Groepsdynamica

Groepsdynamica

start

Intro

Online bijscholing

Deze bijscholing gaat over hoe je groepsdynamiek kan creëren en/of beter maken in je klaspraktijk. Doorloop je het hele leerpad ben je klaar voor actie! Er zijn 6 delen in het totaal die je kan bekijken. Bij elk deel zijn er ook een aantal spelfiches die je kan gebruiken in de klas. Gebruik: dit in een onlineleerpad dat je op je eigen tempo kan doorlopen. Maak de eerste keer gebruik van de pijltjes links bovenaan. Wil je nadien nog snel teruggaan naar een bepaald onderwerp gebruik dan de sneltoetsen op de inhoudstafel. Bij elke fase staan er spelfiches die bij die bepaalde fase hoort. Deze zijn genummerd en kan je gebruiken in de lessen en vind je terug in de spellenbundel. Na elk hoofdstuk is er een korte quiz om te zien of u de leerstof heeft begrepen. Veel plezier!

Doelen

Doelstellingen

Inzicht krijgen in het belang van positieve groepsdynamiek.

Na dit leerpad ben je in staat om volgende doelen te bezitten en toe te passen in de lespraktijk:

De verschillende fases die een groep doorloopt herkennen.

De rol van de leerkracht kennen afhankelijk van de fase waarin de groep zich bevindt

Belang begrijpen van veerkracht en de geluksdriehoek tijdens groepsvorming

Concrete oefeningen aanhalen hoe je veerkracht en 'jezelf goed voelen' kan oefenen

Inhoud

Inhoud

Fases groepsdynamica

Geluksdriehoek

Intro

Leeslijst

Oefencasussen

Veerkracht

Fases groepsdynamica

Fases van groepsdynamica

Voorfase

Oriëntatiefase

Invloedsfase

Afsluitfase

Autonome fase

Fases van groepsdynamica / 01

Fase 1

Voorfase

De leerlingen bevinden zich in een situatie waarin ze elkaar nog niet kennen en enkel kunnen baseren op verwachtingen. De verwachtingen en de verbeelding van de leerlingen spelen een centrale rol in deze fase. Onderzoek samen met het schoolteam welke problemen en kwetsbaarheden je kan verwachten

Door de inzet van de leerkracht en de bereidheid van de leerlingen om elkaar te leren kennen en samen te werken, kan de voorfase van groepsvorming een positieve start vormen voor een succesvolle en ondersteunende leeromgeving.

Rol van de leerkracht

Fases van groepsdynamica / 02

Fase 2

Oriëntatiefase

Dit is de 1ste fase waarin de groepsleden met elkaar contact leggen. De leerlingen hebben nog geen band met elkaar. Ze vormen banden op basis van gelijkenissen en interesses. De leerlingen zijn nog heel afhankelijk van de leerkracht. Ze zullen de leerkracht observeren en zien hoe de interacties verlopen. De leerlingen willen absoluut gelijk behandeld worden Soms vertonen leerlingen negatief gedrag om erbij te horen. Wees je hier als leerkracht ook bewust van.

De interacties blijven oppervlakkig en zijn vaak taak- en resultaat gericht. Persoonlijke onderwerpen komen in deze fase nog niet aan bod. Het voelt nog ‘onveilg’ om dit te delen. Meningen en vooral afwijkende meningen worden in deze fase nog niet gedeeld. Niet enkel om de vrede te bewaren maar ook omdat ze bang zijn voor wat anderen daarvan denken.

Spelfiches

Rol van de leerkracht

Kenmerken

Fases van groepsdynamica / 03

Fase 3

Invloedsfase

Er zullen subgroepen/kliekjes ontstaan. De meningen verschillen vaak van elkaar.In deze fase zal een machtsstrijd ontstaan dat zich kan uitten in discussies. Of ze nu gelijk hebben of niet, dit maakt voor hen op dit moment niet uit, ze willen gewoon hun gelijk krijgen. => Dit kan leiden tot verschillende conflicten. De leerlingen voelen zich zeer belangrijk in de groep en willen niet dat dit door andere leerlingen in gevaar komt. De plaats/rol van elke leerling, in de groep, zal snel duidelijk worden. Zo zijn er voortrekkers en stille volgers in elke groep

Ook ten opzichte van de leerkracht kan een weerstand ontstaan. De leerlingen willen meer verantwoordelijkheid en willen onafhankelijk zijn. Iedereen voelt aan dat het ‘moeilijk loopt’.’ Er is altijd wel iets aan de hand’. Er wordt geroddeld, er zijn spanningen over rolverdeling, afspraken en hoe de groep tot een beslissing komt…

Spelfiches

Rol van de leerkracht

Fasenmodel

Fases van groepsdynamica / 04

Fase 4

Autonome fase

De groepsdynamiek zal van een veilig en meer afstandelijk niveau evalueren naar een steeds meer diepgaand niveau. De leerlingen waarderen elkaars verschillen meer en ook ‘moeilijkere’ onderwerpen zullen bespreekbaar worden, zoals gedrag, gevoelens, persoonlijke doelen, conflicten, ...

Leerlingen gaan connecties maken met andere leerlingen, buiten hun voormalige vriendengroep. Ook al verschillen ze allemaal zeer veel van elkaar, ze waarderen toch iedereen en zien de groepsleden als gelijkwaardig -> hechtere klasgroep. De groep zal efficiënter samenwerken en beter presteren. De sfeer zal meer ontspannen aanvoelen en de leerlingen durven eerlijke en constructieve feedback te geven.

Spelfiches

Rol van de leerkracht

Fases van groepsdynamica / 05

Fase 5

Afsluitfase

1. De leerlingen zijn blij dat de groep uiteen gaat, ze voelen geen band met de groep, vinden andere vrienden toffer… 2. De leerlingen worden nog hechter en blijven in contact. Ze stellen het afscheid uit. Je kan overwegen om een reünie te organiseren. Dit biedt de mogelijkheid om opnieuw verbinding te maken, herinneringen op te halen en te reflecteren op onze ervaringen. Je kan ontdekken hoe je elkaar verder kan blijven steunen, ook als de wegen scheiden.

Na een periode van samenwerking, groei en verbondenheid is het tijd om afscheid te nemen en de wegen te scheiden. Sta stil bij wat je samen hebt bereikt en denk na hoe je in de toekomst eventueel verbonden kan blijven. De afsluitfase is een moment van zowel verdriet als vreugde. Hier kijk je terug op de ervaringen en waardeer je hoe ver je bent gekomen. Een groep uiteen gaan op 2 manieren:

Rol van de leerkracht

Fase terugvallen

Spelfiches

Test jezelf / 01

Test jezelf

Vul de volgende 4 vragen in voor je doorgaat naar het volgende deel.

start

1/4

Wat is de juiste volgorde van de fases van groepsdynamica?

Voorfase - Oriëntatiefase - Autonome fase - Invloedsfase - Afsluitfase

Voorfase - Invloedsfase - Oriëntatiefase - Autonome fase - Afsluitfase

Voorfase - Oriëntatiefase - Invloedsfase - Autonome fase - Afsluitfase

Correct!

De juiste volgorde is inderdaad: 1. voorfase 2. oriëntatiefase 3. invloedsfase 4. autonome fase 5. afsluitfase

ga verder

2/4

In welke fase ontstaat er een machtsstrijd

Autonome fase

Invloedsfase

Oriëntatiefase

Correct!

De machtsstrijd ontstaat in de invloedsfase omdat de groep hier rollen gaat verdelen omtrend leiders en volgers. Het gaat niet om gelijk hebben maar om gelijk krijgen.

ga verder

3/4

Welke fase van groepsdynamica is voor de jou als leerkracht de belangrijkste op vlak van controle over te groep?

Voorfase

Oriëntatiefase

Autonome fase

Correct!

In de oriëntatiefase moet je jezelf als leerkracht duidelijk laten horen. Er wordt bij fout gedrag van de groep al snel naar jou als leerkracht gekeken hoe je hierop reageert. Bepaal dus voor jezelf je waarden en normen voor deze fase zodat je gezag als 'leider' blijft gelden.

ga verder

4/4

Bij fase kan er teruggevallen worden naar een vorige fase?

Enkel afsluitfase

Enkel in de invloedsfase

In alle fases

Correct!

Het terugvallen naar een vorige fase kan natuurlijk in alle fases. Dit hangt af van de tijdspanne die er tussen de contactmomenten van de groep zijn. Na een vakantie of als er groepsleden bijkomen of verdwijnen kan er een fase worden teruggegaan. De groep kan op dit moment in elke fase hebben gezeten en kan zo terugvallen. Logischerwijs kan dit niet in de voorfase aangezien deze de start is. Daarnaast kan dit ook moeilijk in de afsluitfase omdat deze de periode voor het afscheid is en er dan niet echt meer terug gegaan word.

ga verder

Einde deel 1

Proficiat! Je hebt alle vragen over de fases van groepsdynamica juist beantwoord

De doelen die je al kan afvinken:

• Inzicht krijgen in het belang van positieve groepsdynamiek.
• De verschillende fases die een groep doorloopt herkennen.
• De rol van de leerkracht kennen afhankelijk van de fase waarin de groep zich bevindt

Korte samenvatting deel 1

Samenvatting / 01

Samenvatting

Voorfase

Fases van groepsdynamica

Oriëntatiefase

Hier nog eens een samenvatting van de verschillende fases met een korte uitleg onder het plusje.

Invloedsfase

Autonome fase

Afsluitfase

Geluksdriehoek

Geluksdriehoek

Het doel van de geluksdriehoek is mensen bewustmaken over mentaal welbevinden en hen motiveren om ermee aan de slag te gaan.

Jezelf kunnen zijn

Goed omringd zijn

Je goed voelen

Verband met groepsdynamica

Geluksdriehoek / 01

Pijler 1

Jezelf kunnen zijn

Jezelf kunnen zijn is wanneer je geen rolletje voor anderen hoeft te spelen en je gewoon kan zijn wie je bent (Jezelf Kunnen Zijn, z.d.).

Jezelf kunnen zijn / 01

Jezelf kunnen zijn

01

Jezelf kunnen zijn heeft te maken met betekenisgeving, positieve mindset en engagement voor persoonlijke doelen. Deze 3 zitten verwerkt in onderstaande vragen:

Wat vind je belangrijk in je leven?

Wat wil je (nog) bereiken? Wat motiveert je?

Waar ben je trots op?

De manier van denken speelt hierbij een belangrijke rol. Denk positief over jezelf, vertrouw erop dat je hét verschil maakt voor anderen en groei hier ook in. Niemand kan dit vanaf de geboorte.

Het is belangrijk om voor jezelf te bepalen welke doelen je voor jezelf stelt en wanneer je deze geslaagd vind. Daarnaast kan je ook eens gaan kijken naar de motivatie die je hebt om dit doel te bereiken.

Dit kan gaan van de kleinste gebeurtenissen tot het maken van belangrijke beslissingen. Dit zijn goede momenten om even stil te staan bij wat je wil en wie je bent.

Jezelf kunnen zijn / 01

Positieve mindset

• Groeimindset - Geloof dat mensen veranderen doorheen hun leven: je eigenschappen zijn een startpunt voor je ontwikkeling. Geloof dat je kwaliteiten kan trainen door inspanning. Dit kan veranderen door oefening en ervaring.

=> Voordeel: geeft mensen zin om te leren en minder angst om fouten te maken.

• Optimistische blik/denkstijl: kijk optimistisch naar jezelf, anderen en de wereld. Je kent je sterktes en zet deze in in verschillende situaties.

=> Voordeel: je zal je doelen behalen, persoonlijke groei, je weet waar je aan moet werken.

• Overtuiging dat je een verschil kan maken: Zelfvertrouwen, geloven in je eigen kunnen bepaalt hoe we doelen en taken aanpakken. Dit heeft invloed op onze motivatie en doorzettingsvermogen.

=> Voordeel: verhoogde motivatie en doorzetting

"Hoe je naar jezelf en naar de wereld kijkt, bepaalt hoe je je ontplooit en hoe goed je je in je vel voelt" (Waar Ben Je Trots Op?, z.d.)

Jezelf kunnen zijn / 01

Hoe optimistischer denken?

Naast een positieve mindset is optimistich denken ook een verrijste voor de vraag 'Waar ben je trots op?' Maar hoe doe je dit nu exact?

Stap 1: Benoem het probleem. Wat is er aan de hand? Stap 2: Maak een lijstje met oplossingen. Stap 3: Kies de oplossing die voor jou het beste lijkt. Stap 4: Maak een plan van aanpak. Stap 5: Evalueer! Blik terug naar je plan. Wat kon beter? Wat was in orde?

Geluksdriehoek / 02

Pijler 2

Goed omringd zijn

Warme, bevredigende contacten laden onze batterijen op, geven ons de kans om te troosten en getroost te worden, zorgen ervoor dat we gemeenschappelijke herinneringen opbouwen …(Goed Omringd Zijn, z.d.)

Goed omringd zijn / 02

Goed omringd zijn

02

Goed omringd zijn heeft te maken met 'werken aan verbondenheid', relationeel en sociaal betrokken zijn' en 'dankbaarheid'. Deze 3 zitten verwerkt in onderstaande vragen:

Bij wie vind je steun?

Waar ben je dankbaar voor?

Hoe beteken jij iets voor anderen?

Steunen en ondersteund worden

Geluk zit in kleine dingen. Dingen om dankbaar voor te zijn.

Gevoel van trots en plezier. Je gaat anders kijken naar jezelf, bouwt zelfvertrouwen op en leert nieuwe vaardigheden

+ info

Geluksdriehoek / 03

Pijler 3

Je goed voelen

Is dat ‘je niet slecht voelen’? Of: ‘constant op wolkjes lopen’(Je Goed Voelen, z.d.)

Je goed voelen / 03

Je goed voelen

03

Goed omringd zijn heeft te maken met 'aandachtig, niet beoordelend aanwezig zijn in het hier en nu’, ‘mild zijn voor jezelf’ en ‘emotioneel evenwicht bereiken’. Deze 3 zitten verwerkt in onderstaande vragen:

Wat helpt om je gedachten los te laten?

Waar krijg je energie van?

Ben je soms niet te streng voor jezelf?

De energie, zin, motivatie, fut,... die je uit aangename en onaangename situaties of gebeurtenissen haalt.

Gevoel van trots en plezier. Je gaat anders kijken naar jezelf, bouwt zelfvertrouwen op en leert nieuwe vaardigheden

Stressreacties of piekeren kan je niet uitzetten. Je kan er wel mee leren omgaan...

+ info

Verband

Verband tussen geluksdriehoek en groepsdynamica

Wanneer individuen zich goed voelen, zijn ze over het algemeen meer ontspannen, positiever en veerkrachtiger. Dit heeft verschillende positieve effecten op hun interacties binnen de groep:

01

02

03

04

Positieve uitstraling

Constructieve bijdrage

Empathie en steun

Conflictoplossing

Als je jezelf goed voelt kan je je emoties beter reguleren en ben je meer veerkrachtig.

Vriendelijk zijn, glichlachen en een algemeen positievere houding. Dit motiveert ook anderen.

Meer gemotiveerd om doelen te bereiken als je jezelf goed voelt. Je bent dan ook productiever.

Een empathisch persoon zal meer bereid zijn om steun te beiden aan anderen in de groep.

Spelvormen

Test jezelf / 02

Test jezelf

Vul de volgende 3 vragen in voor je doorgaat naar het volgende deel.

start

1/3

De manier van denken speelt hierbij een belangrijke rol. Denk positief over jezelf, vertrouw erop dat je hét verschil maakt voor anderen en groei hier ook in. Niemand kan dit vanaf de geboorte.

Voor welke van de subvragen van 'jezelf kunnen zijn' is dit een korte beschrijving?

Wat wil je (nog) bereiken? Wat motiveert je?

Wat vind je belangrijk in je leven?

Waar ben je trots op?

Correct!

Ga verder

2/3

Sleep de subvragen bij het bijhorende deel van de geluksdriehoek:

1: Jezelf kunnen zijn

A. Waar ben je dankbaar voor?

2: Goed omringd zijn

B. Waar krijg je energie van?

C. Wat helpt je om je gedachten los te laten?

3: Je goed voelen

D. Wat vind je belangrijk in je leven?

E. Bij wie vind je steun?

Continue

Solución

oplossing

Correct!

ga verder

3/3

Welke van de drie foto's heeft niets met de geluksdriehoek te maken?

Correct!

Logisch heeft een wereldbol op handen niet veel te maken met de geluksdriehoek. De andere twee foto's zijn beide onderdelen van 'Jezelf kunnen zijn'

Ga verder

Einde deel 2

Proficiat! Je hebt alle vragen over de geluksdriehoek juist beantwoord

Doe zo verder en vink alle doelen af

Korte samenvatting deel 2

Samenvatting / 01

Samenvatting

De geluksdriehoek bestaat uit 3 delen:1. Jezelf kunnen zijn: Creeer een positieve mindset door met een optimistische blik naar jezelf, anderen en de wereld te kijken. 2. Goed omringd zijn: Zet je in voor anderen, help mensen die je minder of niet kent. 3. Je goed voelen: Laat zowel positieve als negatieve emoties toe.

Geluksdriehoek

Veerkracht

Veerkracht

Wat is veerkracht?

Functies van veerkracht

Hulpbronnen

Verband met groepsdynamica

Veerkracht / 01

Wat is veerkracht

Veerkracht is een proces waarin iemand zich op een positieve manier aanpast aan stress of tegenslag, die hem of haar uit evenwicht brengt en waardoor het functioneren en het mentale welbevinden behouden of herwonnen wordt. Dit proces komt tot stand door op een effectieve manier persoonlijke hulpbronnen en hulpbronnen uit de omgeving te mobiliseren. (Veerkracht: Wat en Hoe?, z.d.)

Bouwen aan veerkracht

stresserende gebeurtenissen

Veerkracht / 02

Functies van veerkracht

Jezelf kunnen zijn heeft te maken met betekenisgeving, positieve mindset en engagement voor persoonlijke doelen. Deze 3 zitten verwerkt in onderstaande vragen:

1. Buffer tegen stressoren en moeilijke ervaringen

Bepaald mede hoe zwaar een tegenslag of gebeurtenis doorweegt op de persoon. Hoe groot is de deuk/hoe hard wordt de veer ingedrukt

2. Herstel en groei van je mentaal welbevinden

Na de deuk moet de veer terug tot zijn oorspronkelijke staat komen. De mogelijkheid om dit te realiseren is herstel. Als de deuk herstelt wordt maar je er beter uitkomt spreken we van groei.

Veerkracht / 03

Interne hulpbronnen

Hulpbronnen die het veerkrachtproces ondersteunen

VB. gevoelens, kwaliteiten, vaardigheden, probleemoplossend vermogen, coping skills,...

Gebruik maken van hulpbronnen kan mensen helpen bij tegenslag en draagt bij aan veerkracht

Externe hulpbronnen

VB. gebeurtenissen, mensen, activiteiten of objecten, sociaal netwerk, toegang tot ondersteuning,...

VERBAND

Verband tussen veerkracht en groepsdynamica

De groep kan effectiever functioneren, vooral in tijden van stress of verandering. De groep zal niet alleen overleven maar ook floreren onder uitdagende omstandigheden. Het versterkt de cohesie en zorgt ervoor dat de groep beter voorbereid is op toekomstige uitdagingen.

04

03

02

01

Collectief welzijn

Aanpassings-vermogen

Conflict-beheersing

Betere communicatie

Ondersteunende en positieve omgeving -> leerlingen kunnen zich sneller herstellen van tegenslagen en stress.

Aanpassen aan onverwahte situaties, flexibel denken en creatieve oplossingen vinden

Omgaan met negatieve emoties en spanningen

Open en eerlijke communicatie, durven lachen en gevoelens uiten

VERBAND

07

08

05

06

Vertrouwen en wederzijds respect

Weerstand tegen stress

Motivatie en betrokkenheid

Leren en groeien

Verhoogt de productiviteit en effectiviteit van de groep

Leren van fouten en successen, gebruik ervaringen om te groeien en de samenwerking te verbeteren

Kalm en efficient blijven, helpt om burn-out en uitputting te voorkomen.

Versterkt de band tussen de groepsleden en bevordert een cultuur van samenwerking en steun

Test jezelf / 03

Test jezelf

Vul de volgende 3 vragen in voor je doorgaat naar het volgende deel.

start

1/3

Sleep de bijhorende voorbeelden bij de passende hulpbronnen:

1: intern

A. gevoelens

B. gebeurtenissen

C. sociaal netwerk

2: extern

D. coping skills

E. probleemoplossend vermogen

Continue

Solución

oplossing

Correct!

ga verder

2/3

Welke van de drie is geen functie van veerkracht?

Buffer tegen stressoren en moeilijke ervaringen

Herstel en groei van je mentaal welbevinden

Motivatie en betrokkenheid

Correct!

Motivatie en betrokkenheid is geen functie van veerkracht maar een verband tussen groepsdynamica en veerkracht.

Ga verder

3/3

Welke van de drie heeft niet te maken met veerkracht?

Correct!

Logisch heeft het opstaan uit het bed niets te maken met veerkracht. Opstaan na een dieptepunt en de draad terug oppakken heeft hier wel mee te maken

Ga verder

Einde deel 3

Proficiat! Je hebt alle vragen over veerkracht juist beantwoord

De doelen die je nu kan afvinken na de geluksdriehoek en veerkracht:

• Belang begrijpen van veerkracht en de geluksdriehoek tijdens groepsvorming
• Concrete oefeningen aanhalen hoe je veerkracht en 'jezelf goed voelen' kan oefenen

Korte samenvatting deel 3

Samenvatting / 03

Samenvatting

Veerkracht is een proces waarin iemand zich op een positieve lanier aanpast aan stress of tegenslag, die hem of haar uit evenwicht brengt en waardoor het functioneren en het mentale welbevinden behouden of herwonnen wordt. Leer leerlingen omgaan met tegenslag en stress. Versterk het mentale welbevinden (geluksdriehoek) door hen te leren zich flexibel op te stellen en emotie- stressregulatie aan te leren. Een groep die werkt aan veerkracht zal efficienter functioneren. De groep is beter voorbereid op toekomstige uitdagingen. Volgende eigenschapen zullen daarnaast sterker worden: aanpassingsvermogen, conflictbeheersing, communicatie, motivatie en betrokkenheid, vertrouwen en wederzijds respect.

Veerkracht

CASUSSEN

Casussen

Klik op de casussen om hem helemaal te lezen. Lees elke casus door en bedenk voor jezelf in welke fase deze situatie zich bevindt, wat je als leerkracht hieraan kan doen om het op te lossen en om het in de toekomst te voorkomen. Veel succes!

Leeslijst

Meer te weten te komen: raadpleeg onze leeslijst...

• Geluk in de klas

Vlaams Instituut Gezond Leven vzw (z.d.) https://www.gezondleven.be/settings/gezonde-school/mentaal-welbevinden-op-school/gelukindeklas

• Handboek groepsdynamica

Jan Remmerswaal (12 augustus 2013), Een inleiding op theorie en praktijk

• Kaartspel mentaal welbevinden

Vlaams Instituut Gezond Leven vzw (2022), Wel-in-je-vel-spel

Leerpad afgerond

Sterk werk!

Succes!

Hopelijk was dit leerpad leerzaam en heb je er iets van bijgehouden. Veel plezier om de zaken in de praktijk toe te passen! Wildert, Fleur, Hanne, Pieter en Stan

Terug

oeps!

Aiaiai, foutje!

Probeer het opnieuw en kies nu wel het juiste antwoord ;)

Terug

Rol van de leerkracht

Vorm een heel duidelijk beeld van de beginsituatie

• Weet wie er in je groep zit
• Je hebt veel invloed om positieve klasomgeving te vormen
• Streef naar wederzijds respect en openheid
• Besteed aandacht aan de behoeften van je leerlingen en de diversiteit van je klas
• Bepaal je eigen waarden en normen op voorhand zodat je deze duidelijk kan maken aan de leerlingen.

Activiteiten

• 1: Naam + weetje
• 2: 2 waarheden, 1 leugen
• 3: Spel zonder regels
• 4: vierstoelenmodel
• 5: hoepelswingen
• 6: krokodillenrivier

Aciviteiten

• 7: Tennisballenspel
• 8: Heliumstick
• 9: Rollenspel

Activiteiten

• Doelen visueel maken • Meditatie en mindfulness • Verwenmomentjes • You’ve got a friend in me • Extra lespakketten:

Hoe kan je meer betrokken worden met de mensen rond je heen en je gemeenschap?

• Neem je voor te helpen.
• Bedenk welke activiteiten betekenisvol zijn voor jou en zet je daarvoor in.
• Zet je in voor een goed doel.
• Zorg voor anderen.

Activiteiten

• 10: Comfortcirkel
• 11: Speeddaten
• 12: Over de streep
• 13: Alsjeblieftjes
• 14: Beelden spreken

Fase terugvallen

Er kan altijd teruggegaan worden in de fases. Zo kan de groep terugvallen naar een voorgaande fase als er bijvoorbeeld stress is in een groep of wanneer er nieuwe leerlingen bij komen of verdwijnen.Na een vakantie worden alle fases opnieuw overlopen maar deze keer sneller. Let op! Dit kan tijdens elke fase gebeuren.

Volgende zaken komen aan bod in deze fase

4. Vorming van groepsnormen, deze samen bepalen! (4 stoelenmodel => zie spelfiche 4: vierstoelenmodel)

• Samen de groepsnorm bepalen en regels samenstellen.

5. Leiderschap en rolverdeling

• Rollen worden verkend.
• Leiderschap (leerkracht) moet erkend en ondersteund worden, ongeacht het formeel of informeel is.

1. Zelfbewustzijn en individuele betrokkenheid

• Wat is mijn rol, houding en gedrag binnen de groep?
• Hoe hoor ik bij de groep?
• Wat zijn mijn individuele bijdragen, die cruciaal zijn voor het opbouwen van een sterke groepsdynamiek?

2. Kennismaking en vertrouwen en onderlinge relaties opbouwen

• Ijsbrekers, teambuildingsactiviteiten en informele gesprekken

3. Verkennen van gemeenschappelijke doelen

• Wat is voor iedereen belangrijk? Wie heeft welke doelen, verwachtingen en normen/waarden?

Fasenmodel

• 1. Vaststellen en definiëren van het probleem
• 2. Vaststellen wat de oorzaken zijn van het probleem
• 3. Het kiezen van een oplossing
• 4. Evalueren van de uitvoering van een besluit: proces- en resultaat evaluatie

Rol van de leerkracht

• Je legt meer verantwoordelijkheid bij de groep, je geeft hen verantwoordelijkheid voor het eigen leer- en groepsproces. • Bevorder autonomie en samenwerking binnen de groep. • Daag de leerlingen uit om buiten hun comfortzone te treden en nieuwe ervaringen op te doen. • Bespreek na elke opdracht de resultaten en verzamel feedback. • Reflecteer samen met de leerlingen op hun ervaringen en groei in hun capaciteiten.

Rol van de leerkracht

• Help de leerlingen bij het afscheid nemen
• Terugblikken op gebeurtenissen

• Wat heeft de samenwerking voor de leerlingen betekent?
• Evalueer de gezamenlijk doelen -> ondersteunende rol
• Je kan ook een praktische rol aannemen bij het organiseren van een reünie of bij het creëren van andere mogelijkheden van voortdurende verbinding.

Rol van de leerkracht

• Warm demander
• Installeer positieve normen, maak regels.
• Oogcontact maken: zo kan je herkennen wie zich gespannen voelt, wie zich goed voelt, wie kijkt weg …
• Voel aan hoe iedereen in de groep zich op dat moment voelt.
• Bespreek samen met de leerlingen de groepsnormen en maak regels.
• Laat duidelijk blijken dat je de ‘leider’ blijft.
• Inzetten op een veilige omgeving.

Hoe kan een groep aan veerkracht bouwen?

• Leer omgaan met tegenslag en stress
• Mentaal welbevinden versterken
• Emotie en stressregulatie
• Flexibiliteit

Rol van de leerkracht

• Zorg dat iedereen zich gewaardeerd voelt en dat hun bijdrage aan de groep ook gewaardeerd wordt door andere leerlingen.
• Varieer in subgroepen. Zorg dat leerlingen die elkaar nog niet goed kennen, meer met elkaar in contact komen en met elkaar leren samenwerken.
• Stimuleer de zelforganisatie van de groep a.d.h.v. werkvormen en reflecteer steeds na de werkvormen. Bespreek:
• Rollen en verantwoordelijkheden
• Het maken van afspraken en de gemaakte afspraken
• Het nemen van beslissingen
• Sociale vaardigheden
• Maak de problemen en het groepsproces bespreekbaar.
• S.T.O.R.M. of fasenmodel (zie ander tabblat op de pagina)

Mindfulness

(Wat Helpt Je Om Je Gedachten Los te Laten?, z.d.)

• Maak tijd en ruimte voor jezelf. Kom met je gedachten tot het nu en focus je op je omgeving. Als je wegdroomt breng je jezelf terug waar je bent. Focus op de contacten die je lichaam met de grond maakt. Leg je handen op je buik en adem diep in en uit. Voel hierbij hoe de lucht in je buik wordt gezogen en terug eruit word geblazen.
• Scan je lichaam op spanningen.

• Herbron met je omgeving. Je bent net geboren en je wordt alles terug voor een eerste keer gewaar. Let op waar je je aandacht vestigd en waar jij belang aan hecht. Neem hierbij een onderzoekende houding aan...

Activiteiten

• 15: Feedback speeddate
• 16: Samen evalueren einde schooljaar