INFO VERTICAL MEDIEVAL

LEHENENGO MUNDU GERRA

Olatz eta Sarai DBH 4A

GASTUAK €

1880

ARERIO ALA LAGUN?

1907

1914 / 06 / 28

1914 / 07 / 23

1914 / 07 / 28

1914 / 08 / 02

1914 / 08 / 04

1914 / 09 / 05

1914 / 10

1915 / 05 / 23

1915 / 09

1915 / 10 / 14

1916 / 02 / 21

1916 / 07 / 01

1916 / 11 / 18

1916 / 12 / 16

1917 / 01

1917 / 05 / 03

1917 / 04 / 06

1918 / 11 / 09

1918 / 11 / 11

1919 - 1920

Mapa

"BAKE ARMATUA" GERRA AZKARRA POSIZIO GERRA FRONTEEN PORROTA GERRA OSTEA

BAKE HITZARMENAK 1919-1920

Alemania armiztisioa eskatu zuen pentsatzen zuelako bakea Estatu Batuek antolatuko zutela, baina azkenean Frantziak antolatu zuen eta Alemania zigortzeko aprobetzatu zuen.Versailleko hitzarmenean baldintzak oso gogorrak jarri zieten Alemaniari. Baina baldintza gogorrena gerraren errudun bakarrak zirela onartzea zen.Gerraren ondorioz Austria-Hungariako inperioa desagertu zen eta Otomandar Inperioa desegin zen.Baina lehen munduko gerraren ondorio garrantzitsuena BIGARREN MUNDU GERRA da.

• Lehen mundu gerraren azken fasea da.

• Alemania dena kontran dauka. Alemaniako aliatuak gerra uzten dute eta bakarrik garatzen da. Alemaniak barruan ere arazoak ditu eta matxinadak daude. Horregatik Alemania Frantziaren kontra azken saiakera egiten du, baina ez da ondo ateratzen. Azkenean Alemania armistizioa eskatzen du negoziatu ahal izateko eta ententea gerra irabazten du.

Abuztuaren 4an Alemaniak Belgika inbaditu zuen eta Erresuma Batua gerran sartu zen.

1915ko MAIATZAREN 23an Italia gerran sartu zen. Hasieran Italia neutrala mantendu zen ,baiana 1915ko Maiatzaren 23an Italia Austria-Hungariari gerra deklaratu zion eta ententean sartu zen.

1916ko OTSAILAREN 21an Verdum-go guda hasi zen. Verdum-go iparralderen mendixketan gertatu zen eta Frantzia eta Alemania parte hartu zuten. Lehen mundu gerraren gudu handiena eta luzeena izan zen, 1916ko otsailatik abendura iraundu zuen. Gudu oso odoltsu bat izan zen, 700.000 baja utzi zituen, 305.000 hildakoak eta 400.000 zaurituak.

1918ko AZAROAREN 9an Guillermo II abdikatu zuen eta Holandara ihes egin zuen. Horrela Alemaniako II Reicha bukatu zen eta Alemania errepublikan bihurtu zen.

1918ko AZAROAREN 11an LEHEN MUNDU GERRA BUKATU ZEN, Alemania armistizioa eskatu zuen eta ententea gerra irabazi zuen.

1915ko IRAILEAN Bulgaria gerran sartu zen, Bulgaria Austria-Hungaria-rekin aliatu zen.

1907 - Entente Hirukoitza

1917ko APIRILAREN 6an A.E.B. gerran sartzen dira, hasieran Estatu batuak ententearen alde egon arren ez ziren gerran sartu, baina Apirilaren 6an Estatu Batuetako lehendakaria Alemaniari gerra deklaratu zion eta gerran sartu ziren. Hainbat arrazoi egon ziren, nagusiak erasoak eta Zimmerman telegrama. ERASOA ZIMERMMAN TELEGRAMA

1916ko AZAROAREN 18an Somme-ko guda bukatu zen, zaila da zehaztea nork irabazi zuen ententak bakarrik 8 kilometro aurreratu zuelako, baina Inglaterraren garaipen

estrategikoa izan zela ezaten da Alemania asko ahuldu zutelako.

1917ko APIRILAREN 6an A.E.B. gerran sartzen dira, hasieran Estatu batuak ententearen alde egon arren ez ziren gerran sartu, baina Apirilaren 6an Estatu Batuetako lehendakaria Alemaniari gerra deklaratu zion eta gerran sartu ziren. Hainbat arrazoi egon ziren, nagusiak erasoak eta Zimmerman telegrama. ERASOA ZIMERMMAN TELEGRAMA

1915ko URRIAREN 14an Bulgaria Serbiari gerra ofizialki deklaratu zion.

1914ko ekainaren 28an "Eskubeltz" izeneko talde terroristak Franz Ferdinand artxidukea hiltzen du.

Uztailaren 23an Austro-Hungariak Serbiari ultimatum bat bidali zion, non Serbiari gerrarekin

mehatxatu zuen erasoa ikertzen uzten ez bazion.

Irailaren 5ean Marneko Lehen Gudua Gertatu zen. 1914ko irailaren 5etik 12raren artean egon zen gudua izan zen. Alemaniarrak lurralde neutraletatik Frantzia inguratzen saiatu ziren, baina Frantziarrek hauek

atxilotu zituzten, Schlieffen plana frakasatu zuen, Lubakien Gerrari hasiera emanez.

Uztailaren 28an Austro-Hungariak Serbia bonbardeatzen du hau ultimatuma errefusatzean eta Errusia mobilizatzen da, hau Serbiaren "laguna" baitzen.

• Lehenengo Mundu Gerra 1914ko Franz Ferdinand-ren hilketarekin hasi zen.

• Schlieffen plana Frantzia sei asteetan lurralde neutraletik sartzen okupatzea zen, ondo atera ez zena Frantziarrek Alemaniarrak Marne inguruan gelditu zituztelako.

• Gerraren bigarren fasea izan zen, fase honetan fronteak oso motel mugitzen ziren, horregatik izena. Bere ezaugarri nagusia lubakiak izan ziren, armadak lubakietan babesten ziren. Lubakiak lehen mundu gerran soldatuak egiten zituzten zuloak lurrean defendatzeko eta babezteko ziren eta beste bandoetako soldatuengandik babesteko eta haien aurka egiteko erabiltzen zituzten.

• Nazio berriak sartu ziren gerran eta potentziek bere baliabide guztiak gerran jarri zuten. Potentzian ekoizten zen guztia gerran erabiltzen zen; janaria soldaduak jateko, arropa soldaduak erabiltzeko, armak... Mobilizazio orokorra gertatu zen; hau da 15 eta 60 urteko gizon guztiok gerrara joan behar ziren.

1917ko APIRILAREN 6an A.E.B. gerran sartzen dira, hasieran Estatu batuak ententearen alde egon arren ez ziren gerran sartu, baina Apirilaren 6an Estatu Batuetako lehendakaria Alemaniari gerra deklaratu zion eta gerran sartu ziren. Hainbat arrazoi egon ziren, nagusiak erasoak eta Zimmerman telegrama. ERASOA ZIMERMMAN TELEGRAMA

1917ko APIRILAREN 6an A.E.B. gerran sartzen dira, hasieran Estatu batuak ententearen alde egon arren ez ziren gerran sartu, baina Apirilaren 6an Estatu Batuetako lehendakaria Alemaniari gerra deklaratu zion eta gerran sartu ziren. Hainbat arrazoi egon ziren, nagusiak erasoak eta Zimmerman telegrama. ERASOA ZIMERMMAN TELEGRAMA

1916ko ABENDUAREN 16an Verdum-go guda bukatu zen, 700.000 baja utzi eta Verdum-en kalte handia kausatu eta gero Frantzesak irabazi zuten. Hain luze eta hain odoltsu izan arren ez zen gudu erabakigarri bat izan.

Abuztuaren 2an Guillermo IIak gerra deklaratu zion Errusia eta Frantziari, bi fronte ezberdinetan.

1917ko APIRILAREN 6an A.E.B. gerran sartzen dira, hasieran Estatu batuak ententearen alde egon arren ez ziren gerran sartu, baina Apirilaren 6an Estatu Batuetako lehendakaria Alemaniari gerra deklaratu zion eta gerran sartu ziren. Hainbat arrazoi egon ziren, nagusiak erasoak eta Zimmerman telegrama. ERASOA ZIMERMMAN TELEGRAMA

1917ko URTARRILEAN ZIMERMMAN TELEGRAMA, Estatu batuak gerran sartzeko arrazoi nagusia izan zen. Alemaniak Mexikori bidalitako proposamen bat zen.

1917ko APIRILAREN 6an A.E.B. gerran sartzen dira, hasieran Estatu batuak ententearen alde egon arren ez ziren gerran sartu, baina Apirilaren 6an Estatu Batuetako lehendakaria Alemaniari gerra deklaratu zion eta gerran sartu ziren. Hainbat arrazoi egon ziren, nagusiak erasoak eta Zimmerman telegrama. ERASOA ZIMERMMAN TELEGRAMA

1916ko UZTAILAREN 1an Somme-ko guda hasi zen, Somme ibaiaren hurbil gertatu zen, Frantzian. Frantzesak eta Ingelesak Alemaniar frontea apurtzen saiatu ziren, Alemaniarrak Verdum-go gudutik distraitzeko,

baina azkenean gudu hau Verdum-go baino odoltsuagoa izan zen eta 1.000.000 baja utzi zituen.

1917ko MAIATZAREN 3an Errusia gerratik atera zen, Errusiako iraultzaren ondorioz Errusia gerratik atera zen eta Brest–Litovsk-eko bakea zinatu zuten.

Urrian Otomandar Inperioa gerran sartu zen Aliantza Hirukoitzaren alde.

1880tik 1907ra "BAKE ARMATUA"

1.659

938

839

658

643

544

480

437

378

284

alemania austro-hun... frantzia errusia ingalaterra

1880 - Aliantza Hirukoitza

ZER ZEN? GERRARAKO GOGORIK?

• Bake Armatua 1885tik 1914rarte egon zen periodoaz hitz egiteko erabiltzen den terminoa da. Garai honetan, hainbat nazio bi talde ezberdinetan bildu ziren: Aliantza Hirukoitza (Alemania, Austro-Hungaria eta Italia) eta Entente Hirukoitza (Errusia, Frantzia eta Ingalaterra). Armen industria hazi zen eta gerrarako teknologia aurreratu zen.

• Komunikabideetan gerra arriskuaz hitz egitean, Alemaniarrak kalera atera eta aldarrikapen patriotikoak eskatzen zituzten, orduan, bai, gerrarako gogorik zegoela esan ahal dugu.