SOON

Praktijk is leidend

Leren & ontwikkelen

Formeel & informeel

Sociaal constructivisme

Self-Determination Theorie

Toekomstgericht

Docent

Aios

Kenmerkende beroepsactiviteiten (KBA's)

Just-in-time

Synchroon & asynchroon

Opleider

Beoordelen

Divers & inclusief

Onderwijs

Beroepscompetentieprofiel specialist ouderengeneeskunde

Landelijk opleidingsplan specialist ouderengeneeskunde

Visie op leren

Het competentieprofiel specialist ouderengeneeskunde is opgesteld door Verenso, de beroepsvereniging van specialisten ouderengeneeskunde.

Het competentieprofiel van de specialist ouderengeneeskunde

Link naar het competentieprofiel

Leren en ontwikkelen zijn kernwoorden in de groei naar zelfstandig professional. Het landelijk opleidingsplan specialist ouderengeneeskunde gaat daarom uit van een toenemende zelfsturing van de aios. Aios en opleiders denken actief na over deze ontwikkeling.Leren vindt cyclisch plaats volgens de principes van Feedup, Feedback, Feedforward.De aios:

• Verzamelt input op basis waarvan leerdoelen bepaald worden (Feedup)
• Vraagt vervolgens in de praktijk en onderwijs regelmatig feedback op het handelen (Feedback)
• Bepaalt vervolgens samen met de opleider waar nieuwe leerpunten liggen (Feedforward)

Als hulpmiddel hierbij kunnen de ontwikkelinstrumenten ingezet worden:

• Het individueel opleidingsplan (IOP)
• De korte praktijkevaluatie (KPE)
• De 360-graden feedback
• De Case Based Discussion (CBD)

In de Handleiding Leren ontwikkelen en beoordelen staat een toelichting op het gebruik van de ontwikkelinstrumenten.

Leren en ontwikkelen

Handleiding Leren ontwikkelen en beoordelen

Synchroon en asynchroon

De opleiding combineert synchroon en asynchroon leren. Bij synchroon leren zijn alle aios tegelijkertijd met hetzelfde onderwijs bezig, zodat zij van en met elkaar leren. Bij asynchroon leren maakt de aios zelf de keuze op welk moment hij wat leert. Hierdoor sluit de opleiding beter aan bij de individuele leerbehoefte en praktijk en is meer differentiatie mogelijk. Denk aan verdiepen in een richtlijn, een elearning, discussiefora, keuzeonderwijs of een symposium.De twee leerlijnen lopen door de drie jaar onderwijs heen: de leerlijn leiderschap en de leerlijn wetenschappelijke vorming. Ook daarin wordt gebruik gemaakt van synchroon en asynchroon leren.

Leren is een actief proces waarbij voortgebouwd wordt op eerder verworven kennis en vaardigheden in samenwerking met anderen. De opleiding is competentiegericht met een opbouw van laagcomplexe naar hoogcomplexe activiteiten. Dit geeft een groei naar steeds meer professionele verantwoordelijkheden en zelfstandigheid. Deze opbouw in complexiteit is ook terug te vinden in het onderwijs en de leerlijnen. Het leren vindt zowel in de praktijk als tijdens onderwijsdagen plaats, waarbij interactie met andere zorgprofessionals en aios het leren stimuleert en versterkt.

Sociaal constructivisme

Bij het aanbieden van onderwijs is het just-in-time principe leidend. Het onderwijs ondersteunt bij en verdiept het leren in de praktijk. Tevens is het belangrijk dat leren en onderwijs efficiënt en effectief zijn, zodat de invulling ervan aansluit bij de doelen van de opleiding. Dit impliceert dat onderwijs zoveel mogelijk aansluit bij waar de aios op dat moment mee bezig is in de praktijk.

Just-in-time

Docent

De docent is een ervaren specialist ouderengeneeskunde of andere expert.De docent:

• Ontwikkelt en verzorgt onderwijs
• Stimuleert aios tot reflectie en zelfsturing
• Draagt zorg voor een constructief en veilig leerklimaat

Docent als mentor of tutor:

• Begeleidt het leerproces
• Monitort de longitudinale ontwikkeling van de aios
• Beoordeelt de voortgang

Arts in opleiding tot specialist ouderengeneeskunde

De aios is een arts die:

• Actief de verantwoordelijkheid neemt voor het eigen leerproces
• Open staat voor feedback
• Groeit naar meer zelfstandigheid en zelfsturing
• Zorgdraagt voor eigen leerproces en leerresultaat
• Reflecteert op eigen ontwikkeling

Iedere aios is anders met eigen kennis en vaardigheden, deze worden aangevuld tijdens de opleidingNaast verplichte onderdelen is er ruimte voor eigen keuzes in onderwijsprogramma’s en stages.

Visie op leren

De beroepspraktijk is leidend in de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde. De opleiding is geworteld in de beroepspraktijk en vindt hierin voor een groot deel (80%) plaats. Aios krijgen een competentiegerichte opleiding in een motiverende, veilige praktijk- en onderwijsomgeving. Die omgeving stimuleert de intrinsieke motivatie, de eigen verantwoordelijkheid voor het (continu) leren en de ontwikkeling tot een competente specialist ouderengeneeskunde.Voor de vormgeving van het leren wordt gebruik gemaakt van principes van de self-determination theorie, van het sociaal constructivisme, van synchroon en asynchroon leren en formeel en informeel leren.

Divers en inclusief

De patiënten en de aios zijn divers, dit heeft een meerwaarde voor de opleiding. In het onderwijs besteden we aandacht aan de diversiteit van de zorgpopulatie en bij de aanname van aios en docenten. Daarbij proberen we in de begeleiding en opleiding van aios zo inclusief mogelijk te zijn.

Een kenmerkende beroepsactiviteit (KBA) is een kernactiviteit in het handelen als specialist ouderengeneeskunde, waarvoor een geïntegreerde toepassing van meerdere deelcompetenties uit verschillende competentie-gebieden noodzakelijk is.De kenmerkende beroepsactiviteiten geven sturing aan het leren in de praktijk. De KBA's stimuleren de aios geleidelijk aan bekwamer en zelfstandiger activiteiten en taken uit te voeren en dat op een steeds complexer niveau. De ontwikkelinstrumenten zijn bij de KBA's ondersteunend voor het leren en ontwikkelen.Er zijn 14 KBA's:KBA 1. Uitvoeren van een geriatrisch assessmentKBA 2. Opstellen en (doen) uitvoeren van een behandelplanKBA 3. Uitvoeren van spoedeisende ouderengeneeskundeKBA 4. Proactieve zorgplanningKBA 5. Beoordelen van wilsbekwaamheidKBA 6. Omgaan met onvrijwillige zorgKBA 7. Uitvoeren van een medicatie-evaluatieKBA 8. Infectiepreventie/ infectie-uitbraakmanagementKBA 9. Uitvoeren van een consultatieKBA 10. Regievoeren en samenwerken binnen interprofessionele teamsKBA 11. Participeren in geriatrische netwerken, zorg- en behandelketensKBA 12. Participeren in en bijdragen aan kwaliteitsbewaking van zorg en behandelingKBA 13. Superviseren van zorgprofessionals (in opleiding)KBA 14. Bijdragen aan de ontwikkeling en innovatie van de ouderengeneeskunde

Kenmerkende beroepsactiviteiten (KBA’s)

Onderwijs

Het onderwijs is aanvullend op en aansluitend bij de praktijk, dit betekent:Just-in-timeZoveel mogelijk aansluitend bij waar de aios op dat moment mee bezig is in de praktijkSynchroon en asynchroon lerenSynchroon is dat wat alle aios tegelijk groepsgericht leren. Asynchroon is onderwijs passend bij de individuele leerbehoefte van de aios. Vormen hiervoor zijn elearning, keuzeonderwijs of een symposium.Twee leerlijnen lopen door de drie jaar onderwijs heen: de leerlijn leiderschap en de leerlijn wetenschappelijke vorming.

Opleider

De opleider is verantwoordelijk voor het opleiden in de praktijk.De opleider:

• Faciliteert het leren
• Borgt randvoorwaarden
• Borgt een veilig opleidingsklimaat
• Voert leergesprekken
• Monitort de ontwikkeling van de aios
• Beoordeelt de competentieontwikkeling aios
• Is een ervaren specialist ouderengeneeskunde

Beoordelen vindt tijdens de opleiding plaats op een beperkt aantal afgesproken momenten. Hierbij wordt vastgesteld wat het bekwaamheidsniveau van de aios is op de kenmerkende beroepsactiviteiten (KBA's) en of de aios voldoende groei op de verschillende competentiegebieden laat zien.

Beoordelen

Self-Determination Theorie (SDT)

Er zijn drie basisbehoeften die voorwaarde zijn om tot intrinsiek leren te komen: autonomie, competentie en verbondenheid.De aios draagt zelf de verantwoordelijkheid om zich te ontwikkelen tot een bekwame specialist ouderengeneeskunde. De opleiding faciliteert dit door een motiverende leeromgeving te bieden in zowel de praktijkperiodes als in het onderwijs. De autonomie wordt gestimuleerd door aan te sluiten bij het niveau en het individuele leerproces van de aios en door ruimte te geven voor individuele keuzes en differentiatie.

We leiden op voor de toekomst. Dat wil zeggen dat de aios leren te functioneren in een snel veranderend werkveld (adaptief vermogen), maar ook dat het opleidingsplan toekomstbestendig geformuleerd is.

Toekomstgericht

Bij het leren zijn enerzijds de formele momenten zoals geplande activiteiten, onderwijs en evaluatiemomenten van belang. Anderzijds is ook het informeel leren belangrijk, zoals de uitwisseling met andere aios, interactie met zorgprofessionals, patiënten en rolmodellen. Het informeel leren kan geformaliseerd worden door reflectie.

Formeel en informeel leren

Praktijk is leidend

Leren vindt voor 80% plaats in de praktijk:

• In de dagelijkse patiëntenzorg
• In de korte overleggen en afstemming met de supervisoren
• In overleggen (MDO’s, familiegesprekken, enz)
• In leergesprekken met de opleider

Het onderwijs op het eigen opleidingsinstituut en het landelijke onderwijs ondersteunen en verdiepen het leren in de praktijk. De praktijk is divers daarom hebben de aios verschillende praktijkperiodes en stages:

• Intramurale en palliatieve zorg
• Geriatrische revalidatiezorg
• Ziekenhuisstage
• Ouderenpsychiatriestage
• Ambulante zorg
• Verdiepingsstage VVT
• Keuzestage