Ερωτόκριτος

Βιτσεντζοσ κορναροσερωτοκριτος

Επιμέλεια παρουσίασης: Εύα Μαθιουδάκη, 6ο Γυμνάσιο Ηρακλείου

Η υποθεση του εργου

Γιάννης Τσαρούχης, Ερωτόκριτος, 1955, Πηγή: https://paletaart.wordpress.com

Διασκευή από την έκδοση της Εστίας.

Ερωτόκριτος, 1976, Ενορχήστρωση Χριστόδουλος Χάλαρης, https://www.youtube.com/watch?v=hOVysn2UVvM

Φώτης Κόντογλου, 1936-1938, Εικονογράφηση δερματόδετου εξώφυλλου της έκδοσης Στ. Ξανθουδίδου, 1915, https://www.vitsentzoskornaros.org/erotokritos/

Σελίδα από την πρώτη έκδοση του 1713 https://www.vitsentzoskornaros.org/erotokritos-book/

Η Υπόθεση του έργου

Α.Πριν από πολλά πολλά χρόνια στην αρχαία Αθήνα ζούσε ο βασιλιάς Ηράκλης με τη γυναίκα του Αρτέμη και την όμορφη κόρη τους, την Αρετούσα. Ο Ηράκλης είχε γύρω του πολλούς συμβούλους⠁ένας όμως ξεχώριζε ανάμεσα τους κι αυτός ήταν ο Πεζόστρατος. Και εκείνος με τη σειρά του είχε έναν γιο, τον Ερωτόκριτο, που ερωτεύτηκε κρυφά την Αρετούσα . Ο νέος στενοχωρημένος για τη διαφορά που τον χωρίζει από την Αρετούσα βρίσκει παρηγοριά σε καντάδες που κάνει τη νύχτα κάτω από το παράθυρο της. Εκείνη ακούει προσεκτικά τα τραγούδια και αρχίζει να νιώθει συμπάθεια για τον άγνωστο τραγουδιστή αλλά και περιέργεια για το ποιος είναι. Και οι γονείς της όμως θέλουν να μάθουν την ταυτότητα του τραγουδιστή. Ωστόσο,καμία από τις προσπάθειες τους να τον ανακαλύψουν δεν έχει αποτέλεσμα.

Κουνάλης Γιώργος, Ερωτόκριτος,1966.

Πηγή: https://www.grecehebdo.gr/

"Σπουδή για τον Ερωτόκριτο", Γιάννης Μόραλης, 1940, Πηγή: Data Gaps,

Οι πολύτιμοι σύμβουλοι των δύο νέων - η παραμάνα Φροσύνη για την Αρετούσα και ο έμπιστος φίλος Πολύδωρος για τον Ερωτόκριτο - τους συμβουλεύουν με προσοχή και τους προειδοποιούν για τους κινδύνους αυτού του ερωτικού πάθους που τους έχει καταλάβει. Ας μην ξεχνάμε ότι η Αρετούσα είναι η κόρη του βασιλιά !! Έτσι, ο Ερωτόκριτος, σε μια προσπάθεια να ξεχάσει αυτή την αβάσταχτη αγάπη, αποφασίζει να ξενιτευτεί στη Χαλκίδα, ελπίζοντας ότι η απόσταση θα του προσφέρει ανακούφιση. Ωστόσο, η μοίρα του επιφυλάσσει μια ανατροπή, καθώς αρρωσταίνει ο πατέρας του και η Αρετούσα, γεμάτη ανησυχία, τον επισκέπτεται για να μάθει για την υγεία του.

Στη διάρκεια αυτής της επίσκεψης, την περιμένει μια έκπληξη που θα της αλλάξει τη ζωή: βρίσκει τυχαία στο δωμάτιο του Ερωτόκριτου τους στίχους του άγνωστου τραγουδιστή, που είναι γεμάτοι πάθος και μια ζωγραφιά που έχει καμωθεί από τον ίδιο τον Ερωτόκριτο. Γίνεται πια φανερό ότι ο άγνωστος ερωτευμένος τραγουδιστής ήταν ο Ρωτόκριτος και ότι τα τραγούδια του έρωτα ήταν γραμμένα αποκλειστικά για την Αρετούσα.

Η κοπέλα παίρνει μαζί της τα χαρτιά και τη ζωγραφιά. Ο Ρωτόκριτος μόλις έμαθε για την αρρώστια του πατέρα του γυρίζει πίσω αλλά νιώθει ανησυχία, καθώς δεν βρίσκει τα ποιήματα και τη ζωγραφιά. Και όταν μαθαίνει από τη μητέρα του ότι η Αρετούσα είχε μπει για λίγο στο δωμάτιο του φοβισμένος για τις συνέπειες της αποκάλυψης του έρωτα του, μένει στο σπίτι του με την πρόφαση ότι είναι άρρωστος. Τότε η Αρετούσα του στέλνει για περαστικά ένα καλάθι με μήλα, ως σύμβολο και του δικού της έρωτα για εκείνον. Ο Ερωτόκριτος παίρνοντας θάρρος αρχίζει πάλι να συχνάζει στο παλάτι και οι δυό νέοι βεβαιώνονται με τα μάτια για την αγάπη που νιώθουν και οι δυο τους.

“Ο Ερωτόκριτος και η Αρετούσα, Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, 1933, πηγή Μουσείο Θεόφιλου, Λέσβου

Β. Ο βασιλιάς για να διασκεδάσει την κόρη του που τη βλέπει μελαγχολική αλλά δεν ξέρει τον λόγο, οργανώνει ένα κονταροχτύπημα. Παίρνουν μέρος αρχοντόπουλα από όλους τους γνωστούς ελληνικούς τόπους εκείνου του καιρού, ανάμεσα τους και ο Ρωτόκριτος.

Πηγή: Ερωτόκριτος, εκδόσεις Παπαδόπουλος (παιδική έκδοση)

“Ερωτόκριτος”. Graphic Novel, Γ. Γούσης, Δ. Παπαμάρκος, Γ. Ράγκος, Εκδόσεις Polaris, 2016.

Στην τελική μονομαχία αντίπαλοι είναι ο Κυπρίδημος και ο Ερωτόκριτος που νικά και παίρνει το βραβείο του. Ένα στεφάνι από τα χέρια της αγαπημένης του! Οι δύο ερωτευμένοι νέοι, παρά τις συμβουλές της νένας Φροσύνης, αρχίζουν να συναντιούνται κρυφά τη νύχτα στο παράθυρο της Αρετούσας.

“Η κονταρομαχία”, Ευγένιος Σπαθάρης, 1952, https://www.vitsentzoskornaros.org/erotokritos/

Γιάννης Τσαρούχης, 1972, https://paletaart.wordpress.com

Γ. Ο Ερωτόκριτος παρακινημένος από την αγαπημένη του, πείθει τον πατέρα του να τη ζητήσει από τον βασιλιά σε γάμο. Ο Ηράκλης θυμώνει γι’ αυτό το θράσος και εξορίζει τον νέο μακριά από την Αθήνα, και ταυτόχρονα αποφασίζει ότι η Αρετούσα θα παντρευτεί το βασιλόπουλο του Βυζαντίου. Το ίδιο βράδυ όμως η Αρετούσα αντιδρώντας στην απόφαση του πατέρα της αρραβωνιάζεται κρυφά με τον Ερωτόκριτο δίνοντας του το δαχτυλίδι της. Ο νέος αποχαιρετά και τους γονείς του και ζητά από τα Άστρα και τον Ήλιο να τιμωρήσουν τον σκληρό βασιλιά.

Πηγή: Ερωτόκριτος, εκδόσεις Παπαδόπουλος (παιδική έκδοση)

Ερωτόκριτος, Διάλογος Ρήγα Ηράκλη Πεζόστρατου, Διαβάζει ο λυράρης Αλέξανδρος Παπαδάκης Ακούγεται παραδοσιακή μουσική της Κρήτης Παίζουν οι : Αλέξανδρος Παπαδάκης λύρα και Χρήστος Δάβρης λαούτο, https://www.youtube.com/watch?v=ZGGtskB2Nc

"ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ" του Δημήτρη Μαραμή - "Αποχωρισμός" - Official Video, https://www.youtube.com/watch?v=9cD0wWFkVPg

Ν. Εγγονόπουλος, Ερωτόκριτος και Αρετούσα, 1969

Δ. Ο Ηράκλης, καθώς η Αρετούσα αρνείται να παντρευτεί το βασιλόπουλο του Βυζαντίου, δεν διστάζει να την κλείσει στη φυλακή μαζί με την πιστή παραμάνα της. Τρία χρόνια περνούν, όταν το βασίλειο του Ηράκλη απειλείται από τους Βλάχους. Είναι ώρα πια να επιστρέψει ο εξόριστος νέος. Παρουσιάζεται μεταμφιεσμένος, έχει μαυρίσει το πρόσωπο του με ένα μαγικο υγρό, και σώζει τον στρατό και τη ζωή του ίδιου του βασιλιά. Προσφέρει μάλιστα και την τελική νίκη κερδίζοντας σε μονομαχία τον ανιψιό του βασιλιά των Βλάχων.

Μικρογραφία, Κώδικας Harley, Βρετανική Βιβλιοθήκη, Λονδίνο.Πηγή: The British Library

Ε. Νικητής αλλά και σοβαρά πληγωμένος ο ήρωας μας μεταφέρεται, αγνώριστος πάντα στο παλάτι. Ο βασιλιάς για να δείξει την ευγνωμοσύνη του, τού προσφέρει όποια ανταμοιβή θέλει. Το μόνο που ζητά ο Ερωτόκριτος είναι να παντρευτεί τη φυλακισμένη κόρη του βασιλια. Όταν ο ίδιος ο ήρωας μας την επισκέπτεται στη φυλακή (μεταμφιεσμένος πάντα) εκείνη αρνείται την πρόταση του. Ο ξένος τη δοκιμάζει με μία πλαστή ιστορία λέγοντας της ότι ο Ερωτόκριτος είναι νεκρός και μάλιστα της αφήνει το δαχτυλίδι του που τάχα του έδωσε λίγο πριν πεθάνει. Η Αρετούσα αναγνωρίζοντας το ξεσπά σε θρήνους.

Μικρογραφία, Κώδικας Harley, Βρετανική Βιβλιοθήκη, Λονδίνο.Πηγή: The British Library

ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ, ελληνικό μιούζικαλ του συνθέτη Δημήτρη Μαραμή, https://www.youtube.com/watch?v=OAK3zEjviB8

Ερωτόκριτος, 1976, Ενορχήστρωση Χριστόδουλος Χάλαρης, https://www.youtube.com/watch?v=GqgQ1pfZrOk

Τότε ο άγνωστος νέος αποκαλύπτει την ταυτότητά του λύνοντας τη μαγική μεταμφίεση. Ο βασιλιάς συμφιλιώνεται με τον Ερωτόκριτο και τον πατέρα του και το ζευγάρι παντρεύεται και ζει ευτυχισμένο και ο Ερωτόκριτος ανεβαίνει στο θρόνο της Αθήνας.

“Ερωτόκριτος και Αρετούσα”, Μπόστ https://www.vitsentzoskornaros.org/erotokritos/

“Ερωτόκριτος”. Graphic Novel, Γ. Γούσης, Δ. Παπαμάρκος, Γ. Ράγκος, Εκδόσεις Polaris, 2016.

Ο ποιητής

Μικρογραφία, Κώδικας Harley, Βρετανική Βιβλιοθήκη, Λονδίνο.Πηγή: The British Library

“Βιτσέντζος Κορνάρος και Γεώργιος Χορτάτσης”, Νίκος Εγγονόπουλος, 1979 https://www.vitsentzoskornaros.org/vitsentzos-kornaros/