Liña do tempo galego

Historia da lingua e literatura galega

Historia da lingua e literatura castelá

Claudia Varela Romaní 3º ESO A

Liña do tempo

Historia da lingua e literatura galega

IX d.C.

VIII d.C.

IX a.C.

V d.C.

II a.C.-II d.C.

VII a.C.

Nacemento do GALEGO-PORTUGUÉS

XERMÁNICOS

ROMANIZACIÓN

PRECELTAS.

ÁRABES

CELTAS

LIÑA DO TEMPO

Historia da lingua e literatura galega

XII d .C.

XII d.C.

CANTIGAS DE AMIGO

SITUACIÓN DA LINGUA.

CANTIGAS DE AMOR

CANTIGAS DE ESCARNIO

LITERATURA POPULAR

LITERATURA CULTA

LIÑA DO TEMPO

Historia da lingua e literatura galega

XII d.C.

XIII d.C.

XVI d.C.

XVIII d.C.

XIX d.C.

CANTIGAS DE SANTA MARÍA

SÉCULOS ESCUROS

ILUSTRACIÓN

PROSA MEDIEVAL

REXURDIMENTO

00:20

00:15

00:20

00:12

00:10

00:10

00:35

00:20

WEBGRAFÍA

- As palabras máis antigas

https://recursos.edu.xunta.gal/sites/default/files/recurso/1639064058/ulap/libro_2_a_idade_das_palabras.html

- Aula Planeta. Unha lingua, unha identidade

https://web.aulaplaneta.com/inicio/mis-materias/materia/9625/tema/1-6712-2-LG_09_01_LL-11?

- Esquema "Orixe do Galego"

https://eva.edu.xunta.gal/pluginfile.php/2689801/mod_resource/content/1/esquema%20orixe%20galego.pdf

- Santillana. Educación Literaria

https://cdn.smarted.cloud/cms/contents/4/ec517734-b458-45f6-bfa6-642d70d52e78/resources/galeria/ld_090501_ap4_04.jpg

- PDF. Características do Galego-Portugués

https://cdn.smarted.cloud/cms/contents/4/ec517734-b458-45f6-bfa6-642d70d52e78/resources/galeria/ld_090501_ap4_04.jpg

- Esquema. Cantigas de amor

https://www.canva.com/design/DAGeVdsEuqY/eQ_wWI0RMSsAv9ZUcMG8uA/view?utm_content=DAGeVdsEuqY&utm_campaign=designshare&utm_medium=link2&utm_source=uniquelinks&utlId=hc13261de29#5

Literatura Popular

A literatura popular é un conxunto de obras que se conservan dende o século XII. Estas obras están feitas polo pobo e son de calquer xénero. Ademais están escritas da dúas formas básicas da literatura: en prosa e en verso.

Galego-Portugués

O cambio do latín ao galego-portugués durou varios séculos, ata o s. IX. Ao principio esta lingua era so oral pero no século XII casi XIII comenzou a utilizarse de forma escrita.No galego-portugués tiñan unha pronuncia distinta no b e no v. Utilizaban diversas grafías para o -ll e a -ñ.

Prosa Medieval

A prosa medieval é a máis escasa, tardía e menos orixinal que a lírica. Os primeiros textos en prosa apareceron no século XIII.

TIPOS DE PROSA MEDIEVAL

A ilustración

Na segunda metade do s.XVIII é cando se levantan as primeiras voces denunciando a situción do galego nese momento e eses son os intelectuais da ilustración.No que se refire á lingua os ilustrados atacan a infravaloración e a inxustiza linguística que se está a facer contra o galego ao non ser utilizado no seu propio territorio.

Cenoria

Xadrez

Aceite

Laranxa

As cantigas de escarnio

As cantigas de escarnio e maldizer son cancións satíricas que adquiriron gran importancia dende o punto histórico.Presentan unha linguaxe moito máis rica que as outras cantigas pola súa profundidade e dobres sentidos.

Os celtas

Os celtas, tamén chamados CULTURA CASTREXA son recoñecidos polos castros nos que vivían. Traballaban cos metais e mantiñan algunhas actividades comerciais.Os restos lingüísticos fan os estrato céltico. Ao latinizarse, non abandonaron completamente a súa lingua, porque incorporaron voces propias ao seu latín Tamén deixaron topónimos rematados en -obre, -abre, -ebre e -ove. A influencia destas linguas de substrato obsérvase na entoación, na igualación de b/v e na recaída de -ene e -ele intervocálico.

As cantigas de amigo

As cantigas de amigo eran escritas polos trobadores. Estas cantigas as interpretaba unha voz poética feminina queixándose da ausencia do mozo. Utilizaban os elementos da naturaleza personificados para narrar os seus encontros amorosos co seu amado.

Situación da Lingua

O Galego-Portugués falábase só de forma oral e os textos eran escritos en Latín ata o século XII, cando apareceron os 1º textos nesta lingua. Aínda que xa se escribía en Galego-Portugués os mosteiros e universidades seguiron utilizando o Latín como lingua escrita.

Cantigas de Santa María

Estas cantigas son un conxunto de 427 composicións en Honor á Virxe.Atribúense a Afonso X o Sabio pero detrás había unha gran cantidade de trobadores e xograres recitando os milagros da Virxe. Estas cantigas dividíanse en dous tipos: - As cantigas narrativas: as iniciaban cun refrán. - As cantigas loor eran unha versión das cantigas de amor.

Romanos

Antes da chegada dos romanos, en Galicia habitaban os celtas.Os romanos decidiron vir a Gallaecia polo valor dos minerais do territorio, e foi Décimo Xunio Bruto quen entrou nas terras galegas no ano 137 a.C. Os galegos eran conscientes de que non tiñan poder para derrotar a Roma polo tanto fixeron circular entre os soldados que se cruzaban o río Limia perderían todos os seus recordos. Foi Décimo Xunio Bruto quen cruzara o río primeiro. Máis tarde, despois da conquista romana, no ano 25 a.C. , será Paulo Fabio Máximo quen funde Lugo e Augusto mandou facer a muralla para protexer o "Bosque Sagrado".

O Rexurdimento

O rexurdimento comeza no s.XIX e é un período de recuperación da lingua, da literatura e da cultura galega.Vaise intentar que o galego recupere os espazos perdidos e así conseguiron que o galego volvera a ser lingua literaria.

Estaca

Roupa

Xabón

Roubar

Xéneros Menores

- Lais: son cinco poemas anónimos de tipo amoroso- Prantos: cantos funerarios - Tanzóns: son peleas poéticas entre dous trobadores - Pastorelas: recrean o encontro entre un cabaleiro e unha pastora.

Lama

Carballo

Carqueixa

Queiroga

Preceltas

Os preceltas son chamados a cultura megalítica pola construción de tumbas colectivas feitas con pedra. Aparte desas construción os preceltas eran agricultores e gandeiros. Da época dos preceltas proceden os termos relacionados á morfoloxía, o aproveitamento da terras e a flora autóctona. O topónimo "lama" parecía ser unha relíquia porque esta verba e algúns dos seus derivados deron nome a 363 aldeas. Destes antepasados aínda conservamos algunhas palabras como "cabana" a topónimos como -asque e -usco.

Séculos Escuros

Os séculos escuros son o período de decadencia da lingua e literatura galega dende o s. XVI ata o s. XVIII.As causas dos séculos escuros foron principalmente de tipo político:

• A guerra civil polo trono de Castela entre Pedro I o Xusticieriro e Henrique de Tratámara na segunda metade do s.XIV.
• O conflicto de Xoana a Beltranexa e Isabel polo dereito a coroa de Castela no s.XV
• As guerras irmandiñas (s.XIV-XV).

Xermanos

Os xermanos, tamén chamados POBOS BÁRBAROS, facían irrupcións na península dendo o s. II pero non é ata o s.V que entran a España dende os Pirineos para conquistala.Despois dos suevos, vándalos e alanos chegaron os godo e visigodos, que forán mandados polo poder de Roma para poñer orde na antiga Hispania, pero acabaron tomando o poder. A caída do Imperio Romano tivo lugar na Gallaecia pola chegada dos suevos e visigodos. A súa pegada non foi tan marcada como a dos celras e preceltras pero deixáronnos léxico relacionado ca guerra, nomes de persoas (antropónimos) e nomes de lugares (topónimos) rematados en: -ar, -mil, .ende, -riz, etc.

Árabes

No ano 711 chegan os árabes a España. Tiveron bastante influencia no resto da Península pero Galicia resistíuse á súa conquista polo que a súa lingua non influiu tanto na nosa. Os árabes deixáronnos palabras co artigo -al. Algunhas palabras foron perdendo ese artigo pola evolución das palabras ou ben porque foron tomadas da lingua escrita.

Literatura Culta

A literatura culta son un conxunto de textos escritos pola nobreza no seu tempo libre.Os seus autores eran xente recoñecida e que utilizaban un lenguaxe complexo.

Esquema

As cantigas de amor

A cantiga de amor é unha composición destinada ao canto na que o trobador diríxese á súa dama para expresarlle o seu amor. Para o home, a dama é un ser superior, inaccesible e admirable. Esa muller sempre está casada polo que o seu amor é prohibido e secreto.

Aquaticum

Negare

Defunctu

Camiño

Burato

Lousa

Sarabia