Konferencja

Konferencja dla nauczycieli języka polskiego szkół podstawowych 2024/2025 Od emocji do inspiracji: jak poezja pomaga nam lepiej rozumieć świat. Katarzyna Pietrzyk

Podstawa programowa języka polskiego (treści dotyczące poezji oraz emocji w nauczaniu języka polskiego)

1. Wyrabianie i rozwijanie zdolności rozumienia utworów literackich oraz innych tekstów kultury. 2. Rozwijanie zdolności dostrzegania wartości: prawdy, dobra, piękna, szacunku dla człowieka i kierowania się tymi wartościami. 3.Rozpoznawanie intencji rozmówcy oraz wyrażanie intencji własnych, rozpoznawanie języka jako działania (akty mowy). Uczeń: -nazywa wrażenia, jakie wzbudza w nim czytany tekst; -odnosi treści tekstów kultury do własnego doświadczenia;

Podstawa programowa języka polskiego (treści dotyczące poezji)

Klasy IV-VI wybrane wiersze: Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego, oraz pieśni patriotyczne (w tym Rota Marii Konopnickiej). Klasy VII- VIIIwybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto wybrane wiersze:Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Bolesława Leśmiana, CzesławaMiłosza, Tadeusza Różewicza, Wisławy Szymborskiej, oraz aforyzmy Stanisława JerzegoLeca.

PRIORYTETY MINISTERSTWA NA TEN ROK SZKOLNY

Wspieranie dobrostanu dzieci i młodzieży, ich zdrowia psychicznego. Rozwijanie u uczniów i wychowanków empatii i wrażliwości na potrzeby innych. Podnoszenie jakości edukacji włączającej i umiejętności pracy z zespołem zróżnicowanym.

Potrzeba rozmowy z uczniamio emocjach

,,Każde dziecko jest grzeczne, jeśli potrafi"

Badania pedagogów, psychologów, nauczycieli zajmujących się pracą z dziećmi i młodzieżą wskazują, że w ostatnich latach wzrosło zapotrzebowanie na pracę z trudnościami w zachowaniach uczniów. Trudności, które zostały zauważone to: -brak koncentracji; -niechęć do nauki; -apatia, opryskliwośc, bunt, alienacja i inne ,,niegrzeczne", trudne zachowania.

,,Pierwszą i najważniejszą sprawą, jeśli chodzi o radzenie sobie z trudnym dzieckiem jest zrozumienie przyczyn jego zachowania".Zygmunt Więcek

'Faza empatii:Jej celem jest zebranie informacji, które pozwolą zrozumieć zachowanie dziecka. Pomocne w tym są: umiejętność rozpoznawania i nazywania emocji.

Structureyour content

Sections like this will helpyou stay organized

Structureyour content

Sections like this will helpyou stay organized

Przykładowe teksty poetyckie, które wpisują się w nurt tematyki emocjonalnej

klasy IV-VI

Kl. IVK.I. Gałczyński ,,Wizyta"

klasa VILeopold Staff ,,Przebudzenie..."

Kl. V Andrzej Bursa ,,Jedenastoletni zakochany"

klasy vii-VIii

Klasa VIII Julian Tuwim ,,Miłość mnie szuka po mieście"

Klasa VII Wisława Szymborska ,,Nic dwa razy się nie zdarza..."

,,Wizyta" Proszę, proszę, rozgość się serdeczny, rozejrz się dokładnie po wszystkim; to jest czajnik - prawda jaki śmieszny? z gwizdkiem. To mruczenie? Powiem ci w sekrecie: jest mruczeniem kota Salomona. a ta pani zamyślona, z kwiatami - to moja żona.

,,Wizyta"

Wizyta Proszę, proszę, rozgość się serdeczny, (życzliwość, serdeczność, przyjemność, zaciekawienie) rozejrz się dokładnie po wszystkim;(poznawanie czegoś nowego) to jest czajnik - prawda jaki śmieszny? (rozluźnienie) z gwizdkiem. To mruczenie? Powiem ci w sekrecie: jest mruczeniem kota Salomona.(zaufanie) a ta pani zamyślona, z kwiatami - to moja żona. (spokój)

,,Wizyta"- nazywanie uczuć

Leopold Staff PrzebudzenieJest świt, Ale nie jest jasno. Jestem na pół zbudzony, A dokoła nieład. Coś trzeba związać, Coś trzeba złączyć, Rozstrzygnąć coś. Nic nie wiem. Nie mogę znaleźć butów, Nie mogę znaleźć siebie. Boli mnie głowa.

,,przebudzenie"

Leopold Staff PrzebudzenieJest świt, Ale nie jest jasno. (niepokój) Jestem na pół zbudzony, A dokoła nieład. (irytacja) Coś trzeba związać, Coś trzeba złączyć, Rozstrzygnąć coś. (przytłoczenie) Nic nie wiem. (bezsilność) Nie mogę znależć butów, Nie mogę znależć siebie. (wyobcowanie) Boli mnie głowa. (zmęczenie)

,,przebudzenie"

,,Jedenastoletni zakochany"

Beksa płaksa… Dlaczego płaczesz? Moja miła wyjechała daleko I już więcej jej nie zobaczę… A ile ty masz lat? Jedenaście… Fe taki duży i płacze Ja nie płaczę nigdy proszę pana Ani gdy stłukę kolano I w skórę umiem brać bohatersko Tylko dziś mnie bardzo boli serce Masz czas jeszcze na rozterki duszy Ja wiem proszę pana Jesteś za duży żeby płakać A za mały żeby kochać Więc się błąkam po oziębłym globie Wielkie dziury obnosząc w pończochach I czerwone odstające uszy

,,JedEnastoletni zakochany"

Beksa płaksa… (zrozpaczony)Dlaczego płaczesz? Moja miła wyjechała daleko I już więcej jej nie zobaczę… (samotny) A ile ty masz lat? Jedenaście… Fe taki duży i płacze Ja nie płaczę nigdy proszę pana Ani gdy stłukę kolano I w skórę umiem brać bohatersko Tylko dziś mnie bardzo boli serce (zraniony) Masz czas jeszcze na rozterki duszy Ja wiem proszę pana Jesteś za duży żeby płakać A za mały żeby kochać Więc się błąkam po oziębłym globie (porzucony) Wielkie dziury obnosząc w pończochach I czerwone odstające uszy

'Faza akceptacji emocjiUczeń rozumie, czym jest dana emocja, dlaczego się pojawiła, opisuje ją i całą sytuację liryczną. Może ją odnieść do własnych przeżyć, wydarzeń, w których uczestniczył.

'Faza akceptacji emocji- na podstawie wiersza ,,Wizyta"Do pewnego domu przybył gość. Został przyjęty bardzo miło, dlatego poczuł pozytywne emocje: spokój, radość, życzliwość, akceptację, zadowolenie, optymizm. Wizyta nastroiła gościa optymistycznie, gościna wpłynęła na jego emocje pozytywnie. Dom, w którym przebywał i jego gospodarze natchnęli go optymizmem i wdzięcznością do świata.

'Faza akceptacji emocji- na podstawie wiersza ,,Przebudzenie"Podmiot liryczny ukazany w wierszu budzi się o świcie. Pierwsze chwile dnia są dla niego niemiłe. Czuje się nie najlepiej, ma zagmatwane myśli, jest niespokojny, rozdrażniony, odczuwa niepokój i ostatecznie również wpływa to na jego stan fizyczny: ból głowy.

'Faza wyrażania emocji, a następnie odpuszczania. W tej fazie uczniowie mogą wcielić się w role (elementy dramy) i rozegrać scenkę, która byłaby odzwierciedleniem sytuacji lirycznej w wierszu. Istotną rolę możeode grać mimika, wyrażająca określone emocje: spokoju, zadowolenia, irytacji, smutku, przygnębienia itd. Następnie można sporządzić listę krótkich rad, co zrobić, aby dana emocja nie zakłóciła dalszego życia podmiotu lirycznego. Innym pomysłem jest napisanie listu do podmiotu lirycznego, w którym autor wyrazi ścieżkę emocjonalną: nazwanie uczuć, akceptacja, odpuszczenie, zaradzenie emocjonalnym trudnościom.

Emocje a nauka

• Sytuacje trudne powodują pobudzenie emocjonalne, w którym dominują emocje ujemne.
• Sama zapowiedź sytuacji trudnej może u ucznia powodować lęk. Doświadczenie niepowodzenia wywołuje silne emocje negatywne. Porażka wyrabia w dziecku niskie mniemanie o własnych możliwościach.
• Lęk zakłóca zdolność myślenia oraz uczenia się.
• Ludzie, którzy w dzieciństwie doświadczali często krytyki, stawiania wygórowanych wymagań mają w dorosłym życiu niskie poczucie własnej wartości.
• Ludzie sukcesu zwykle wynosili z dzieciństwa wsparcie w postaci mądrego wychowania w dawaniu ,,wędki", a nie ,,ryby". Oczekiwano od nich, że sobie poradzą na miarę własnych możliwości.

Proces pracy z emocjami

Narracja rozwiązania. Opowiedz komuś lub sobie o tym rozwiązaniu. Opisz je, przelej na papier.

Wizualizacja rozwiązania. Jak sobie wyobrażasz siebie, swoje życie, swoje emocje?

Podziel się z kimś swoim problemem lub rozwiązaniem. Szukaj wsparcia.

efekty edukacyjne/ cechy uczniów wychowanych w atmosferze rozumienia własnych emocji

• niezależność
• uspołecznienie
• wytrwałość

• kontrola
• energia
• bezpieczeństwo

Szybkie sposoby na pracę z emocjami

Rozmowa. Wysłuchanie. Obecność. Proste pytania, np. jak mogę Ci pomóc? Odwracanie uwagi. Zrozumienie i współodczuwanie (ja kiedyś to też przeżyłam/-em)

Dziękuję :)Katarzyna Pietrzyk