako argudiaketa induktiboa, elkarrizketan oinarritzen da. Elkarrizketak aurrera eramateko metodo sokratikoa erabiltzen zuen. Metodo sokratiko bidez, egi unibertsala bilatu nahi zuen, eta bi pausu ziren:1. IRONIA:Sokratesek galderak egiten zituen, besteak onartu arte ez dakitela, haren arabera, ezin da ezer ikasi, onartu arte ez dakitela, ondorioz esaldi famatua garatu zuen "SOLO SE QUE NO SE NADA" 2. MAIEUTIKA: Galdera desberinak egiten jarraitzen zuen eta egi unibertsala bilatzen saiatzen zen. ****Egi unibertsalak innatoak dira sokratesentzat, horregatik egiten du parekotasuna bere ama emaginarekin, umeak ateratzen zituelako eta berak egi unibertalak.

• INTELEKTUALISMO ETIKOA: ondo jokatzeko ongia ezagutu behar da, behin ezagutzean ezin da txarto jokatu.

ezzz!

ezzz!

EZZZ!

EZZZ!

ezzz!

ezz!

ezzz!

ezzz!

zuzena!

jarraitu

ezzz!

ezzz!

ezzz!

ERLATIBISMOA

ERLATIBISMO POLITIKOA: Legeak ez ditu naturak sortzen baizik eta gizakiak, beraz, leku guztietan desberdinak dira. Gizakiak paktu baten bidez akordatzen ditu legeak.ERLATIBISMO ETIKOA: Sofistek pragmatismoa defendatzen zuten, hau da, gauza bat ona edo txarra da bere baliogarritasunaren araberakoa da. ERLATIBISMO EPISTEMOLOGIKOA: Sofistek defendatzen zuten: -ESZEPTIZISMOA: Ezagumendua zentzuetan oinarritzen da. Zentzuak desberdinak,ondorioz, pentsamenduak desberdinak, egi unibertsala ez. AGNOSTIZISMOA: Jainkoaren itxura desberdina da izaki bizidun bakoitzean