ARO GARAIKIDEA

aro garaikidea

Ema Santiso Krcmarova LH6B

AURKEZPENA

GERTAKIZUNAK:

4. II.Mundu Gerra

5. Gerra Zibila

1. Frantziako Iraultza

6. Gráfico + texto

2. Iraultza Industriala

3. I. Mundu Gerra

fRANTZIAKO IRAULTZA:

Frantziako iraultza, 1789an hasi zen, Frantzian. Kausa nagusienak, herritarrak pribilegio gutxi zituztela , oso zapalduta zeudela eta zergak ordaindu behar zituztela, baina nobleak, kleroak eta erregeak ez. Baita , herritarrak diru gabe gelditzen ari ziren, eta bitartean, erregeak ez zuen ezer egiten aldatzeko, dirua gastatzen eta festak egiten egon baitzen. Gertakari nagusienak, Estatu Orokorrak 1789ko apirilaren 5a, herri xehearen Batzar Nazionala ekainaren 16an, Feudalismoa kendu eta herritarren eskubideak aldarrikatu, kleroak eta nobleziak bat egin zuten herri xehearekin

1789ko uztailaren 9 an eta Batzar Konstituziogilearen sorpena, 1789ko uztailaren 14an La Bastillara joan ziren herritarrak, 1791an Frantziako lehen konstituzioa onartu zen, 1792an Frantzia gerra batean sartu zen, eta susmoak zeunden Luis XVI. erregea atzerritarrekin hitz egin hari zela, eta azkenean 1793ko urtarrilaren 21ean atxilotu zuten, eta "beldurraren erregimena" ezarri zen. 1794an, Robespierre gillotinatu zuten bere aldekoekin batera. Gertakizun hauen ondorioz, Frantziako lehen konstituzioa sortu zen, monarkia absolutoa kendu eta Napoleon Bonaparte aginpean jarri eta gizarte piramidea aldatu egin zen, Burgesia altxatuz. Bi

Hiru fase izan ziren: 1.fasea: xviii.mendetik xix.menderaino izan zen, Inglaterran. Asmakizunak: lurrun-makina, trenbideak. 2.fasea: xix.mendetik xx.menderaino izan zen, eta Europara zabaldu zen. Asmakizunak: autoa, eta telefonoa. 3.fasea: xx.mendetik gaur eguneraino izan da, mundu osoan. Asmakizunak: mugikorra, auto elektrikoak. Energia-Iturriak: Lehenengo fasean, ikatza erabiltzen zen, bigarren fasean petrolioa erabiltzen zen eta hirugarren fasean energia nuklearra erabiltzen da. Honen gauza denen ondoriz, gizarte piramidea aldatu zen, industriak sortu eta industrietan aurrerapen asko izan ziren baliabideak askoz ere errazagoak egin ziren, Burgesiak indarra hartu zuen, hiriak sortu, artisau tailerrak desagertu eta landetako lanen gutxipena, garraioen aurrerapena, produktuak merketu eta proletarioa hirietara mugitu.

Iraultza industriala:

Iraultza Industriala XVIII. mendetik aurrera izan zen. herrialdeetan. Industria iraultza deitzen diogu jendearen lan egiteko eta bizitzeko modua aldatu zuten aldaketa multzoari. Inglaterran izan zen eta Europara zabaldu zen.Kausa nagusienak James Watt-ek "sortutako" lurrun-makina, lana egiteko baliabideak izan ziren eta Burgesak industrietan inbertitu zuten. Gertakari nagusienak lurrun-makinaren sorpena, lurrun-makinaren erabilpena beste makina batzuk mugitzeko eta ez erabiltzeko animaliak, eta artisau tailerren gutxipenak eta lantegi handien eta industrien areagotzea. Lehenengo fasean lurrun-makina eta trenbidea asmatu ziren, bigarren fasean automobila, telefonoa, irratia eta telebista asmatu ziren, eta hirugarren fasean suziriak, ordenagailua, interneta eta mugikorra asmatu ziren. Ge

Kausa nagusienak inperialismoa, hau da, herrialdeak konkistatzea eta lehengaien nahia izan ziren. Alemaniak Frantzia nahi zuen atakatu eta horregaitik herrialde neutral batetik (Belgikatik) nahi zuen pasatu, baimen gabe eta herrialde hori konkistatuz eta horregaitik Ingleterra Entente hirukoitzean sartu zen.Azkenean, Alemania errenditu egin zen. 1919ko urtarrila eta ekainaren bitartean, gerran parte hartu zuten herrialdeetako ordezkariak batu zituzten eta gerra galdu zutenei ondorioak jarri zizkieten. Ondorioak: Alemniak diruarekin ordaindu, lurralde batzuk Frantziari eman, soldatu kantitate mugatua izan, armak ezin zituen ez egin ez erosi, eta hori dena Versaieseko itunean sinatu. Nazio Batuen Erakundea sortu zen, bakea bermatzeko. Austria-Hungaria hiru zatitan banatu behar izan zen: Hungria, Txekoslovakia eta Jugoslavia.

I. MUNDU GERRA:

Lehen mundu gerra 1914 eta 1918. urteen tartean izan zen, Europan .Bi talde nagusitan banatuta zeuden: Entente hirukoitza: Inglaterra, Frantzia eta Errusia Aliantza hirukoitza: Alemania, Austria-Hungria eta Italia, nahiz eta Italiak gerrra bitartean taldez aldatu. Gerra, Austria-Hungariako artxidukea Sarajevon zegoela Esku Beltza taldeko gazte batek hil zuen, eta horregaitik hasi zen gerra. Baita Alemaniak gerra nahi zuen eta baldintza batzuk jarri zizkion ezinezkoak zirenak, eta esan zion ez bazituen betetzen gerra izango zuela, eta horregaitik hasi zen.

II. MUNDU GERRA:

Gertakari nagusienak, Alemaniak Polonia inbaditu zuela 1939ko irailaren 1ean, hurrengo ilabeteetan Alemaniak Danimarka, Norvegia, Belgika eta Holanda inbaditu zituen. 1940ko abuztuan, Alemaniak Londres bonbardatu zuen, baina ez zuten lontu Inglaterraren errendizioa, Alemaniak Sobietar Batasuna nahi zuen inbaditu, eta bere soldatuak Moskuratz abiatu ziren, baina negua heltzen ari zenez, atzerantz egin behar izan zuten, eta Japonek egindako bonbardeaketa Pearl Harborren izan ziren.Ondorioak: Nazio Batuen Erakundearen sorrera. 50 milioi baino pertsona gehiago hil. Pilabat hiri, herri eta portuen suntzipena.

II.Mundu gerra, 1939tik 1945era izan zen mundu osoan.Bi taldeak: Aliatuak: Sobietar Batasuna, Inglaterra, Frantzia eta Estatu Batuak. Ardatzeko Potentziak: Alemania, Italia eta Japonia. Bi Gerraren arrasoi nagusiena, Adolf Hitler (Alemania), Benito Mussolini (Italia) eta Hirohitoren (Japonia) anbizioa herrialdeak konkistatzea izan zen. Kausa nagusienak, Hitler Versalleseko Ituna apurtzen hari zela, bere militarrak berraktibatu zituela, eta Poloniaren kontrako Inbasioa. K

Gerra zibila:

Iparraldea konkistatzea lortu zuten, eta hor tartean Gernikako bonbardeaketa izan zen (1937ko apirilaren 26an). Berriro Madrilerantz abiatu ziren, eta oraingoan konkistatzea lortu zuten, errepublikarrak oso zapalduta zeudelako aurretik.Azkenik, Bartzelona konkistatu, balentziara abiatu, eta azkenengo lekua konkistatzen Alikante izan zen. 5 atal izan zituen Gerra Zibilak: Zutabe Gerra 1936: kolpe militarra izan zen, eta Andaluzia eta Extremadura konkistatu zuten nazionalak. Madrilgo guduak 1937ko uztailera arte:Madril atakatu. Iparraldeko kanpaina 1937ko urrira arte: iparraldea konkistatu eta Gernikako bonbardeaketa. Ebroko gudua 1938: Kataluina konkistatu. Gerraren amaiera (gerra bukatu arte): Azkenean, Alikante konkistatu. Ondorioak: Pilabat jende hil zen, hiri eta komunikabide asko apurtu, Francoren diktadura 1975era arte (hil zen arte),1978an konstituzioa sortu zen, berriro elizak boterea hartu, Euskara debekatu, eta jende asko kartzelaratu edo zigortu.

Gerra Zibila 1936tik 1939ra izan zen, Espainian.Bi taldetan bereizi zen poblazioa: Nazionalak: eskuinekoak, tradizionalak, erlijiosoak,... Beraien buruzagiak Mola, Sanjurjo eta Franco ziren. Errepublikanoak: ezkerrekoak, errepublika nahi zutenak,... Gerraren hasiera,nazionalen buruzagien kolpe militarra izan zen. Ceuta eta Melillatik hasi ziren, Madrilerantz, baina Sanjurjo hegazkin istipu batean hil egin zen, eta orduan, Mola eta Franco gelditu ziren buruzagi. Madrilera bidean, Extremadua konkistatu zuten, baina ondoren ez zuten lortu Madrid konkistatzea. Orduan iparralderantz abiatu ziren. Baina Mola hegazkin istripu batean hil egin zen.

GErra hotza:

Gerra Hotza 1947tik 1991ra izan zen, Estatu Batuen eta Sobietar batasunaren artean.Estatu Batuarrak, kapitalistak ziren, hau da, bakoitzak bere irabaziak edukitazea, eta Sobietar Batasunekoak komunistak ziren, hau da irabaziak partekatzea.