Imagen Interactiva Cuadrada Esencial

- Zatiak

- Biriki Aireztapena

- Gas- trukaketa

- Gaixotasunak

- Diagnostikoa

Laia Martinez de Lagos, Markel Urraza eta Nahikari Quiñones

Birikak:

Birikak abdomenean aurkitzen diren organo batzuk dira, haiei esker arnasketa eta gas trukaketa egiten da. Barruan bronkioloak eta albeoloak ditu eta hauek dira arnasketa eta gastrukaketen funtzioak betetzen laguntzen dioten osagaiak. Sahietzek eta pleura likidoak inguratzen dute organo hauek babestuta egoteko. Birikak ez dira arnasbidearen parte, birikien parte baizik.

Ahoa:

Ikusi ahal dugun bezala, sudur-hodien azpian ahoa dago. Ahoa airea sartzeko daukagun barrunbehetako bat da sudur -hodietaz aparte. Ahoa barrumbe bat da eta haren bidez airea eta beste gauza batzuk gorputzean sartu daitezke haizea faringetik eta laringetik pasatu eta trakearantz doa edo alrebez. Ahoa arnasbidearen parte da.

Sudur-hodiak:

Sudur-hodiak hodi fin batzuk dira, arnas aparatuaren zati honeri esker airea sartu edo atera ahal da. Hauek atari batzuk dira. Funtzio ezberdinak dituzte, adibidez:- Airea barruan egotean berotu egiten dute. - Barruan dagoen "mukia"-ri esker airea hezetu egiten da. - Dituzten "ile"-ei esker sartzen diren mikroorganismoa eta hatza iragazten dute. Sudur-hodiak arnasbidearen parte dira

Trakea:

Trakea hodi bat da, hodi hau "c" itxura duten kartilagoz inguratuta dago eta malgua da. Trakeak normalean 10cm-tik 13cm-tarako altuera izaten du eta arnastu ahal izateko behar dugun aparatuaren zatirik garrantzitzuenetariko bat da laringea bronkioekin konektatzen dituelako. Trakean mukia jariatzen da arnasbideak garbi mantentzeko. Trakea arnasbidearen parte da. Trakearen funtzi printzipala airea garraiatzea da, hau da biriketatik kanpora eta barrura eta gainera carbono dioxidoa ateratzeko funtzioan parte hartzen du.

Bronkioak:

Bronkioak birikak trakearekin konektatzen dituen hodiak dira, trakea bitan banatzen da eta bi bronkio daudenez, bat alde bakoitzean, bat eskuineko birikia trakearekin lotzen du eta besteak ezkerreko birikarekin. Bronkioak arnasbidean adarkatuz doazen ahala hodiak eztuagoak bihurtzen dira eta paretak eztuagoak bilakatzen dira. Bronkioetan konektatuta bronkioloak daude eta hauek birikien barruan egoten dira.

Laringea:

Laringea arnasbideko zati bat da eta kartilagoz osatuta dagoen hodi labur bat da. Ahots kordak ditu eta airearen eraginez bibratzen dute. Laringeak gauza ezberdinak egiten laguntzen digu, adibidez, hitz egiten, arnasa hartzen eta irensten. Normalean 45mm-ko altuera, 40mm-ko zabalera eta 4cm-ko diametroa izaten du. Hezur batzuez eta 9 kartilago ezberdinetako piezek osatzen dute, guztiak artikulatuak, gainera mukosaz estalita egoten dira.

Faringea:

Faringea arnasbideko zatietako bat da. Faringeak ahoa arnas-aparatuarekin eta digestio-aparatuarekin konektatzen dituen hodi bat da. Faringeak epiglotisa dauka, epiglotisa tolesdura bat da eta elikagaiak edo subsatntziak pasatzean arnasbidea itxi eta hauek digestio-hodirantz joatea lortzen du. Esan bezala faringea bi zatitan banantzen da hauek esofagoa eta laringea deitzen dira.

Diafragma:

Diafragma arnas aparatuko zati bat da baina ez da ezta arnasbideko parte ezta birikien parte. Diafragma muskulu mehe bat da, kupula itxurakoa eta muskulu hau birikien azpian dago kokatuta, gainera, toraxa sabaletik bereizten du. Diafragma organismoko muskulorik planuena da eta aurretik atzetik baino altuagoa da. Bere ganga ez da erregularra, eta gehiago jaisten da ezkerreko aldetik.

Birikak: 2.

Esan dugun moduan birikak abdomenean dauden organo batzuk dira eta badakigu Sahietzek eta pleura likidoak inguratzen dutela babestuta egoteko. Baina ez duguna esan da ezkerreko birika eskuinekoa baino txikiagoa dela bihotzari lekua uzteko eta sahietzek hezur batzuk direla, hauek toraxean ditugu birikak babesteko. Pleura likidoa sahietzen barruan dagoen substantzia bat da eta birikak inguratzen ditu saihetsekin ez kolpatzeko.

Bronkioloak:

Bronkioloak arnasbideko parte dira. Bronkioloak bronkioekin lotutadaude eta birikien barruan daude kokatuta, haiekin lotuta albeoloak daude. Bronkioloak birikietako arnabide txikienetarikoak dira. Normalean milimetro bat edo gutxiagokoak izaten dira. Froga batzuekin ikusita badakigu pertsona bakoitzak 60.000 bronkiolo inguru daudela, 30.000 biriki bakoitzean. Bronkioloen paretak ez daude kartilagoz osatuta.

Albeoloak:

Albeoloak birikien parte dira. hauek anrnas-aparatuko zatirik garrantzitzuenetarikoa da haiei esker gas trukaketa egiten delako. Albeoloak zaku forma eta pareta fina dute. Albeoloak kapilarez inguratuta daude eta hauei esker egiten da gas-trukaketa. Albeoloek kapilarrak dituzte, hauetan odola dago eta kapilarretatik carbono dioxidoa ekartzen dute, gas trukaketa egiten da eta oxigenoa odolean sartzen da eta organismora bueltatzen da. Prozesu hau bein eta berriro gertatzen da eta honi esker egin ahal dugu gas-trukaketa.

Arnas bideetako infekzioa:

- Zerk eragiten du? Bakterioek, birusek eta parasitoek eragiten dituzte infekzioak. - Zer organoetan gertatzen da? Infekzioak gertatu ahal dira adibidez: Sudur sinuetan, faringean, amigdaletan, laringean, trakean, bronkioetan eta bronkioloetan. - Nola tratatu ahal dira? Depende zerk eragin duen infekzioa tratamendu ezberdinak daude. Adibidez, infekzioa eragin duena birus bat bada, antibirikoa da bere tratamendua, baina infekzioa eragin duena bakterio bat bada, antibiotikoa erabiltzen da tratamendu moduan.

Asma:

- Zerk eragiten du? Giroko elementuen eraginpean egotea lizuna edo hezetasuna, alergeno batzuk, hala nola hautsaren akaroak eta bigarren eskuko tabakoaren kea asma agertzearekin lotu da. Airea kutsatzeak eta biriketako infekzio biralak ere asma eragin dezakete. - Zer aldaketa gertatzen da arnas-aparatuan? Zer eragin dauka arnasketan? Brikietako asma gaixotasun kronikoa da, eta honen ondorioz bronkioetan aldaketak gertatzen dira: Bronkioak oso narritakorrak dira, eta estutu edo txikitu egiten dira hainbat egoeraren eraginpen daudenean (ariketa fisiko asko egitea adibidez) edo partikula narritagarriak arnasten dituztenean (alergenoak). - Nola tratatu ahal da? Inhalagailua, inhalautako kortikoideak, leukotrienoen aldatzaiuleak, iraupen luzeko beta agonistak, inhalagailu konbinatuak.

Bronkioloak asmarekin

Bronkiolo normalak

Pneumonia:

- Zerk eragiten du? Pneumonia birikietako infekzio bat da eta gehienetan bakterioek eragiten dute.- Zer aldaketa gertatzen da arnas-aparatuan? Zer eragin dauka arnasketan? Zaku albeolarrak pustu egiten dira, likidoa eta zornea pilatzen dira eta honen ondorioz gas trukea ostopatzen da eta arnasa egitean mina ematen du (normalean odola ateratzen da estula egitean). - Nola tratatu ahal da? Pneumoniaren tratamendua antibiotikoekin da, eta pertsona batek pneumonia eta gripea edukitzean, antibirikoa eta antibiotikoa ematen zaio.

Biriki aireztapena:

Biriki aireztapena muskulu ezberdinek eragiten dute, hauek diafragma eta sahietsen arteko muskuloek, hauek kutxa toraxikoaren bolumena aldatzen dute. Biriki aireztapenean bi mugimendu daude, arnasgora eta arnasbehera. Arnastean lehenik arnasgora egiten da eta hori gertatzean muskuluak uzkurtu egiten dira eta kutxa toraxikoa handitu egiten da, hori gertatzean birikak eratu egiten dira eta airea gorputzean sartu egiten da. Ondoren, arnasbehera egiten da hemen muskuluak erlaxatu egiten dira, kutxa toraxikoa txikitu egiten da, gainera birikiak komprimatu egiten dira eta prozesu honetan airea atera egiten da.

Diagnostikoa:

Ikusi dezakegun moduan Iñakiren birikian mantxa zuri bat ikusi dezakegu. Eta horrek zer esan nahi du? Gaixotasun bat daukala esan nahi du eta "birika zuriaren sindromea" edo erderaz "síndrome de pulmón blanco" ditzen zaio, radiografietan agertzen diren orban zuriengatik, pneumonia duten pertsonetan ikusten da. Orban horiek agertzen dira bronkietatik airerik sartzen ez denean edo infekzio, tumore edo bestelako gaixotasun batek aireko albeoloak edo trakitoak okupatzen dituenean.

Gas-trukaketa:

Gas trukaketa birikietan gertatzen da baina zati nagusia albeoloetan gertatzen da. Badakigun moduan, albeoloetan kapilarrak daude eta hauei esker egiten da gas-trukaketa. Prozesu hau odola eta airearen artean gertatzen da, kapilarrean odola dago eta albeoloan airea. Oxigenoa globulo gorrietan hemoglobina proteinari lotuta garraiatzen da. Difusio pasiboz gertatzen da; gasak kontzentrazio altueneko gunetik kontzentrazio baxuagokora pasatzen dira bere kabuz. Gorputzetik odola dator kapilarren bidez eta odol horren barruan carbono dioxido askorekin etortzen da eta albeolora heltzean carbono dioxidoa albeolora sartu eta arnasbidetik datorren oxigenoa kapilarrean sartzen da eta gorputzera bueltatzen da eta albeoloan geratutako karbono dioxidoa arnasbidetik berriro pasatu eta kanporatu egiten dugu.