Arantza bifidoa

Arantza bifidoa

Andoni Egia Solaun

Zer da arantza bifidoa?

Zergatik gertatzen da?

Faktoreak

Diagnostikoa

Tratamentua

Informazio deigarria

01

Zer da Arantza bifidoa?

Zer da arantza bifidoa?

Arantza bifidoa sortzetiko ANOMALIA bat da, enbrioi-garapenean gertatzen dena, hodi neuralaren itxitura osatugabea duena. Horrek ornoen malformazioa dakar, eta, kasu batzuetan, bizkarrezur-muinaren eta meningeen protrusioa bizkarrezurreko irekidura baten bidez. Egoera hori hainbat modu eta larritasun-mailatan ager daiteke, sintomak sortzen ez dituzten kasu arinetatik hasi eta desgaitasun fisikoa eta osasun-arazo esanguratsuak eragin ditzaketen modu larriagoetara arte.

SINTOMAK

02

Zergatik gertatzen da arantza bifidoa?

2.1 Zergatik gertatzen da?

Arantza bifidoa fetuaren garapenean gertatzen den sortzetiko malformazioa da. Haurtxoaren bizkarrezurra eta bizkarrezur-muina haurdunaldiaren lehen asteetan behar bezala garatzen ez direnean gertatzen da.Arantza bifidoaren kausa zehatzak ez daude beti argi, baina faktore genetikoen eta ingurumenekoen konbinazioa eragiten dutela uste da.

2.2 Arantza bifido motak

Mielomeningocele

Arantza Bifido ezkutua

Meningocele

Bizkarrezurraren irekidura ez da agerikoa kanpoan. Bizkarrezur-muina eta hura estaltzen duten mintzak apur bat kanpora irten daitezke, baina normalean larruazalak estaltzen ditu. Baliteke sintoma edo arazo esanguratsurik ez eragitea, eta baliteke pertsona askok ez jakitea sintoma edo arazo horiek badituztela.

Meningeak bizkarrezurreko irekiduratik irteten dira, likido zefalorrakideoz betetako poltsa edo zaku bat osatuz. Bizkarrezur-muina, ordea, oro har bere lekuan dago eta ez dago arriskuan. Arantza bifido mota horrek sintoma neurologiko arinak edo moderatuak eragiten ditu askotan.

Hau da arantza bifidoaren motarik larriena. Mielomeningocelean, bai meningeak bai bizkarrezur-muina bizkarrezurreko irekiduratik irteten dira, likido zefalorrakideoz betetako zaku bat osatuz. Bizkarrezur-muina esposiziopean eta kaltetuta egon daiteke. .

03

FAKToREAK

Azido folikoaren urritasuna

Familia-aurrekariak

Faktoreak

Faktore Genetikoak

Ama baldintzak

Ingurumenfaktoreak

04

Diagnostikoa

Diagnostikoa

Haurdunaldian, ekografia batek fetuaren garapenean anomaliak detekta ditzake, arantza bifidoa barne.

1. Jaio aurreko ekografia

2. Azterketa fisikoa

Jaiotzaren ondoren, mediku batek umetxoaren azterketa fisiko oso bat egin dezake arantza bifidoaren zantzuak bilatzeko, hala nola bizkar baxuko protuberantzia bat edo zulotxo bat edo lesioaren gaineko adabaki bat.

Diagnostikoa

4. Funtzio neurologikoko probak

Proba horiek haurraren funtzio neurologikoa ebaluatzen dute, hala nola mugimendua eta sentikortasuna, arantza bifidoarekin lotutako nerbioetan kalterik dagoen zehazteko.

Irudi-probak egin daitezke, hala nola erradiografiak, erresonantzia magnetikoak (EM) edo tomografia konputarizatuak (OT), bizkarrezurra ebaluatzeko eta balizko anomaliak detektatzeko.

3. Irudi-probak

Diagnostikoa

5. Likido zefalorrakideoaren analisia

Kasu batzuetan, ziztada lunbar bat egin daiteke bizkarrezur-muina inguratzen duen likido zefalorrakideoaren lagin bat lortzeko. Analisi horrek arantza bifidoa dagoela iradokitzen duten anomaliak erakuts ditzake.

05

Tratamendua

Tratamendua

Terapia fisikoa eta okupazionala

Tratamendu medikoa

Kirurgia

Kirurgiaren ondoren, baliteke sendagaiak behar izatea lotutako konplikazioak prebenitzeko edo tratatzeko, hala nola gernu-traktuko infekzioak edo arazo neurologikoak. Adibidez, antibiotikoak errezetatu daitezke infekzioak prebenitzeko, edo medikamentuak erabil daitezke presio arteriala edo maskuriaren funtzioa kontrolatzeko.

Arantza bifidoko kasu askotan, bereziki larrienetan, kirurgia behar da bizkarrezur-muinaren malformazioa zuzentzeko eta bizkarrezurreko irekidura ixteko. Kirurgia hori, normalean, bizitzako lehen orduetan edo egunetan egiten da, arantza bifido irekia (mielomeningocele) duten haurtxoen kasuan. Kirurgiak konplikazioak prebenitzen eta funtzio neurologikoa hobetzen lagun dezake.

Arantza bifidoa duten pazienteek terapia fisikoaz eta okupazionalaz balia daitezke funtzio motorra hobetzeko, muskuluak indartzeko, oreka eta koordinazioa hobetzeko, eta eguneroko jarduerak modu independenteagoan egiteko teknikak ikasteko.

Tratamendua

Etengabeko jarraipena eta maneiua

Sintoma espezikoen tratamendua

Arantza bifidoa afekzio kronikoa da, eta epe luzerako jarraipena eta maneiua eskatzen du. Arreta mediko espezializatuko talde batek aldian-aldian ebaluatu behar ditu pazienteak, denboran zehar sor daitekeen edozein konplikazio detektatu eta tratatzeko.

Sintoma indibidualen arabera, tratamendu gehigarriak behar izan daitezke. Adibidez, gailu ortopedikoak erabil daitezke martxaren arazoak zuzentzeko, edo aldizkako gernu-kateterrak behar izan daitezke maskuria husten laguntzeko, maskuriak disfuntziorik badu.

Informazio deigarria

06

Historio intrigarria

Arantza bifidoa antzinatik dokumentatu da. Arantza bifidoaren ebidentzia duten eskeletoak aurkitu dira milaka urte lehenagoko giza hondakinetan, eta horrek iradokitzen du egoera hori aspalditik egon dela.

Informazio deigarria

"Arantza bifidoa" terminoaren jatorria

Gaixotasuna duten ospetsuak

Folklorea eta mitologia

Hainbat pertsonaia publikok arantza bifidoarekin izandako esperientziaz hitz egin dute argi eta garbi, egoerari buruzko kontzientzia sortzen lagunduz. Arantza bifidoarekin jaio ziren ospetsu batzuk Tanni Grey-Thompson atleta paralinpikoa eta RJ Mitte aktorea dira.

Kultura batzuetan, arantza bifidoa sineskeriekin eta mitoekin lotu izan da. Adibidez, Afrikako komunitate batzuetan, uste zen arantza bifidoa zuten haurtxoak gaiztotuta zeudela edo espiritu gaiztoak zituztela.

"Arantza bifidoa" terminoaren jatorria latinetik dator, eta literalki "zutabe zatitua" esan nahi du. Hieronymus Fabricius anatomista italiarrak sortu zuen XVI. mendean, egoera horren ezaugarri den bizkarrezurreko malformazioa deskribatzeko.

Elkarteak eta erakundeak

Mundu osoan, arantza bifidoa duten pertsonei eta haien familiei laguntzen dieten erakunde eta elkarte ugari daude. Erakunde horiek baliabideak, informazioa, laguntza emozionala eta defentsa-aukerak ematen dituzte egoera horretan bizi direnen bizi-kalitatea hobetzeko.

Euskal Autonomia Erkidegoan badira arantza bifidoa duten pertsonei eta haien familiei laguntza ematen dieten elkarteak, hala nola ADEMBI Bizkaian, ADEBHI Gipuzkoan eta ASEBHI Euskal Autonomia Erkidegoan. Erakunde horiek hainbat zerbitzu eskaintzen dituzte, besteak beste, informazioa, orientazioa, laguntza emozionala eta egoera horretan bizi direnen bizi-kalitatea hobetzeko jarduerak.

Arantza Bifidoaren Eguna

Azaroaren 21ean Arantza Bifidoaren Munduko Eguna ospatuko da, egoera horren gaineko kontzientzia areagotzea, prebentzioa sustatzea eta arreta medikoa eta laguntza jasotzeko aukera hobetzea helburu duen ekimena.

Eragin globala

Arantza bifidoaren intzidentzia aldatu egiten da eskualdearen eta etniaren arabera. Adibidez, azterketek iradokitzen dute arantza bifidoa ohikoagoa dela Latinoamerikako zenbait populazio indigenen artean. Hala ere, oro har, uste da arantza bifidoak 1.000 jaiotzatik 1i eragiten diola mundu osoan.

ETA HAU IZAN DA NIRE AURKEZPENA ARANTZA BIFIDOAZ

Familia-aurrekariak

Arantza bifidoko familia-aurrekariak dituzten edo gaixotasun hori duen seme edo alaba bat izan duten emakumeek arantza bifidoa duen beste haur bat izateko arrisku handiagoa dute.

Ingurumen- faktoreak

Zenbait ingurumen-faktorerekiko esposizioak haurdunaldian arantza bifidoa izateko arriskua areagotu dezake. Faktore horien artean egon daitezke sendagai jakin batzuk, hala nola bularren aurkako medikamentu batzuk, eta alkohola eta tabakoa kontsumitzea haurdunaldian.

Ama baldintzak

Obesitatea eta diabetesa bezalako ama-baldintzek fetuaren arantza bifidoaren arriskua areagotu dezakete. Obesitateak nutrienteen xurgapenari eragin diezaioke, baita fetuaren garapenerako funtsezkoa den azido folikoari ere. Gaizki kontrolatutako diabetesak sortzetiko malformazioak eragin ditzake odoleko glukosa-maila altuak direla eta.

Faktore genetikoak

Arantza bifidoaren kasu batzuk faktore genetikoekin lotuta egon daitezke, eta horrek esan nahi du afekziorako joera hereditarioa dagoela.

Azido folikoaren urritasuna

Haurdunaldian azido folikorik ez izatea (B9 bitamina) arantza bifidoa garatzeko arrisku-faktore garrantzitsuenetako bat da. Azido folikoa funtsezkoa da fetuaren hodi neurala behar bezala garatzeko. Hodi horrek bizkarrezur-muina eta garuna eratzen ditu.

SINTOMAK

Arantza bifidoaren sintomak alda daitezke, bizkarrezur-muineko malformazioaren larritasunaren eta kokapenaren arabera. Sintoma komun batzuk izan daitezke:

• Mugikortasun-arazoak, hala nola ibiltzeko zailtasuna.
• Maskuria eta hestea kontrolatzeko arazoak
• Deformazioak bizkarrezurrean, bizkarrean ikus daitekeen protuberantzia bat bezala.
• Sentikortasun murriztua edo sentsazioa galtzea gorputzaren zenbait eremutan.
• Garapen motorraren zailtasunak.
• Hidrozefalia