Juan Antonio Mogel-Maria, Helene eta Ada

literatura

Juan Antonio Mogel

helene perez, maria juaristi, ada de la quintana

Aurkibidea

ESTILOA

BIOGRAFIA

GARAIA

OBRAK

BIOGRAFIA

• Eibarren jaio zen, 1745eko abenduaren 6an.
• Gurasoak Juan Ignacio de Mogel eta Gabriela Ignacia de Urkiza ziren.
• Calatayudeko jesuiten ikastetxean ikasi zuen.
• Etxebarriko San andres parrokian apaiza bihurtu zen.
• Xemeingo parrokian lan egin zuen.
• Euskaraz asko idatzi zuen, gehiena erlijioari buruz.
• Teoria inguistikoak aurkezten zituen bere obretan.
• Jankintsutzat jotzen zen.
• Humboldt, Añibarro eta Astarloarekin harreman estuak zituen.
• Markinan hil zen 1804. urtean.

GARAIA

XIX. MENDEA

ESTILOA

• Nahiago zuen bere euskalkia erabiltzea, Bizkaiera.

• Hitz egin eta entzun bezala idatzi.

• Bitxikeri fonetiko guztiak gorde.

• Beste idazle batzuen esukarazko itzulpenak jaso. Adibidez: “Nomenclatura de las voces guipuzcoanas, para que se puedan entender ambos dialectos.”

• 1802 an. Zizeroren, Solustioren, Tito Livioren eta Curtzioren lan batzuen euskarazko itzulpenak jasota.

• Alegia batzuk idatzi. Lan hauek Bizentak eta Juan Moguelek, haren ilobak, bere lanetan jasota.

• Ipuinak, alegiak eta liburuak idatzi.

OBRAK

INFORMAZIO-ITURRIAK

https://datos.bne.es/persona/XX929169.htmlhttps://www.hiru.eus/es/literatura-vasca/literatura-del-siglo-xix

https://www.kondaira.net/esp/Euskara0019.htmlhttps://egoibarra.eus/eu/eibar/eibarko-kale-izenak/juan-antonio-mogel-1745-1804 https://eu.wikipedia.org/wiki/Joan_Antonio_Mogel https://egoibarra.eus/eu/eibar/eibarko-kale-izenak/juan-antonio-mogel-1745-1804 https://eu.wikipedia.org/wiki/Joan_Antonio_Mogel#Idazlanak https://armiarma.eus/klasikoak/idazlanak/M/MogelJAIpuinak071.htm

Eskerrik Asko!!

Peru Abarca

• 1802 an
• Euskarazko lehen eleberria
• Antzinako erregimeneko eta nekazari munduaren gizarte tradizionalaren eta baserritarren defentsari buruzkoa da
• Euskararen aurrerapenean libururik garrantzitsuenetakoa

Cartas y disertaciones sobre la lengua vascongada

Mayatzeco lorien berba-aldija

Confesio ta Comunioco

Literatura

• XIX. Mendeko euskal literaturak Europakoa sortzen laguntzen du, literaturan oinarriak ezarriz
• Euskararen erabileraz, herri poesia garatzea helburu duten mugimendu poetikoak dituzte
• Bertsolaritza, eleberriak eta antzerkiak euskal literaturaren nortasun berria osatuko dute
• Gerra eta nahasmenez betetako garaia denez, literaturan euskal idazleek espainiar edo frantsesen eragina jasoko dute
• Bai Iparraldean, bai Hegoaldean, erromantizismoaren antzeko errenazimentua gertatu zen

• Teoria estetikoak eta bestelako lanekin literatur mugimenduan Erromantizismoa, Errealismoa eta literatura finisekularra lantzen zuten

Echeco Escolia

Confesio ona

Historia

• Espainia estatu zentralista zengoenez, gaztelania indarrean eta euskara alde batera zegoen
• Errestaurazioaren garaian eta Francisco Francoren diktaduran euskararen erabilera publikoa jazarria izan zen
• Euskara aurrera ateratzeko lan asko egin zen
• Mugimendu horien parte Juan Antonioren obrak izan ziren
• Euskararen jatorriari, beste hizkuntza prerromaniko eta erromaniko batzuei buruzko ikerketa zein obrak egin zituen
• Hauei esker euskararen hedapenea eman zen