Mistrzowie wykrywania fake’ów!

Podaj dalej wiedzę, nie podawaj ściemy

zacznij

Przejdź do zajęć

Informacje dla nauczyciela

CELE SZCZEGÓŁOWE

CELE OGÓLNE

• Uczeń zna zasady rozpoznawania fałszywych informacji w internecie.
• Uczeń potrafi odróżnić wiarygodne źródła informacji od podejrzanych lub niepewnych.
• Uczeń porządkuje informacje zdobyte od nauczyciela na temat wykrywania fejk newsów.
• Uczeń analizuje i potrafi podać zasady poprawnego postępowania w przypadkach związanych z napotkaniem fałszywych treści w sieci.
• Uczeń rozumie, dlaczego nie wszystkie wiadomości w internecie są prawdziwe i potrafi zidentyfikować sygnały wskazujące na potencjalne oszustwa lub manipulacje.

• Zainspirowanie uczniów do zdobywania wiedzy z zakresu fejk newsów i rozpoznawania ich w sieci.
• Wprowadzenie w zagadnienie weryfikacji informacji zdobytych i znalezionych w sieci.

uczniowie szkoły podstawowej

45 minut

do 30 osób

sala lekcyjna, świetlica

• Tablice do pisania odpowiedzi (lub kartki papieru) dla uczniów
• Tablica do zaznaczania odpowiedzi i liczenia punktów dla nauczyciela
• Markery/długopisy
• Ekran/projektor do wyświetlania prezentacji z pytaniami oraz filmików

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

METODY PRACY:

Problemowa: analiza treściUtrwalająca: quiz

FORMY PRACY:

GrupowaIndywidualna Zespołowa

słowniczek

Zalecamy, by nauczyciel odczytywał wszystkie treści pytań i odpowiedzi w grze dydaktycznej — niezależnie od wieku uczniów

Realizowane w scenariuszu punktu podstawy programowej VII.5.1. VII.5.2. VII.5.3.

Zuzia

Słowniczek pojęć

SCAM

Oszustwo, w którym ktoś próbuje wyłudzić pieniądze lub dane osobowe, podszywając się pod zaufaną osobę lub instytucję.

Fejk

Fejk to coś, co jest fałszywe lub podrobione, często stworzono to, aby wprowadzić w błąd lub oszukać innych.

Phishing

Metoda oszustwa, w której cyberprzestępcy podszywają się pod zaufane instytucje lub osoby, próbując wyłudzić dane osobowe, hasła lub informacje finansowe za pomocą fałszywych wiadomości lub stron internetowych.

AI (sztuczna inteligencja)

Technologia, która umożliwia maszynom naśladowanie ludzkiego myślenia i podejmowanie decyzji na podstawie analizy danych.

zasady gry

Gra ma na celu zapoznanie uczniów z zagadnieniem rozpoznawania fejk newsów w internecie. Uczniowie dowiedzą się również, jak unikać zagrożeń związanych z fałszywymi profilami oraz dlaczego sprawdzanie umieszczanych w internecie informacji jest takie ważne.

Cel gry:

• Nauczyciel dzieli grupę na zespoły, maksymalnie po 5 dzieci w zespole. W grze może brać udział maksymalnie 6 zespołów.
• Uczniowie pracują w zespołach i odpowiadają na pytania, które zadaje nauczyciel. Gdy upłynie czas na udzielenie odpowiedzi, każdy z zespołów unosi kartkę z zapisaną odpowiedzią. Na prośbę nauczyciela zespoły kolejno odczytują swoje odpowiedzi.
• Po każdej rundzie nauczyciel przyznaje punkty za poprawne odpowiedzi. Wyniki może zapisywać na tablicy szkolnej.
• Po odczytaniu wszystkich pytań, nauczyciel podsumowuje punktację. Zespół, który zdobędzie najwięcej punktów, wygrywa.

Zasady gry:

• Zapoznaj się z zasadami gry i treściami pytań przed rozpoczęciem zajęć.
• Przygotuj tablice lub kartki do odpowiedzi dla uczniów, markery i ekran/projektor do wyświetlania filmów lub obrazków oraz tablicę do zapisywania punktacji zespołów.
• Upewnij się, że masz dostęp do przykładów fake’ów oraz krótkiego filmu/scenki, która będzie przedstawiać sytuację związaną z fake news’ami.

Przygotowanie:

Na koniec nauczyciel podkreśla najważniejsze zasady dotyczące weryfikowania treści w internecie. Wskazuje, że w sytuacjach niejasnych zawsze należy konsultować się z opiekunem.

Podsumowanie:

System punktacji:

• Za każdą poprawną odpowiedź zespoły otrzymują 10 punktów.
• W rundzie na szybkość, zespół, który jako pierwszy podniesie tablicę z poprawną odpowiedzią, zdobywa dodatkowe 5 punktów.

• Za niepoprawne odpowiedzi zespół otrzymuje 0 punktów.

gra

Wybierz zadanie

Wykryj fejka!

Na tropie fejków

Jak wytropić fejkowy profil?

Sposób na fejka!

Jak rozprawić się z fejk newsem

Mistrzowie wykrywania fejków!

Quiz ewaluacyjny ABC

Na tropie fejków

Wprowadzenie 10 minut

instrukcja

dalej

dalej

Na tropie fejków

Czy wiecie, co to są fake newsy?

Czy wiecie, czym są fałszywe profile?

Jakie wiadomości albo profile wydawały Wam się podejrzane?

Natalia

sprawdź

Na tropie fejków

Fake news to wiadomości, które wyglądają jak prawdziwe, ale są fałszywe. Ich inną nazwą potoczną jest SCAM (z angielskiego oszustwo). Fałszywe profile to konta, które są tworzone przez oszustów, by wprowadzić innych w błąd.Fałszywe profile mogą być tworzone właśnie do rozpowszechniania fake newsów. Kiedy spotykamy takie profile lub newsy w internecie, musimy być bardzo ostrożni.

Tadek

sprawdź

Jak wytropić fejka?

Sprawdź źródło – czy wiesz, kto jest autorem tego newsa lub wiadomości?Czy znasz tę stronę lub osobę, która pisze wiadomość?

Fałszywe zdjęcia – czy zdjęcie wygląda jak prawdziwe? Często fałszywe profile używają zdjęć innych osób lub nie pokazują twarzy wcale.

Zbyt piękne, aby było prawdziwe – jeśli coś brzmi zbyt dobrze, prawdopodobnie jest fałszywe.

Pamiętaj! Kiedy masz wątpliwości, zawsze najlepiej zapytać kogoś dorosłego.

dalej

Wykryj fejka!

Pytania tak/nie

ok. 5 min

zasady

Wykryj fejka! Zasady.

Zaraz zobaczycie różne przykłady wiadomości, a Waszą misją będzie zdecydowanie, czy dana wiadomość może być wiarygodna, czy jest to fejk.Aby odpowiedzieć, podnosicie tabliczkę lub kartkę z napisem ‘Tak’ lub ‘Nie

Na każdą odpowiedź dostaniecie 30 sekund.

Za każdą poprawną odpowiedź otrzymacie po 10 pkt.

czas start

Wykryj fejka!

Twoje ulubione lody będą teraz dostępne za darmo w każdym sklepie!

00:30

odpowiedź

Wykryj fejka!

Twoje ulubione lody będą teraz dostępne za darmo w każdym sklepie!

nie

nie

kolejny news

Wykryj fejka!

Zapraszamy do przeczytania prognozy pogody!

00:30

odpowiedź

Wykryj fejka!

Zapraszamy do przeczytania prognozy pogody!

tak

tak

Kolejny news

Wykryj fejka!

Wygrałeś najnowszy smartphone! Możesz go odebrać za darmo, ale musisz kliknąć tutaj i podać swój adres!

00:30

odpowiedź

Wykryj fejka!

Wygrałeś najnowszy smartphone! Możesz go odebrać za darmo, ale musisz kliknąć tutaj i podać swój adres!

nie

nie

dalej

Sposób na fejka!

Pytania otwarte

ok. 5 min

zasady

Sposób na fejka! Zasady.

W zespołach wymyślcie różne reakcje na fake news.Zapiszcie odpowiedź na tablicy/kartce.

Na przygotowanie odpowiedzi macie 3 minuty.

Za każdą poprawną odpowiedź otrzymacie po 10 pkt.

czas start

Sposób na fejka!

Buszując po necie, natrafiasz na informację udostępnioną przez Twojego znajomego: Co robisz?

03:00

dalej

Sposób na fejka

Sprawdź, posiłkując się innymi źródłami czy informacja ma prawo być prawdą.

Nie powielaj informacji których nie jesteś pewien.

Zapytaj dorosłego!

Tadek

Tadek

dalej

Jak wytropić fejkowy profil?

Analiza przypadków

ok. 3 min

zasady

Jak wytropić fejkowy profil? Zasady.

Zaraz zobaczycie cztery profile, a Waszym zadaniem będzie zdecydowanie, które z nich są fałszywe.

Na przygotowanie odpowiedzi macie 1 minutę.

Za każdą poprawną odpowiedź otrzymacie po 10 pkt.

dalej

Jak wytropić fejkowy profil?

Przykłady profili:

1.

Profil osoby z bardzo małą liczbą zdjęć lub brakiem zdjęć, podejrzanie brzmiącym nazwiskiem, brakiem postów i prośbami o pieniądze lub dane osobowe.

dalej

Jak wytropić fejkowy profil?

Przykłady profili:

2.

Profil posiadający znaczek weryfikacji potwierdzający jego autentyczność.

dalej

Jak wytropić fejkowy profil?

Przykłady profili:

3.

Profil z podejrzanymi ofertami darmowych produktów po kliknięciu w link.

dalej

Jak wytropić fejkowy profil?

Przykłady profili:

4.

Profil kolegi z klasy, który często wrzuca zdjęcia z wycieczek i codziennego życia.

dalej

4.

2.

1.

czas start

Jak wytropić fejkowy profil?

01:00

odpowiedź

4.

3.FEJK!

2.

1.FEJK!

Deszczyk pada, słonko świeci, Phishing łowi dane w sieci.

dalej

Mistrzowie wykrywania fejków!

Pytania na szybkość

ok. 5 min

zasady

Mistrzowie wykrywania fejków! Zasady.

Nauczyciel będzie zadawał pytania, a Wasze zespoły muszą jak najszybciej podnieść tabliczkę z poprawną odpowiedzią. Który zespół zrobi to pierwszy?

Na każdą odpowiedź macie 30 sekund.

Za każdą poprawną odpowiedź otrzymacie 10 punktów. Zespół, który jako pierwszy podniesie tabliczkę z poprawną odpowiedzią, zdobywa dodatkowe 5 punktów.

czas start

Mistrzowie wykrywania fejków!

Jeśli coś jest udostępnione w internecie, to musi być prawdą!

00:30

odpowiedź

Mistrzowie wykrywania fejków!

nie

nie

Jeśli coś jest udostępnione w internecie, to musi być prawdą!

kolejne pytanie

Mistrzowie wykrywania fejków!

Znalezione informacje, zwłaszcza gdy są szokujące, warto sprawdzać na innych stronach.

00:30

odpowiedź

Mistrzowie wykrywania fejków!

Znalezione informacje, zwłaszcza gdy są szokujące, warto sprawdzać na innych stronach.

tak

tak

kolejne Pytanie

Mistrzowie wykrywania fejków!

Każda wiadomość, którą otrzymamy w internecie, nawet od nieznajomego jest godna zaufania.

00:30

odpowiedź

Mistrzowie wykrywania fejków!

Każda wiadomość, którą otrzymamy w internecie, nawet od nieznajomego jest godna zaufania.

nie

nie

dalej

Jak rozprawić się z fake newsem?

Analiza scenki

ok. 5 min

zasady

Jak rozprawić się z fake newsem? Zasady.

Zapoznajcie się ze scenką.

Po obejrzeniu scenki odpowiecie na pytania.

Na każdą odpowiedź macie 30 sekund.

Za każdą poprawną odpowiedź otrzymacie po 10 pkt.

dalej

Czy jesteś pogromcą fejków? Zasady.

Zaraz zobaczycie pytanie i trzy możliwe odpowiedzi.

Naradźcie się krótko w zespołach i podnieście tabliczkę lub kartkę z napisem ‘A’, ‘B’ lub ‘C’.

Na każdą odpowiedź macie 30 sekund.

Za każdą poprawną odpowiedź otrzymacie po 10 pkt.

czas start

czas start

Jak rozprawić się z fake newsem?

Czy ta informacja wygląda na prawdziwą?

00:30

odpowiedź

Jak rozprawić się z fake newsem?

Czy ta informacja wygląda na prawdziwą?

nie

nie

kolejne pytanie

Jak rozprawić się z fake newsem?

Co powinieneś zrobić, gdy zobaczysz podobną wiadomość w internecie?

00:30

odpowiedź

Jak rozprawić się z fake newsem?

Co powinieneś zrobić, gdy zobaczysz podobną wiadomość w internecie?

Sprawdzić, czy podane zostało źródło informacji i spróbować je zweryfikować

Zastanowić się, czy informacja brzmi wiarygodnie

Zapytać dorosłego

dalej

Quiz ewaluacyjny ABC

Czy jesteś pogromcą fejków?

do 10 min

Runda nieobowiązkowa*

zasady

Na stronie internetowej widzisz przycisk “KLIKNIJ TUTAJ! Wygrałeś 10 000 złotych!”. Co robisz?

Klikam szybko, bo chcę wygrać

Nie klikam, to może być oszustwo

Klikam i szybko dzwonię do koleżanki, żeby się pochwalić

00:30

odpowiedź

Na stronie internetowej widzisz przycisk “KLIKNIJ TUTAJ! Wygrałeś 10 000 złotych!”. Co robisz?

Nie klikam, to może być oszustwo

Klikam i szybko dzwonię do koleżanki, żeby się pochwalić

Klikam szybko, bo chcę wygrać

kolejne pytanie

Co to jest “FEJK”?

Rodzaj gry

Strona internetowa z grami

Coś nieprawdziwego

00:30

odpowiedź

Co to jest “FEJK”?

Strona internetowa z grami

Coś nieprawdziwego

Rodzaj gry

kolejne pytanie

“SCAM” to

Wiadomość, która wygląda na prawdziwą, ale może być fejkowa

SMS od mamy, który przypomina o odrobieniu lekcji

Piosenka Paliona

00:30

odpowiedź

“SCAM” to

Wiadomość, która wygląda na prawdziwą, ale może być fejkowa

SMS od mamy, który przypomina o odrobieniu lekcji

Piosenka Paliona

kolejne pytanie

Co zrobić, kiedy dowiesz się z internetu, że Twój wymarzony telefon można kupić za złotówkę, po kliknięciu w specjalny link?

Natychmiast poinformować wszystkich kolegów

Wpaść w panikę

Nie klikać w link i porozmawiać z dorosłym, aby upewnić się, że oferta nie jest oszustwem.

00:30

odpowiedź

Co zrobić, kiedy dowiesz się z internetu, że Twój wymarzony telefon można kupić za złotówkę, po kliknięciu w specjalny link?

Natychmiast poinformować wszystkich kolegów

Nie klikać w link i porozmawiać z dorosłym, aby upewnić się, że oferta nie jest oszustwem.

Wpaść w panikę

kolejne pytanie

Po czym można rozpoznać fejkowy profil?

Nie da się

Po braku postów, braku zdjęcia profilowego

Osoba na zdjęciu profilowym wygląda jak złoczyńca

00:30

odpowiedź

Po czym można rozpoznać fejkowy profil?

Po braku postów, braku zdjęcia profilowego

Osoba na zdjęciu profilowym wygląda jak złoczyńca

Nie da się

kolejne pytanie

Do znajomych dodaje Cię Twój idol i pisze do Ciebie wiadomość z prośbą o pożyczkę na dojazd na koncert. Co robisz?

Od razu przesyłam mu kasę

Proszę mamę o pożyczenie kasy

Nie odpowiadam i mówię o tym dorosłym

00:30

odpowiedź

Do znajomych dodaje Cię Twój idol i pisze do Ciebie wiadomość z prośbą o pożyczkę na dojazd na koncert. Co robisz?

Od razu przesyłam mu kasę

Proszę mamę o pożyczenie kasy

Nie odpowiadam i mówię o tym dorosłym

kolejne pytanie

Ktoś zaczyna wysyłać obraźliwe wiadomości do Ciebie i Twoich znajomych w trakcie gry. Co robicie?

Kłócimy się z nim

Ignorujemy. To najlepszy sposób na trolla

Nasyłamy na niego naszego najsilniejszego zawodnika i nazywamy bambikiem

00:30

odpowiedź

Ktoś zaczyna wysyłać obraźliwe wiadomości do Ciebie i Twoich znajomych w trakcie gry. Co robicie?

Ignorujemy. To najlepszy sposób na trolla

Nasyłamy na niego naszego najsilniejszego zawodnika i nazywamy bambikiem

Kłócimy się z nim

kolejne pytanie

Dostajesz wiadomość w grze, że otrzymasz darmowe skiny po kliknięciu w link. Co robisz?

Klikam i odbieram

Najpierw dziękuję, bo tak wypada a później klikam w link

Nie klikam. To brzmi jak oszustwo

00:30

odpowiedź

Dostajesz wiadomość w grze, że otrzymasz darmowe skiny po kliknięciu w link. Co robisz?

Najpierw dziękuję, bo tak wypada a później klikam w link

Nie klikam. To brzmi jak oszustwo

Klikam i odbieram

kolejne pytanie

Czy wszystkie zdjęcia w internecie są prawdziwe?

Nie, w internecie jest dużo przerobionych lub wygenerowanych przez AI zdjęć

No jasne, że tak!

Skoro są w internecie to muszą być prawdziwe

00:30

odpowiedź

Czy wszystkie zdjęcia w internecie są prawdziwe?

Nie, w internecie jest dużo przerobionych lub wygenerowanych przez AI zdjęć

Skoro są w internecie to muszą być prawdziwe

No jasne, że tak!

kolejne pytanie

Czy powinieneś udostępniać wszystkie wiadomości wyczytane w internecie?

Jasne, że tak. Przecież internet to sprawdzone źródło

Tak, ale tylko znajomym

Nie. Pamiętaj, zawsze sprawdzaj informacje, które chcesz przesłać dalej! Nie udostępniaj informacji, których nie jesteś pewien.

00:30

odpowiedź

Czy powinieneś udostępniać wszystkie wiadomości wyczytane w internecie?

Jasne, że tak. Przecież internet to sprawdzone źródło

Nie, wyjątkowo szokującą informację trzeba sprawdzić na innych stronach i najlepiej skonsultować z opiekunem

Tak, ale tylko znajomym

podsumowanie

Kliknij pytanie, by zobaczyć odpowiedź

Dlaczego warto wiedzieć o fake newsach?

Co to jest fake news?

Fejk news to nieprawdziwe informacje, które udają prawdziwe wiadomości, aby oszukać ludzi. Często mają szokujące tytuły lub historie, które nie są zgodne z prawdą.

Fejk newsy mogą sprawić, że uwierzymy w coś, co nie jest prawdą. Mogą wywołać zamieszanie i strach, dlatego warto umieć je rozpoznawać, aby być bezpiecznym w internecie.

Co zrobić, gdy zobaczysz fake newsy?

Jak rozpoznać fake news?

Zawsze sprawdź, skąd pochodzi wiadomość i kto ją napisał. Zwróć uwagę, czy tytuł nie brzmi zbyt dziwnie lub niewiarygodnie. Sprawdź, czy inne strony też o tym piszą.

Nie udostępniaj ich od razu. Najpierw sprawdź, czy to prawda. Powiedz o tym dorosłemu lub zgłoś do administratora strony. Jeśli widzisz, że ktoś dzieli się takimi informacjami, grzecznie ich o tym poinformuj.

zakończ lekcję

jeszcze raz