Vitoria-Gasteiz

VITORIA-GASTEIZ

GASTEIZ BIZI!

GIDA TURISTIKOA

Aurkibidea

GASTEIZKO PILULA HISTORIKOAK

HIRIAREN GARAPENA

GASTEIZ HISTORIKOAN ZEHAR

SANTA MARIA KATEDRALA

NOR GARA

GASTEIZKO PILULA HISTORIKOAK

Gaur egungo Gasteiz dagoen tokian karistiarrak bizi ziren. II.mendean zehar erromatarrak iritsi ziren Gasteizera eta denbora luzez bizi izan ziren bertan.

1181ean Nafarroako Antso VI.a Jakitunak Nova Vitoria hiria sortu zuen Gasteiz herrixka zaharraren gainean.

1200. urtean Gaztelako Alfontso VIII.ak hiria konkistatu zuen, Bizkaiako jaun Diego Lopez II.a Harokoaren laguntzarekin.

XII.mendetik XVII.mendera arte, hirian egitura feudal tipikoa eratu eta sendotu zen.

XVII.mendean, Andre Maria Zuriarena deitzen dugun plaza sortu zen, eta bertan harresiz kanpoko azokak egiten hasi ziren.

1980ko maiatzaren 23an Gasteiz Euskal Autonomi Erkidegoko hiriburua bihurtu zen. 2010 urriaren 21an , Gasteizek Europako hiriburu Berde saria irabazi zuen.

HIRIAREN GARAPENA

Tradizionalki mantedu izan da Alfontso VIII.a bera izan zela herriari mendebaldeko lehen hedapena eman ziona 1181.urtean.

Harresi-sistema funtsezkoa izan zen zortzi hilabeteko setioan, eta ondoren Alfontso VIII.a erregearen tropek hiriaren kontrola hartu ahal izan zuten, behin 1200ko urtarrila inguruan kapitulatu zuenean. Une horretatik aurrera Gasteiz Gaztelaren menpe geratu zen.

1256. urtean Alfontso X.a ekialderantz hedatu zen herria 3 kalez sortuz; Hedegile kalea, Zapatagile kalea eta Errementari kalea.

GASTEIZ HISTORIKOAN ZEHAR

Gasteizen Erdi Aroko eraikin asko daude. Ondorengo ibilbidean 14 eraikin bisitatuko ditugu. Lehenik eta behin, Andre Maria Zuriaren plazara joango gara bertan ibilbidea hasiko dugulako. Behin, bertan gaudela, San Miguel kaletik abiatuko gara Goiuri jauregira iritsi arte. Jauregia, errenazentista estiloa erakutsiko digu. Bigarrenik, ezkerrera joanez, bi dorre dituen Alaba-Eskibel jauregia ikusiko dugu. Hirugarrenik, goruntz eta pixkat ezkerrerantz joaten bagara XIV. mendean eraikindako San Pedro eliza aurkituko dugu. Eliza ikusi ondoren, elizaren ondoan dagoen Fundadora de las Siervas de Jesus kalea hartu eta gora joaten, XV.mendean egindako Otxanda Andrearen dorrea ikusiko dugu. Laugarrenik, eskuinetara biratuz eta ondoren goruntz joaten, Hedegile kalean dagoen Maturana-Berastegi etxea aurkituko dugu. Bostgarrenik, ondoan dagoen el Portalon izeneko jatetxe bat ikusiko dugu, baina Erdi Aroan dorre gotiko eta garrantsitsu bat izan zen. Seigarrenik, 3 minututara dagoen Burulleria plazara joango gara eta ondoan dagoen Andatarren dorrea ezagutuko dugu. Gero, 2 minutura dagoen Santa Maria katedrala ikusiko dugu, 1200.urtean egin zen. Zazpigarrenik, Fray Zacarias Martinez kaletik abiatzen bagara, XI.mendearen bukaeran eraiki ziren Erdi Aroko harresiak topatuko ditugu. Ondoren, ondoan dagoen Eskoriatza-Eskibel izeneko jauregira joango gara. Jauregia, Pizkundetar arkitetura du eta elementu apaingarriez betea dago. Geroxeago, minutu batera dagoen Montehermoso jauregia aurkituko dugu. Gaur egun, kulturagune zentro bat da. Azkenik, Aiztogile kalean dagoen Kordoi etxea ikusiko dugu. Hauxe izan da Gasteizeko Alde Zaharreko, Erdi Arokoko hainbat eraikin ezagutzeko gida.

Info

GASTEIZ HISTORIKOAN ZEHAR

SANTA MARIA KATEDRALA

ANDRE MARIA ZURIAREN PLAZA

Info

Info

GOIURI JAUREGIA

ESKORIATZA-ESKIBEL JAUREGIA

Info

Info

MONTEHERMOSO JAUREGIA

KORDOI ETXEA

Info

Info

GASTEIZ HISTORIKOAN ZEHAR

ALABA-ESKIBEL JAUREGIA

ERDI AROKO HARRESIAK

Info

Info

SAN PEDRO ELIZA

BURULLERIA PLAZA

Info

Info

OTXANDA ANDREAREN DORREA

EL PORTALON

Info

Info

GASTEIZ HISTORIKOAN ZEHAR

MATURANA-VERASTEGUI DORREA

ANDATARREN DORREA

Info

Info

SANTA MARIA KATEDRALA

• 1500-1700: Kaperak irekitzen dira, arkupearen gangak eta sakristia primitiboa eraikitzen dira. Kanpandorrea eraikitzen hasten da. Garai honetan lehenengo egitura-arazoak sortzen hasten dira.

• 1700-1750: Kutxa berri bat eraikitzen da hildakoen hilobiekin. Dorrea eta sakristia amaitu dira, eta egitura arazoak gero eta nabariagoak dira.

• 1862: Kolegiata zaharrak katedral titulua jasotzen du.

• 1960-1967: Manuel Lorenteren lehen zaharberritze-plan integrala.

• 1994: Antzemandako arazoek publikoari ixtera behartzen dute.

• 1998: Katedralaren Plan Zuzentzailea Gasteizen egin den Katedral Gotikoen Zaharberrikuntzari buruzko Europako Lehen Kongresuan aurkezten da.

• 1999: Egungo egitura-erreforma eta Obretarako Ireki Bisitak programari hasiera eman zitzaion.

• 2014: Gurtzara irekitzea.

• 700-800: Gasteizko muinoaren goiko aldean finkamendu egonkor baten lehen froga dokumentatu zuten.

• 1000: Lehenengo kaleetako harzola jartzen da.

• 1100: Vilasusoko lehen harresi itxura eraikitzen da.

• 1150: Harresiari atxikita, estilo erromanikoko Santa Mariaren lehen tenplua eraikitzen da.

• 1200: Egungo tenpluaren oinarriak jartzen hasi ziren.

• 1200-1250: Tenplu berriko obrak oso aurreratuta daude. Fabrika erromaniko primitiboa bota eta eliza berria sagaratu daiteke.

• 1300-1400: Tenpluaren perimetroa itxita dago. Argia aurreratua dago eta ganga altuak zurezkoak dira. Santiago kapera eraikitzen da.

• 1498: Parrokia zaharrak kolegiata titulua eskuratzen du. Triforioa osatu eta egurrezko gangak harrizkoekin ordezkatzen dira.

Info

SANTA MARIA KATEDRALA

Historiako une urrunetan erabilera desberdinetarako egindako hainbat eraikinen multzoa da. XIII. mendeko tenpluaren oinplanoak gurutze latindar forma dauka. Hiru nabe ditu, eta erdikoa albokoak baino handiagoa da altueran. Estalkietan gurutze-gangak daude, transeptu eta burualde zabalekin. Barrualdean, girola bat eta lau kapera laukizuzen ditu, eta girolatik beste hiru kapera poligonal zabaltzen dira. Horrez gain, triforio zoragarri bat eta XIV. mendeko elizpe bat ditu. Elizpea polikromatuta egon da historian zehar eta hiru portada ditu. Dorreak oinplano oktogonala dauka eta horren kanpandorrea XVI-XVII. mendeen artean eraiki zuten. Hor goitik, hiriaren ikuspegi panoramiko paregabea goza daiteke.

N0R GARA

Gazteluzar Ibilbidea 1 · 20305 Irun

012966aa@hezkuntza.net

943 899 284

https://tokialai.eus/dbh/

SAN PEDRO ELIZA

XIV. mendeko tenplu gotikoa da, Gasteizeko alde zaharrean dagoena. Eliza honen erlijioa Katolizismoa da.

BURULLERIA PLAZA

Alde Zaharrean dago, Hedegile eta Txikita kaleek bat egiten duten tokian dago, Santa Maria katedralaren azpian.

ALABA-ESKIBEL JAUREGIA

Alde Zaharrean dago, Errementari kalearen 23. zenbakian, eta San Pedro elizatik hurbil.1782an atzemandako ingeles ontzi batetik erloju bat ekarri eta gaur egun eraikinaren aurrealdean ikusgai dago.

EL PORTALON

Burulleria plazaren ondoan dagoen jatetxe bat da. Lehen, sarrerako atetzarra da eraikinaren elementurik deigarriena. Sotora eta ukuilura joateko aldapa bat zuen. Merkatariek bertan gordetzen zituzten gurdiak eta merkantziak, eguraldi txarretik eta lapurretatik babesteko.

SANTA MARIA KATEDRALA

1200. urtean eraikindako eliza katolizismoa da. Eliza arte gotikoa erakusten digu.

KORDOI ETXEA

XV.mendean eraiki zen, etxe hau arte gotikoa erakusten digu. Aiztogile eta Pintore kaleen artean dago

ERDI AROKO HARRESIA

Gasteizko harresia Erdi Aroan Arabako Gasteiz hiribildua inguratzen zuen harresia da, XI. mendearen amaieraldean eraiki zen. Gasteizko Alde Zaharrean dago. Gaur egun bere bolumen osoaren erdia mantendu da, XXI. mendearen hasierako lanei esker berreskuratu zen

OTXANDA ANDREAREN DORREA

Gasteizko Alde Zaharrean dagoen dorretxe bat da. Arabako Natura Zientzien museoaren egoitza da. XV. mendean eraikia, dorrearen kanpoaldea hiriko harresiaren parte zen. Aldabeko ataria babestea zuen helburu.

GOIURI JAUREGIA

1539.urtean eraikindako jauregia da. Gasteizeko alde zaharrean dago. Jauregiaren estiloa errenazentista da.

ESKORIATZA-ESKIBEL JAUREGIA

Alde Zaharrean dago, Frai Zacarias Martinez kalearen 4. zenbakian. 1530.urtean eraiki zen. Pizkundetar arkitektura estiloa da.

ANDRE MARIA ZURIAREN PLAZA

Gasteiz-eko plaza nagusia da, XVII.mendean eraiki zen. Plazaren goialdeko muturrean San Migel eliza dago. 2012an eskultura berdea jarri zuten.

ANDATARREN DORREA

Gasteizko Alde Zaharran eta Gasteizko Santa Maria katedralaren alboan dago, XV. mendean eraiki zen eta hiri guztian mantendu izan den eraikin zaharrenetako bat da. Neurri handiak dituen gotiko estiloko eraikina da. Behealdeak itxura ertsia du eta harlanduz egina dago, goialdea aldiz, egur eta adreiluz.

MATURANA-VERASTEGUI DORREA

Jauretxea XVI. mendearen erdialdean eraiki zuen Antonio Saenz de Maturana Santa Maria katedraleko kalonjeak, 1546an Maturana maiorazkoa sortu zuenak. Hedegile kalearen eta Seminarioko kantoiaren izkinean dago, garai hartako jauretxeak bezala.

MONTEHERMOSO JAUREGIA

Arabako Gasteiz hiriko Alde Zaharrean dagoen jauregi bat da; zehatzago esanda, hiriko eremu garai eta antzinakoenean dago. Gaur egun kulturagune bat da. 1524. urtean eraiki zen eta bere estiloa pizkundetar arkitektura da.

JATORRIAREN HELBIDEA: Andre Maria Zuriaren plaza HELMUGAREN HELBIDEA: Kordoi etxea DISTANTZIA: 1,34km