n6.7 wyd. Jedność e

Jak czytać Biblię, by ją zrozumieć?

01

Szukam tego, co ważne

Dziś katechezę rozpoczniemy modlitwę słowami Psalmu 8.

Modlitwa

O Panie, nasz Boże, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi! Tyś swój majestat wyniósł nad niebiosa. Sprawiłeś, że [nawet] usta dzieci i niemowląt oddają Ci chwałę, na przekór Twym przeciwnikom, aby poskromić nieprzyjaciela i wroga. Gdy patrzę na Twe niebo, dzieło Twych palców, księżyc i gwiazdy, któreś Ty utwierdził: czym jest człowiek, że o nim pamiętasz, i czym - syn człowieczy, że się nim zajmujesz? Uczyniłeś go niewiele mniejszym od istot niebieskich, chwałą i czcią go uwieńczyłeś. Obdarzyłeś go władzą nad dziełami rąk Twoich; złożyłeś wszystko pod jego stopy: owce i bydło wszelakie, a nadto i polne stada, ptactwo powietrzne oraz ryby morskie, wszystko, co szlaki mórz przemierza. O Panie, nasz Panie, jak przedziwne Twe imię po wszystkiej ziemi!

Wyjątkowość Biblii

Dziś kolejna katecheza o Biblii, księdze niezwykłej dla wielu osób. Posłuchajcie, co o niej mówił rosyjski pisarz Dymitr Mereżkowski: „…mam ją u siebie już trzydzieści lat. Czytam ją codziennie i czytać będę, póki oczy widzą, przy wszelkim od słońca czy serca biegnącym świetle, w najjaśniejsze dni i najciemniejsze noce, szczęśliwy czy nieszczęśliwy, chory czy zdrów, czujący czy nieczuły. I wydaje mi się, że wciąż czytam coś nowego, nieznanego, i że nigdy nie przeczytam, nie poznam do głębi (…); grzbiet odpada, kartki rozsypują się (…) trzeba by ją na nowo oprawić, ale szkoda, bo prawdę mówiąc strach choćby na kilka dni rozstać się z tą książką”.

(D. Mereżkowski, Jezus nieznany)

Biblia dzieło Boga i ludzi

Biblię można czytać na wiele sposobów. Za każdym razem na nowo poznajemy jej przesłanie i to poznawanie może nie mieć końca. Poszukamy, jak odkrywać właściwy sens tekstów biblijnych.

Biblia dzieło Boga i ludzi

Cała Biblia dzieli się na księgi, rozdziały i wersety. Każda księga ma swój skrót, który ułatwia zapisanie tzw. siglów. Podział Biblii na rozdziały znany jest dopiero od XIII w. Dokonał go po raz pierwszy na tekście łacińskim francuski uczony Stephen Langton. Natomiast podział na wersety zapoczątkował w roku 1528 Santes Pagnini.

Łk 10, 30-37

Numery wersów

Skrót nazwy księgi. Wykaz skrótów zawarty jest w każdym egzempalrzu Pisma Świętego

Numer rozdziału

02

ROZWAŻAM I ZDOBYWAM

Kto może interpretować Pismo Święte?

czytanie Pisma Świętego (2 P 1,20-21)

Posłuchajcie fragmentu Pisma Świętego.

kliknij w księgę, by wyświetlić tekst biblijny

Gatunki literackie w Biblii i ich cechy

Otwórzcie podręczniki na str. 29-30.

Poproszę o przeczytanie zaznaczonego tekstu.

Gatunki literackie w Biblii i ich cechy

zad. 4. str. 17.

Będziecie pracować w grupach. Posługując się objaśnieniami z podręcznika, dopasujcie poznany gatunek literacki do tekstów biblijnych. Tekst biblijne ukryte są pod ikonkami aktywnymi.

kliknij w ikonki aktywne, by wyświetlić poszczególne teksty

03

Zostaję ubogacony i działam

Odkrywam cechy autora ludzkiego w tekstach biblijnych

Słowo Boże zostało w Piśmie Świętym przekazane w języku konkretnych ludzi. W poznawaniu przesłania tekstów biblijnych konieczna jest znajomość okoliczności, w jakich konkretny tekst powstawał, między innymi wykształcenia autora, kultury i epoki, w jakiej tworzył. „W Piśmie Świętym Bóg mówi do człowieka w sposób ludzki. Aby dobrze interpretować Pismo Święte, trzeba więc zwracać uwagę na to, co autorzy ludzcy rzeczywiście zamierzali powiedzieć i co Bóg chciał nam ukazać przez ich słowa” (KKK 109). „W celu zrozumienia intencji autorów świętych trzeba uwzględnić okoliczności ich czasu i kultury, «rodzaje literackie» używane w danej epoce, a także przyjęte w tamtym czasie sposoby myślenia, mówienia i opowiadania. Inaczej bowiem ujmuje się i wyraża prawdę w różnego rodzaju tekstach historycznych, prorockich, poetyckich czy w innych rodzajach wypowiedzi” (KKK 110).

Odkrywam cechy autora ludzkiego w tekstach biblijnych

Cechy autora ludzkiego – św. Łukasza, który napisał Ewangelię oraz Dzieje Apostolskie:

sposób myślenia i wyrażania się – jako lekarz używa wyrażeń typowo medycznych, wrażliwość – jest czuły na ludzkie cierpienie, tak też ukazał Jezusa, styl pisania – piękny i bogaty język świadczy o jego wykształceniu, środowisko życia – pisze do chrześcijan nawróconych z pogaństwa, opuszcza więc to, co zrozumiałe było tylko dla Żydów, umiejscowienie w czasie – lata osiemdziesiąte I wieku naszej ery.

Poznaję słowo Boże

Biblia jest księgą niewyczerpaną, piękną, ale i trudną. Jest listem Boga skierowanym do człowieka, ale wymaga umiejętności radzenia sobie z tekstami biblijnymi, aby nie zgubić prawdy o Bogu. Pismo Święte jest przede wszystkim słowem Bożym. W rozumieniu go pomagają zasady interpretacji ustalone przez Kościół. Dymitr Mereżkowski, czytając Biblię, miał wrażenie, że wciąż czyta coś nowego, nieznanego i że nigdy nie przeczyta, nie pozna jej do głębi. Biblia to księga ponadczasowa. Przemawia również do nas.

Poznaję słowo Boże

zad. 6. str. 17.

Będziecie pracować w parach. Przeczytajcie tekst z Ewangelii wg św. Łukasza 10,30-37 i odpowiedzcie na pytania:

1. Do kogo są skierowane te słowa? 2. O czym mówią? 3. Czego Pan Jezus oczekuje od ludzi? 4. Co warto zmienić w swoim życiu po przeczytaniu tych słów?

kliknij w księgę, by wyświetlić tekst biblijny

Zapis do zeszytu

Gatunki literackie występujące w Biblii to między innymi:

• psalm,
• list,
• hymn,
• modlitwa,
• kazanie,
• przypowieść.

Łk 10, 30-37

04

Ćwiczenia

ćwiczenia zad. 1. str. 16.

podpowiedź

ćwiczenia zad. 2. str. 16.

link do gry poza prezentacją

ćwiczenia zad. 3. str. 16.

podpowiedź

ćwiczenia zad. 5. str. 17.

podpowiedź

Sprawdź swoją wiedzę!

05

praca domowamodlitwa

Praca domowa

1. Przeczytaj fragment Mt 13,1-23 i napisz, co w nim jest wyjątkowego. 2. Przeczytaj dowolnie wybrany tekst z Pisma Świętego i ustal, jaki to gatunek literacki. Następnie napisz, co warto zmienić w swoim życiu pod wpływem tych słów. 3. Wieczorem przeczytaj fragment Pisma Świętego jako modlitwę.

Modlitwa końcowa

Naszą katechezę zakończymy słowami Pslamu 9.

Chwalić Cię będę, Panie, całym sercem moim, opowiem wszystkie cudowne Twe dzieła. Cieszyć się będę i radować Tobą, psalm będę śpiewać na cześć Twego imienia, o Najwyższy. Bo wrogowie moi się cofają, padają, giną sprzed Twego oblicza. Boś Ty przeprowadził mój sąd i wyrok, zasiadając na tronie – Sędzio sprawiedliwy. (Ps 9,2-5)

przygotowanie prezentacji

Źródło grafiki:

grafika wygenerowana przez AI

bank zdjęć własnych wydawnictwa

Literacką

teologiczną

W Biblii można również spotkać się z mitem, a cała Pieśń nad pieśniami ma formę dramatu. Czytając Pismo Święte, wielu tekstów nie da się odczytywać dosłownie, a sama znajomość gatunków literackich nie wystarczy, by zrozumieć Boże słowo zawarte w Biblii.

MODLITWA

PRZYPOWIEŚĆ

PSLAM

HYMN

KAZANIE

LIST

LAN

TON

Stephen

Santes

nini

PA

Grupa 1: Ps 9,2-5 Chwalić Cię będę, Panie, całym sercem moim, opowiem wszystkie cudowne Twe dzieła. Cieszyć się będę i radować Tobą, psalm będę śpiewać na cześć Twego imienia, o Najwyższy. Bo wrogowie moi się cofają, padają, giną sprzed Twego oblicza. Boś Ty przeprowadził mój sąd i wyrok, zasiadając na tronie – Sędzio sprawiedliwy.

psalm

– Do jakiego gatunku literackiego należy ten tekst?

kliknij w ikonkę aktywną, by zobaczyć właściwą odpowiedź

– Jak często autor tych słów czyta Biblię? – Co w niej odkrywa?

– Co to jest interpretacja? – Co można interpretować? – Po co interpretujemy utwory literackie?

Pismo Święte powstało wiele wieków temu i z tego powodu nie wszystkie zwroty są dla nas dzisiaj zrozumiałe. Potrzebujemy więc interpretacji tekstów biblijnych. Pismo Święte zostało napisane przez ludzi, którzy posługiwali się pewnymi zasadami wspólnymi dla wszystkich dzieł literackich. Dlatego możemy w nim wyróżnić znane nam gatunki literackie, których używa się także współcześnie. Biblia powstała we współpracy Boga i ludzi, więc przy interpretowaniu ksiąg biblijnych uwzględnia się dwie płaszczyzny: literacką i teologiczną. Poszukamy, jak należy czytać Biblię, na co w niej zwracać uwagę, aby słowo Boże zostało zrozumiane poprawnie.

Wyjaśniania Pisma Świętego dokonuje Nauczycielski Urząd Kościoła, który jest do tego upoważniony. Jedynie w łączności z całym Kościołem możemy właściwie zrozumieć Biblię.

To przede wszystkim miejcie na uwadze, że żadne proroctwo Pisma nie jest do prywatnego wyjaśniania. Nie z woli bowiem ludzkiej zostało kiedyś przyniesione proroctwo, ale kierowani Duchem Świętym mówili od Boga święci ludzie. (2 P 1,20-21)

– Dlaczego nie każdy może interpretować Pismo Święte według własnych kryteriów? – Kto może wyjaśniać przesłanie Pisma Świętego?

Grupa 2: 1 Kor 1,1-9Paweł, z woli Bożej powołany na apostoła Jezusa Chrystusa, i Sostenes, brat, do Kościoła Bożego w Koryncie, do tych, którzy zostali uświęceni w Jezusie Chrystusie i powołani do świętości wespół ze wszystkimi, co na każdym miejscu wzywają imienia Pana naszego Jezusa Chrystusa, ich i naszego Pana. Łaska wam i pokój od Boga Ojca naszego i Pana Jezusa Chrystusa! Bogu mojemu dziękuję wciąż za was, za łaskę daną wam w Chrystusie Jezusie. W Nim to bowiem zostaliście wzbogaceni we wszystko: we wszelkie słowo i wszelkie poznanie, bo świadectwo Chrystusowe utrwaliło się w was. Nie doznajecie tedy braku żadnej łaski, oczekując objawienia się Pana naszego, Jezusa Chrystusa. On też będzie umacniał was aż do końca, abyście byli bez zarzutu w dzień Pana naszego, Jezusa Chrystusa. Wierny jest Bóg, który powołał was do współuczestnictwa z Synem swoim, Jezusem Chrystusem, Panem naszym.

list

– Do jakiego gatunku literackiego należy ten tekst?

kliknij w ikonkę aktywną, by zobaczyć właściwą odpowiedź

Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma. Miłość nigdy nie ustaje.

Grupa 3: 1 Kor 13,1.4-8a Gdybym mówił językami ludzi i aniołów, a miłości bym nie miał, stałbym się jak miedź brzęcząca albo cymbał brzmiący. Miłość cierpliwa jest, łaskawa jest. Miłość nie zazdrości, nie szuka poklasku, nie unosi się pychą; nie jest bezwstydna, nie szuka swego, nie unosi się gniewem, nie pamięta złego; nie cieszy się z niesprawiedliwości, lecz współweseli się z prawdą.

hymn

– Do jakiego gatunku literackiego należy ten tekst?

kliknij w ikonkę aktywną, by zobaczyć właściwą odpowiedź

Grupa 4: Łk 22,39-43Potem [Jezus] wyszedł i udał się, według zwyczaju, na Górę Oliwną; towarzyszyli Mu także uczniowie. Gdy przyszedł na miejsce, rzekł do nich: „Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie”. A sam oddalił się od nich na odległość około rzutu kamieniem, padł na kolana i modlił się tymi słowami: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich. Wszakże nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!” Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i pokrzepiał Go.

modlitwa

– Do jakiego gatunku literackiego należy ten tekst?

kliknij w ikonkę aktywną, by zobaczyć właściwą odpowiedź

Grupa 5: Mt 5,21-24Słyszeliście, że powiedziano przodkom: Nie zabijaj!; a kto by się dopuścił zabójstwa, podlega sądowi. A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu: Raka, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł: „Bezbożniku”, podlega karze piekła ognistego. Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam sobie przypomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przed ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim. Potem przyjdź i dar swój ofiaruj.

kazanie

– Do jakiego gatunku literackiego należy ten tekst?

kliknij w ikonkę aktywną, by zobaczyć właściwą odpowiedź

Grupa 6: Łk 8,4-8 Gdy zebrał się wielki tłum i z poszczególnych miast przychodzili do [Jezusa], opowiedział im przypowieść: „Siewca wyszedł siać swoje ziarno. A gdy siał, jedno padło na drogę i zostało podeptane, a ptaki podniebne wydziobały je. Inne padło na skałę i gdy wzeszło, uschło, bo nie miało wilgoci. Inne znowu padło między ciernie, a ciernie razem z nim wyrosły i zagłuszyły je. Inne w końcu padło na ziemię żyzną i gdy wzrosło, wydało plon stokrotny”. To mówiąc, wołał: „Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha!”.

przypowieść

– Do jakiego gatunku literackiego należy ten tekst?

kliknij w ikonkę aktywną, by zobaczyć właściwą odpowiedź

Jezus nawiązując do tego, rzekł: «Pewien człowiek schodził z Jerozolimy do Jerycha i wpadł w ręce zbójców. Ci nie tylko że go obdarli, lecz jeszcze rany mu zadali i zostawiwszy na pół umarłego, odeszli. Przypadkiem przechodził tą drogą pewien kapłan; zobaczył go i minął. Tak samo lewita, gdy przyszedł na to miejsce i zobaczył go, minął. Pewien zaś Samarytanin, będąc w podróży, przechodził również obok niego. Gdy go zobaczył, wzruszył się głęboko: podszedł do niego i opatrzył mu rany, zalewając je oliwą i winem; potem wsadził go na swoje bydlę, zawiózł do gospody i pielęgnował go. Następnego zaś dnia wyjął dwa denary, dał gospodarzowi i rzekł: "Miej o nim staranie, a jeśli co więcej wydasz, ja oddam tobie, gdy będę wracał". Któryż z tych trzech okazał się, według twego zdania, bliźnim tego, który wpadł w ręce zbójców?» On odpowiedział: «Ten, który mu okazał miłosierdzie». Jezus mu rzekł: «Idź, i ty czyń podobnie!» (Łk 10,30-37).

sposoby myślenia

sposoby mówienia

kulturę

sposoby opowiadania

rodzaje literackie