Digestio aparatua

ELIKAGAIEK ERAGINDAKO INTOXIKAZIOAK

Guruin erantsiak

Digestio-hodia

ELIKAGAIEK ERAGINDAKO INTOXIKAZIOAK

Okela xerra:

Arrautzak:

Entsalada:

Ogi integrala:

Aita arduratuta dago bere alabaren pisua dela eta oso argala ikusten baitu. Anorexia edo bulimia duela uste du. Anorexia:Pisua hartzeko beldur izugarria eta norberaren irudi distortsionalatua izatea. Distortsio horren erruz, gaixoak bere burua gizen ikusten du, nahiz eta pisua beraz dagokiona baino baxuagoa izan. Anorexiak erasandako pertsonak kiloak galtzen saiatzen dira, eta hori lortzeko, jateari uzten diote. Jokabide horrek desnutrizio-egoera larria da. Bulimia: Gaixoek pisuari eta gorputz-irudiari buruzko neurriz gaineko kezka izaten dute. Gaixaok, ordea, gehiegi jaten du,baita goserik gabe eta ezkutuan ere. Ondoren, kaloria-soberakinaz libratzeko oka egiten du. Gorputzaren masa indizea kalkulatu dugu eta eman digu hogeita bat koma hiru. Taula honetan ikus daiteke Miley Cyrusen gorputzaren masa indize normala dela.

​Ohitura osasungarriak

5.-Txantxarra saihestu.Zaindu zure elikadura,azukre gehiegi jateak txantxarra agertzea eragiten du.Txantxarra saihesteko,garbitu hortzak gutxienez egunean hiru aldiz eta joan dentistarengana gutxienez urtean behin. 6.-Zuntza duten elikagaiak hartu. 7.- Garbitu eskuak beti jan aurretik eta garbitu elikagaiak ere.Horrela,gure organismoarentzat kaltegarria izan daitekeen edozein substantziarekin kutsatzea saihestuko duzu. 8.- Bidaiatzen dugunean neurriak hartu beherakoa saihesteko.Barazki freskoak,zuritu gabeko fruta,gutxi egindako jakiak eta gozokiak ez jatea gomendatzen da,elikagai horiek erraz kutsatzen baitira.Gainera,garrantzitsua da botilako ura edatea

1.- Poliki jan eta elikagaiak ongi mastikatu. Horrela digestio-urinetan dauden entzimen lana erraztuko duzu. Otorduetarako ordutegi erregularra ezarri eta egunean bost otordu egin digestio-aparatuak lan gehiegi egin ez dezan.2.- Alkoholik ez hartu. Alkohola maiz kontsumitzeak gibela eta pankrea kaltetzen ditu,eta gaixotasun larriak eragiten du. 3.- Kirola egiteko ohitura hartu. 4.-Ura edan. Organismoak funtzionatzeko,ezinbestekoa da galtzen ditugun likidoak berritzea.

AFARIA 1.- Arraultzak eta okela xerra (200g) 2.- Ogi integrala 3.- Entsalada

Guruin erantsiak

Listu-guruinak

Listua sortzen dute eta ahora jariatzen dute. Digestioa kimikoa egiten du entzimei esker, erabiltzen duen entzima amilasa da.

Guruin erantsiak

Gibela

Behazuna sortzeaz arduratzen da eta honek behazun-besikulan pilatzen da duodenora isuri arte. Gibela gorputzeko guruin handiena da. Digestioa kimikoa da, sortutako behazuna ez ditu entzimarik, behazun gatz deituriko substantzia batzuk baizik.

Guruin erantsiak

Pankrea

Pankreako urina eta beste substantzia batzuk sortzeaz arduratzen da eta substantzia hauek duodenora isurtzen ditu. Urdailaren azpian aurkitu daiteke. Digestioa kimikoa da, dituen entzimak pankrea urinetan dauden molekulak dira.

Hestegorria: Hodi giharduna da. Faringea urdailarekin lotzen da.

Bi egunetan usteldu egin dela eta ez dela egokia kontsumitzeko. Horren azalpena da haragi freskoaren zati bakoitzean bakterio ugari daudela. Haragiekiko alergia mekanismo immunologikoaren kontrako erreakzioa da, eta antigorputzak egoteak eragiten du gehienetan.

Heste meharra: Hodi bat da, sabelaldeko barrunbean dagoena, eta oso tolestuta dago. Hiru zati ditu: duodenoa, digestioa amaitzen du, jeiunoa eta ilenoa, xurgapena ematen dute. Heste meharra oso luzea denez, xurgaketa-eremua oso handia da.Xurgapenean digestioaren bidez lortutako mantenugaiak hesteen paretara joaten duta eta odoleerabpasatzen dira.Odolak zeluletara garraiatzen ditu mantenugai horiek. Mantenugaiek digestio-hodiaren paretak zeharkatu eta odolera pasatzen du. Hestearen barneko paretak daude eta heste-biloak eratzen dituzte. Heste-biloen barnean, odol-hodiak daude. Odol-hodi horiek digeritutako substantziak jasotzen dituzte eta gorputzeko zelula guztietara eramaten dituzte.

4. astean iraungitzen dira, etiketatze-dataren arabera. Hortik aurrera, ezaugarri importanteak galtzen hasten dira, eta kontuz ibili behar da kontsumitzen, 6. astetik aurrera bereziki. Arrautzak intoxikatzen dira Salmonellarekin.

Bitamina eta gatz mineralak ditu, hau da, substantzia organikoak direla. Hazteko eta organismoak ongi funtzionatzeko beharrezkoak dira. Erregulatzailea denez gure gorputzean gertatutako prozesuak normaltasunez garatu dira.

Faringea: Digestio-aparatuaren eta arnas aparatuaren barrunbe komuna da.Elikagaiak faringean zehar joaten dira ahotik hestegorrirantz, eta arnasafaringean zehar joaten da laringerantz.

Digestio kimikoa digestio-urinen ekintza kimikoak eragintzen dute. Prozesu honi esker, elikagaiak osatutako makromolekulak apurtzen dira.

Heste lodia: Hiru zati ditu: heste itsua, kolona eta ondestea. Heste itsutik luzapen txiki bat ateratzen da, apendize bermiformea esaten zaio. Ura,gatz mineralak eta bitaminak xurgatzen ditu. Heste-florak koloneko zelulek xurgatzen dituzten hainbat mantenugai ekoizten ditu.

Denborarekin, letxuga hostoak hainbeste ur galtzen du, non bildu eta mustia jartzen den. Ura hostoen barrualdetik kanpora pasatzen da, eta ehundura zimurtuarekin uzten dira.

Urdaila: Digestio-hodiaren zabalgunea da. Bi balbula ditu, bat sarrerakoa eta bestea irteerakoa, elikagaiek atzera egin ez dezaten.

Gaixotasun zeliakoa glutena hartzeko erreakzio autoimmunitarioa da. Gaixotasun zeliakoa badu, glutena hartzeak bere organismoaren immunitate-sistemak heste meharrari erasotzea eragiten du.

Bi elikagai horiek daukaten mantenugai ugariena proteinak dira, hau da, zelula eta ehunak eratzen eta mantentzen dituzte, infekzioen kontra defendatzen dio eta erreakizio kimikoak erregulatzen ditu. Hau jakinda badakigu arraultzak eta okela xerra egiturazko mantenugaiak direla.

Ahoa: Digestio-hodiaren sarrera da.Hortzak eta mihia daude bertan.

Amilasa listuan dagoen entzima da eta gluzido konplexuak sinpleagoak bihurtzen ditu.

Faringea: Digestio-aparatuaren eta arnas aparatuaren barrunbe komuna da.Elikagaiak faringean zehar joaten dira ahotik hestegorrirantz, eta arnasa faringean zehar joaten da laringerantz.

Karbohidrato konplexuak ditu, hau da, energia emateaz gain ehunak glukosaz osatzen ditu. Honi esker dakigu energetikoa dela, ematen dion energia tenperaturari eusteko eta eguneroko bizitza jarduerak egiteko erabiltzen duela.