QUIZ KPOP

EUSKAL HERRIKO MUSIKA TRESNAk

HASI

01

SUNPRINUA

Sunprinua aerofonoen familiako mihi-bikoitzeko soinu-tresna da. Mihi-bikoitzeko soinu tresnarik sinpleena. 2 zulo ditu. Landare edo zuhaitz adarrekin egiten da. Kukurutxo luze eta estu baten itxura du. Honako landare hauek erabiltzen dira: lizarra, elorria, intxaurrondoa, sahatsurkia, gaztainondoa, urritza,...

JARRAITU

TXANBELA

Mingain bikoitzeko musika tresna aerofonoa da. Gaur egun, txanbela ia galdua dago. Antzina Zuberoan jotzen zen. Garai batean, Euskal Herriko musika, musika “atonala” eta “ametrikoa” zen kasu gehienetan eta gaur egun ditugun eskema eta arau musikalekin halako musika entzundakoan gaizki eta desafinatzen ari direla uste dute hau ezagutzen ez dutenak. Eta txanbela jotzen entzuten denean desafinatuta dagoela ematen du.

JARRAITU

02

DULTZAINA

Dultzaina haize instrumentu tradizionala da. da -20 cm-ko luzera izan dezakeen arren-, kono-formakoa eta kanabera bikoitzarekin jotzen duena. Oboe familiakoa da; izan ere, batzuetan oboe landatarra deitzen zaio.

JARRAITU

MOSU- KITARRA= TROMPA

Mundu osoan zabaldua zegoen idiofono txiki hau. Toki batzuetan burdinezkoa zen eta beste toki batzuetan kainabera banbuzkoa. Soinu txiki eta sinple hau Euskal Herrian asko jotzen omen zen XIX. mendera arte. Burdinezkoak, giltza zahar baten itxura du, erdian bibratzen duen altzairuzko mingain bat duelarik.

JARRAITU

03

TOBERA

Bi lagunen artean airean edukitzen duten metalezko hodia da. Idiofonoen familiakoa da. Bi jolek, metalezko bi burni ziri eskuetan dituztelarik kolpatuz jotzen dena.

JARRAITU

TXIRULA

Hiru zuloko “flauta zuzenen” taldekoa da, txistua bezala. Aerofonoen familiakoa da. Gaur egun Euskal Herriko Ipar Ekialdean, Zuberoan jotzen da. Txistua baino laburragoa da eta doinu agudoagoa dauka, lau tonu t´erdi altuagoa. Txistulariek danbolina erabiltzen dute lagungarri eta xirulariek aldiz danburria edo ttunttuna.

JARRAITU

04

TXISTUA

Hiru zulodun “flauta zuzena”, aerofonoen familiakoa. Gaur egun, Euskal Herriko instrumentu ezagunenetarikoa da. Aurrean 2 zulo eta atzean bakarra duen zurezko nahiz metalezko hodi batez eta aho batez osatua, 43 zm- takoa gutxi - gorabehera.

JARRAITU

ALBOKA

Euskal Herrian alboka noizkoa den, nondik edo nola sortua den esatea oso zaila da, baina badakigu artzain kulturan duela jatorria eta aerofonoa dela. Jotzaileari “albokari” edo “albokerue” deitzen zaio. Alboka jotzerakoan, haizea botatzeko teknika berezia erabiltzen da.

JARRAITU

05

TRIKITIXA=AKORDEOI DIATONIKOA=SOINU TXIKIA= INFERNUKO HAUSPOA

Euskal soinu tresna herrikoienen artean berriena. XIX. mendearen bukaeran indarrez sartu zen. Aerofonoa da eta pandero baten laguntzaz jotzen da. Akordeoia baino txikiagoa da. Airea sartu edo irten, botoi berak, nota desberdinak ematen ditu. Goian aipatu bezala,” infernuko auspoa” izenez ere ezaguna da.

JARRAITU

TXALAPARTA

Txalaparta idiofonoen familiako instrumentua da. Makila laburrez jotzen diren bi edo hiru oholez osatua. Normalean bi pertsonek jotzen dute, horizontalki jarriak dauden bi edo hiru ohol jotzen dituzte bakoitzak dituen bi makilekin, goitik behera eta makilak bertikalki hartuaz. Batek oinarrizko erritmoa jarri eta besteak erritmoarekin jolas egiten du. Batek, “ttakun” edo “ttukutun” deitzen dena egiten du, honek ematen ditu abiadura eta oinarri erritmikoa.

JARRAITU

TTUN TTUNA EDO DANBURIA

Ttun ttuna kordofonoen familiakoa da. Zurezko erresonantzi kaxa luzeska bat da. Bere gainean ongi tinkaturik sei soka ditu, makil batekin jotzen direnak, eta bere hotsak, txirulak ematen duen doinuaren lagungarritzat; pedal erritmikoaren funtzioa betetzen du.

JARRAITU

PANDEROA

Euskal Herrian oso ezaguna dugu eta haren erabilpena oso zabalduta dago, sarritan trikitiarekin batera.Lehenengo aipamen idatziak XVI. mendekoak dira, Aita Donostiak jasotakoak.

JARRAITU