Echoes of the World: A Geographic Sound Journey

Echoes of the World: A Geographic Sound Journey

Διαθεματικό υλικό, προϊόν συνδιδασκαλίας του μαθήματος της Μουσικής και της Γεωγραφίας

Αλάσκα

Τούβα

Κάτω Ιταλία

Ιαπωνία

Ανδαλουσία

Κίνα

Χαβάη

Ινδία

Αφρική

Μπαλί

Περού

Ωκεανία

6ο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Σχολικό έτος 2024 - 2025

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί Μιντιούρης Γεώργιος Τσίρκα Θεοδώρα

Ινουίτ

Χαβάη

Ινουιτ

Γεωγραφία

Μουσική

Η μουσική των Ινουίτ

Τύμπανο των Ινουίτ

Οι Ινουίτ πιστεύουν ότι κάθε τι φυσικό (ζώα, φυτά, θάλασσα, άνεμος) έχει ψυχή. Από αυτή τους την πεποίθησή επηρεάζεται και η μουσική τους που ηχεί απόκοσμη στα αυτιά των δυτικών ακροατών. Έχει έντονο μυθικό στοιχείο και αναπαράγει σε μεγάλο βαθμό τους φυσικούς ήχους που αντηχούν στις απέραντες παγωμένες εκτάσεις.

Μοιάζει με τεράστιο ντέφι, με μια λαβή από την οποία ο χειριστής το κρατά με το αριστερό χέρι γυρνώντας το έτσι ώστε να χτυπά σε μια μπαγκέτα που κρατά ακίνητη με το δεξί.

VIDEO

χαβαη

Γεωγραφία

Μουσική

Ο χορός χούλα, με καταγωγή από το Νότιο Ειρηνικό, αποτέλεσε μέσο αφήγησης ιστοριών και διατήρησης εθίμων, συνδυάζοντας χαρακτηριστικές κινήσεις γοφών, χεριών και ποδιών με εκφραστικές χειρονομίες. Αρχικά είχε τελετουργικό χαρακτήρα αλλά απαγορεύτηκε από τους ιεραποστόλους το 1830. Αναβίωσε επίσημα κατά τη βασιλεία του Καλακάουα (1874-1891), ενσωματώνοντας νέα μουσικά όργανα όπως το ukulele.

Παραδοσιακά μουσικά όργανα της Χαβάης: Ιδιόφωνα όπως τα κρουστά kalaʻau (ξύλινα ραβδιά) και kāʻekeʻeke (σωλήνες μπαμπού), και το σειόμενο ulili (σείστρο)· Μεμβρανόφωνα όπως τα τύμπανα pahu, pūniu και το ipu (νεροκολοκύθα)· Χορδόφωνα με το νυκτό ukulele και τις κιθάρες slack-key (Kī Hōʻalu) και steel (Kīkā kila)· και Αερόφωνα όπως το φυσικό pu (κοχύλι-σάλπιγγα), τον πλαγίαυλο ōhe hano ihu (φλογέρα μύτης) και το pū 'ohe (τρομπέτα μπαμπού).

VIDEO

Ίνκας

Ινκας

Γεωγραφία

Μουσική

Αν και σπάνια, εικάζεται ότι ορισμένα κρουστά όργανα σχεδιάστηκαν για να μιμούνται τις εκκλήσεις μεγαλύτερων ζώων όπως τζάγκουαρ ή βροντερούς, βαθιούς ήχους της φύσης. Αυτά τα τύμπανα μπορεί να είχαν θαλάμους γεμάτους νερό που άλλαζαν τον συντονισμό του ήχου του τυμπάνου, κάνοντάς το να μοιάζει με εφέ βρυχηθμού ή γρυλίσματος.

Sikú/Zampona

Καλαμένιος αυλός του Πάνα, που παίζεται από τους ιθαγενείς των υψιπέδων της λίμνης Τιτικάκα, ανάμεσα στο Περού και τη Βολιβία.

VIDEO

Κάτω Ιταλία

Ανδαλουσία

ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ

Γεωγραφία

Μουσική

Η ταραντέλα είναι ένας παραδοσιακός χορός της Κάτω Ιταλίας, γνωστός για τον γρήγορο ρυθμό και τη ζωηρή του κίνηση. Έχει ρίζες στον «ταραντισμό», μια παλιά δοξασία σύμφωνα με την οποία το τσίμπημα μιας αράχνης, της ταραντούλας, προκαλούσε κρίσεις και μανιακή συμπεριφορά. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι ο μόνος τρόπος να θεραπευτούν ήταν να χορεύουν ασταμάτητα μέχρι να απαλλαγούν από το «δηλητήριο».

Η Κατωιταλική ή Γραικάνικη διάλεκτος (ή Γραικάνικα) ονομάζεται η διάλεκτος της Ελληνικής που περιλαμβάνει ιταλικά στοιχεία και ομιλείται από τους Έλληνες της Κάτω Ιταλίας -Μεγάλη Ελλάδα. Είναι κυρίως γνωστή ως Κατωιταλική διάλεκτος ή Κατωιταλιώτικα, ενώ οι ομιλητές της την ονομάζουν Γκρίκο (Grico).

VIDEO

αΝΔΑΛΟΥΣΙΑ

Γεωγραφία

Μουσική

Τα ειδικά κατασκευασμένα παπούτσια αγκαλιάζουν σφιχτά το πόδι, έχουν ένα λουρί, το οποίο περνά από το πάνω μέρος του πέλματος και κουμπώνει στο πλάι, και αρκετά καρφιά που συνεισφέρουν ηχητικά στην μουσική του τραγουδιού. Τα πλατιά τακούνια, εκτός από καλή ισορροπία, παράγουν και δυνατότερο ήχο. Ακόμη και τα ανδρικά παπούτσια έχουν λίγο τακούνι για την παραγωγή ήχου .

Από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα, οι Τσιγγάνοι της Ισπανίας υπέστησαν αυστηρές διώξεις και περιορισμούς από τη μοναρχία. Νόμοι που επιβλήθηκαν ήδη από το 1499 προσπαθούσαν να τους εξαναγκάσουν να εγκαταλείψουν τη γλώσσα, τις παραδόσεις και τον τρόπο ζωής τους. Το φλαμένκο, ως βασικό στοιχείο της κουλτούρας τους, αναγκάστηκε να επιβιώσει σε κρυφές κοινότητες και μυστικές συγκεντρώσεις.

VIDEO

Αφρική

Αφρικη

Γεωγραφία

Μουσική

Mbira

Από τον 14ο αιώνα ήδη υπάρχουν αναφορές για χορδόφωνα μουσικά όργανα (τύποι λαούτων, λύρες, άρπες) και αερόφωνα (αυλοί, διπλοί αυλοί, σάλπιγγες), για μεμβρανόφωνα (διάφορα τύμπανα, μονά ή διπλά, τύμπανα τριβής, με σχισμή, του νερού…) καθώς και ιδιόφωνα μουσικά όργανα.

Στην Mbira υπάρχει μια σειρά από ευέλικτες λάμες πάνω σε έναν ξύλινο δίσκο. Ο εκτελεστής κρατάει και με τα δυο χέρια του το όργανο και χτυπάει τις άκρες των λαμών με τους αντίχειρες (εξού και το όνομα Πιάνο του Αντίχειρα)

VIDEO

Τούβα

Ιαπωνία

Κίνα

Ινδία

Μπαλί

ινδια

Γεωγραφία

Μουσική

Ravi Shankar

Sitar

Χορδόφωνο νυκτό όργανο με μακρύ λαιμό και σώμα σε σχήμα κολοκύθας. Η εφεύρεσή του ανάγεται στον 12 αιώνα στην περιοχή του Δελχί. Κάθε σιτάρ έχει 21, 22 ή 23 μεταλλικές χορδές, εκ των οποίων κανείς παίζει τις 6 ή 7, επειδή βρίσκονται πάνω από τον καβαλάρη. Οι υπόλοιπες βρίσκονται κάτω από τον καβαλάρη και λειτουργούν ως συμπαθητικές.

Ο Ραβί Σανκάρ ήταν Ινδός μουσικός, κορυφαίος δεξιοτέχνης του σιτάρ και συνθέτης. Γεννήθηκε το 1920, θεωρείται ο σημαντικότερος πρεσβευτής της Ινδικής μουσικής κι έχει επηρεάσει πλήθος καλλιτεχνών στην Ανατολή και τη Δύση.

VIDEO

κινα

Γεωγραφία

Μουσική

Η πλοκή στα έργα της όπερας του Πεκίνου παραπέμπει σε γνωστά γεγονότα της κινέζικης ιστορίας (εθνικές καταστροφές, επαναστάσεις, επετείους συνομωσίες), αλλά πολλές φορές αναφέρεται και σε ουτοπικά στοιχεία, βγαλμένα από τον κόσμο του παραμυθιού.

Ένα πολύ ιδιαίτερο στοιχείο στην Όπερα του Πεκίνου είναι το μακιγιάζ, το οποίο είναι περίτεχνο και έχει σαφή υποδηλωτικό χαρακτήρα, καθώς συμβολίζει κάθε φορά τον ρόλο που υποδύεται ο ηθοποιός. Από το μακιγιάζ αποκαλύπτονται πτυχές της προσωπικότητας του κάθε ηθοποιού ακόμη και η ίδια του η μοίρα, το πεπρωμένο του.

VIDEO

ιαπωνια

Γεωγραφία

Μουσική

Στο θέατρο Noh, οι ηθοποιοί είναι μόνο άντρες. Συναντάμε 450 είδη μασκών για 60 στερεότυπους χαρακτήρες. H ενδυμασία δηλώνει την κοινωνική τάξη, το φύλο και την ηλικία του χαρακτήρα. Οι ανδρικοί ρόλοι φορούν συνήθως το kariginu, ένα φαρδύ ένδυμα με φαρδιά μανίκια, ενώ οι γυναικείοι το uchikake, έναν διακοσμημένο μανδύα που φτάνει μέχρι το έδαφος.

Η σκηνή του No είναι λιτή, τετράγωνη, ανοιχτή στις τρεις πλευρές, με μόνιμο σκηνικό ένα μεγαλοπρεπές πεύκο, σύμβολο γαλήνης. Μπροστά του κάθονται οι μουσικοί, ενώ οι ηθοποιοί - πάντοτε άνδρες - εισέρχονται από αριστερά και εξέρχονται από δεξιά.

VIDEO

τουβα

Γεωγραφία

Μουσική

Igil

Παραδοσιακό βιολί με δύο χορδές και παίζεται με δοξάρι. Το ηχείο του οργάνου είναι κατασκευασμένο από ξύλο που καλύπτεται από τεντωμένο δέρμα κατσίκας στο στεφάνι. Συχνά υπάρχει διακόσμηση με κεφαλή αλόγου στην κορυφή του οργάνου. Οι χορδές παραδοσιακά κατασκευάζονται από τρίχες ουράς αλόγου.

Huun-Huur_Tu

Το συγκρότημα Huun-Huur-Tu, που είναι διάσημο για τη χρήση του θορικού τραγουδιού, παρουσιάζει την παραδοσιακή μουσική της Τούβας.

VIDEO

μπαλι

Γεωγραφία

Μουσική

Τα μουσικά όργανα, όπως τα μεταλλόφωνα και τα τύμπανα της gamelan, είναι κατασκευασμένα από μπρούντζο και ξύλο, ανθεκτικά στο υγρό κλίμα. Η ζέστη και η υγρασία κάνουν τον δυνατό, κελαρυστό, ρυθμικό ήχο πιο ευδιάκριτο σε υπαίθριες τελετές.

Η χαρακτηριστική μουσική του Μπαλί σχετίζεται με το gamelan. Προέρχεται από τις ιαβανέζικες λέξεις gamel και gangsa που σημαίνουν αντίστοιχα χειρίζομαι και ορείχαλκος.

VIDEO

Αβορίγινες

Αβοριγινεσ

Γεωγραφία

Μουσική

Τρόπος παραγωγής ήχου

Didjeridoo

Σύμφωνα με την κατάταξη των Hornbostel - Sachs το didjeridoo ανήκει στην κατηγορία των χάλκινων αεροφώνων χωρίς επιστόμιο καθώς για να παραχθεί ήχος χρησιμοποιείται η ίδια τεχνική με εκείνη της τρομπέτας (παλμική κίνηση στα χείλη του εκτελεστή).

Το ντιτζεριντού (didgeridoo) είναι ένα παραδοσιακό πνευστό όργανο και χρησιμοποιείται εδώ και περίπου 1500 χρόνια. Είναι φτιαγμένο από μπαμπού, μήκους περίπου δύο μέτρων, που παράγει έναν χαμηλό, παλλόμενο ήχο σαν βουιτό.

VIDEO

Η μουσική των Άνδεων είναι ένα στυλ μουσικής που προέρχεται από την περιοχή των Άνδεων στη Νότια Αμερική. Τα πρωτότυπα κομμάτια και οι μελωδίες προέρχονται από τη περιοχή που κατοικούσαν οι Κέτσουα (από το Περού), οι Αϊμάρες (από τη Βολιβία) και άλλοι λαοί που ζούσαν στην περιοχή της Αυτοκρατορίας των Ίνκας, πριν έρθουν σε επαφή με Ευρωπαίους. Αυτή η πρώιμη μουσική, στη συνέχεια συγχωνεύτηκε με ισπανικά μουσικά στοιχεία. Περιλαμβάνει φολκλόρ μουσική περιοχών του Περού, της Βολιβίας και του Ισημερινού.

Εκτελεστής didjeridoo από τη φυλή των Αβοριγίνων. Ο εκτελεστής φυσάει αέρα μέσα στο όργανο, κρατώντας τα χείλη του χαλαρά, ώστε να δημιουργηθεί ο χαρακτηριστικός βόμβος. Η τεχνική της κυκλικής αναπνοής επιτρέπει συνεχή παραγωγή ήχου χωρίς διακοπή. Ο μουσικός εισπνέει από τη μύτη ενώ ταυτόχρονα πιέζει αποθηκευμένο αέρα από τα μάγουλα μέσα στο όργανο.

Το θέατρο ΝΟ ή Νογκάου αποτελεί παραδοσιακό είδος Ιαπωνικού δράματος (εμφάνιση τον 14ο αιώνα), είναι μία από τις πιο αρχαίες θεατρικές μορφές στην Ιαπωνία. Τα βασικά του στοιχεία είναι η μουσική, ο χορός, το δράμα, ενώ όλοι οι ερμηνευτές είναι άντρες. Η κίνηση είναι αργή, σχεδόν ιερατική, η γλώσσα είναι ποιητική αλλά η εκφορά του λόγου οφείλει να είναι μονότονη και αυστηρή. Η βασική του τεχνική στηρίζεται στη χρήση μάσκας.

Στο Μπαλί συναντά κανείς μια πολύ μεγάλη ποικιλία μουσικών οργάνων. Μεταλλόφωνα, τα οποία παίζουν μόνο ένα μέρος από τη μελωδία, ενώ τα ελαφρώς μικρότερα παίζουν όλη τη μελωδία. Υπάρχουν τα γκονγκ, που τονίζουν τη μελωδία. Επικεφαλής όλων είναι ένα μικρό γκονγκ, που το όνομά του σημαίνει «δάσκαλος» και κρατάει τον παλμό. Επίσης ένα ζευγάρι κύμβαλα που παίζει μια συνεχή σειρά χτύπων και βοηθάει την ορχήστρα να συντονίζεται.

Το φλαμένκο, ένα εκφραστικό είδος μουσικής και χορού, αναπτύχθηκε στην Ανδαλουσία της Ισπανίας, επηρεασμένο από διάφορες κουλτούρες, όπως η αραβική, η εβραϊκή και η τσιγγάνικη. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της ιστορίας, υπήρξαν περίοδοι όπου το φλαμένκο αντιμετώπισε περιορισμούς ή κοινωνική απόρριψη.Παρά τις προκλήσεις, το φλαμένκο επιβίωσε και εξελίχθηκε, αποτελώντας σήμερα ένα σημαντικό κομμάτι της ισπανικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Το 2010, η UNESCO το αναγνώρισε ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας, υπογραμμίζοντας τη σημασία του σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Ινδία διαθέτει ένα πλούσιο θεωρητικό σύστημα. Στη μουσική της Ινδίας, τάλα είναι ένας ρυθμικός κύκλος που επαναλαμβάνεται σε όλη τη μουσική παράσταση. Διαφέρει από τον ρυθμό της δυτικής μουσικής, καθώς συνδυάζει παλμούς, που χωρίζονται σε ισχυρούς και "κενούς" ρυθμούς. Ράγκα σημαίνει "χρώμα" ή "πάθος," είναι ένα μελωδικό πλαίσιο στην κλασική μουσική της Ινδίας. Βασίζεται σε μια κλίμακα με συγκεκριμένες νότες και τη σειρά τους, με χαρακτηριστικά μουσικά μοτίβα.

Η Όπερα του Πεκίνου αποκαλείται «Όπερα της Ανατολής», και αποτελεί σημαντική παράδοση του κινέζικου πολιτισμού. Έχει δύο τύπους, τραγωδία και κωμωδία. Είναι μια περιεκτική δραματική τέχνη, καθώς αναμειγνύει τραγούδι, πεζό λόγο, δράμα, μάχες και χορό, χρησιμοποιώντας δραματικές μεθόδους για να διηγηθεί ιστορίες και να απεικονίσει χαρακτήρες.

Στο παραδοσιακό katajjaq δύο γυναίκες στέκονται πρόσωπο με πρόσωπο και εκτελούν ένα ντουέτο που παρουσιάζεται με τη μορφή μουσικού battle κατά τη διάρκεια του οποίου προσπαθούν μέσα από τους λαρυγγισμούς να ξεπεράσουν η μια την άλλη περιμένοντας οποιαδήποτε ρωγμή στο ρυθμό του αντιπάλου - είτε με τη μορφή απώλειας της ανάσα, κόπωσης ή γέλιου. Είναι ένα τραγούδι με λίγους ηχητικούς και λεκτικούς φθόγγους.

Η μουσική χρησιμοποιείται τόσο σε λατρευτικές τελετές, όπως οι θρησκευτικές γιορτές, όσο και σε ψυχαγωγικές εκδηλώσεις, όπως γάμοι και φεστιβάλ. Σε όλες τις κοινότητες της Κάτω Ιταλίας βλέπουμε να κυριαρχούν συνθέσεις, όπως τα μοιρολόγια, τα τραγούδια του έρωτα (σερενάτες), του γάμου, της εργατιάς, τα θρησκευτικά, τα νανουρίσματα, τα «σύντομα τραγούδια για την ψυχαγωγία των παιδιών» και τα τραγούδια του χορού.

Η παραδοσιακή μουσική της Χαβάης αναπτύχθηκε αρχικά ως ένα σύστημα βασισμένο στη φωνή και τον ρυθμό. Η μουσική μεταδιδόταν προφορικά από γενιά σε γενιά, με τους καλλιτέχνες να διδάσκονται με παρατήρηση και μίμηση. Μετά την άφιξη των Ευρωπαίων στα τέλη του 18ου αιώνα, η χαβανέζικη μουσική επηρεάστηκε από δυτικές αρμονίες και μελωδίες, ενσωματώνοντας διατονικές κλίμακες αλλά διατηρώντας παράλληλα τον ιδιαίτερο ρυθμικό της χαρακτήρα που μιμείται τα φυσικά στοιχεία όπως τα κύματα και τον άνεμο.

Η αφρικάνικη μουσική, κατά κύριο λόγο, χαρακτηρίζεται από • επαναλαμβανόμενα ρυθμικά ή μελωδικά σχήματα(ostinato), • πολυρρυθμία(όταν ανεξάρτητα ρυθμικά σχήματα ακούγονται ταυτόχρονα), • πολυφωνία(όταν πολλές φωνές ταυτόχρονα τραγουδούν διαφορετικές μελωδίες) • τον αυτοσχεδιασμό, • «ερώτηση-απάντηση» δηλαδή όταν ένας τραγουδιστής (κορυφαίος) τραγουδά μια φράση (ερώτηση) και μια ομάδα τραγουδιστών (χορωδία) επαναλαμβάνουν τη φράση ή τραγουδούν μια άλλη (απάντηση).

Χαρακτηριστική και διάσημη μουσική τεχνοτροπία της Τούβα είναι το λεγόμενο λαρυγγικό τραγούδι ή λαρυγγισμός χούμεϊ (throat-singing), όπου ο τραγουδιστής αναπαράγει έναν βασικό μουσικό φθόγγο και ταυτόχρονα ακόμη έναν ή περισσότερους φθόγγους-νότες. Ο νομαδικός τρόπος ζωής του κτηνοτρόφου/κυνηγού στις στέπες, σε συνδυασμό με τις ρίζες του σαμανισμού αντανακλάται σε αυτή την φωνητική παράδοση της Τούβα.