CHARAKTERYSTYKA POSTACI

CHARAKTERYSTYKA POSTACI

Charakterystyka to forma wypowiedzi, która ma na celu prezentację postaci rzeczywistej lub literackiej, nastawione na ukazanie jej cech charakteru. Cechy te powinny być uzasadnione poprzez przytoczenie odpowiednich zachowań, wypowiedzi lub myśli.

UWAGA!

INDYWIDUALNA

ZBIOROWA

RODZAJE CHARAKTERYSTYK

AUTOCHARAKTERYSTYKA

PORÓWNAWCZA

ODMIANY CHARAKTERYSTYK

ZBIOROWA

CHARAKTERYSTYKA BEZPOŚREDNIA

CHARAKTERYSTYKA POŚREDNIA

Charakterystyka bezpośrednia to nazywanie cech bohatera wprost, np. Ania to miła koleżanka.

Charakterystyka pośrednia to przedstawienie postaci w różnych sytuacjach, dzięki czemu poznajemy jej cechy np. Janek jako jedyny podbiegł do staruszki. Na tej podstawie można wnioskować, że chłopiec był uczynny, wrażliwy.

AUTOCHARAKTERYSTYKA

Przykładowy schemat charakterystyki

jeszcze raz

wstęp

- przedstawienie postaci

rozwinięcie

- wyglad zewnętrzny - usposobienie - cechy intelektu - cechy charakteru - zainteresowania

zakończenie

- podsumowanie; własna ocena

zadania

przykład charakterystyki

pomocnicze słownictwo

intelekt

charakter

wygląd

temperament

osobowość

wprowadzenie cech

podsumowanie

Do zobaczenia na kolejnej lekcji.

1. WSTĘP - krótkie przedstawienie postaci; tutaj podajemy najważniejsze informacje dotyczące charakteryzowanego bohatera, takie jak np.: •imię i nazwisko, •skąd znamy postać? •ile ma lat? •czym się zajmuje? •gdzie mieszka? •jaka jest jego sytuacja rodzinna? Przydatne słownictwo: Prezentacja bohatera – Reprezentuje określony typ: myśliciela, marzyciela realisty, erudyty… – Należy do grona idealistów – Jest jednym z narodowych bohaterów – Jest wzorcem – antywzorcem – Urodził się jako… – Poznajemy go jako… – Jest przedstawicielem grypy o określonych poglądach – Jest wyrazicielem myśli autora – Jego pochodzenie świadczy o…

Do prezentacji wyglądu: – Powierzchowność bohatera (miła, nieprzyjemna, zachwycająca) – Wizerunek, portret (mylący, adekwatny do charakteru) – Typ urody (powszedni, pospolity, niepospolity, oryginalny) – Niepowtarzalny, oryginalny, specyficzny styl postaci – Osoba o ujmującym sposobie bycia – Do miłych cech powierzchowności należą… – Obdarzony świetną (marną) prezencją, aparycją – Przystojny, piękny, efektowny, – Brzydki, szpetny, nieefektowny, – Przykładający wagę do wyglądu, – Lekceważący wizualną stronę swojej osoby – Wygląd zewnętrzny nieprzystający do cech psychiki – Wyraz twarzy, sposób bycia, sylwetka – Ujmujący, zniewalający, zniechęcający wygląd – Image adekwatny do charakteru •sposób poruszania się (szybki, lekki, powolny, ciężki, wlecze się jak żółw, sztywny, zamaszysty niezdarny, niezgrabny, jak słoń w składzie porcelany, zwinny, zgrabny, zręczny •sposób mówienia (gadatliwy, małomówny, pyskaty, głośny, cichy, chaotyczny, zawiły, jasny, prosty, dobitny, piękny, donośnie, niedbały, poprawny, jąkając się, kalecząc język •sposób ubierania (elegancki, sportowy, prosty, oryginalny, klasyczny, zmienny, stały, fantazyjny) •powierzchowność (miła, odrażająca, piękna, nieprzyjemna) •rysy twarzy (regularne, nieregularne, wyraziste, łagodne, ostre, pospolite, niepospolite, oryginalne, egzotyczne) •wyraz twarzy (surowy, marzycielski, dobroduszny) •spojrzenie (badawcze, czarujące, bystre, tępe, bez wyrazu, chłodne, zabawne, ironiczne, marzycielskie, ogniste) •postawa (sztywny, przygarbiony, spięty, rozluźniony)

Osobowość - człowiek o cechach wyróżniających go spośród innych ludzi; indywidualność. Przykładowe słownictwo: człowiek twórczy, barwna postać, silna, ciekawa, nieprzeciętna osobowość, skomplikowany typ; czasowniki: rozwijać, kształtować osobowość

Pisząc charakterystykę, należy unikać dokładnego streszczania życia opisywanej osoby – tym zajmuje się biografia, czyli opis życia. Nie rozpisuj się także na temat wyglądu bohatera. Charakterystyka, jak jej nazwa wskazuje, skupia się na charakterze – właśnie dlatego powinniśmy położyć nacisk na część mówiącą o cechach charakteru, usposobieniu i wyznawanych wartościach.

Charakter - słownictwo wprowadzające cechy: – Do cech szczególnych tej postaci należy… – Dominującą cechą jego charakteru jest z pewnością… – Bohater nie grzeszy... np. skromnością, powagą, odwagą – Intelekt nie jest (jest) jego mocną stroną… – Wśród zestawu cech ważną rolę odgrywa… – O jego charakterze decyduje… - Wyróżniał się...np. erudycją, - Odznaczał się...np. wyjątkową pracowitością - Cechowała go... np. szlachetność, - Słynął ze... np. swoich zdolności organizatorskich - Wykazywał się... np. zdrowym rozsądkiem - Ujawnił swoje zalety... - Odróżniała się od innych... np. małomównością

Intelekt - całokształt wiedzy i zdolności umysłowych człowieka; zdolność do poznawania, rozumienia, ogół zdolności człowieka związanych z myśleniem. Przykładowe słownictwo: błyskotliwy, wybitny intelekt górował nad innymi swoim intelektem, rozwijał nieustannie swój intelekt, błysnął intelektem, doceniono walory jego intelektu człowiek mądry, wykształcony, ciekawy świata, bezmyślny, tępy, głupi, mający dobrą pamięć, o wybujałej wyobraźni, umysł matematyczny, talent przywódczy spostrzegawczy, błyskotliwy, zdolny, pojętny, wszechstronny, inteligentny, ambitny, wnikliwy, ścisły, humanistyczny, logiczny, analityczny, głupi, tępy, ograniczony, powierzchowny, przeciętny,

ZAKOŃCZENIE - ocena postaci; tutaj piszemy, co myślimy o danym bohaterze. Czy wywołał w nas sympatię? A może przeciwnie - nie budzi sympatii? Czy uważamy go za osobę godną naśladowania? Czy chcielibyśmy, żeby bohater został naszym przyjacielem?

Charakter - zespół cech psychicznych względnie stałych, właściwych danej osobie, wyrażający się w typowych, przewidywalnych dla niej formach postępowania, sposobie bycia, postawie etycznej. Przykładowe nazwy cech : dobry, mocny, nieskazitelny, niezłomny, silny, twardy, słaby, trudny, chwiejny charakter różnice charakterów, niezgodność charakterów, człowiek bez charakteru, próba charakteru pokazał charakter, to nie leżało w jego charakterze człowiek szlachetny, wspaniałomyślny, bezinteresowny, odpowiedzialny, solidny, rzetelny, prawy, prostolinijny, honorowy, wierny, uczynny, ofiarny, oddany, życzliwy, mężny, dzielny, nieugięty, odważny, lekkomyślny, nieodpowiedzialny, apodyktyczny, despotyczny, samolubny, małoduszny, przewrotny, obłudny, dwulicowy, zarozumiały, zakłamany, egoista, lekkoduch, cynik

Wyrażenia, które mogą się przydać w tej części: •Uważam, że X jest wzorem do naśladowania dla współczesnej młodzieży, •Moi rówieśnicy mogliby dużo się nauczyć od X •X imponuje mi, ponieważ..., •Chciałbym umieć w podobnej sytuacji zachować się tak jak X, •Moim zdaniem, X jest za bardzo..., •W X nie podoba mi się najbardziej, •Chciałbym mieć takiego przyjaciela jak X, •Szkoda, że teraz nie ma już takich ludzi..., •Ciężko ocenić X. Z jednej strony...., ale z drugiej..., •Postępowanie X zasługuje, moim zdaniem, na potępienie, •Nie jestem w stanie znaleźć usprawiedliwienia dla..., •Nic nie może usprawiedliwić X, •Jest to postać bardzo mi bliska, ponieważ... •Jest to z pewnością postać nietuzinkowa, ponieważ.... – Prognoza dla postaci. Jaka będzie jego sytuacja za pięć lat? – Trudno jednoznacznie ocenić człowieka – w życiu czy w literaturze – Nie mam wątpliwości co do oceny bohatera – Jak podsumować tę postać, jak ocenić? – Myślę o przyszłości bohatera – Kiedyś na pewno zrozumie swój błąd – Czy za kilka lat X inaczej spojrzy na… – Gdybym mógł dopisać dalszy ciąg utworu – Co będzie dalej? Jak potoczą się jego losy?

ROZWINIĘCIE KRÓTKI OPIS WYGLĄDU To ma być naprawdę, krótki opis wyglądu - ogólnikowo. Jeśli nie wiesz, jak bohater wyglądał - pomiń to, a nie wymyślaj! PRZEDSTAWIENIE CECH CHARAKTERU. To najważniejsza część pracy! Pamiętaj, że nie wystarczy wymienić cech charakteru, ale trzeba je jeszcze opisać i pokazać przykład sytuacji, w jakiej ta cecha się ujawniła.