MAPA MENTALA DBH

ORDENAGAILUA

Unitate nagusia

Sistema eragilea

ARKITEKTURA

Biltegiratze sistemak

SOFTWARE - a

HARDWARE -a

Aplikazioak

Lorem ipsum dolor sit

Periferikoak

Programazioa

KOMUNIKAZIO SISTEMAK

Hornitzaileak eta zerbitzuak

Sare motak

Lorem ipsum dolor sit

SARE INFORMATIKOAK

INTERNET

Segurtasuna eta mehatxuak

Sare eta komunikazio osagaiak

Miren Aierbe Osinalde

Aplikazioak

Aplikazio edo programa milaka existitzen dira, premia anitzak asetzeko.

Komunikazio eta sare sozialak

Testu prozesatztaileak

Kalkulo orriak

Diseinua eta irudiaren edizioa

Google aplikazioak

Nabigazioa

Unitate nagusia

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

ROM memoria

Plaka nagusia

CPU

PCI txartelak

RAM memoria

Elikatze iturriak

Atakak

Biltegiratze sistemak

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Gailu solidoak

Disko optikoak

Disko gogorra

pen-drive eta SD memoria txartelak biltegiratze edukiera handia daukate. Kanpoko disko gogrrak ere existitzen dira. GB anitzeko edukiera izaten dute. Oso erraz erabiltzen dira eta ordenagailuak dauzkan USB ataketan eta zirrikituetan sartzen ditu

Unitate honetan maiz erabiltzen diren programen eta dokumentuen informazioa gordetzen da. Datuak irakurri eta gorde egin daitezke bertan. Finko dago karkasaren barruan.

CD-ROM-ak eta DVD-ak laser izpien bidez irakurtzen dira. Datuak gordetzeko edukiera handia dute: CD-ROM-ek 700 MB dituzte eta DVD-ek 4,7 GB. Haiek erabiltzeko, karkasan instalatuta dauden disko-unitateetan sartuko ditugu.

Periferikoak

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Sarrerakoak

Irteerakoak

Inpresora

Sagua

Teklatua

Mikrofonoa

Monitorea

Bozgorailuak / aurikularrak

Kamera

Barra kodeen irakurlea

Joystick

Mixtoak

Eskanerra

Ukipen pantaila

Logika digitala

Elektronikaren arlo matematikoa da Zirkuitu, sistema eta ordenagailuak logika honetan oinarritzen dira

Algebra boolearra

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Zenbaki sistema berri batean oinarritzen da: sitema bitarra Ezaugarriak:

• Bi karaktere ditu: 0 eta 1 -> bit

• Bit multzoak kodeak dira.
• Adibidez “10011” (5 bit eko kodea)
• 8 bit eko kodea byte

• Kodeak erabiltzen dira zenbakiak, hizkiak,

aginduak eta sinboloak adierazteko.

Zenbaki sistemen arteko eraldaketa

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Hamartarretik bitarrera

Bitarretik hamartarrera

Sistemen arteko eraldaketa

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Testu karaktereak kode bitarrera

Testua kode bitarrean kodifikatzen du. Prozesua:

• Karakterea Ascii taulan identifikatu
• Taulako zenbaki hamartarra

kode bitarrera pasa

ASCII kodea

Sistemen arteko eraldaketa

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Adibidea

"HOLA" testua 01001000 01001111 01001100 01000001 Karakterea Ascii kodea kode bitarraH 72 01001000 O 79 01001111 L 76 01001100 A 65 01000001

Sare motak

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

INTERNET

INTRANET

WAN

LAN

EXTRANET

Sare eta komunikazio osagaiak

Lorem ipsum dolor sit amet consecteteur

Sare osagaiak

Komunikazio osagaiak

Ordenagailu zerbitzaria

Switch

Sare txartela

Router

Ordenagailubezeroa

Access point

Zuntz optikoa

Plaka nagusia

Plaka honetan mikroprozesadorea, memoria, elikatze iturria eta biltegiratze unitateak konektatzen dira.

Mikroprozesadorea / CPU:

Ordenagailuaren garuna dela esan dezakegu. Hauek dira bere eginkizunak:

• Programak exekutatzea
• Ekipoaren gainerako elementuak kontrolatzea
• Informazioa prozesatzeko kalkuluak egitea.

Informazioa prozesatzeko unitatea da (Control Process Unit).

LAN (Local Area Network)

Sare lokala. Ordenagailu edo periferiko batzuk elkar lotzeko sistema. Esparru txikitan erabili ohi da. Bulegoak, lantegiak, etxeak,...

Sare txartela

Ordenagailu edo inprimagailu bati, kable bidezko sare baterako sarbidea eta baliabideak elkarbanatzea ahalbidetzen dizkion gailu elektrtonikoa da

Gailu solidoak:

Zuntz optikoa

Telekomunikazioak edo urruneko komunikazioak ahalbidetzen dituen transmisio bide fidagarri- enetakoa da. Beirazkoa izan ohi da eta uhin optikoak garraiatzeko gaitasuna du

EXTRANET

Sare pribatua da hau ere, nahiz eta sarearen baitan langile, bezero, zein hornitzaileak egon daitezken. Honek entitate desberdinen arteko hartu emana eta datuen elkarbanatzea baimentzen du

PCI txartelak

Peripherical Component Interconect

Ordenagailuaren bidezko prozesu garrantzitsuak ahalbideratzen dituzte. Barrukoak edo kanpokoak ere izan daitezke.

• Grafikoak
• Bideokoak
• Soinukoak
• Sarekoak

Gailu solidoak

Pen-drive eta SD memoria txartelak biltegiratze edukiera handia daukate. Kanpoko disko gogorrak ere existitzen dira. GB anitzeko edukiera izaten dute. Oso erraz erabiltzen dira eta ordenagailuak dauzkan USB ataketan eta zirrikituetan sartzen ditugu

Aplikazio edo programa milaka existitzen dira, premia anitzak asetzeko. Hauek dira, besteak beste, zeregin nagusiak:

Sareak

Hainbat ordenagailuk elkarkonektaturik osatzen duten sarea da. Periferikoak, softwarea eta informazioa partekatzeko baliabideak ematen dituena.

WAN (Wide Area Network)

Eremu geografiko zabala hartzen duen ordenagailu sarea. Herrialde desberdinetako LAN sareak elkarkonektatzen ditu. Batez ere enpresa munduan erabiltzen dira. Sedeak herrialde edo kontinente ezberdinetan dituzten enpresa handietan

Access Point

Sarbide puntua

Routerrak eskeini dezaken Interneterako edo sarerako sarbideak dimentsio jakin bat hartzen du. Eremu zabaletan, merkatal-gune ,solairu anitzetako bulego zein lantokietan, seinale honen anplifikatzaileak behar izaten dira, sarerako sarbidea ingurune osora zabaldu dadin. Gailu hauek routerrera konektaturik egon behar dute (kablez edo wifiz) sarbideko eremua zabaldu dezaten

Elikatze iturria:

Karkasaren barruan dauden gailu guztiei korronte elektrikoa ematen die.

Router (sare bideratzailea)

Routerrak, Interneteko zerbitzu hornitzailearekin (ISP) komunikazioa ahalbidetzen du. Horrela, LAN sarera konektatuta dauden gailuei Interneten dauden baliabide eta zerbitzu guztietara sartzeko aukera ematen die. Gainera, routerrak Firewall bezala jokatzen du, sarea kanpoko mehatxu posibleetatik babestuz. Bestalde, haririk gabeko (Wi-Fi) sare bat sortzeko gaitasuna ere eman dezake, gailuei sarera konektatzeko aukera emanez kablerik beharrik gabe.

RAM memoria:

(Random Acess Memory)

Lanerako memoria. Bertan kargatzen dira programak eta haiekin lan egiteko behar diren datuak. Ordenagailua itzaltzen bada, datu horiek galdu egiten dira.

Switch (sare lokal bateko konmutatzailea)

Kable bidezko LAN sare batean gehitu nahi diren ordenagailu zein gainontzeko dispositiboak elkar konektatzeko gailu elektronikoa da.

Disko gogorra

INTRANET

Sare pribatua

Interneten antzeko sarea baina pribatua. Ingurune bereko jende talde txiki batentzat bakarrik eskuragarri dagoena. Adibidez: Banku aplikazioak, WatsApp taldeak, sarbidea behar duten hainabt webgune-tako gune pribatuak,...

Sistema eragilea

Ordenagailua pizteko eta funtzionatzeko oinarrizko programa

Sistema eragile motak:

Zeintzuk dira bere eginkizunak? Hizkiak, zenbakiak eta saguarekin egindako klikak kode bitarrera bilakatzen ditu, ordenagailuak ulertu ahal izateko. Ordenagailua pizten den bakoitzean automatikoki kargatzen da, beste aplikazio guztiak funtzionatzea ahalbidetzeko.

INTERNET

Sareen sarea

Mundu osoan zabalduta dagoen sareen sare erraldoia. Interneten erabili daitezken zerbitzuen artean honeko hauek daude:

• Fitxategien transferentzia
• Posta elektronikoa
• Komunikazioa
• ....

Gailu solidoak

Pen-drive eta SD memoria txartelak biltegiratze edukiera handia daukate. Kanpoko disko gogorrak ere existitzen dira. GB anitzeko edukiera izaten dute. Oso erraz erabiltzen dira eta ordenagailuak dauzkan USB ataketan eta zirrikituetan sartzen ditugu

Disko optikoak:

ROM memoria:

(Read Only Memory)

Irakurtzeko memoria da, hau da, bere edukia irakurri daiteke baina ezin da bertan idatzi. Memoria honek ordenagailuak funtzionatzeko datuak biltzen ditu. Bere edukia fabrikatik zehaztuta dator. Ordenagailua itzaltzen bada, ez da ezabatzen.

Atakak:

Kanpoarekin terminalak dituzte, eta datuak transmititzeko erabiltzen dira. Mota anitzekoak izan daitezke (VGA, USB, HDMI, eta abar).