Makina bat iraultza

geografia eta historia

MAKINA BAT

IRAULTZA

Lizar Miguel Otero 3.E

Empezar

Sarrera

Zer da?

Laburtuta, gizakiok lan egin ordez makinek lan egitea da.

Noiz?

XVIII. mendean hasi zen eta gaur egun arte jarraitzen du.

Noiz?

• 1. fasea
• 2. fasea
• 3. fasea (gurea)
• 4. fasea? (Adimen Artifizialak)

Merkataritza triangularra:-Europa->Afrika: manufakturak-Afrika-Amerika: esklabuak (12M)-Amerika->Europa: lehengaiak

Zer gertatu zen iraultza hasteko?

Teknologia berria

Inbertitzeko kapitala

Pentsamolde ekintzailea

Europa mendebaldeko burgesiak baliabi anitz inbertsioak finantzatzeko (dirua merkataritzaren hazkundearengatik).

James Wattek lehenengo lurrin makina sortu zuen makinen mugimendua sortzeko, ikatza erabiltzen zen makinaren beroa elikatzeko

Noblezia eta kleroak ez zuen ekonomia aldatzeko interesik, ordea, burgesiak bai. Teknologia berria ikusita, burgesiak horri etekina atera zion.

Europa

lehengaiak

manufakturak

Amerika

Afrika

esklabuak (12M)-

1. industria iraultza

Noiz: 1750-1850

Industria-jarduera nagusiak: ehungintza

Non: Erresuma Batuan (Manchester eta inguruan)

Lanaren antolaketa: behar diren langile eta tresna guztiak leku berean.

Telekomunikazioak eta masa-hedabideak: Telegrafoa

Energia-iturri nagusia: ikatza

Energia mungimenduan bihurtzeko motor nagusia: Lurrin makina

Ondorio politiko eta sozialak:

• Burgesiaren botereak gora
• Gizatalde berria: proletariotza (lantegietako langileak)
• Ludismoa teknologiaren kontra
• 1. sindikatuak (Trade Unions)
• Kolonialismoak indarra lortu

Garraiobide nagusiak: lurrin-makinak mugitutako tren eta itsasontziak

2. industria iraultza

Noiz: 1850-1950

Industria-jarduera nagusiak: burdingintza, industria kimikoa, automozioa

Non: Alemanian, Estatu Batuak, Frantzia, Belgika, Japonia, Italia iparraldea, Euskal Herria, Katalunia eta Sobietar Batasuna

Lanaren antolaketa: Taylorismoa: lan-jarduerak estandirazatuak eta kronometratuak Fordismoa: Muntaketa katean

Energia-iturri nagusia: petroleoa eta energia hidroelektrikoa

Telekomunikazioak eta masa-hedabideak: telefonoa, irratia, masa-prentsa, zinema

Energia mungimenduan bihurtzeko motor nagusia: eztanda motorra eta motor elektrikoa

Ondorio politiko eta sozialak:

Garraiobide nagusiak: autoak, hegazkinak, itsasontziak eta trenak

• Burgesia sendotu
• Sozialismoa eta anarkismoa zabaldu
• Inperialismoak Afrika eta Asia inbaditzea bultzatu
• Langileek lan baldintza hobeak

3. industria iraultza

Noiz: 1950-gaur egun

Industria-jarduera nagusiak: burdingintza, industria kimikoa, automozioa, elektronika

Non: Txina, Hego Korea, Brasil, India...

Lanaren antolaketa: Toyorismoa (postfordismoa) Robotizatua, kalitate sistemak Deslokalizazioa: Garapen bidean dauden herrialdeetan lantegiak

Energia-iturri nagusia: Petrolioa, gas naturala, energia nuklearra, energia berriztagarriak

Energia mungimenduan bihurtzeko motor nagusia: eztanda motorra eta motor elektrikoa

Telekomunikazioak eta masa-hedabideak: telebista, interneta

Ondorio politiko eta sozialak:

• Ongizate estatua lortu langile mugimenduek
• Erdiko klaseak garrantzia lortu
• Kontsumismoa agertu
• Berotze globala azkartu, aldaketa klimatikoa

Garraiobide nagusiak: autoak, hegazkinak, itsasontziak eta trenak

Gizartea

gizarte-estamentala--> klase gizartea

Diru sarreren araberakoa da gizartea, bi piramideak ez dira bateragarriak, osagarriak baizik

DIRU SARREREN KOPURUAREN ARABERA

Diru sarreren jatorriaren arabera

Diru sarrera handiak

Enpresen jabeak, gutxiengoa

Diru sarrera ertainak. Goi klasekoak baino gehiago. Kontsumoaren motorrak

Langileak, soldata bat dute. Gehiengoa

Diru sarrera txikiak. Asko dira baina ez dute kontsumo indarrik

Demografiaren aldaketa

LUDISMOA

Noiz: XIX. mende hasieran

Aldarrikatzen zuten konponbidea: Haien ustez lurrin-makina zen errudun. Hura debekatzea edo erabilera neurtzea eskatu zuten.

Nortzuk osatu: lehenengo lantegi langileek, nekazariek artisauek.

Egiten zituzten ekintzak: Lantegietako makinak suntsitzen zituzten, baita nekazarienak ere.

Sufritzen zuten arazo edo bidegabekeria:Lurrin makinak artisauen bizimodua baitan, ezin zuten lantegien aurka lehiatu, lantegiek produktu merkeagoak

Izen aipagarriak: Ned Ludd asmatutako izena erabiltzen zuten, ilegala baitzen egiten zutena. Ludd abizenetik ludismo hitza. Nekazaritzaren kontrakoak Captain Swing erabiliz.

SOZIALISMO UTOPIKOA

Noiz: XIX. mendeko lehenengo erdian

Aldarrikatzen zuten konponbidea: Lantegi-kooperatiboak egitea.

Nortzuk osatu: langile industrial eta enpresari batzuek

Egiten zituzten ekintzak: Ez zeuden iraultza bortitzen alde, haien ideiak praktikara eraman zituzten. Eredua ez zen hedatu

Sufritzen zuten arazo edo bidegabekeria:Lan baldintza oso txarrak zituzten, soldata baxuak. Gizarte desorekatua zen enpresariek etekin ikaragarriak baitzituzten.

Izen aipagarriak: -Charles Fourier -Robert Owen

SOZIALISMO

Noiz: XIX. mendeko bigarren erdian

Aldarrikatzen zuten konponbidea: Lantegi-kooperatiboak egitea.

Nortzuk osatu: langile industrial eta enpresari batzuek

Egiten zituzten ekintzak: Ez zeuden iraultza bortitzen alde, haien ideiak praktikara eraman zituzten. Eredua ez zen hedatu

Sufritzen zuten arazo edo bidegabekeria:Lan baldintza oso txarrak zituzten, soldata baxuak. Gizarte desorekatua zen enpresariek etekin ikaragarriak baitzituzten.

Izen aipagarriak: -Charles Fourier -Robert Owen