LAN ZUZENBIDEA 1

LAN ZUZENBIDEA

HASI

AURKIBIDEA

LAN ZUZENBIDEAREN SORRERA

3.orria

LAN HARREMANAK

6.orria

LAN ITURRIAK

11.orria

LAN ARAUDIAREN HIERARKIA

14.orria

ARAUAK APLIKATZEKO PRINTZIPIOAK

15.orria

LANGILE ETA ENPRESARIEN ESKUBIDE ETA BETEBEHARRAK

16.orria

LAN ARLOKO AUZITEGIAK

17.orria

LAN ZUZENBIDEAREN SORRERA

Industri Iraultzan du sorrera lan zuzenbideak. Ordurarte behartutako lanak egiten zituzten langileek eta garai honetan lan askatasuna lortu zuten. Aldaketa nabarmena eman arren, enpresaburuak oraindik ere izugarrizko boterea zeukan langileen gain eta oso baldintza eskasak ezartzen zizkieten (lanaldi oso luzeak, soldata oso baxua...). Egoera honek langileak mugitzen eta elkartzen hasteko txispa sortu zuen eta lehen langile mugimenduak sortu ziren enpresaburuei presioa egiteko gizrte eta ekonomia hobekuntzak lortzeko. Honekin batera, estatuabera ere eskuhartzera behartu zuten , lan harremanak arautzeko, enpresaburuen boterea mugatzeko eta langileak babesteko.

BAINA, ZER DA LAN ZUZENBIDEA?

Lan zuzenbidea, langileen eta enpresaburuen arteko banakako harremanak eta harreman kolektiboak, nahiz, haien eta Estatuaren artekoak arautzen dituzten arauen multzoa da

LANGILEEN ESTATUTUA

Langileen Estatutuak Lan Zuzenbideko oinarrizko arauak jasotzen ditu. Enpresa eta langileen artean gertatzen den guztia arautzen du eta ezartzen ditu zeintzuk diren langileen eta enpresaren eskubideak eta betebeharrak.Langileen Estatutuaren ezaugarri funtsekoetako bat da enpresa eta enpresari guztiek bete behar dutela. Edozein gatazka sortzen dela langileen eta enpresaren artean, gutxieneko eskubide batzuk errespetatu behar dira eta horiexek dira, hain zuzen ere, Estatutuak jasotzen dituenak. Inoren kontura lan egiten duten langile guztiei aplikatzen zaie, euren sektorea, jardunaldia edo kontratu mota edozein dela ere.angile autonomoei ez zaie aplikatzen. Aitzitik, langile autonomoek estatutu propioa daukate: Lan Autonomoaren Estatutua.

LAN HARREMANAK

LAN ZUZENBIDETIK KANPOKOAK

BEREZIAK

ARRUNTAK

5 EZAUGARRI

PERTSONALA: Langilea bera da lan egin behar duena. Adibidez, langile bat gaixotzen bada, ezin da bere ordez lagun bat lanera joan BORONDATEZKOA: Langileak askatasun osoa du lan egin edo ez erabakitzeko. Inork ezin du behartu nahi ez duen lan jarduera bat egitera BESTEEN KONTURAKOA: Enpresak bere gain hartzen du arriskua eta enpresaburuak lortzen ditu lanaren emaitzak ORDAINDUA: Egindako lanaren truke soldata bat jasotzen du langileak MENDETASUNEZKOA: Langileak enpresaren aginduak eta jarraibideak bete behar ditu. Adibidez, lanera sartzeko ordua 8:00ak bada, langile guztiek bete behar dute

Lan harreman bereziek lan harreman arrunten ezaugarri guztiak dituzte baina berariazko arauen bidez sortu dira eta arau horiek arautzen dituzte. Berariazko arau horietan xedatzen ez den guztian, Langileen Estatutua da arau aplikagarria ordezko gisa

Goi zuzendaritzako langileak

Beste batzuk

Etxeko langileak

Portuko zamaketariak

Kirolari profesionalak

LAN HARREMAN BEREZIAK

Ikuskizun publikoetako artistak

Espetxeetako presoak

Lan zuzenbidetik kanpoko lan harremantzat jotzen dira, erabaki politikoren batengatik edota lan harreman arrunten ezaugarriren bat ez betetzeagatik langileen estatutua aplikatzen ez zaien harremanak

Funtzionario publikoak

Beste batzuk

Derrigorrezko lanak

Norberaren konturako lanak

Lagunarteko lanak edo auzolana

Familiako lanak

JARDUERA

Ikerrek 17 urte ditu, erdi mailako heziketa ziklo bat egiten ari da. Ikasketak eta lanak uztartu nahi ditu. Auzoko kafetegi batean, zerbitzari lanpostu bat eskaini diote, astelehenteik larunbatera egunean 4 orduz aritzeko. - Egin al diezaiokete kontratua Ikerri? -Nolakoa izango litzateke Ikerren lan harremana?

LAN ZUZENBIDEAREN ITURRIAK

KANPOKOAK

BARNEKOAK

LEGE ORGANIKOA

PARLAMENTUA

KONSTITUZIOA

LEGE ARRUNTA

LEGEGINTZAKO ERREGE DEKRETUA

MINISTRO AGINDUA

ERREGE DEKRETUA

ERREGE LEGE DEKRETUA

GOBERNUA

GIZARTE ERAGILEAK

HITZARMEN KOLEKTIBOA

BARNEKOAK

LAN KONTRATUA

ENPRESABURUA ETA LANGILEA

AGENTE PROFESIONALAK

LAN OHITURA

EUROPAR BATASUNA

ERREGELA-MENDUA

SORRERAKO ZUZ ENBIDEA

GOMENDIOA

ERABAKIA

DIREKTIBA

LANEren GOMENDIOA

LANEren TRATATUA

LANE

KANPOKOAK

HERRIALDEAK

NAZIOARTEKO TRATATUA

LAN ARAUDIAREN HIERARKIA

EB

KONSTITUZIOA

Botere legegilea

LANE eta Tratatuak

LEGE ORGANIKOA

Botere betearazlea

LEGE ARRUNTA ETA LEGE MAILA DUTEN ARAUAK

ERREGELAMENDUA

Langileen eta enpresarien ordezkariak

Enpresaburua eta langilea

HITZARMEN KOLEKTIBOA

LAN KONTRATUA

LAN OHITURAK

ARAUAK APLIKATZEKO PRINTZIPIOAK

Baldintza onuragarrienaren printzipioa

Gutxieneko arauaren printzipioa

Arau aldekoenaren printzipioa

In dubio pro operario

Eskubideen utziezintasunaren printzipioa

LANGILE ETA ENPRESABURUEN ESKUBIDE ETA BETEBEHARRAK

LANGILEAK

ENPRESABURUA

-Lan jarduera non, nola eta noiz egingo den erabakitzea -Aldatzeko ahalmena: mugikortasun funtzionala eta geografikoa eta lan baldintzen funtsezko aldaketa -Langileak betebeharrak betetzen dituen kontrolatzea eta betetzen ez direnean zehapenak jartzea xedatutako arauekin bat

a) Oinarrizko eskubideak: lan eskubidea eta lanbidea askatasunez hautatzekoa, negoziatzeko eta negoziazio kolektiborako, gatazka kolektiboko neurriak hartzekoa, greba eskubidea eta biltzekoa, enpresan parte hartzekoa b)Berariazko eskubideak: lanean benetan jarduteko eskubidea, lanean gora egitekoa eta prestakuntza jasotzekoa, diskriminaziorik ez pairatzekoa, integritate fisikoarakoa, intimitatea errespetatzekoa eta tratu egokia izatekoa, soldata dagokionean jasotzekoa, kontratutik eratorritako ekintzak egitekoa

ESKUBIDEAK

-Langileak biltzeko leku bat jartzea eta informazioa ematea -Zereginak jartzea, baita egiteko bitartekoak ere -Azterketa eta prestakuntza ikastaroetara joateko aukera ematea, bai eta enpresan gora egitekoa ere -Berdintasunezko tratua ematea -Langileen duintasuna errespetatzea -Prebentzioa planifikatzea -Osasuna zaintzea eta lan arriskutik babestea -Langilearen kategoriari dagokion lana ematea -Langilearen intimitatea babestea -Dagokionean ordaintzea

-Enpresaburuaren aginduak betetzea -Asmo onez jokatzea -Produktibitatea hobetzen laguntzea -Lanpostuak berekin dakartzan betebeharrak betetzea -Segurtasun eta higiene neurriekin lotutako arauak betetzea -Enpresaren jarduerarekin lehian ez jardutea

BETEBEHARRAK

LAN ARLOKO AUZITEGIAK

JUSTIZIA AUZITEGI NAGUSIAAutonomi erkidegoan

AUZITEGI NAZIONALAEstatu mailan

LAN ARLOKO EPAITEGIAKProbintzia mailan

AUZTEGI GORENAEstatu mailan

ESKERRIK ASKO!!

LAN ZUZENBIDEA © 2024 by ERDOTZA FLORES ARREITUNANDIA is licensed under CC BY-NC-SA 4.0