LINGUA

Lara Sabela Candela

PRONOMES PERSOAIS E CONXUNCIÓNS

Eu

vos

ti

el

ÍNDICE

O pronome persoal

Pronome persoal tónico

Pronome persoal átono

Conxuncións

Designan os participantes do discurso e o seu obxecto, e teñen reflexión de xénero número e persoa. A primeira persoa identifícase co emisor, a segunda co receptor e a terceira coas entidades a que estes fan referencia e que constitúen o obxecto do discurso. Diferéncianse en dous típos: -Tónicos -Átonos

O PRONOME PERSOAL

PRONOMES PERSONAIS TÓNICOS

Os pronomes tónicos son aqueles que se empregan de maneira autónoma, xa sexa como suxeito da oración, para dar claridade ou cando se require énfasis Poden ter funcións distintas segundo vaian acompañados ou non de preposicións

CALES SON OS PRONOMES PERSOAIS TÓNICOS?

+info

PRONOMES PERSOAIS TÓNICOS

pRONOME PERSOAL ÁTONO

O pronome persoal átono carece de acento e precisa dunha palabra tónica, polo xeral dun verbo, que os acompañe. Adoita funcionar como complemento indirecto e directo ou como marcador das formas pronominais do verbo con carácter reflexivo, recíproco ou impersonal.

CHEÍSMO: consiste no uso da forma de dativo che tanto para obxecto directo coma indirecto. Esta forma non está aceptada no galego estándar. Ex: Lévoche onde ti queiras X Lévote onde ti queiras ٧ TEÍSMO: Consiste no uso da forma do acusativo te tanto para obxecto indirecto coma directo. Tampouco está aceptado no galego estándar: Ex: Trouxénte o libro X Tróuxenche o libro ٧

1.- En enunciados negativos:-Non vos permito que faledes así.2.-Nas interrogativas e exclamativas introducidas por pronome ou adverbio interrogativo ou exclamativo: -Quen lle mandou facer iso?3.-Nas cláusulas subordinadas: -Meu irmán aseguroume que o había intentar.4.-Cando a secuencia vai iniciada por algúns adverbios e indefinidos como xa, sempre, só, moito, todo, tanto, mesmo, seica, algo, bastante, máis, tamén, ... : -Todos che contan a mesma historia.

Colocación do pronome átono

Por regla xeral, a orde de colocación dos pronomes átonos é: verbo + COI +COD. O pronome átono pode aparecer posposto (enclítico) ou anteposto (proclítico). A posición máis habitual é a enclítica.Os casos en que o pronome se antepón ao verbo son:

1.- Nas perífrasis verbais con infinitivo ou xerundio o pronome pode acompañar o verbo auxiliar na posición que lle corresponda segundo as regras xerais ou pode ir co auxiliado en posición enclítica: - Estábao comendo / Estaba coméndoo. 2.- Se na perífrase verbal o auxiliar e o auxiliado están relacionados por medio dun nexo (preposición ou conxuncion, o pronome pódese colocar tamén en posición proclítica respecto do infinitivo:- Haino que arranxar / Hai que arranxalo / Hai que o arranxar.

5.-Hai adverbios polisémicos que, dependendo do significado, provocan a énclise ou próclise do pronome: -Logo nos dan as notas / Agora nos dan as notas (axiña). -Logo dannos as notas (despois) -Agora dannos as notas (neste momento) Os adverbios aquí, aí, alí, obrigan á anteposición do pronome cando se produce unha deíxe máis marcada e unha entoación enfática: -Aí che queda o libro que me prestaches. Colocación do pronome con infinitivo e o xerundio:

Oracionais

Subordinantes

As palabras invariables que serven para relacionar dúas ou máis oracións, ou palabras que teñen a mesma función dentro da oración.

Conxuncións

Coordinantes

Grazas pola vosa atención

el

ti

nos

As formas oblicuas, que precisan de preposición, funcionan como complemento. Cando se pretende designar unha acción refexiva débese empregar o pronome si para a terceira persoa e para a segunda de cortesía.EXEMPLOS:C. directo: María viuno na rúa.C. indirecto: María deulle un agasallo a ela.C. circunstancial: María falou connosco onte.Suplemento: María confía en ti.C. axente: A carta foi escrita por vós.

As formas rectas do pronome tónico eu, ti, el, ela (vostede), nós (nosoutros/as), vós (vosoutos/as) eles, elas (vostedes), que non levan preposición son as que funcionan como suxeito e atributo.EXEMPLOS:- Suxeito: El xogou ao brilé. - Atributo: O que mellor baila son eu.

A forma oblicua tamén se debe empregar nas comparativas, cando o segundo termo é un pronome.precedida das conxuncións ca ou coma, segundo sexa comparativa de superioridade, de inferioridade ou de igualdadeEXEMPLO:Ela e tan guapa coma el

Os pronomes tónicos de terceira persoa el /ela, eles / elas contraen coas preposicións en e de.EXEMPLOMaría pensa nela.Todos falan deles.

Adversativas

Expresan a idea de oposición- Ainda que- Agás que- Con todo- Mais- Non obstante-Pero...EX: Gústame o leite pero non o podo tomar porque me da alerxia.

Disxuntivas

Expresan a idea de opción- ben...ben- cal...cal- xa...xaEX: Saes ou entras?

Copulativas

Expresan a idea de suma- Máis- e- e mais- nin- a maisEX: ti e mais eu facemos un bo equipo.

Aportan na oración unha relación de finalidadeEX:Planearon todo tan cuidadosamente a fin de que nada fallara

Finais

Unen a principalEX: Podes chamarme como queiras.

De modo

Indícan unha dificultade que non impide que se cumpla o expresadoEX: Ese é o lugar onde traballa o reloxeiro

De lugar

Enlazan a oración principal co elemento que indica o tempo.EX: Cando acabe chamareite

Temporais

Son as que sirven para unir os diferentes elementos que compoñen ás oraciónsEX: Soubemos que aprobarías

Completivas

Establecen unha comparación entre termos.EX: Gustalle tanto estudiar como facer deporte

Comparativas

Son aqueles que teñen como obxectivo unir distintas partes da oraciónEX: Se me dis que veña mañá, virei.

Condicionais

Sirven para expresar unha concesión ou dificultadeEX: Aínda que non teño diñeiro, axudareiche

Concesivas

Son aquelas que se utilizan para indicar unha consecuencia.EX: Non estudiei, daquela non aprobarei

Consecutivas

Indican causas, motivos ou razón detras de cada acciónEX: Aprobaches o examen por que estudiaches moito

Causais