Toxikologia

TOXIKOLOGIA

Asier Artetxe

go!

1. TOXIKOLOGIA

ZER DE TOXIKOLOGIA?

Substantzia kimikoak eta agente fisikoak aztertzen dituen zientzia, izaki bizidunei alterazio patologikoak eragiteko gai diren heinean.

1. TOXIKOLOGIA

ZER DA TOXIKOA?

Izaki bizidun batengan eragin kaltegarriren bat sor dezakeen edozein substantzia bezala, bizi-orekaren bat aldatzeko gai dena.

1. TOXIKOLOGIA

ZER DIRA XONOBIOTIKOAK?

Horren arabera, edozein substantzia izan daiteke toxikoa; izan ere, bai produktu exogenoek, bai organismoaren osagaiek, gehiegizko proportzioak daudenean, nahasmendu toxikoak eragin ditzakete. Konposatu exogeno horiei xenobiotiko esaten zaie.

Toxikologiaren Adarrak:

Toxikologia Forentsea edo Judiziala:

Toxikologia farmazeutikoa:

Sendagaien ezaugarri toxikoak, segurtasun-marjinak, horiek erabiltzeak dakartzan arriskuak, kontrako erreakzioak eta abar aztertzen ditu, bai berehala, bai epe luzera.

Pozoiduren azterketan zentratzen da, hau da, konposatu toxiko bat edo kanpoko agente bat organismoan modu istripuz edo nahita.

Elikadura Toxikologia edo Bromatologikoa:

Organismoarentzat kaltegarriak diren alterazioak jasan dituzten elikagaiek eragindako intoxikazioak aztertzen ditu.

Toxikologia industriala edo laborala:

Ingurumen Toxikologia:

Toxikologiaren adar bat da, lanpostuan dauden agente toxikoekiko kontaktuak organismoan sortutako asaldurak aztertzen dituena.

Hauek eragindako intoxikazioen azterketan zentratzen da: Inguratzen gaituen ingurunean dauden substantzia kimikoak (airea, ura, lurzorua) eta hainbat bidetatik sartzen dira organismoan.

1. TOXIKOLOGIA

TOXIKOLOGIA INDUSTRIALAREN HELBURUA

Substantzia kimikoek organismoan eragiten dituzten alterazio biologikoei eta toxikotasunari buruzko beharrezko ezagutza eta informazioa lortzea da.

1. TOXIKOLOGIA

TOXIKOLOGIAN ERABILITAKO PROZEDURAK (ONDORIO KALTEGARRIAK-EFECTOS ADVERSOS)

Toxikologian erabiltzen diren prozeduren helburu nagusia substantzia toxikoek eragindako ondorio kaltegarriak identifikatzea eta ulertzea da. Ondorio horiek aztertzeko prozedurak hainbat mailatan egiten dira: molekularra, zelularra, organikoa eta sistemikoa.

1. TOXIKOLOGIA

KUTZATSAILAREN LANTOKIETAN (LUGARES DE TRABAJO)

Substantzia kimikoak eta agente fisikoak aztertzen dituen zientzia, izaki bizidunei alterazio patologikoak eragiteko gai diren heinean.

4.TOXIKOZINETIKA

4.TOXIKOZINETIKA

Toxikozinetika helburua

Agente toxiko edo xenobiotiko batek gorputza estaltzen dute, eta organismoan zirkulazio-sistemara sartzen dira. Nagusiki, hiru sarrera-bide bereiz daitezke: digestiboa, arnasketakoa eta larruazalekoa.

4.TOXIKOZINETIKA

Toxikozinetika Kuantifikazioaren helburua

Toxikologia pozoi naturalek edo gizakiak fabrikatutakoek organismo bizidunetan efektu kaltegarriak nola eragiten dituzten aztertzea da.

4.TOXIKOZINETIKA

• Absorción:

Agente toxiko edo xenobiotiko batek gorputza estaltzen duten mintzak zeharkatzen ditu eta organismoan zirkulazio-sistemara sartzen da.

4.TOXIKOZINETIKA

• Distribución:

Agente toxikoa xurgatu denean eta, beraz, odolean dagoenean, organismo osora eraman daiteke.

4.TOXIKOZINETIKA

• Depósito:

Substantzia toxikoak gorputzean metatzen diren tokia da. Gorputzean hainbat ehun edo organok toxikoak gordetzeko gaitasuna dute, eta horrek toxikoen eragin denbora luzatu edo laburtu dezake.

4.TOXIKOZINETIKA

• Metabolización/Metabolismo:

Metabolismoa zelulek energia eta bizitzeko behar dituzten substantziak lortzeko egiten duten prozesu multzoa da.

4.TOXIKOZINETIKA

• Eliminación:

Toxikoak edo horien metabolitoak hainbat bidetatik ken daitezke organismotik: - Giltzurruna. - Arnasketa: arnasketa, espektorazioa. - Behazuna. - Guruin-jariaketa: izerdia, listua, esnea. - Ilea eta azazkalak. - Gorozkiak.

AMAIERA

• Digestio-aparatua (ahotik): Gehienetan absorbatzen da heste meharrean.
• Birika-bidea (arnasbideetatik): Gas eta aerosol moduan dauden toxikoek.
• Larruazala (dermikoa): Azaleko toxiko lipofiloek.

• Gantzak (ehun adiposoa): Substantzia lipodisolbagarriak (gantzetan disolbatzen direnak).
• Hezurrak: Metal astunak, adibidez, beruna edo erradioa, hezurretan metatzen dira.
• Gibela eta giltzurrunak: Organismoaren "iragazki" nagusiak dira eta toxiko askoren metaketa gertatzen da bertan.
• Odola: Toxikoek odolean zirkulatzen dute, beste ehunetara iritsi aurretik..