Hayat Bilgisi Öğretim Programları

CUMHURİYET TARİHİNDEKİ HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARI

Hazırlayanlar: 1090111539 Aleyna Koçak 1090111551 Zeynep Cemile Fıratoğlu

1924

1998

1926

2005

1936

2009

1948

2015

1968

2017

2018

1924

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1924 HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1924 İlkokul Programında, Hayat Bilgisi dersinin içeriğini oluşturan Tabiat Tetkiki, Ziraat, Hıfzıssıha, Musahabat-ı Ahlakiye ve Malumat-ı Vataniye dersleri ayrı ayrı yer almıştır. Resim, Müzik, Terbiye-i Bedeniye aynı kalmıştır. 1924 İlkokul Programı'nın en dikkat çekici yönü El İşleri, Hıfzıssıha ve Musahabat-ı Ahlakiye dersleridir. Ayrıca okuma parçalarının ahlaki ve edebi bir değerinin olması yanında, ulusal tarih ve özellikle Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet ilkeleriyle ilgili olması istenmiştir.

+ info

+ info

1926

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1926 HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1926 İlkokul Programının en önemli özelliği ve yeniliği "Toplu Tedris (Toplu Oğretim)" uygulamasını getirmiş olmasıdır (Maarif Vekaleti, 1926). 1926 İlkokul Programı, Dewey'in "Hayat bilgisi, toplu öğretim ve iş okulu anlayışından yola çıkılarak hazırlanmıştır. Eski müfredatta doğa incelemesi, tarih ve coğrafya dersleri ayrı ayrı gösterilmiş olduğu halde yeni müfredatta bunlar, birinci devrede hayat bilgisi adı altında toplanmıştır.

1926 ilköğretim programında hayat bilgisi öğretimi ile yerel koşulların dikkate alınması gerektiği üzerinde durulmuş, coğrafi konularda gözlem yapılmasının önemine yer verilmiştir. Yaşanan doğa incelemelerinde, olayın oluştuğu zamanın gözlenmesinin önemine değinilmiştir. Buna örnek olarak, güneş ay tutulmaları, yağmurun oluşumu, kar ve dolu gibi yağışlar vb. verilebilir. Hayat bilgisi dersi kapsamında yer alan bazı konularda, çocukların kendilerinin tecrübe etmesi sağlanıp onların yaparak yaşayarak öğrenmelerinin gerçekleşmesi ile bu dersin öğretilmesi gerektiğine değinilmiştir. "Yakından uzağa prensibi benimsenmiş ve dersin işlenişinde yakın çevrenin dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır.

Toplu öğretim anlayışının getirildiği 1926 programında, ilk üç sınıfta dersler hayat bilgisi dersindeki üniteler etrafında toplanmıştır. Dersin amacı, "Öğrenciler arasında dayanışma ve birliktelik duygularını uyandırmak ve güçlendirmek" olarak ifade edilmiştir (Gülcan ve diğerleri,2003; Şahin, 2009).1926 hayat bilgisi öğretim programında birinci sınıfta yer alan bazı konu başlıkları; "dershanede yerleşme, tanışma, selamlaşma, mevsimler, 23 Nisan, temizlik, su hayvanları, sınıf sergisi ikinci sınıfta yer alan bazı konu başlıkları; "yeni dershanemiz, evimiz, marangoz ve demirci dükkanı"

1926 hayat bilgisi dersi öğretim programının amaçları ile çocuğun, kendini ve toplumsal çevreyi tanıması, gözlem ve inceleme yapması, ahlak bakımından uyumlu olması, iş ve etkinliklere alışması ile bazı temel kavramları öğrenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, hayat bilgisi dersinin amaçları, dersin niteliği, konu özellikleri ve eğitim-öğretim aşamasında kullanılacak yöntemleri de ifade edici bir biçimde düzenlenmiştir (Binbaşıoğlu, 2003:42). Programın amaçlarında, savaştan çıkan ülkenin yeniden yapılanması amacıyla yapılması gerekenler ön plana çıkmıştır.

1936

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1936 HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1936 hayat bilgisi programının "hedefler" başlığı incelendiğinde; 5 maddenin yer aldığı görülmektedir. Bunlar, ilk üç sınıf öğrenciler tarafından kavranması mümkün olan tabii, beyti, iktisadi ve içtimai hayatın belirtilerini öğrencilerin kavramalarını sağlamak, çocuğun yaşam şartlarını, içinde yaşanılan coğrafi şartları incelemek, önemli tarihi olaylara dikkatlerini çekip tarihi oluşu kavratmaya temel hazırlamak, tabiatın güzelliklerini duyurmak ve sevdirmek ile yurt ve millet severlik için temel vazifesini görecek olan, yakın yurda ve halka karşı bağlılık duygusu ve şuurunu uyandırıp beslemek olarak açıklanmıştır (MEB, 1936).

1936 hayat bilgisi dersi öğretim programının amaçları ile öğrencilerin tarih, coğrafya, çevre ve milli duygular konusunda temel bilgileri edinmesi ve bu konuların yakın çevreden hareketle öğrenilmesi hedeflenmiştir. Bununla birlikte 1936 yılı hayat bilgisi dersi öğretim programında ilkokul hedefleri başlığı altında ders ile ilgili özel hedeflere de yer verildiği görülmektedir. 1936 hayat bilgisi dersi öğretim programında, hedefler, izah, direktifler ve her sınıf düzeyine özgü üniteler yer almaktadır. İzah bölümünde hayat bilgisi dersi kapsamı ve içeriğine yer verilmiştir. Direktifler bölümünde ise, dersin işlenişinin nasıl olması gerektiğine yönelik 9 madde yer almaktadır. Programda, 1. sınıfta 30, 2 ve 3. sınıflarda 31'er ünite yer almaktadır.

1936 hayat Bilgisi dersi öğretim programında, değerlendirme boyutuna yönelik net bir açıklama mevcut olmayıp öğrencilerle birlikte tespit edilecek araştırma ve inceleme planlarının tüm sınıfın işbirliği ile yapılması ve sonucun kontrolüne kadar her aşamada öğrencilerin etkin olması üzerinde durulmuştur.

Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat.

1948

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1948 HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1948 öğretim programı incelendiğinde ise, bilgi öğretiminin temel alındığı görülmektedir. Her derste konu ve ünite sayısının arttırılması yüklü bir içeriğin meydana gelmesine sebep olmuştur. 1948 hayat bilgisi programında 1936 da farklı olarak yer alan yeni konu başlıklarına örnek olarak "Evimizdeki hayvanlar, misafirlik, pazaryeri ve pazaryerinde görülenler, ışık ve ateş, artırma ve yerli malı haftası, yangın, çamaşır günü, taşıtlar ve son hafta verilebilir (MEB, 1948).

1948 öğretim programında, birinci dönemin ilk üç sınıfında toplu öğretim esasına uyulacağı ve bu dönemdeki bütün derslerin hayat bilgisi dersi etrafında bir bütün oluşturması gerektiği belirtilmiştir. 1948 programına göre, hayat bilgisi dersi gözlem, yaşama, iş ve deney dersi olarak ifade edilmiştir. Bu derste, öğrencilerin eşya ve olaylarla yüz yüze gelmelerine ve bunları kendi yaş ve seviyelerine uygun bir şekilde incelemelerine, imkân sağlanması üzerinde durulmuştur. Bu programda hayat bilgisi dersinin konusunun, çocukların yakın çevresi olması gerektiği belirtilmiş, birinci ve ikinci sınıflarda çocuğun yakın çevresinin ev, okul, mahalle veya semt; üçüncü sınıfta ise, bütün şehir veya köy olduğu ifade edilmiştir.

Hazırlanan 1948 hayat bilgisi programının en belirgin özelliği; ülke sınırları içerisinde yaşayan her bireyi kapsayacak bir uygulama alanı amaçlamış, çevresel şartları dikkate alarak hazırlanmış (Tay ve Baş, 2015; Bektaş, 2009; Alak, 2011) ve her ünite sonuna eğitsel sonuçlar bölümü eklenmiş olmasıdır (Bektaş, 2009). 1968 yılına kadar uygulamada kalan 1948 hayat bilgisi dersi öğretim programının amaçları incelendiğinde 2 ana amaç cümlesi verilmiş olmasına rağmen bunlar kendi içerisinde; milli eğitimin amaçları, toplumsal, kişisel, insan ilişkileri ve ekonomik hayat bakımından 4 başlık altında toplanmıştır (Güven, 2010). Amaçların öğretmen merkezli olarak (....alışkanlıklar kazandırmak,... gözden geçirtmek vb.) ifade edildiği görülmektedir.

Ayrıca programda okul ve çevre şartlarına göre esneklik ilkesi doğrultusunda hareket edilmesi ve çocukların fikirlerini ifade edebilmeleri için öğretmenin onları cesaretlendirmesi gerektiği belirtilmiştir. Yeri geldiğinde deney, oyun, yazı gibi çeşitli canlandırma araçlarına da yer verilmesi gerektiği ifade edilmiştir. İmkan dahilinde basit düzeyde gözlem ve araştırma ödevlerinin verilmesi ve araştırma amaçlı çevre gezilerinin planlanması önerilir. Yıllık bir planın ve ünite planlarının olması ve kitap, broşür, gazete ile dergi gibi türlü yayımların kullanılıp dosya tel defter tutulmasının da dersin işlenişindeki gerekliliğinden bahsedilmektedir (MEB, 1948)

Programın"açıklamalar" bölümünde değerlendirme hususlarına yönelik olarak; öğretmenin öğrencilerine gözlem ve araştırma ödevleri vermesi, ödev verilecek konunun da; öğrencilerin kendi kendilerine inceleyebilecekleri kadar basit olması gerektiği, öğretmenin gözlem ve araştırma ödevleri alan çocukların, incelemeleri nerede ve nasıl yapacaklarını bilmelerine yardımcı olması ve hatta yerine göre yazılı bir inceleme planını sınıfta öğrencileriyle beraber hazırlanmalarına önem vermesi ve bu ödevleri de sınıfta değerlendirmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır.

1968

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1968 yılı hayat bilgisi dersi öğretim programı incelendiğinde, Köy Enstitüleri'nin kuruluş amaçlarında karşımıza çıkan "faydacı" felsefenin etkisi tekrar karşımıza çıkmaktadır (Kılıç, 2001). Bununla birlikte "esasicilik" felsefesi de okullarda varlığını hissettirmiştir (Ulubey ve Koçer, 2013). Hayat bilgisi dersi öğretim programı özelinde bakılacak olursa 1926, 1936 ve 1948 yıllarında hayat bilgisi başlığı altında verilen geniş açıklamalara 1968 programında yer verilmediği görülmektedir. Bu açıklamaların yerine "Türk Milli Eğitiminin Amaçları" başlığı altında toplamda beş ana maddeden oluşan bir bölüm oluşturulmuştur.

1968 programında değerlendirme ile ilgili olarak ise; 1948 ilkokul programına benzer açıklamaların yer aldığı görülmektedir (MEB, 1968).

1968 öğretim programına göre de, hayat bilgisi dersi gözlem, yaşam, iş ve deney dersi olarak benimsenmiştir. Bu anlamda bir önceki program ile benzerlik göstermektedir. 1948 programında yer alan yakından uzağa ve yaparak yaşayarak öğrenme ilkeleri bu programda da aynı şekilde uygulanmaya devam etmiştir. Bu programın, genel anlamda çerçeve programı niteliği taşımasından dolayı, çevre koşullarının ve sınıf düzeyinin gerektireceği diğer ayrıntıların belirlenmesi, öğretmen ve öğrencilere bırakılmıştır. Derslerin işlenişinde konuların sırasına aynen uyulma zorunluluğu olmayıp farklı koşullar düşünülerek öğretmene esneklik tanınmıştır.1968 öğretim programında, hayat bilgisi dersinde gözleme önem verilmesi ve dönemin gerektirdiği bütün eğitim araç ve gereçlerinden yararlanılması gerektiği belirtilmiş, ulusal ve dini günler ile yerel kurtuluş etkinliklerinin zamanında kutlanması gerektiği vurgulanmıştır (MEB, 1968)

1998

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

1998 hayat bilgisi dersi öğretim programı ile 1968 hayat bilgisi dersi öğretim programı hedefler boyutuyla birbirinden farklılık göstermektedir. 1998 hayat bilgisi dersi öğretim programında hedef ve davranış cümleleri yazılırken birden fazla eylem ifade etmemesine ve bununla birlikte hedef ve davranışların birbiri ile binişik olmamasına dikkat edildiği görülmektedir (Mızıkacı ve Alkın Şahin, 2013). 1998 yılı programında kazandırılmak istenen özellikler için hedef ve davranışlar ifadesi kullanılmış olup birinci sınıflar için 58, ikinci sınıflar için 86 ve üçüncü sınıflar için 90 hedef belirtilmiştir. Aynı zamanda her bir hedef için daha açık, daha net gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlar belirtilmiştir.

1998 hayat bilgisi dersi öğretim programında genel amaçlara ek olarak her bir ünite için özel hedeflere yer verilmiştir (Kocaoluk ve Kocaoluk, 1998). Bu açıdan bakıldığında üniteler toplumun beklentilerini karşılayacak şekilde ana maddeler halinde belirlenmiştir. Davranışçı yaklaşımın benimsendiği bu çerçeve programda sınırlandırılması gerekli görülen ünitelerde ise ayrıca ayrıntılara yer verilmiştir (Şahin, 2009; Güven, 2010). 1998 yılı programı incelendiğinde programın amacı, doğrudan gözlenebilen ve ölçülebilen hedefler ve davranışlar şeklinde belirtildiği görülmektedir. 1968 hayat bilgisi dersi öğretim programından farklı olarak 1998 yılı müfredatında; evde ve okulda demokrasi, telefon kullanımı, bilinçli tüketicilik ve verimlilik, çocuğun sağlığı ve kendini tanımaya yönelik tutum geliştirme, çevresel duyarlılık, sorumluluklar ve haklar gibi konulara yer verilmiştir.

2005-2009

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programının benimsediği yaklaşımın çocuğu merkeze alan, toplu öğretim, tematik, spiral ve katılımcılık ilkesine dayalı dinamik bir yaklaşım olduğu görülmektedir. Toplu öğretim yaklaşımına göre tasarlanan hayat bilgisi dersi ile öğrencilerin kendilerini olduğu kadar bireyi oldukları toplumu ve içinde yaşadıkları dünyayı tanımaları amaçlanmıştır (MEB, 2005).

2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programının Türk milli eğitiminin genel amaçları ile başladığı görülmektedir. Bu genel amaçlar dışında programda ayrıca amaçlar belirlenmemiştir. Programın vizyonu, öğrenmekten keyif alan, kendisiyle, toplumsal çevresiyle ve doğa ile barışık, kendini, milletini, vatanını ve doğayı tanıyan, koruyan ve geliştiren, gündelik yaşamda gereksinim duyulan temel bilgilere, yaşam becerilerine ve çağın gerektirdiği donanıma sahip, değişikliklere dinamik bir biçimde uyum sağlayabilecek kadar esnek, mutlu bireyler yetiştirmek olarak belirlenmiştir (MEB, 2005; MEB, 2009). Programın temel yaklaşımı ve yapısı başlığı altında yapılandırmacı anlayışın özelliklerinden bahsedilmiş ve programın yapısı şekiller yardımıyla betimlenmiştir. Daha önceki programlarda açıkça yer almayan beceriler ve kişisel nitelikler yine birinci bölümde yer almıştır.

2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programının birinci bölümünde, yine daha önceki programlarda yer almayan bir diğer özellik olan temalar yer almaktadır. 2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programında insan; psikolojik, biyolojik, sosyal ve kültürel yönlerinin tamamını kapsayan bir bütün olarak ele alınmış ve değişimin hem nesnesi hem de öznesi olarak vurgulanmıştır. Bu bağlamdan hareketle birey, toplum ve doğa ana öğrenme alanları olarak belirlenirken değişim, bu öğrenme alanlarını kuşatan bir boyut olarak yer almıştır. Bu öğrenme alanları üç tema ile 2009 programında temsil edilmiştir. Bir başka değişle her bir tema, birey, toplum, doğa ve değişim öğrenme alanlarından konular sentezlenerek oluşturulmuştur (Tay ve Baş, 2015). Okul Heyecanım, Benim Eşsiz Yuvam ve Dün, Bugün, Yarın olarak belirlenen temalar 1., 2., ve 3. Sınıflarda aynı adlarla kullanılmış ve içerikleri de sarmal yapıya uygun olarak birbirinin hazırbulunuşluğunu oluşturacak şekilde genişleyerek 3 yıl boyunca devam etmiştir.

2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programında bir başka yenilik ara disiplinlerdir. Aşağıda hayat bilgisi dersi öğretim programının ilişkili olduğu ara disiplinler yer almaktadır: Afetten korunma ve güvenli yaşam Girişimcilik İnsan hakları ve vatandaşlık Kariyer bilinci geliştirme Özel eğitim Rehberlik ve psikolojik danışma Sağlık kültürü Spor kültürü ve olimpik eğitim

Programda değerlendirme anlayışının hem ürünü hem de süreci ölçme ve değerlendirmeye yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Bunun yanında 2005-2009 programında hemen hemen tüm kazanımlar için kullanılacak olan değerlendirme yöntemlerinin de belirlendiği ve toplam 28 farklı türde (ürün dosyası, araştırma kâğıdı, sözlü sunum, gözlem formu, öz değerlendirme, yazılı sunum, kısa cevaplı sorular, tartışma, sergileme, uzun cevaplı, görüşme, akran değerlendirme, çoktan seçmeli resimli testler, gösteri, proje, resimli eşleştirme testleri, açık uçlu sorular, dereceleme ölçeği, performans değerlendirme, performans ödevi, eşleştirme testleri, çoktan seçmeli test, dereceli puanlama anahtarı, doğru yanlış testi, kısa cevaplı resimli test, kontrol listeleri ve tutum ölçeği) değerlendirme yönteminin kullanılmasının öngörüldüğü tespit edilmiştir (Tay ve Baş, 2015)

Önceki programlardan farklı olarak 2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programıyla karşımıza çıkan bir diğer yenilikte "kazanım" ifadesidir. "Kazanım" ifadesi hedef ve davranışlar yerine kullanılmıştır. Hedef ve davranış ifadelerinin daha çok davranışçı anlayışı belirtiyor olması nedeniyle ve yapılandırmacılık anlayışı ile bunun bağdaşmaması sonucu kazanım ifadesinin kullanımı söz konusu olmuştur. (Tay, 2017). 2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programının ikinci bölümünü her sınıf düzeyi ve her tema ile ilgili kazanım tabloları oluşturmuştur.2005-2009 hayat bilgisi dersi öğretim programında Atatürkçülük konularına ayrıca yer verilmiş ve hangi kazanımlarda hangi Atatürkçülük konularına değinileceği yine tablolarla açıklanmıştır.

2015

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

2015 hayat bilgisi dersi öğretim programının 14 adet amacı vardır. Bu amaçlarla üç yılın sonunda öğrencilerde gözlenmesi öngörülen bilgi, beceri, değer, tutum ve alışkanlıklar betimlenmiştir. Bu amaçlara ek olarak 1936 ve 1998 hayat bilgisi dersi öğretim programında da olduğu gibi (Kocaoluk ve Kocaoluk, 1998) her ünite için özel amaçlara yer verildiği görülmektedir. Program vizyonu "temel yaşam becerilerine sahip, kendini tanıyan, sağlıklı ve güvenli bir yaşam süren, doğaya ve çevreye duyarlı, araştıran, öz güveni yüksek, çevresi ve kendisiyle barışık, milli ve manevi değerleri içselleştirmiş bireyler yetiştirmek (MEB, 2015:1)" olarak belirlenmiştir.

2015 programın program yaklaşımı boyutuyla ele alındığında ünite temelli bir yaklaşımın benimsendiği aynı zamanda çocuğu merkeze alan, toplu öğretim, spiral ve katılımcılık ilkesine sahip bir anlayışta olduğu söylenebilir. 2015 hayat bilgisi dersi öğretim programında beceri ve değer eğitimine önem verildiği, 22 adet becerinin ve 20 adet değerin yer aldığı görülmektedir. Bununla birlikte 2009 hayat bilgisi dersi öğretim programında yer alan öğrenme alanı, tema ve ara disiplinlerin 2015 hayat bilgisi dersi öğretim programında yer almadığı, ilişkilendirmelerin (beceri, değer, ders içi ve diğer derslerle) ise sadece bir kazanımda (3.1.4. Arkadaşlık ilişkilerinde temel değerleri kavrar. "Arkadaş ilişkilerinde doğruluk, saygı, sevgi, hoşgörü, yardımseverlik ve başkalarının haklarını gözetme gibi değerler üzerinde durulacaktır") değer ile ilişkilendirmenin verildiği anlaşıl maktadır.

2015 hayat bilgisi dersi öğretim programı incelendiğinde dikkat çeken bir diğer konu ise haftalık ders saatleridir. Hayat bilgisi dersinin haftalık ders saati incelendiğinde Cumhuriyet Döneminin tüm hayat bilgisi programlarının haftalık ders saatlerinden az olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu durumun bir nedeni hayat bilgisi dersinin doğa boyutunu oluşturan fen konularının ilkokul üçüncü sınıflara yeni eklenen "Fen Bilimleri" dersi kapsamında verilecek olmasıdır. Dolayısıyla ilk iki sınıfta dörder saat olan hayat bilgisi dersi üçüncü sınıfta üç saate düşmüştür. 2015 hayat bilgisi dersi öğretim programı ölçme ve değerlendirme yönü ile ele alındığında ürün ve süreç değerlendirmenin merkeze alındığı görülmektedir. Bununla birlikte ölçme ve değerlendirmede öğrencilerin okul öncesi eğitim alıp almadıklarının da dikkate alınması gerektiği vurgulanmış, ölçme ve değerlendir- menin öğrenciler üzerinde bir baskı oluşturmayacak biçimde yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulunulmuştur (MEB, 2015).

2015 hayat bilgisi dersi öğretim programı uygulanırken öğretmenlerin sınıf içi ve sınıf dışı uygulamalar yapmaları gerektiği, dersler işlenirken öğrencilerin ön bilgilerinden hareketle konular arasında bağlantılar kurulması gerektiği ve öğretim programında yer alan bazı kazanımların, uygun belirli gün ve haftalara denk getirilerek işlenmesi gerektiği ifade edilmiştir. Kazam sayılarının ve öngörülen ders saatlerinin, her sınıf seviyesinde planlandığı görülmektedir (MEB, 2015a).2015 hayat bilgisi dersi öğretim programı sadece 2016-2017 eğitim öğretim döneminde birinci sınıflarda uygulanmış ikinci ve üçüncü sınıflarda uygulanmamıştır. 2017 hayat bilgisi dersi öğretim programının oluşturulması ile 2015 hayat bilgisi dersi öğretim programı yürürlükten kaldırılmıştır.

2017-2018

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

2017 yılında taslak olarak geliştirilmiş ve 2017-2018 öğretim yılında yürürlüğe girmiştir. Ancak programın yeniden gözden geçirilmesi ve küçük değişikliklerin yapılmasıyla 2018 programı geliştirilmiştir. Bu program 2018-2019 öğretim yılından beri yürürlüktedir.

2018 hayat bilgisi dersi öğretim programının uygulanmasında dikkat edilecek hususlar başlığı altında maddelere yer verilmesi göze çarpmaktadır. Dersin işlenişinde okul içi ve dışı uygulamaların olması ve öğrencilerin bireysel farklılıklarının dikkate alınması, yapılacak etkinliklerin okul ve yaşam arasında bağlantı kurulmasını sağlaması gerektiği, çevredeki canlı ve cansız varlıkların etik ilkelere dikkat edilerek öğretim materyali olarak kullanılabileceği, yapılan çalışmaların afiş, poster, pano, broşür, gazete, tablo ve grafik gibi materyaller kullanılarak sınıf içi paylaşılabileceği, doğa içerikli basit deneylerin uygulanabileceği ve belirli gün ve haftaların zamanında kutlanması gerektiği gibi noktalar üzerinde durulmuştur (MEB, 2018)

2018 hayat bilgisi dersi öğretim programında, "öğretim programlarında ölçme ve değerlendirme yaklaşımı başlığı altında genel değerlendirme unsurları üzerinde durulmuştur. Burada, ölçme ve değerlendirme çalışmalarını öğretim programı kazanımlarıyla sınırlandırılması gerektiği, ölçme araç ve yöntemleri konusunda kesin sınır çizilemeyip bunların teknik ve akademik standartlara uyması gerektiği, ölçme sonuçlarının tek başına değil, izlenen süreçlerle bir bütünlük içerisinde ilerlemesi gerektiği, ölçme aracının belirlenmesinde bireysel farklılıkların gözetilmesi gerektiği, sadece bilişsel ölçümlerin kabul edilemeyeceği, çok odaklı, öğretmen öğrenci katılımlı ölçme ve değerlendirmenin olması gerektiği ve sonuç değil süreç odaklı değerlendirmenin yapılması gerektiği vurgulanmaktadır (MER. 2018).

2018 hayat bilgisi dersi öğretim programı sekiz yeterliliği ve yirmi üç beceriyi içerisinde barındırır. Bu programı önceki programlardan farklı kılan özellikler; programda beceri, değer ve yeterlilik kavramlarının üzerinde daha fazla durulması ve öğrencilerin bu kavramları içselleştirmelerinin gerektiğine vurgu yapılması olarak ifade edilebilir (MEB, 2018).

PROGRAMIN ÖZEL AMAÇLARI

Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nda ifade edilen Türk Millî Eğitimi’nin Genel Amaçları ile Temel İlkeleri esas alınarak hazırlanmıştır. Programın asıl amacı; temel yaşam becerilerine sahip, kendini tanıyan, sağlıklı ve güvenli bir yaşam süren, yaşadığı toplumun değerlerini özümseyen, doğaya ve çevreye duyarlı, araştıran, üreten ve ülkesini seven bireyler yetiştirmektir.

İlkokul çağındaki öğrencilere birey, toplum ve doğa ekseninde temel bilgi, beceri ve değerler kazandırmayı hedefleyen Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı çerçevesinde öğrenciler; - Kendini ve yaşadığı çevreyi tanır. - Aile ve toplumun temel değerlerine sahip olur. - Millî, manevi ve insani değerleri yaşantısal hâle getirir. - Kişisel gelişimini sağlamak için yapması gerekenlerin farkında olur. - Kişisel bakım becerilerini geliştirir. - Sağlıklı ve güvenli yaşam sürme bilinci edinir. - Sosyal katılım becerisi kazanır. - Zamanı ve mekânı algılama becerisi edinir. - Kaynakları verimli kullanma becerisi geliştirir. - Öğrenmeyi öğrenme becerisi kazanır. - Temel düzeyde bilimsel süreç becerilerini kazanır. - Ülkesini sever, tarihî ve kültürel değerlerini yaşatmaya istekli olur. - Doğaya ve çevreye karşı duyarlı olur. - Bilgi ve iletişim teknolojilerini amacına uygun olarak kullanır.

HAYAT BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI BECERİLERİ

YETKİNLİKLER1) Anadilde iletişim 2) Yabancı dillerde iletişim 3) Matematiksel yetkinlik ve bilim/teknolojide temel yetkinlikler 4) Dijital yetkinlik 5) Öğrenmeyi öğrenme 6) Sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler 7) İnisiyatif alma ve girişimcilik 8) Kültürel farkındalık ve ifade

DEĞERLER1) Adalet 2) Dostluk 3) Dürüstlük 4)Öz denetim 5) Sabır 6) Sevgi 7) Sorumluluk 8) Vatansseverlik 9) Yardımseverlik

ÇIKMIŞ SORULAR

2016

2021

2020

Aşağıdakilerden hangisi Hayat Bilgisi Öğretimi’nin öğrenme alanını açıklar? A) Öğrencilerin süreç içerisinde izlenmesi, yönlendirilmesi, öğrenme güçlüklerinin belirlenerek giderilmesi, anlamlı ve kalıcı öğrenmenin desteklenmesi amacıyla sürekli geri bildirimin sağlanmasına yönelik bir ölçme-değerlendirme anlayışı benimsenmiştir. B) Okuduklarını anlayarak eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirmelerinin ve sorgulamalarının sağlanmıştır. C) Yaparak yaşayarak öğrenmeyi merkeze alan, öğrencilerin temel yaşam becerilerini kazanmalarını esas alan bir anlayışla hazırlanmıştır. D) Kişiye günlük hayatın gerektirdiği matematik bilgi ve becerileri kazandırmak, problem çözmeyi öğretmektir. E) Fikirler arasındaki ilişkileri ekleme, biçimlendirme ve ilişki kurma yoluyla çeşitli sosyal bilgiler fikirlerini oluşturma ve bütünleştirme sürecidir.

Aşağıdakilerden hangisi 2018 Hayat Bilgisi Öğretim Programı’nın özel amaçlarından değildir? A) Kendini ve yaşadığı çevreyi tanır. B) Sağlıklı ve güvenli yaşam sürme bilinci edinir. C) Sosyal katılım becerisi kazanır. D) Aile ve toplumun temel değerlerine sahip olur. E) Sözlü iletişim becerilerini kullanarak iletişim kurmaları sağlanır.

1-Sınıf içi tanışma etkinliğine katılır. 2-Aile bireylerini tanıtır 3-Okulunun yakın çevresini tanıtır. 4-Dengeli beslenmeye uygun öğün listesi hazırlar. Yukarıdakilerden hangileri 2018 Hayat Bilgisi Öğretim Programında yer alan Evimizde Hayat ünitesinde yer alır? A) 1,2,3 B) Yalnız 2 C) 2 ,4 D) 3,4 E) Yalnız 4

2018 yılında yayımlanan Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı 4. sınıfta yer alan, -Yaşadığı yeri bilir. -Yakın çevresindeki tarihî, doğal ve turistik yerleri fark eder. -Atatürk’ün hayatını bilir. -Millî gün, bayram, tören ve kutlamalara katılmaya istekli olur. kazanımları, hangi öğrenme alanı içerisinde yer almaktadır? A) Sağlıklı Hayat B) Ülkemizde Hayat C) Evimizde Hayat D) Güvenli Hayat E) Okulumuzda Hayat

Hayat bilgisi dersi öğretim programı incelendiğinde, Köy Enstitüleri'nin kuruluş amaçlarında karşımıza çıkan "faydacı" felsefenin etkisi tekrar karşımıza çıkmaktadır.Yukarıda belirtilen ifade hangi Hayat Bilgisi Öğretim Programı’nda karşımıza çıkmaktadır? A) 1968 B) 1948 C) 2018 D) 2005 E) 1936

KAYNAKÇA

Gültekin, M. Cumhuriyet Dönemleri İlkokul Programları, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2020. Karaduman, G. Geçmişten Günümüze İlkokul Programları,Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2021. Tay, B. Güldalı, Ş. Baş,M. Etkinlik Örnekleriyle Hayat Bilgisi Öğretimi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2017. Sönmez, M. Hayat Bilgisi Öğretimi ve Öğretmen Kılavuzu, Anı Yayınları, Ankara, 2016.

Got an idea?

Use this space to add awesome interactivity. Include text, images, videos, tables, PDFs... even interactive questions! Premium tip: Get information on how your audience interacts with your creation:

• Visit the Analytics settings;
• Activate user tracking;
• Let the communication flow!