tema 4 - 5º curso. galego

Variantes dialectais

3 zonas , 3 bloques diferentes

Bloque occidentalBloque Central Bloque Oriental

− Ti , nas provincias da Coruña e Pontevedra. − TU, en parte do bloque central, nunha pequena franxa do sur de Pontevedra e no bloque oriental -iño, -iña en case toda Galicia: camiño, sobriño, sobriña. -ín, -iña en case todo o bloque oriental: camín, sobrín, sobriña -ín, ía na área asturiana do bloque oriental: camín, sobrín, sobría. - este, esta, esto; ese, esa, eso; aquel, aquela, aquelo en case toda Galicia, - iste, esta, esto; ise, esa, eso; aquil, aquela, aquel en Lugo e Ourense - este, esta, isto; ese, esa, iso; aquel, aquela, aquilo no nordeste da Coruña e no sur de Pontevedra.

O uso da gheada... ¿gato ou ghato?

− Bloque occidental:pantalóns, cans. − Bloque central :pantalós, cas − Bloque oriental: pantalois, cais

Lingua de signos

A POESÍA

páx.62

• Verso
• estrofa
• Rima: consonante ou asonante
• Métrica
• Sinalefa

Rima

exercicios 1 e 2 páx 63

• Cantos versos ten o poema?

• Cantas estrofas?

• Cantas sílabas forman os versos?

Recursos literarios Comparación: comparar dous elementos exemplo: os seus ollos brillan coma dúas estrelas Hipérbole: esaxeración da realidade exemplo: é máis lento ca unha tartaruga Personificación: atribuír características propias das persoas a obxectos e animais. Exemplo: A nube está chorando

exercicio 4 da páxina 65

Identifica:

• A lúa estaba de broma
• as nubes do ceo son coma algodóns
• A nena leva un sorriso de orella a orella

Contrúe comparacións: estar claro - durmir - estar __________________ firme coma un roble __________________coma un leirón __________________coma a auga

Relaciona as hipérboles co seu significado:

• Ser coma un fío
• vivir do aire
• Querer pola vida
• Morrer por algo

• gustar moito unha cousa
• querer moito
• comer pouco
• estar moi fraca ou fraco

Explica o significado das seguintes personificacións:

• As árbores choran no outono

• O vento roxe con forza

Palabras primitivas e derivadas

• Palabras primitivas: as que non proceden de ningunha palabra da mesma lingua. Exemplo: verdade

• Palabras derivadas: as que se forman a partir das simples. Están formadas por lexemas e morfemas.

Exemplo: verdadeiro

Palabras derivadas

Lexemas: parte da palabra que non cambia e contén o significado Morfemas: parte que se lle engade ao lexema exemplo: zapatería zapat - ería lexema morfema

Exercicio 1 e 3 orales ex. 2 e 5 na libreta

Identifica o lexema e o morfema das seguintes palabras: froita cociñeiro reloxería fermosísimo estudoso florista

Identifica o lexema e o morfema das seguintes palabras: froita: froit - a cociñeiro: cociñ - eiro reloxería: relox - ería fermosísimo: fermos-ísimo estudoso: estud-oso florista: flor-ista

Familias de palabras: conxunto de palabras que derivan dunha mesma Cal é a familia de palabras de floristería, floreiro, florista e florecer? _________________ escribe 2 palabras que pertenzan á familia de xogar: -------------------- ---------------------

Formación de palabras

páx. 68

Prefixos e sufixos

Prefixos: engádense ao principio dunha palabra para formar outras novas Sufixos: engádense ao final

exercicios 1 e 2 entre todos

SUFIXOS Aumentativos e diminutivos

Aumentativos: expresan a idea de grande. Como: -ón/-ona (zapato - zapatón), -aza/-azo, ... (man - manaza)Diminutivos: expresan a idea de pequeno. Como: -iña/-iño (zapato - zapatiño), -ete/-eta (casa-caseta) , ...

exercicio 2 páxina 69. Oral

Ditongos e hiatos

páx. 70

DITONGOS

Unión de 2 vogais na mesma sílaba. Exemplo: oito (oi-to) HIATOS 2 vogais que se escriben xuntas pero van en sílabas diferentes. Ex: sandía (san-dí-a)

Separa en sílabas e indica se levan ditongo ou hiato: viaxe - ciencia - caos - saída camión - noite - muíño - saúde - feira

Separa en sílabas e indica se levan ditongo ou hiato: viaxe - ciencia - caos - saída camión - noite - muíño - saúde - feira

Noite: noi-te (diptongo)muíño: mu-í-ño (hiato) saúde: sa-ú-de (hiato) feira: fei-ra (diptongo)

Viaxe: via-xe (diptongo)ciencia: cien-cia (diptongo) caos: ca-os (hiato) saída: sa-í-da (hiato) camión: ca-mión (diptongo)