Want to make interactive content? It’s easy in Genially!

Over 30 million people build interactive content in Genially.

Check out what others have designed:

Transcript

19 października 2024

Dzień dobry

Gdyby Pan Kochanowski żył w naszych czasach, zapewne miałby swój profil na FB lub Instagramie.

Temat:

Jan Kochanowski - mistrz słowa polskiego.

Cele dzisiejszej lekcji

  1. Dowiesz się kim był Jan Kochanowski?
  2. Dowiesz się, co to jest fraszka
  3. Zamienisz utwór z XVI w. na współczesną polszczyznę i zapiszesz w formie maila.
  4. Zastanowisz się o jakich uniwersalnych prawdach/wartościach pisał poeta.
  5. Wskażesz w utworze: rym, apostrofę, epitet, wyliczenie, personifikację
Witajcie klaso 7A

Kim był Jan Kochanowski?

WŁAŚCIWIE CO TO JEST FRASZKA?

Fraszki moje (coście mi dotąd zachowały)1, Nie chce, żebyście kogo źle wspominać miały. Lecz jeśli wam nie g myśli cudze obyczaje, Niechaj karta występom, nie personom łaje! Chcecieli chwalic kogo, chwalciesz, ale skromnie, By pochlebstwa jakiego nie uznano po mnie. To tez wiedzcie, ze drudzy swej się chwały wstydzą Podobno, ze chwalnego w sobie nic nie widza.

Do fraszek

Czy juz wiesz co to jest fraszka?

O fraszkach- czyli po co Jan Kochanowski pisał fraszki.

Tematyka fraszek. Opowiadają o wszystkich sferach życia: o ludzkich wadach i słabościach, ale też o miłości, radości. Poza tym pokazują scenki rodzajowe, obyczajowość w krzywym zwierciadle. Często również zawierają rozważania filozoficzne i ironiczne refleksje o życiu ludzkim.

Jan Kochanowski był pierwszym polskim poetą, który pisał fraszki.

Fraszki na rozgrzewkę

wygląd władza bogactwo, majątek młodość kariera zawodowa

dobre mienie wiek młody dar urody mieśca wysokie władze szerokie

Wytłumacz wyrażenia poetyckie, łącząc je z określeniami w drugiej kolumnie.

Zastanów się, jakie wartości życiowe wymienia podmiot liryczny? (podmiot liryczny to osoba mówiąca w wierszu)

  • Wartość zdrowia w życiu człowieka na podstawie fraszki „Na zdrowie” J. Kochanowskiego.

TEMAT: Na scenie życia (fraszka ,,O żywocie ludzkim'').

  • Określ, jaki charakter mają przedstawione utwory.
  • Jak rozumiesz słowa Niechaj karta występom, nie personom łaje?
  • Jakim pomysłem posłużył się poeta, by wyrazić, na czym polega młodość? Opowiedz własnymi słowami, jaki jest sens utworu "Na młodość".
  • Co podmiot mówiacy zarzuca Hannie? Jak to zobrazował?
  • Czego dotyczy utwór "Na nabożną"?

W tej fraszce obyczajowej podmiotem lirycznym jest kochanek, który zarzuca adresatce utworu - Hannie - brak uczuć, żali się, że ukochana ma serce z kamienia. Bohaterka liryczna jest nieczuła, zaś kochanek oczekuje uczucia. Serce Hanny jest tak samo twarde jak diament w jej pierścieniu. Kobieta ofiarowuje podmiotowi lirycznemu pierścień. On jednak prosi, aby jej serce zmiękło, by obdarzyła go uczuciem. W utworze na zasadzie kontrastu zostają przeciwstawione sobie obojętność Hanny i uczucie kochanka. Morał: Oznaką miłości nie są materialne atrybuty, lecz otwarte serca.

Utwór należy potraktować jako deklarację ideowo-artystyczną Kochanowskiego. Poeta twierdzi, że nie chce swoimi wierszami nikogo krzywdzić, nikomu nie chce wyrządzić żadnej szkody. Nie atakuje we fraszkach konkretnych ludzi, nie wymienia nikogo z imienia i nazwiska. Celem autora jest ukazanie ludzkich wad i złych czynów, piętnowanie złych zachowań.

Wiersz prezentuje typ liryki pośredniej – podmiot liryczny nie ujawnia się. Jednakże wyraźnie widać, że opowiada się on po stronie młodzieży i jej prawa do zabawy. Na niniejszą fraszkę składają się dwa wersy, czyli dystych. Tworzy go jedenastozgłoskowiec o rymach parzystych (aa), dokładnych, żeńskich. Utwór charakteryzuje się niezwykłą lapidarnością.

Fraszka ta przedstawia konflikt pokoleń. Starzy życzą sobie, by młodzi zachowywali się rozważnie – pewnie dlatego że zbyt szybko zapomnieli swoje wczesne lata. Ich oczekiwania są niemożliwe do spełnienia. Dorastanie bez szaleństw zostaje porównane do cyklu rocznego bez wiosny, która stanowi symbol młodości:

Słowa te z ironią wypowiada ksiądz. Jego pytanie ujawnia sprzeczność w postawie kobiety, która musi być grzeszna, skoro tak często czuje potrzebę spowiedzi, choć sama nie chce się do tego przyznać. Utwór ośmiesza fałszywą pobożność. W kontekście postawy bohaterki tytuł wiersza ma charakter ironiczny.