Feedback tijdens stage (versie voor UGent)

Feedback tijdens stage: rol van de stagementor

Wat een stagementor moet weten

Klik op het pijltje om verder te gaan!

Doelstellingen

Hier vind je nog extra navigatie-mogelijkheden

Feedback tijdens stage: rol van de stagementor

Welkom in dit interactieve leerpad voor stagementoren

Na het doorlopen van dit leerpad:

1. Ben je op de hoogte van het stageproces volgens Universteit Gent;
2. Ken je de visie op feedback en weet je wat feedback is;
3. Ken je de kenmerken van feed-up, feedback, feedforward, en van effectieve feedback;
4. Weet je waarom feedback nuttig is;
5. Weet je hoe je stagiairs kan activeren in het feedbackproces;
6. Ken je enkele technieken om mee aan de slag te gaan in een feedbackgesprek.

Het doorlopen van dit leerpad duurt ongeveer 30 minuten.

Inhoud

Dit leerpad bestaat uit zes hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk geeft je een globaal beeld van het stageproces, waarin jouw rol als stagementor wordt uitgelegd. Hoofdstukken twee tot en met vijf duiken in de wondere wereld van feedback. In het laatste hoofdstuk vind je links naar extra informatie en tips. We raden je aan om de hoofdstukken in numerieke volgorde te doorlopen, maar het staat je ook vrij om zelf een onderwerp te kiezen.

1. Stageproces in beeld

3. Wat is het nut van feedback?

2. Wat is feedback?

5. Hoe voer je een feedbackgesprek?

6. Naslagwerk

4. Wanneer is feedback effectief?

Inclusieve aanspreking: Met studenten / stagiairs en stagementoren spreken we iedereen aan, m/v/x (in onbepaalde volgorde).

Hoofdstuk 1

Stageproces in beeld

Na het volgen van dit hoofdstuk ben je op de hoogte van het stagetraject volgens Universiteit Gent (leerdoel 1/7).

1. Stageproces in beeld

Deze interactieve graphic geeft de verschillende stappen tijdens het stageproces weer en bevat het hele stagetraject, van begin tot einde. Feedback vindt voornamelijk plaats tijdens de stage, ofwel doorlopend, ofwel via een meer formeel gesprek (hierover later meer). Klik op de icoontjes voor meer informatie!

Hoofdstuk 2

Wat is feedback?

Na het volgen van dit hoofdstuk ken je de UGent-visie op feedback en weet je wat feedback is (leerdoel 2/7), en ken je de kenmerken van feed-up, feedback, en feedforward (leerdoel 3/7).

2. Wat is feedback?

" Feedback geeft studenten input over hun vordering in een bepaalde taak, in een specifiek proces of in vertoond (leer)gedrag."

- UGent

Die input, waar we het zojuist over hadden, kunnen studenten krijgen van zichzelf of van andere, namelijk een lesgever, een mentor, een medestudent, een boek, enz. Feedback verkleint de kloof tussen waar de stagiairs op een bepaald moment in het leerproces staan en waar ze naartoe moeten (= de doelstellingen). Daardoor leren ze beter te reflecteren en krijgen ze inzicht in de knelpunten en groeimogelijkheden, wat diepgaand leren bevordert en de motivatie voor de taak doet stijgen. Feedback komt veel voor tijdens stages. Denk bijvoorbeeld aan het feedback geven op bepaalde omgangsvormen met een collega, klant of werkhouding. Het komt zelfs zo vaak voor dat zowel jij, als de stagiair, niet altijd door hebben dat er feedback wordt gegeven. De eerste stap in het geven van effectieve feedback is dan ook bewustwording (later meer hierover).

2. Wat is feedback?

Feedback kan worden aangepakt op vier niveaus:

Taakgerichte feedback Dit niveau van feedback focust zich vooral op de taak en het te behalen resultaat.

Zelf-regulatie-feedback Beschrijft de wijze waarop de stagiair eigen acties kan reguleren en/of beheersen.

Procesgerichte feedback Hierbij wordt naar het volledige proces gekeken om te zien hoe een resultaat behaald kan worden.

Persoonlijke feedback Feedback op persoonlijk vlak, wat vaak los staat van de uitvoering van de opdracht.

De taakgerichte, procesgerichte en zelfregulatie-feedback zijn vaak de krachtigste omdat deze concreet, gericht, en vaak objectief gebracht kunnen worden. Het geven van persoonlijke feedback, is lastiger omdat hier vaak meer emoties bij optreden, en de stagiair zich sneller defensief kan opstellen.

2. Wat is feedback?

Feedback is onlosmakelijk verbonden met feed-up en feedforward. Feed-up betekent dat je de doelen expliciteert zodat de stagiairs weten wat het doel is en zich daarnaar kunnen richten. Stagiairs nemen idealiter de feedback mee naar een volgende (gelijkaardige) taak of naar gewenst gedrag. Dat heet feedforward. Kortom, feed-up, feedback en feedforward hebben allen als doel de leerprestatie van stagiairs te verbeteren.

FEED-UP

FEEDFORWARD

FEEDBACK

Wat is de volgende stap?

Waar sta ik nu? Hoe heb ik het gedaan?

Waar ga ik heen? wat zijn mijn doelen?

Klik op de pijltjes voor meer info!

nadruk op

nadruk op

nadruk op

nadruk op

het verleden

de toekomst

de toekomst

de doelstellingen

mogelijke volgende stappen

de prestatie van de stagiair

hoe te verbeteren

de verwachtingen

wat (minder) goed ging

wat een goede prestatie is

gemaakte fouten

mogelijke uitkomsten

2. Wat is feedback?

De video hieronder, genaamd Austin's Butterfly, illustreert perfect waarom procesgerichte feedback zo krachtig is. Daarnaast laat het heel duidelijk het onderscheid zien tussen feed-up, feedback, en feedforward. Bekijk dit filmpje (duur: 6:29)

2. Wat is feedback?

Je hebt net de video over Austin's Butterfly gezien. Kun je aangeven wat de feed-up is?

(Slechts één van de drie antwoorden is juist)

Het geven van concrete tips over wat de volgende stap zou kunnen zijn.

Fout! Concrete tips geven over een volgende stap is feedforward. Je gebruikt feedforward om iemand stapsgewijs naar een einddoel te brengen. Dit werkt motiverend en is overzichtelijk.

Benadrukken wat er al verbeterd is en hoe het resultaat nu is.

Fout! Als je benadrukt wat er al verbeterd is, geef je feedback. Doe dit op een positieve manier en je stagiair zal gemotiveerd zijn om een volgende stap te zetten.

Herhalen dat Austin toewerkt naar het accuraat tekenen van een vlinder.

Goed! In de video werd duidelijk gesteld dat er goede stappen zijn gezet (feedback), maar dat het nog geen 'wetenschappelijke accurate tekening is' (feed-up), en dat er dus aspecten verbeterd konden worden (feedforward).

Hoofdstuk 3

Wat is het nut van feedback?

Na het volgen van dit hoofdstuk weet je waarom feedback nuttig is (leerdoel 4/7).

3. Wat is het nut van feedback?

Met feedback geef je je stagiairs informatie over het gestelde gedrag of de geleverde prestatie, met als doel om het gedrag of de prestatie te verbeteren en om te handhaven wat er goed gaat. Jouw intentie is constructief: je wil de stagiair doen groeien!

In zijn boek Visible Learning, beschrijft professor John Hattie hoe verschillende aspecten van onderwijs invloed hebben op het effect van leren. Een van zijn conclusies is dat actief onderwijs een sterkere impact heeft op het leerresultaat dan passief onderwijs en dat feedback een van de meeste krachtige methodes is. We beschouwen feedback als de motor voor het leerproces. Als stagementor is het dus belangrijk om actief jouw stagiaires te begeleiden, en hen van voldoende feedback en leermomenten te voorzien. Alhoewel stagiaires zelf ook medeverantwoordelijk zijn voor hun leerproces (later meer hierover) heb je als begeleider een belangrijke rol te spelen.

Bron: Hattie (2008)

3. Wat is het nut van feedback?

We noemden het al even in hoofdstuk 2: effectieve feedback geven start bij bewustwording - voor jou en voor de stagiair. Feedback kan een zogenoemde blinde vlek blootstellen. De blinde vlek is een van de vier ruimtes van het Johari-venster. Dankzij feedback wordt bepaalde informatie in de bekende ruimte gebracht en wordt je stagiair zich bewust van zijn gedrag/competenties/kennis/attitudes. Met deze kennis op zak, kan je stagiair toewerken naar het verwachte resultaat. Beide partijen hebben hierin hun rol op te nemen. Als stagementor ben je verantwoordelijk voor het geven van feedback, maar je stagiair dient zelf ook actief om feedback te vragen. Schroom niet om dit ook aan te geven!

het Johari-venster

BEKEND VOOR JEZELF

ONBEKEND VOOR JEZELF

BEKENDE RUIMTE

BLINDE VLEK

BEKEND VOOR ANDEREN

VERBORGEN GEBIED

ONGEKEND GEBIED

ONBEKEND VOOR ANDEREN

Klik op de ruimtes voor meer informatie.

3. Wat is het nut van feedback?

Hier volgt nog eens kort samengevat waarom feedback geven zo nuttig is.

Feedback geeft stagiairs informatie over waar ze staan in hun leerproces, en waar ze naar toe werken. Als feedback op een goede manier wordt gebracht, en wordt opgevat, vormt deze methode een van de meest krachtige leerervaringen. Door fouten te mogen maken en die - onder begeleiding - te verbeteren voelt de stagiair zich gesterkt en gemotiveerd.

STAGIAIRES

Feedback is ook belangrijk voor de stagementor: jouw feedback heeft een grote impact! Enerzijds krijg je zicht op het leerproces van je stagiairs en kun je eventueel (leer)activiteiten bijsturen. Anderzijds leer je ook over jezelf, hoe jij op situaties reageert, en hoe jij jezelf kunt ontwikkelen. Wees niet bang om feedback van de stagiaires te vragen: feedback als motor van het leerproces werkt in beide richtingen!

STAGEMENTOR

Hoofdstuk 4

Wanneer is feedback effectief?

Na het volgen van dit hoofdstuk ken je de kenmerken van effectieve feedback (leerdoel 5/7) en weet je hoe je stagiairs kan activeren in het feedbackproces (leerdoel 6/7).

4. Wanneer is feedback effectief?

Effectieve feedback geven is namelijk niet altijd vanzelfsprekend. Het vergt inzicht en oefening. Hieronder volgt een overzicht van de zes belangrijkste voorwaarden om effectieve feedback te geven. Klik op de icoontjes voor meer informatie.

IS CONCREET

ACTIVEERT STAGIAIRS

Geef duidelijke tips over hoe de stagiairs hun vaardigheden kunnen bijsturen

Betrek stagiaries in het gehele feedbackproces

IS OPLOSSINGSGERICHT

EFFECTIEVE FEEDBACK

IS TUSSENTIJDS

Focus op wat de stagiair kan meenemen naar de toekomst om te verbeteren

Geef de kans om het leren bij te sturen en te verbeteren

IS GERELATEERD AAN COMPETENTIES

BENADRUKT STERKTES EN ZWAKTES

Speel in op de kloof tussen het gestelde en gewenste niveau

Benoem gewenst gedrag zodat dit zich blijft stellen

4. Wanneer is feedback effectief?

Naast de hiervoor genoemde voorwaarden, volgen hier nog drie tips voor het geven van effectieve feedback. Deze drie tips hebben iets gemeenschappelijks: effectieve feedback geven gebeurt in twee richtingen en is sterker als zowel jij, als jouw stagiair, hiervoor open staan.

Installeer een feedbackcultuur Moedig je stagiair aan om relevante zaken uit zijn verborgen gebied aan jou bekend te maken. Je kan dit doen door aan te geven dat jij feedback geeft met de intentie om de stagiair te doen groeien. Uiteraard geef je tussentijds en finaal ook input om te beoordelen, maar maak duidelijk een onderscheid in feedback- en evaluatiegesprekken.

Wees een rolmodelDoor af en toe zelf iets van jouw verborgen gebied bloot te geven (bv. dat jij soms ook nog dingen moet opzoeken of onzeker bent), toon je als rolmodel dat je zelf ook informatie in de open ruimte durft te brengen. Deze kwetsbaarheid maakt jou menselijk en vergroot de kans dat je stagiair ook daadwerkelijk iets met je feedback doet.

Geef voldoende feedback Dit zal de blinde vlek van de stagiair kleiner maken. Stagiairs worden zo ook aangemoedigd om meer over zichzelf te reflecteren. Dit kan ook gaan om positieve dingen: je kan je stagiair ook bewuster maken van de aanwezige talenten!

4. Wanneer is feedback effectief?

Zoals je hebt gelezen, is een van de zes voorwaarden voor het geven van effectieve feedback het activeren van je stagiairs. In theorie weten we nu waarom we feedback moeten geven, maar in de realiteit merken we echter dat stagiairs soms weinig met feedback doen. Dit heeft twee oorzaken: Feedbackcultuur: stagiairs krijgen vaak (veel) te laat feedback waardoor ze vaak niet veel meer kunnen veranderen. Tussentijdse feedback is dus cruciaal. Plan regelmatig (wekelijks, tweewekelijks, maandelijks) feedbackgesprekken in waarbij je samen stil staat bij het leerproces van je stagiair (zie verder). Een formeel tussentijds evaluatiemoment kan helpen om de focus voor beide partijen scherp te krijgenBij feedback is het belangrijk dat het “zweet op de juiste rug staat”. In één van de UGent bevragingen onder docenten en studenten, gaf 70% van de docenten aan vaak gedetailleerde feedback aan hun studenten te geven, maar slechts 4% van de studenten bevestigt dit. Om stagiairs bewust te maken van de actieve rol die ze op te nemen hebben werd er een feedbackwijzer ontwikkeld. Deze kun je aan hen voorleggen, bijvoorbeeld tijdens hun eerste dag, of doorsturen per mail met de vraag deze goed door te nemen.

Klik op de pijl om de feedbackwijzer te downloaden (PDF, 12MB)!

Er is ook een lage resolutie-versie beschikbaar via deze link (PDF, 3MB)

4. Vijf tips voor goede feedback

Als afsluiter van dit hoofdstuk vind je in het filmpje hieronder nog 5 tips die je kunnen helpen bij het geven van effectieve feedback. Bekijk dit filmpje (duur: 03:24)

Hoofdstuk 5

Hoe voer je een feedbackgesprek?

Na het volgen van dit hoofdstuk ken je enkele technieken om mee aan de slag te gaan in een feedbackgesprek (leerdoel 7/7).

5. Hoe voer je een feedbackgesprek?

Zoals we al hebben besproken, kun je feedback op veel momenten geven tijdens de stage. Bijvoorbeeld tijdens het bijsturen van praktische handelingen of een bepaalde opdracht. We benadrukten al het belang van bewustwording: veel van deze kleine feedbackmomenten worden gemist, zowel door jou als stagementor, maar ook door de stagiair. We adviseren om ook momenten in te plannen waarin je meer gefocust feedback geeft, bijvoorbeeld tijdens vaste momenten of bij bepaalde handelingen. Dat is een feedbackgesprek. Zo'n gesprek bestaat uit drie onderdelen.

Begin van het gesprek

Tijdens het gesprek

Einde van het gesprek

5. Gesprekstechnieken

Om een goed feedbackgesprek te voeren heb je structuur nodig. Die structuur kun je terugvinden in de vorm van gesprekstechnieken. Voor feedback zijn er een heel aantal bekend; we laten je hier de drie meest relevante zien. Klik op de icoontjes voor het bekijken van de bijbehorende filmpjes!

Pendleton Rules

4-G Model

Slechtnieuwsgesprek

Voor feedback op een uitgevoerde handeling

Voor feedback geven op (ongewenst) gedrag

Voor het geven van slecht en onverwacht nieuws

5. Casussen

In de vorige pagina's hebben we je het een en ander aan theorie bijgebracht die je kan helpen bij feedbackgesprekken. Het echte leren begint natuurlijk vooral in de praktijk. Om je alvast een klein duwtje in die richting te geven volgen hier een aantal situaties die zich in de praktijk zouden kunnen voordoen in jouw stagecontext. Welke van de drie gesprekstechnieken denk jij dat het beste past? Klik op de casus voor de uitkomst!

Omdat het hier gaat over ongewenst gedrag kun je hier het beste het 4G Model gebruiken. Let erop dat je het gesprek objectief begint, en maak zeker geen gebruik van een sarcastische opening ('Was de brug weer open?'), dat zijn echte dooddoeners!

Casus 1

Jouw stagiair geeft over het algemeen een professionele indruk. De stagiair geeft inhoudelijk goede adviezen en is heel empathisch naar de collega's en doelgroep (klanten, patiënten,...) toe. Bovendien wordt er ook stevig doorgewerkt, en is de stagiair zeker niet lui. De stagiair komt echter wel elke morgen steevast te laat op de stageplek aan. Dit heeft tot nu toe nog niet tot grote problemen geleid, maar dat zou in de toekomst wel eens anders kunnen zijn. Hoe ga je dit gesprek aan?

5. Casussen

In de vorige pagina's hebben we je het een en ander aan theorie bijgebracht die je kan helpen bij feedbackgesprekken. Het echte leren begint natuurlijk vooral in de praktijk. Om je alvast een klein duwtje in die richting te geven volgen hier een aantal situaties die zich in de praktijk zouden kunnen voordoen in jouw stagecontext. Welke van de drie gesprekstechnieken denk jij dat het beste past? Klik op de casus voor de uitkomst!

Voor deze situatie zou je het slechtnieuwsgesprek kunnen kiezen. Idealiter wacht je niet tot het evaluatiemoment, maar ga je een gesprek aan waarin je de mogelijke consequenties meedeelt (namelijk een minder goede beoordeling bij de tussentijdse evaluatie).

Casus 2

De tussentijdse evaluatie van jouw stagiair komt eraan. Jouw aanvoelen is dat je de stagiair een minder goede evaluatie moet geven. De stagiair lijkt namelijk weinig te doen met de feedback die jij dagdagelijks, op diverse handelingen, geeft. Hoe ga je dit gesprek aan?

5. Casussen

In de vorige pagina's hebben we je het een en ander aan theorie bijgebracht die je kan helpen bij feedbackgesprekken. Het echte leren begint natuurlijk vooral in de praktijk. Om je alvast een klein duwtje in die richting te geven volgen hier een aantal situaties die zich in de praktijk zouden kunnen voordoen in jouw stagecontext. Welke van de drie gesprekstechnieken denk jij dat het beste past? Klik op de casus voor de uitkomst!

Omdat het hier gaat om een concrete handeling, zou je in deze situatie de Pendelton Rules kunnen gebruiken. Let erop dat je probeert om de stagiaire zelf het antwoord te laten geven op wat er beter kan, zonder het zelf al in te vullen. Probeer hier naartoe te sturen. Valt het kwartje niet? Geef dan zelf het antwoord.

Casus 3

Als onderdeel van de stage moet jouw stagiair een mondelinge presentatie geven binnen de organisatie. De stagiair heeft goede communicatievaardigheden, en doet dit ook altijd zeer netjes. Toch valt je op dat de student niet voldoende ingaat op vragen van de deelnemers. Het zou dus beter zijn dat de stagiair een dialoog durft aan te gaan. Hoe ga je dit gesprek aan?

Hoofdstuk 6

Naslagwerk

In dit hoofdstuk vind je allerlei extra tips en informatie rond feedback en jouw rol als stagementor.

6. Naslagwerk

In dit leerpad hebben we je heel wat theorie bijgebracht over feedback. Het zal je echter niet verbazen, er is nog veel meer informatie beschikbaar die je kan gebruiken bij jouw rol en functie als stagementor (op gebied van feedback, maar ook andere relevante onderwerpen). Op deze pagina volgt een oplijsting van bruikbare bronnen.

Onderwijstips

De onderwijstips vormen het hart van onderwijsondersteuning van de Universiteit Gent. De website biedt honderden pagina's met informatie over allerlei onderwerpen.

Feedback: (bijna) alles wat je moet weten

Hoe geef je feedback op de stage?

Hoe stem je verwachtingen over de stage af met de student en hoe leg je de begeleiding vast?

Het feedbackgesprek: hoe voer je dat?

Einde van dit leerpad!

Bedankt voor het volgen van dit leerpad. We hopen dat je veel hebt geleerd, en jouw stagiaires in de toekomst van sterke feedback kan voorzien!