Mapamundi interactivo

Jokuak historian zehar

Europa:Jokoak

Hinduak: Jokuak

Europa

Ipar amerika/Mayak

India/Hinduak

Mayak: Jokoak

Hego amerika

Hinduak

KULTURA,

SARRERA

India asiako hegoaldean kokatuta dagoen herrialde bat da.

India munduaren zibilizazio zaharren artean dago, Indiako tradizioak oso errotutak daude haren gizartearen artean, Influentzia, arabea, turkiarra, persiarra eta Europearra du. Indiarrak oso lotutak daude haien kulturara eta jatorrira 8000 K.A urte baino gehiago eramaten gaitu haien tradizioak. Indiako hainbat aro izan zituzten eta lehenengoen artean Vedikoa dago eta azaltzea erabaki dut.

Vedikoa

Aro "Vedikoa"

Aro Vedikoa, Veda hitzan dauka jatorria "Saber Sagrado" esan nahi duela eta pentsamendu erlijioso zaharreneko bat da. Vedak ere idatzi testu mota bat da eta esan ahal da zaharrena dena. Aro Vedikoa 1500 K.A urtetik 500 K.A urteera doa. Aro vedikoaren aztarnak ez daude, jakiten da adreiluak mugitzen zituztela eta karroetan mugitzen zirela. Nahiz eta aztarna falta aro vedikoaren Xehetasun asko jakin ahal ditugu.

Zibilizazio vedikoa aberastasuna dauka bertsoetan kantuetan eta forma liturgikoetan. Kantu eta bertso hoien artean hitz gehienak sakrifiziora eskainitak daude. Testuak beti izan ziren zailak interpretatzeko eta esan dugun bezala, gehienetan sakrifiziora eskainitak.

Hinduak

Jokuak

Chaturanga

Pretwa

Carrom

Chaturanga

Chaturanga mahai joku oso zaharra bat da eta indian du jatorria. Joku honek, xakearen aurrengoa bezala konsideratzen du jendea. Jokuaren jatorria laugarren mendera eramaten gaitu indian. Ez dago bermatuta Chaturanga izan zela laugarren mendean sortu zen jokua izan zela, baino pentsatzen da tablero batean jolasten zen joku bat zela. Egia da ziurtasun gehiagorekin jakiten dela persiarrak india konkistatu zutenean 800 urte geroago chaturanga sortuta zegoela. N

Subtítulo

Chaturangan pertsona bakoitzak 16 ficha izango ditu eta tableroa 8 x 8 koa da. Xakearen antzekoa da baino alfileak elefanteak dira eta erregina Visir bat da. Objetiboa ere errege kontrarioari xake matea egitea da.

Pretwa

Joku honek Indian jatorria du eta orainaldian ere jolasten da.

NOLA JOLASTU:Jokuarekin hasteko fitxak argazian bezala jarri behar dira. Pertsona bakoitza turno bat izango du eta alternatzen joango dira. Fitxak espazio libre batera mugitu behar dira. Pertsona batek fitxa batekin beste personaren fitxa arrapatzen bada fitxa galtzen du eta beste pertsona bakarrik 3 fitxekin geratzen bada galduko du. Pertsona batek jateko aukerak galtzen baditu beste perstona irabaziko du. Biak jateko aukera galtzen badute fitxa gehiago daukadana irabaziko du.

Carrom

Carrom jokua indian du jatorria baino munduan zehar ezaguna da. Billar indio bezala bat ezagutzen da. NOLA JOLASTU: Carromera 2 pertsona jolastu ahal ditzazke. Egurrezko tablero batean jolasten da eta izkinetan kanoi zuloak ditu. Bakoitzak behatzekin jo behar ditu fitxak. Objetiboa ZURE bederatzi piezak kanoi zuloetan sartzea da. Piezak hasteko tableroaren erdian jarri behar dira.

Europa

Europaren lehenengo potentzia sortu zenean Minoren Talokrasia zen, hau da, K.A. 3600. urtean. Europan inperio oso garrantzitsuak egon ziren, hala nola, Erromatar Inperioa, Hispaniako Inperioa...

Europan joku desberdin asko zeuden, hala nola, tabak, panpinak... Ludus latrunculorum maia joko bat zen.

Ludus latrunculorum

Ludus latrunculorum latinez dago, eta euskaraz "lapurren jokoa" da. Joku hau, duela 1700 urte jolasten zen Noruegan, baina Erromatarrak jolasten zuten. Joku honetan 8 X 8 taula bat behar dugu, eta 9 fitxa, nahi duzun kolorekoak, eta 9 fitxa, beste batekoak. Fitxak xeken dorreen bezala mugitzen dira eta fitxa bat harrapatzeko pinza mugimendua egin behar da. 8 fitxa jarri behar dira taularen aurrealde bakoitzean, eta ezta bat liderra izan behar da. Liderra beste fitxak salto egin ahal du beste fitxak harrapatzeko, eta liderra harrapatzeko lau laukietan inguratu behar da. Partida bat bukatzen da pertsona batek kontrakoaren fitxa guztiak harrapatzean.

Girgiluzka

Girgiluzka 1283. urtean sortu zen Sevillan. Girgiluzka ausazko jokoa zen, dadoak zituena, eta bi jokalari zeuden. Lehenengo jokalari batek bi dadoak botatzen ditu eta 2, 3, 11 edo 12 ateratzen badu irabatzen du, baina beste zenbakiak ateratzen badu, baigarren jokalariari zenbaki hori ematen dio. Ondoren bigarren jokalariak daduak botatzen ditu eta 2, 3, 11, 12 edo beste jokalariak ematen dion zenbakia ateratzen badu irabazten du eta horrela, pertsona bat irabazi arte

Mayen Kultura

Sarrera

Mayak Amerikako kultura garrantzitsuenetako bat da. K.a. 2000. urtean sortu zen ere, K.o. 200-950 urteen artean izan zuen garai onena.Mayek aurrerapen handia sortu zuten artean, arkitekturan, matematikan eta astronomian, eta, gainera, maiak kultura oso garrantzitsua izan ziren eskualde osoan.

Mayen istoria

Kokapen Geografikoa

Mayen Geografia

Maiek Mexikoko hego-ekialdea hartu zuten (Yucatango penintsula eta Chiapas eta Tabasco estatuetako zatiak), Guatemala, Belice eta El Salvadorreko eta Hondurasko mendebaldeko eskualdea.

cbxjkzAb

Mayen Historia

Antzinako maien kulturaren historiak ia 3500 urte iraun zuen. kultura independente gainbehera XVI. mendearen hasieran gertatu zen, Europako konkistatzaileak iritsi zirenean. Maien historia hiru alditan antolatzen da:

Periodo Posklasiko

Periodo klasikoa

Periodo Preklasiko

Periodo Preklasikoa

Etapa honetan hasi ziren lehen maien kokalekuak sortzen, eta, pixkat beranduago, hiri batzut hasi ziren sortzen lurralde hartatik. Etapa honetan hiru fase izan ziren. Baina garrantzitsuena Tardio aurreklasikoa izan zen, fase horretan lehenengo loratze kulturala gertatu baitzen.

Periodo Klasikoa

Garai hartan, maien kultura berpiztu zen. Garai bikaina izan zen, eta zeremonia-zentro handiak sortu ziren, hala nola Chichen Itzá eta Uxmal, eta garrantzi handia hartu zuen Tikal hiriak.Garai hartan, hainbat gerra sortu ziren, eta, azkenean, puntu politiko handien bukaera gertatu zen.

hDD

Periodo Posklasiko

Espainiako konkistatzaileak iritsi zirenean, Yucatango iparraldean hamasei estatu maia zeuden, barne-borrokek ahulduta, baina konkistatzeko zailak. Konkista 1524an hasi zen, eta azken Estatu maia independentea 1697an erori zen espainiarren aurrean.

Jolasak

Puluc:

Xeka Azteka:

Puluc

Zer da?

Maien mahai-joko interesgarria izan zen puluc-a, eta zeremonia mistikoetan jokatu ohi zen.

Nola jolastu:

Jokalari bakoitza 5 fitxarekin hasten da, eta aurkariaren piezak hartzea da helburua, mugimenduak txandakatuz. Horretarako, taula edo manta angeluzuzen bat erabiltzen da, lerroka zatitua; batzuetan, 9, 11, 13, 15, 20 edo 21 ilara izaten dira. Taularen mutur bakoitzean, hasierako posizioan jarri behar dira 5 piezak. Gero, dadoak adierazten duenaren arabera egiten da aurrera.

Xake Azteka

Zer da?

Zer da?

Xeka mahi jolas bat oso famatua da

Nola jolastu:

Sei pieza desberdin ditu taulan, 8 peoi, erregina bat, errege bat, bi dorre, bi zaldi eta bi orratz. Zuriak hasten dira, erregina noranzko guztietan mugi daiteke, zaldiak ele eran bakarrik, orratzak gurutzean, erregeak nahi duen tokian bakarrik mugi dezake, dorrea bertikalean eta horizontalean, beste pieza batekin talka egin arte, eta peoiak hegalerantz edo kruzan bakarrik mugi daitezke, irabazteko, beste erregei Jacke-Mate egin behar duzu.

Hego Amerika

Patolli

Patolli mahai-jokoa Latinoamerikako joko zaharrenetako bat da. Jokoaren helburua piezak taularen inguruan mugitzea eta aurkariaren aurretik amaierara iristea zen. IKUSI: Antzar Jokoan nola jokatu: Gida eta arauak Gaur egun, Patolli Mexikoko eta Latinoamerikako zenbait tokitan jokatzen da oraindik. Jolasaren helburua jokalariaren pieza guztiak hasierako puntutik amaierako puntura mugitzea da, gurutze formako bide bat jarraituz. Jokalari batek bat ateratzen badu, zuzenketa bat hasierako puntutik lehen laukira eraman dezake. Adibidez, jokalari batek aurkariaren fitxak hartzen duen lauki batera eramaten duen zenbaki bat ateratzen badu, fitxa hori harrapatu eta hasierako puntura itzul dezake. Jolasak jarraitzen du jokalari batek bere zuzeneko guztiak amaierako puntura eraman arte. Lagunekin eta familiarekin denbora pasatzeko modu bikaina da, eta Mexikoko eta Erdialdeko Amerikako prehispaniar kultura aberatsarekin konektatzeko modu bat ere bada.

Jolasteko arauak

1. Jokoa bi jokalarirekin jokatzen da. 2. Jokalari bakoitzak pieza sorta bat du, taularen hasierako puntuan jartzen direnak. 3. Partida hasten duen jokalaria zozketa bidez zehazten da. 4. Jokalariak lau babarrun edo hazi botatzen ditu eta ahoz gora lurreratzen diren babarrun kopurua zenbatzen du. Gora gorako babarrun kopuruak zehazten du jokalariak bere fitxa bat mugi dezakeen espazio kopurua. 5. Lau babarrunak gora begira jartzen badira, jokalariak bi fitxa mugi ditzake. 6. Lau babarrunak ahoz behera gelditzen badira, jokalariak txanda galduko du. 7. Jokalari bat aurkariaren piezak hartzen duen espazio batean lurreratzen bada, aurkariaren pieza taulatik kenduko da eta hasierako puntutik hasi beharko du berriro. 8. Jokalari bat leku berezi batean lurreratzen bada, hala nola heriotzaren espazioan, txanda bat itxaron beharko du jarraitu aurretik. 9. Bere zuzeneko guztiak taularen amaierara eramaten dituen lehen jokalariak irabazten du partida. 10. Jokalari batek ezin b adu bere piezaren bat mugitu, jokoa galduko du. 11. Jokalari batek babak taulatik botatzen baditu, txanda galtzen du. 12. Jokalari batek iruzurra egiten badu, automatikoki jokoa galtzen du. 13. Jokoa txanda batzuetan jokatu daiteke, eta jokalaria